WEEKBLAD VAN DE VOLKSPARTIJ VOOR VRIJHEID EN DEMOCRATIE

VliJHElD EN DEMOCRATIE

%aterdag U Augustus 1952 - Ho. 222

Uitslag Politiek- Opinie-onderzoek

der V.V.D.

(Zie pag. 5)

WEEKBLAD VAN DE VOLKSPARTIJ VOOR VRIJHEID EN DEMOCRATIE

CONSERVATIEF OF VOORUITSTREVEND 1

Rondom een teleurstellende discussie

E

Van socialistische zijde is inderdaad op dit artikel gereageerd en wel door drie verschil- . lende schrijvers, wier beschouwingen werden

· opgenomen in de N .R.C. van 24 en 30 Juli en van 13 Augustus. De eerste lokte in de N.R.C. van 28 Juli van (andere) liberale zij~

de reeds de conclusie uit. dat het nutteloos en ontmoedigend is, over deze woorden (con- servatisme en vooruitstrevendheid) te blijven redetwisten.

Men kan het met deze conclusie goeddeels eens zijn en nochtans hopen. dat zij de schrij- . _ .. _ ver van het oorspronkelijke artikel niet zoal weerhouden van repliek op hetgeen zijn oppo- nenten ertegen in brachten. Immers ook als

men geneigd is, het verloop dezer discussie teleurstellend te achten, reeds het pogen om boven het krakeel uit, waartoe in de praktijk van het dagelijkse politieke bedrijf de pole- miek zo vaak ontaardt, te komen tot een zuiver principiële gedachtenwisseling, ver- dient in elk geval waardering.

. . .

U

· Hij begint met hier tegenover te stellen, dat in de huidige concrete situatie het socialisme veeleer conservatief moet heten, terwijl het liberalisme thans met recht vooruitstrevend mag worden genoemd. In zijn mensbeschou- wing staat het socialisme nog op het stand- punt, dat het een halve eeuw geleden innam.

De "bestaanszekerheid". welke het aan de massa meent te kunnen geven, doet het niet alleen pal staan voor hetgeen het heeft ver- worven (en dat is in wezen conservatisme) die ,.bestaanszekerheid'' gaat gepaard met een bureaucratisch apparaat, dat een groot deel van de maatschappelijke energie opslokt, waartegen het liberalisme met zijn eisen van vrijheid en bestaansverantwoordelijkheid. op- nieuw als bevrijdende macht optreedt (en daarin ligt zijn vooruitstrevendheid).

•

•

W

gewisheid over haar eigen principiële inhoud dat in de boezem dezer partij moet heersen (o.a. blijkens een artikel van Prof. Banning in Socialisme en Democratie van Februari 1952) en een zekere twijfel aan haar eigen vooruitstrevendheid. Dit noopt ~ zo veronder- stelt schr. - de P.v.d.A. misschien, in de V.V.D. een conservatieve boeman te schep- pen, aan wiens zwarte terughoudendheid zij haar eigen vooruitstrevendheid des te duide- lijker kan onderscheiden.

Hij komt dan te spreken over de verander- de positie der vakverenigingen, voor wie het uiterst moeilijk zal zijn, onder welke regering ook, nog verdere indrukwekkende voordelen voor hun leden te behalen en die zich z.i.

daarom op nieuwe taken moeten werpen, bijv.

om door voorlichting en opleiding de gezins- welvaart te vergroten en gebruik te maken van alle kansen die de P.B.O. hun biedt.

• • •

D

Dat de kans daarop, blijkens de socialisti- sche reacties niet groot is, vermeldden wij reeds. De vraag is nu, of wij dit moeten be- treuren en het met de (andere) liberale schrij~

ver in de N.R.C. ontmoedigend moeten ach- ten, over .. conservatisme" en "vooruitstre~

vendheid' te blijven redetwisten.

Op de voorgrond stellende, dat principiële,

theoretische discussies altoos hun waarde hebben, lijkt ons nochtans een ,.gesprek" tus- sen liberalen en socialisten weinig urgent of actueel.

De gelegenheid daartoe is er geweest ten tijde van de Ned. Volksbeweging. Dat ze toen niet werd aangegrepen is waarlijk niet de schuld van de liberalen: de leiders der N.V.B. hebben gedaan wat zij konden om van deze beweging te maken de bedding, waarlangs het na-oorlogse socialisme tot bre~

dere kringen van ons volk kon doordringen •

• • •

S

·me zoekt nu naar bondgenoten onder de

"vooruitstrevende" christelijk-historischen en

anti~revolutionnairen. Wij zullen afwachten tot welke ontwikkeling dit streven zal leiden!

Een .. gesprek" heeft slechts zin, wanneer er zoveel verwantschap van gevoelens aan- wezig verondersteld wordt. dat het gesprèk tot praktische resultaten kan leiden. ..Poitr discuter il faut être d'accord".

Welnu, sterke verwantschap tussen de he~

ginsden van socialisten en liberalen is er be- paald niet. Integendeel. uit alle dingen blijkt met de dag duidelijker, dat het socialisme in het liberalisme zijn meest principiële tegen- stelling vindt, in welke "veranderde" vorm het socialisme zich in onze tijd ook moge voordoen.

(Vervolg op pag. 3)

WEINIG OPWEI(I(END!

In de parlementaire geschiedenis van ons land heeft de lange duur van de Kabinetscri- sis, die in November 1925 ontstond als gevolg van de aanneming van een amendement~

Kersten, de afschaffing van het Nederlandse gezantschap bij de Paus beögende, vermaard- heid gekregen. De rechtse coalitie was bij de stemming over het amendement uiteengeval- len. De anti~revolutionnairen stonden naast de rooms~katholieken, de christelijk~histori­

schen aan de zijde van de voorstanders der afschaffing. Bijna vier maanden heeft het toen geduurd voordat Nederland weer een Kabinet had. Wanneer dus in dit jaar der Olympische spelen het streven zou zijn gericht op een verbetering· van record, dan zouden wij daar ver af zijn. Maar niette- min, een Kabinetscrisis van bijna twee maan- den is waarlijk geen kleinigheid. Wij hebben reeds verscheidene malen gewezen op de ern- stige consequenties op internationaal terrein, die van het afwezig zijn van een Kabinet, dat richting geven kan, het gevolg zijn. Wij zou- den daaraan toe kunnen voegen de stagnatie in de w.erkzaamheden op het binnenlandse politieke ,terrein, en wij zouden voorts wil- len wijzen op de schade, die het aanzien van het parlementaire stelsel lijdt in de ogen van het publiek. No9 steeds zullen wij ons ont-

houden van commentaar, maar wel willen wij zeggen het geheel zeer weinig opwekkend te achten. Waaraan de stagnaties te wijten zijn, wij weten het niet, want de V.V.D. is:bij het geheel op geen wijze betrokken. ~

Terwijl wij dit schrijven ...- Donderdag in de ochtend ...- is nog steeds mr. Donkex: met zijn pogingen bezig. Wij weten niet, of hij slagen zal of niet. Hoe dit echter zij, het is, geziep het belang van ons land, de allerhoog- ste tijd dat er een Kabinet is, want op een kokende zee kan een schip niet zonder stuur~

man.

Hoezeer Nederland een Kabinet noqig heeft, dat voor de belangen van Nederland kan opkomen, bleek dezer dagen nog uit de publicaties over de verdediging van West ..

Europa. Bij de Fransen zou de gedachte

·leven, zo lazen wij, om de verdediging te or⁴ ganiseren langs de Rijn en de Waal, zodat dus ook een deel van Nederland onverde- digd zou zijn. Uiteraard kunnen wij de waar- . de van zulke publicaties niet beoordelen .. W eJ scherpen ze ons nog eens in, dat er in deze tijd. over geweldige belangen, ook voor ons volk, wordt beslist. Daarom is het nodig, dat Nederland een Kabinet heeft, zodat het vol~

waardig kan meepraten.

VBUIDID EN DEMOCRATIE PAG. %

Eerste Kamer verwierp uitbreiding *

Tweede l{amer

De opneming ean ~ amendement- Aadries~n tot sleJR-eoordmc1tt AtMjt practisch de liarn6ruilfweidirtg gelorped~

Zoals wij in ons vorige nummer reeds met enkele woorden ia herinnering brachten, heeft de Eersk . . _ . . lbl ~ lezfllg tllau oek lle -.ïtbreidln,; va&

het aantal leden der Tweede Hamer van 110' op 158' verworpen, doordat het voorstel hier niet de vereiste meerderheid van 'iwee derden van het aantal uitgebraehte stemmen verkreeg. Vóór het ontwerp, dat de desbetreftende her- zieninr van de Grondwet beoogde, stemden 28 en daartegen 1'7 leden. De voor- saauaers warea J:t lilelan v;ra de :K.'V.P.-flmultle •. :18 ledea van de P.Y'.d'.A.-baetie-,

:a ^leelelt van de A.B...flalatitt ea tle a. eommllllisien. De t.ereastemmers. we~riea.

gWOl'IDII. door lle IAta.. vaa tie C.IL-fractie, de d.rie aaaweaip leden van onze V. V.D.-fractie (de heren prof. Molenaar, mr .. De. Vos van Steenwijk en Louwes), 3 leden van de K.V.P.-fraetie (de heren mr. K.l!opman, Van Lieshout en Verl&ey),.

• leden van de A.R.-fractie (cla hen:n Algra,. mr. Rip, prof. HelJema en prof.

Diepenhorst)• en één lid van de P.v.d.A.-fractie: het nieuwe lid, de beer eam-

melbe-eek.

meegemaa]ft? En dit zou nog sterker

g~de.a. Te.Otr ledea van. à Tweede Ka•

mer, 4JIRfi'al dezll' Iamer imm:eDS he.t recht van amendement heeft, waar- door grote zakelijke veranderingen in een wetsontwerp kunnen worden aan- gebracht.

Wat tenslotte het stemmen volgellS instru6tie> het.l'eft, Mlll daaute&en. kadi prQf. :M:ellenaau toch· ernstig llmrwaar.

:Bij zulk. een. geclaW!Uleerde machti- ging, welke insluit dat, wat er ook gebeure, in ieder geval gestemd· moet worden- over-eenkomstig de 'bij' veor- baat gegeven i.ftst.cuetie, is immers bet parlementaire debat geheel waarde- loos. Hier zien wiJ dus een ernstige miskenning van de waarde van de parlemeBtaiw· b~orming, welke inhoudt, dat de volksvertegBiilwoordi- gers hun defini1ilie-ve beslissing nemen na hoor en wederhoor, zowel van el- kand'ers standpunten als van het standpunt del' Hege1dng.

Al5 eaïa.e VIllil alle qed.ietllle oaéwet.tpen iel'-herzielling van ie Groadwet is tluuis. dus noc sleehts ovuceble\"eu clai betreffade de buitenlandse betrekkin- goa,. dat in beide Kamers nog in tweede lezing moet worden bellandeld.

Bij< cie beliland:eling van oovenge- noemd eatwerp; welke met eea zekere spanning werd tegemoet ge- zien omdat reeds bekend was, dat het waarschijnlijk op enkele stemmen zou aankomen of het ontwerp in de Eer- ste Kamer zou worden aangenemen dan wel verworpen, trad ditmaal prof.

Mol.enaa~: als woordvoerder van onze in deze geheel homorrem~ Eerste-Ka- merftactie op.

Prof. Molenaar stelde voorop, dat hi:i' Riet l:Jij machte was, veel nieuws 1tij_{1 fi3C} tweede lezing te· berde. te

brengen. Bij de eerste lezing - zo zei hij - hebben wij uitdrukking gegeven aan onze opvatting, dat de uitbreiding van het ledemtal van de bei d e Ka- mers der Staten-Generaal wenselijk was. Voorts beschouwden wij de lteiàe amendenumten-Anclriessen. al.a. een blok aan. lll.et been, dat oaze fractie in de Eerste Kamer reeds op 7 Mei met enige meeite o:veJJ de eindstreep heef<t doen komen.

J

Het nieuwe artikel llla, dat door het amendement-Audriessen (ware het ontwe~:p aangenomen) in de Grondwet zou zijn gekomen, drukte het aldus uit, dat een afwezig lid (af- wezig wegens verbllijf buitenslands in verband met zijn Kamerfunctie) zijn .stem zou kunnen doen uitbrengen door een zijner medeleden. Prof. Molenaar wees er nu op, dat er twee mogelijk- heWen waren: de mogelijkheid van een blanco volmacht en de mogelijkheid van stemmen volgens instructie. Tot die ochtend had spr. altijd gedacht, dat alleen het laatste mogelijk: was.

Ook daartegen had· spr. bezwaar, maar nog g.coter bezwaar had proL Mole- liaar tegen d·e blanco volmacht en blij- k-ens bet antwoord van minister Beel in. de- d!iezel:td'e ochtend' verschenen Mem. v. ABtwoord was deze van me- ning, dat de tekst b ei de mogelijk- heden openliet. Met dit laatste was de waoreivoerder van onze fractie het BÏl!t eens; De taalkundige uitleg van hetgeen in het ontworpen artikel ll:1a stond• liet z.i. alleen. toe, dat :let at- wezige· lid< zijn stem, d.w.z. zijn. oor- deel, biJ de stemming. door een ao.der zou laten uitspreken, hetgeen wijst op een iD.structie. Was een blanco• man- daat bedoeld, dan had. er moeten, staan, dat het recht om te stemmen

of om aan de stemming deel te ne- men, !ion wonden overgedragen.

.. .. .

Nu ook de mogelij)theid van een

* * *

· blanco volmacht volgens de Re- gering geopend was, zag prof. Mo- lenaar tal van verwikkelingen. Hij dacht aan het geval, dat een Kamerlid, in het buitenland zijnde, de pers le- zende of op de hoogte gebracht, zijn instructie zou veranderen. Zal het te- legram zijn aangekomen, was het tele- gram duidelijk? Spr. vroeg zich at, of dit wel een waardige manier was van voorbereiding van de stem van een afwezig lid, dat de discussies niet heeft bijgewoond.

Een ander punt, waartegen pref.

· Molenaar en. ook verscheidene andere leden vaa· de Eerste Kamer ten strijde trokken, was het door minis- ter Beel (die zelf tenslotte ook tegen- stander was van de stemoverdracht, maar deze in de Tweede Kam.e~t Ditt onaanvaardbaar had verkl'aard) aan- gevoerde argument, dat in de Grond- wet slechts het denkbeeld van de stemoverdrncht werd· opgerromen en niet het. b e g in s e l daarvan:. Floef.

Molenaa.L' zag er nu. nog maa·r van af te gaan uitpluizen, in hoeverre er een positief verschil zou zijn tussen een beginsel' en een denkbeeld en of aan een denkbeeld n1et een begil'lsel ten grondslag kan liggen. Terecht merkte hij echter op: men brengt toch niet een denkbeeld in de Grondwet? Prof.

Molenaar zette minister Beel trouwens volkomen vast met diens eigen woor- den in de Tweed:e Kamer, toen de mi- nister, ter bestrijding van het desbe- Zwaarder woog onze woordvoerder

nag,. dat een Kamerlid, dat een stem zou hebben overgedragen gekregen, voor een belangrijk gewetensconflict zou kunnen komen te staan, wanneer tijdens het debat de minister hem, zo•

als toch meermalen geschiedt, tot an- dere gedachten in een bepaalde kwes- tie zou brengen. Wat zou hij dan moeten doen met de stem van zijn medelid, waarvan hij wist, dat deze over die kwestie precies gelijk haà ge- dacht, .maar die het debat nu niet had

DEZE BURGER

heeft all~s van de kabinetsformatie met innige aandacht gevolgd.

Dat past de11l burger.

Dat is zelfs een heiLige plicht des burgeTs.

Politiek heb ik het bekeken als een eenvoudige stemmer van het klavier der volksconsciëntie.

,c;;eïnte_r_esseerd, doch zéér bescheiden: liet hoge spel van zéér W1JZe, zeer ervaren, zéér politieke heren. Een Hjdelijke en. l.ij.d- zame toeschouwer-staatsburger. Gouve1:nemeT1Jteel als Til.anus Onderda~ig als de spreekwoordelijke, lim·ei-dmgende diena:ar:

Zo ben tk wel.

Maar ik heb het, als een aan zijn leest zéér verknochte-, schoenmaker ook van het standpunt deT journalistiek bekeken.

En dat dan professioneler en met een eig,en Gordeel Hier werd de onde;da,n_ige dienaar mééster. Gij moet dit goed beg1·ijpen.

Zo ben tk ook wel.

yan dat, journalistieke, standpunt gezien,. was e1· twij:fet in·

mun hart.

, Ik dacht: w~t hebben a.z. die krantenmannen op hun wake op s-Gravenhage s K~eute1'dtJk, met al hun blocnotes en potlooien,

~et a.~ hun gespttste oren en waakzaam-gUnsterende 6ogdes, etgenltJk aan elkaar gebreid, al die dagen.

Een lange, slordi.ge kous van veronderstellingen, van ger.uch- ten, van naarverlutdts en menveronderstoûts en erw.ordtgefluis-

t~r_ds, en onzekerheden, waarschijnlijkheden, misschiens en wel- Ztc.t ts.

Met welk nut?

Wie hééft wat aan geruchten en on-dit 's?

En is het uiteindelijke resultaat niet het emg.e dat waar.d«<

heeft. 1:s al het voorl'Opige en onzekere niet waardeloos en. àeGd- zonde voor alle papier, potlood en telefoonkosten?

•! .eq alle momp_elarij en gerucht, zoals ge dat uit de kranten g,ekntpt hebt, v_oor U, en herl·ees het en kom dan, met mij; tot de qevolgtrekkmg, dat het nutteloos is.

Dt~ wake o.'P de Kneuterdijk i.s, daehitl ik, neeielGos gew.eest.

Wte het nzet met hem eens is, hal.e d.e. schowiers op en verachte

DEZE BURGBlR

•

treffende amendement-Andriessen, VeJJlilaacde: "dat de Regering - mèt dtt meerdierlàeid der Grondwetscom- missie - er ernstig tegen moest waar- schuwen, dit beginsel, vreemd aan ons staatsrecht, thans bij amendement bij deze partiële herziening in te voeren":

• • •

T'enslotte- kwam pref. Molenaar daa tot het feit, liat het vool'flel tot u.itln:eid.ing van. het aantal' ~n

der Eerste Kamer was verworpen, waardoor de bestaande verhouding russen de ledentallen der beide X:a- mers - wanneer de uitbreiding van de Tweede Kamer nu. wèl zou doGl'- gaan - dus zou worden verbroken.

Prof. Molenaar had het hier gemak- kelijk, omdat zijn ftacti~oot mr. De Vos vam. Steenwijlt tijdens de eerste leain,g reeds had verklaal'ci, dat, wan- neer de uitbreiding van de Eerste Ka- mer mocht worden verworpen, de fractie van de V.V.D,, welke in de Eerste Kamer in haar gel!!eel in be- giHSel een voorstandster was van de uitbreiding van b e i d e Kamers, in tweede lezing haar stem aan de uit- breiding uitsluitend van, de Tweede Kamer, niet zou kunnen geven.

Prot. Molenaar gaf toe, dat ver- enigde vergade.c~ waac besluiten worden genomen, niet zoveel voor- kwamen, maar de sterkteverhouding der ledentallen speelde toch ook bij andere gelegenheden nog wel een rol.

Zo bijvoorbeeld bij, de. samenstelling van. delegaties naar contenenties in het buitenland, waarbij de verhouding 2:1 nu 3·: 1 zou worden, Hij achtte ciat niet zonden bedenking, emdat daar- door de kenni& van de Eerste Kamer omtrent hetgeen zich in het buiten- land afspeelt, zou verminderen.

In dit verband merkte prof. Mole- naar nog terzijde op, dat hij het eigen- lijk als een anachronisme zag, dat nog maar steeds wordt vastgehouden aan het benoemen van aparte commissies, die voorlichting van de Regering lfrij- gen. Uiteraard doelde prof .. Molenaar hier niet op het beoordelen van het beleid der Regering maar uitsluitend op het verkrijgen van inlichtingen.

Prof. Molenaar meende, dat men de Staten-Generaal hier veel meer als een eenheid kolili ziea· Hij, zou het dan ook helemaal niet zo'n .,stormachtige hervorming" vinden, indien men voor het buitenlandse contact, ter vereen- voudiging van de zaak en ter besJ)a- ring van moeite en tijd, een zel!iere taak aan de verenigde vergadering zou toekennen. Onze woordvoerder ver- diepte zich daar voor bet ogenblik echter niet verder in; doeh stelde al•

leen vast, dat het een enigszins be- perkte voorstelling van zaken was, wanneer inen bij de beoordeling van de vraag of er in· de verhouding van de ledentallen der beide Kamers ver- and-ering moet worden gebracht, uit•

sluitend wijst naar de artikelen van de Grondwet, waarin een speciale taak aan de verenigde vergadering wordt toegekend.

....

Tot slot willen wij niet onvermeld laten, dat prof. Molenaar in het begin van zijn rede nog bedenkingen heeft geuit tegen de in de Tweede Ka- mer aangenomen motie-Donker betref- fende de wijziging van de Kieswet (men. zie hiervoor Óns vorige over- zicht).. Door de verwerping van de uitbreiding van de Tweede Kamer is deze motie thans echter eveneens ge- heel van de baan, zodat wij daar niet v•rder op in zullen gaan.

Het resultaat van. de stemming totver het ontweJ:p hebben wij boven re~s vermeld.

tLGn WEEK to.t 'WEEK

ln mernortam

A~ H. Verkade

Z.

H. Verkade, in de leeftijd van 80 jaar te Zaauhtn overleden.

Hiermede is weer een van de grote pioniers van on. ~ iachnltlrie heengepan. ·Gedurende 61 188t'· bed; .la;ö d}"n emJrme wertckraoht IJIIICeMell aan bet deer zijn vader in 1866 -epgelidhte '»edtijf, dat hij tot -een wereldonderneming wist uit te wei-

den. Aldus diende hij niet slechts de ~ngen

van de Zaanstreek, doèh van het ,iehele larul.. ' Hij sChiep ,niet alleen een induStrieel aPJt,araat,.

dat aan velen werk verschaft, -àooà st.reefde <ia ,ziju.

ei~ .beQr.ijf naar sccia.t.e v.el.'houdï.J.-gen, äe -met r~ een ''YO&rbeeld v&er li!ndere .ollàernemiri4;en geueeald konPiln worden. 't:JLa.w .. hij demons'tl'eel'fle in· :ile lJl'a'.k:tijk, hoe nauw 6e se.ci!ile 1'unétie aan die van ·èe omdernemer is gekoppeld.

Hoezeer €envoud van karakter hem sierde, moge o.m. blijken uit hetgeen hij over zichzelf schreef toen het Algemeen Handelsblad hem in 193.6 -ter gelegenbeid van het halv.e .eeuwfeest van zijn i'be- dr.ijf cm een autobiografie verzocht. Ziedaar met welke regelen hij aan dit verzoek voldeed:

,,Mijn levensloop is volledig geschetst, wanneer ik ·"'J vertel, dat ik na een eenvoudige, maar de- gelijke opvoeding op mijn zeventiende jaar naar SChOtland werd gestuurd om daar in de praktijk een jaar als bakkersknecht te werken. Nadien he'b ik .een reis <lioor Amerika gemaakt en in De- cember 1891 werd ik in de fabriek te ·Zaandam opgenomen. Sedertdien heb ik in de onderneming gewerkt en mij aan dit werk volkomen gegeven".

Is het wonder, dat zijn personeel "Meneer Ar- nold" steeds met grote eerbied bejegende?

Het N€derlandse bedrijfsleven verliest in de heer Verkade een grote stuwkraCht, wiens levens- werk tot voorbeeld moge dienen voor de jonge generatie.

Burgerplicht

Bet ministerie van Economische Zaken heeft medegedeeld, dat er in de komende winter- maanden geen maatregelen zullen worden getroffen tot beperking van het electriciteitsverbruik tijdens de z.g. piekuren.

Dit betekent evenwel niet, dat in het bijzonder tijdens die piek-uren geen zuinigheid behoeft te worden betracht. Integendeel! Ook de komende winter blijft zuinigheid geboden -en het is een

za~k van reële burgerzin, dat men zich vrijwillig de nodige beperking -oplegt. Weliswaar was deze beperking tijdens de z.g. piek-uren ook vrijwillig en werden de sancties slechts bij hoge uitzonde- ring toegepast, doch thans zijn strafmaatregelen ac'Wterwege gelaten in de verwachting, dat het ver- antwoordelijkheidsgevoel van ons volk in vol- doende mate Wt uiting loomt als het er om g.lJ"at, de '!IO!iige zuinigheid te betrachten in het stroom- vet"brnik.

Moge -deze proe'I met de vri:jheill in 'het stroom- verbruik, waarbij echter tevens een oemstig beroep wordt gedaan op het verantwoordelijkheid.veel, tot een succes worden.

Verleden tijd

Niemand in Nedet'land, behalve -een ~

van onze eigen medeWerkeTil, kan selfs ten naaste bij beseffen, welk een ·enonne imlpaa.

ning bet "kost aan de leiding van -dit bedlljf, om onder de huidige omstandigheden de firumcie- ring van Nederland uit te doen blijven plaats vmaen. Ka.pi'taalsemissies, welke vroeger •Cen stiwnllans waren voor beregging in risicodragend ka;pita&l, hebben tegenwoordig net omgekeerde effect, omdat 4oor 4e zware fiscale lasten van beilegg·ingzoekent'l kapitaal nauweli}"ks meer tlpra-

ke is.

Onder de bestaande omstandigheden zau ,:net een onmogelijkheid zijn een !Phîlips-industrie, zoals zij zich in 61 jaar heeft Dntwikkeld, -op- nieuw van de grond af qp te bouwen. Dit kan _iéder in ons land wel zeer ei'Wi!ti-g te ·Qenken geven".

· A.Wus ~rak ir. P. F. S. Otten zeer Olilla.ngs OI? de aandeelhoudersvergadering van Philips.

.Deze woorden zijn wel zeer kentekenend voor

de tegenwoordige gang van zaken in ons land op economisch gebied.

· Zij onderstrepen op een wel zeer duidelijke Wij- ze, dat er op. het ogenblik nagenoeg geen 'Plaats . meer is vóor de ware pioniers, die de nationale eeonornie zo vaak een b-els;ngrijke s~p voor- waarts brengen. PersoonJüke moed, durf en ini- tia"tief kriJgen steeds minder kansen om "Zich tot voordeel van onzè vdfksgl'lineen:scbap te ont- plooien, rnet het gevolg dat o.m. de mogelijk·

hed611 om meuwe werkgelegenheid te soàeppen :ill emstige m.ate ·wol'ilen "eknot.

De overh&d !laat Jl'iet af te betogen, hoe need.

zakelijk het is, dat wij industrialiseren en onze export uitlmeiden: doch anderzijds miskent zij ide v.orwQén die ~ tlJljll 4>m hiet'tloe te

get~n.

Dit is vooral een trieste .ontwikàeling, omdat . . . iJl dek tijd 1t~aar niêt ~ a.an, dat de oer-Nederlandse pioniersgeest ook heéien ten dage onmisbaar is om ons economische - en .a&ard&er ook -4mB fiOciare - leven op een hoger plffi 'te t>~.

Het ~ blijkbaar mode in ons land geworden, zich blind te st11ren op de factor 'kapitaa!l, 'waa'l"-

bli men vóllmmen uît het Mg !Velfiest, fat het elmnent ~ .d&a.rmede onverbre'kfilijk u ver- .liMmàen.

W-il -eRS :1&IHJ. mede •P mtmnati01rt8.al ·Ri•ee.u in 'àe handel -een bartig weordje meespreken, 4aon tmllen 4e teugels snel moeten worden ge-

\liertl..

Mogen -ëe woorden van ir. Otten worden ver·

staan en begrepen, opdat het vuur door v~rige

generaties ontstoken, waar>~&R wij nog steeds de warmte mogen ontvangen, niet worde ge- .doofd.

Eerlijke taal

H

omstand~heden, dat vele geëiste en toegekende rechten slechts KUIUlen worden genoten en uit- voerbaar zijn, als daarnaast de nodige capaci- teiten kunnen worden opgebracht.

Zo staat o.m. de laatste tijd ook het vraag- :stuk der medezeggenscha.p van me arbeiders in .

Jwt brandpunt van de belangstelling. Doch me-

~eJt~~Chap · is niet slechts >èen pr&pagandis- tisdhe leuze, doch vereist ·een J:>e~ ontwik- k-elil. gevoel van verantwoordel:~jkheiid en wat

eve:neen"S ibelangiifk is, de nodige k-ennis van za_

ken om die medezeggenschap in de praktijk te

·doen kunnen laten gelden.

Terecht heeft men in ons land in vele krin- gen een zekere ongerustheid an de dag gelegd teil aanzien van de practische uitvoerbaartleid van deze eisen.

Dit kwam zeer onlangs o.m. tot uiting op de bo:ndsver.gadering van de katholieke me:taa:lbe- wookerskmd te Utrecht, alwaar dr. A. A.. Olie- roOk, 'éür-ectrur va.n het A. C: de Bruyn Insti- tuut bet na 'Volgende verklaarde:

"We moeten het erkennen: nog altijd hebben we een tekort aan mannen: arbeiders, die in staat zijJJ. in vertegenwoordigende 'lichameB de

•hoge vera.ntwo6l'Clelijkheid van de meélezegg:en- scbap :te dr&glen. Met man en macht meeten <Wij wenken aan de SGCiaal~economische <vorming 911.-

zer -eigeR 'l.'I'IRnmten".

"Ziedaar -een eerlijke taal uit onvel'dachte bl'911,

·«ie aog eens -duideiijk accentueert, .Qat het

~ ·dler medezeggenschap Deg niet zo ~­

vou4ig its :Us .men >dit vaak wil 4oen vovrkomen.

Het B8i!l :zeker wenseltJk ^{$ ,} ·4at '4en .aeol'tgle-

~ ltemDmiJ1C 'Zich met btltrelllkmg tot de 110-

cia!e vraagittWI:ken allerwegen baanbrak, zodat llet gl'(jj;e gevaar kon worden voottromen, dat men verder sprong dàn -zijn polsstok lang is.

P'Ds fadum

onlangs hebben wij onze bedenking geuit tegen de uitzending door de Sticusa van de heer W. Pos, directeur van Amsterdams Toneelschool, naar Suriname. Onze ·bedenking richtte zien tegen het feit, dat de heer Paul Storm, die uitste'kend werk in Suriname beeft verricht ten b:rte van de toneelspeelktmst, werd overgeplaatst naar Curaçao, waaT geen dilet- tantentoneel bestáát (behalve &ij Hollanders) en dat 1!i'trll -éleze ganse mutatie, nodeloos leek.

Het algemee:n bestuur van de sticusa heeft - tegen bet dagelijks bestuur van deze lltich- ting in - Zijn fiat Biet aan de 'Uitzending van óe beer Pos verleend. Niet op onze grond, doch op een geheel andere: men achtte de heer Pos politiek r1iet gewenst.

De heer Pos heeft eerst gedlreigd met de uit·

lokking van een rechtelijk kort geding. Hij is daarvan teMig gekornen. De zaak is "minnelijk",

dat .is: fiii.IUI.Cieel geschikt .

Alle (interessante) prin~iteit is -4la&nnede uit de w~. Ret ·niveau is t&mclt"k laag ko- men te tiggen.

De ~ ~ureur-GeneT~ml llad., in eerste instantie, doen weten geen bezwaar te

!S AWGl!JS!ftM !1:95! - PA.G. C

hebben tegen toelatiug van de heer Pos in s ...

rinall'lle.

Na het beslait van ·Sticusa's algemeen tiestuur heeft deze hoge autlllriteit .lfl'ing-s ·àoen wetea dat, mocht de heer Pos thans alsnog op eigen gelegesrheiël na&T Suriname willen ko;:,en, hij ditms toeláting ID!I.der zal hebben te bezien.

Ook lûet kcmlt princi))>iëliteit in het geding.

Een ll:logere -en véél belangrijkere.

Die van het inzicht van de Procureur-Gene•

raai.

is dit alllanke'Jijk V.Ml 41! 118uding em het in·

ztcll.t der Sticusa!

Zo gezien wordt de zaak Pos bijzonder inte•

re MUit.

Belastingrespijt?

D

:lijklheden ·:voer -eea :groot deel worden vel'eorzaall!t

~ 4e Delasüng~.in ons land .

De vaak nog achterstallige belastingen .kunnen op het ogenblik zeer moeilijk tijdig WO'l'ften -v.et•

daan, aangezien ·de positie der liquide '!lii6ièlell.

:bij de meeste middenstanders de laatste tijd llelaas -uitermate zwalk moet worden geneemd. Hierrioer wordt de bestaanszekerheid in ernstige mate be- dreigd, hetgeen in bijzondere mate voor cle win- kelstand geldt.

Naar wij zeer ·.onlangs in de Volkskrant lazell, zou volgens een v.erklaring van de voorzitter :van ,.Sint Willibrordus", de N-ederlandse Katholieke vakbond voor de Textieldetafth.andel, bij het àe·

partement van !Financiën een v·oorstel zijn .inge- diend, om deze belastingen over .een periode van tien jaar te mogen aflo!lf!en met betaling van een redelijke rente.

Er zijn reeds meer voorstellen van dergelijke aard gelanceerd en het zou zeker te wensen .zijn, dat men ten de:partemente tot soortgelijke maat- regelen overging, vooral als duidelijk aantoon- baar wordt, dat voor velen de bestaansbron dGor de belastingpolitiek dreigt op te drogen.

Dit betekent ma-atschappelijk en sociaàl een ernstige ramp, niet alleen voor de betrokkenen zelf, doch ook voor onze nationale samenleving, die met welke verstoring van het economisch me- chanisme dan ook, nimmer kan zijn gebaat. Te- vens betekent tiet voor de fiscus .een niet te onder- schatten verlies ·I'JI!l zijn vorderingen. Om. al deze redenen ware het gewenst, dat spoedig afdoende maatregelen worden getroffen om lile middenstanel de helpende hand te bieden bij het afdoen van haar fiscale verplichtingen .

Onze hoof&edocteur, Drs. H. ^À. Kort- mts, is e.u,e tijd -afwe~:ï,, in ver.Mnd met werk&aamhedew in het iMI:iten- laftd. ·V ooT hem bestemde correspon- 4entie gelieve men te zenden aan de

reèlactie-secretaris, wiens adres van heden af weer is: Prinsengracht 1077, Amsterdam, Tdefoon 35343.

(Vervolg van pag. 1)

Dat die tegenstellm-w .haar zuivere uitdruk~

kin'fJ niet vi:màt ^iÎlD. die van "conservatief -ef J'l'Ogressief" u.ar 1lle .gangbare opvatting, .zijn wij met de schrijver die de discussie in .de N.R.C. initieerde eens. Wilden wij aan het~

:geen hij te dezer zake o,pmerkte iets toevae~

feB, het zou dit zijn: Hbera:lisme kan pdnci~

pieelmet conservatief zijn, socialisme princi~

pieel niet progressief. eenvoudig reeds omdat liberalisme meer stroming dan stelsel is, het · seciaiii-sme, boe zich wijzigelKl ^e11. aanpassmd.

een ste1sel, dat naar ee& hepaàlde maatschap~ . frijvorm streteft (klassenloze maatsc:bappij of hoe men 't noemen moge). maar dat dan ook, wanneer en voorzover ,)}et .die vorm ver~

wezenlijkt zal bebben, nOG<iwendig oo-nserv.aA

tief zal blijken en zich met alle kracht moet richten op laet behoud ervan.

.. ^.. .

W

gen onnodig aan te b1azen. Maar wij zien oer eve111. weinig heil in, tegenste11îngen te verdoezelen die nu eenmaal in ·de reMiteit wortelen. Affs zodanig 'beschouwen wij die van socialisme -en liberalisme. In .een ,,l.ibe~

raai" sooialisme -geioven wij niet. En d~m zien wij geen enkel heil in een "gesprek", dat ooven het liberalisme en het socia-lisme ia bun

~g-eng·estel&heid zou trachten te -grijpen 'ftaar een synthese van beide., die ijdel zou b1ij'ken.

G. A. DE RIDDER • ^..1 ..

..