WEEKBLAD VAN DE VOLKSPARTIJ VOOR VRIJHEID EN DEMOCRATIE

VBIJBIID EN

DEMOCRATIE

VRIJDAG 20 JAN. 1950 - No. 93

Een mooie muziektent ....

Pag. 5

WEEKBLAD VAN DE VOLKSPARTIJ VOOR VRIJHEID EN DEMOCRATIE

• , • ;,..~ ~. - - ' • • '. -. • • • ... -~·. ~ - J..' • ' • ' 1' ~ •

Mobilisatie van alle kracht!

D

Daarbij kwam uiteraard ook het Indonesische pro- bleem ter sprake. Wij gevoelden er behoefte aan 't standpunt van onze vertegenwoordigers in Eer- ste en Tweede Kamer uiteen te zetten en te ver- duidelijken. Verscheidene van de toehoorders ge- voelden zich _gedrongen hun mening daar tegen- over te stellen. De gedachtenwisseling was soms scherp, wat te begrijpen is bij een onderwerp, dat zozeer de gemoederen beheerst; de discussie duur- de ook lang - eerst het verplichte sluitingsuur kon ons dwingen er een einde aan ·te maken. Ten- minste officiëel want daarna zijn wij met enige

"officials" van de bedoelde partij-afdeling en van de centrale waartoe zij behoort, nog geruime tijd bijeen geweest. En dan beleeft men de goede mo- menten, waarin men wederzijds onomwonden uit kan spreken wat op. het hart ligt. Dan heeft men als voÎksvertegenwoordiger ook de beste gele- genheid te horen wat onze mensen bezighoudt.

Dan komt men ook tot waardering van de stand- punten in deze zin, dat men beseft wat de mensen beroert, wat hen emotioneert en wat hen drijft om in een bepaalde zaak een bepaald standpunt in te nemen. Dat zijn inderdaad de goede momen- ten, want dan beseft men welke goede waarden zovele van de strijders uit onze gelederen in zich dragen. Wij hebben er behoefte aan dit ook eens op deze plaats te zeggen.

I

De gang van zaken met betrekking tot de Indo- nesische kwestie is voor velen teleurstellend ge- weest. Wij stellen vast, dat zij, die van oordeel zijn, dat de resultaten van de Ronde Tafel Confe- rentie verworpen hadden moeten worden, er zo over denken. Maar evenzeer is dit het geval met velen van hen, die hebben gemeend, dat ondanks alle hoogst ernstige bezwaren, die zij tegen de re- gelingen gevoelden, deze niettemin mr>esten wor- den aanvaard. En nu treft het, dat bij bovenbe- doelde gedachtenwisseling naar voren kwam, wat wij ook al meer hebben vernomen. Namelijk, dat nu de Indonesische kwestie geregeld is zoals zij geregeld is, men zijn politieke activiteit verder wel kan staken. De één denkt er zo over, omdat hij meent, dat de zaak afgedaan is, bij de ander zit het dieper. Die gevoelt zich na jaren van strij- den voor eon andere oplossing teleurgesteld over de afloop en vraagt zich af, wat voor nut al zijn werken heeft gehad en wat voor nut hij verder nog zou kunnen stichten. Waarbij hij dan moede- loos tot de conclusie komt, dat al zijn werken niets heeft geholpen en dat hij er even goed uit kan scheiden. Welk uitscheiden dan met weinig gun- stige gedachten over de politiek en de politici ge- paard gaan.

D

In de eerste plaats is onze taak met betrekking tot Indonesië niet afgelopen. Daar is een jonge staat, waarmede wij door Unie-verband verbon- den zijn. "Wij, voor ons, moeten de dingen op lan- ge termijn kunnen zien, en, mèt de souvereiniteit, ook ons vertrouwen schenken, en onze vriend- schap, zoals een meer ervaren en hulpvaardige broer", zo zeide ons onze Koningin aan de voor- avond van Kerstmis. Hierin ligt de kern. Wij moe- ten "bij dag en nacht klaar staan tot helpen". En nu weten wij, dat alles langs gans andere wegen zal gaan dan voorheen, maar wij weten ook, dat onze taak thans is die jonge staat te helpen en onze beste krachten daartoe af te staan. Van be-

lang is dit voor het Indonesische volk, van belang is dit voor ons volk, van belang is dit voor de ge- hele wereld. Aan onherroepelijke besluiten 'kun- nen wij niets veranderen, willen wij ook niets ver- anderen. Het komt er thans op aan zulk een ver- trouwensbasis te leggen en zulke banden te slaan, dat wij toch weer tot een krachtige eenheid zul- len komen. Daar liggen in de wereld anderen op de loer om onze taken over te nemen.

Daarom zijn wU allen verplicht onze beste krachten te geven opdat wij onze broeder- taak vervullen kunnen. De besten onder ons kun- nen dan ook niet worden gemist. Ons gehele volk heeft die nieuwe, grootse taak aan te vatten. Be- denken wij daarbij, dat ontzagwekkende moeilijk- heden op onze weg zullen zijn.

* * *

In de politiek bereil,en wij niet altijd wat wij willen. Hoe dankbaar wij mogen zijn voor onze groei in de afgelopen jaren, hoe dankbaar ook voor de stijgende invloed van de liberalen, die nog kort geleden bij de verkiezingen in di- verse landen tot uitdrukking is gekomen, - wij moeten ons toch altijd realiseren, dat wij in de Tweede Kamer niet meer dan acht van de hon- derd zetels bezetten. Zeker, wij mogen vergro- ting van onze invloed verwachten, maar momen- teel is de situatie niet anders dan: 8 van de 100.

In zulk een situatie maakt men de dienst niet uit. Trouwens, in ons politiek bestel is er geen partij, diE) het alleen voor het zeggen heeft. El- ke partij is aangewezen op samenwerking met andere. Iedere partij, ook de onze, kan dan niet verder komen dan het uitoefenen van invloed om van haar doelstellingen althans nog zoveel mogelijk verwezenlijkt te krijgen. In het ene ge- val lukt dat beter dan in het andere. Teleurstel- lingen, diepe zelfs, kunnen daarb~i niet uitblij- ven. Men mag er alleen uit concluderen, dat wij alle krachten moeten inspannen om onze invloed te vergroten. Waartoe wij temeer de plicht heb~

ben nu de wind gunstig# waait voor ons.

..

T

Wij weten het niet. Alleen weten wij, dat onze

Democratie eist openbaarheid

, Democratie eist openbaarheid: wij hebben het meer dan eens gesteld. Die openbaarheid brengt ook met zich mede, dat de burgerij tijdig op de hoogte is van voorstellen, welke in gemeen- teraden, provinciaal of Staten-Generaal aan de orde komen. Enerzijds om zich een oordeel te vor- men over de betekenis van de voorstellen, ander- zijds om hun instemming of bezwaren met betrek- king tot een bepaald voorstel ter kennis te bren- gen van een vertegenwoordigend lichaam. Men dient er dan ook naar onze mening op te letten, dat de termijn tussen indiening en behandeling in het openbaar niet zodanig is, dat het in feite de burgerij onmogelijk wordt gemaakt zich een oor- deel te vormen over bepaalde voorstellen. Op elke

· regel, zoals ook hier, kan zich wel een uitzonde- ring voordoen, b.v. in een noodgeval, bij een dijk- doorbraak, wanneer terstonC:: maatregelen moeten worden genomen, bij een ramp of iets van een zeer spoedeisende aard, waarmede het leven van de burgerij gemoeid kan zijn.

Maar voor het overige geldt deze regel nam·

onze smaak wel. En dient men daarop van de zijde van de V.V.D.-fracties in Staten.JGeneraal, provin- ciale Staten of gemeenteraden bij voortduring be- dacht te zijn.

Wij maken hier nog eens melding van, omdat zich dezer dagen in de Haagse gemeenteraad een dergelijk geval heeft voorgedaan. Vrijdagavond hadden de gemeentenadsleden een voorstel met betrekking tot de verhuur van de aula van het Ge-

dierbaarste waarden, onze vrijheid, lv't recht, de verdraagzaamheid, maar ook ons Jev••tl en dat van onze kinderen in gevaar zijn. De laatste t\içl hebben wij enige malen geschreven over de mens. Wij wezen daarbij op de dreigende geva- ren. Ook hebben wij aaridaebt geschonken aan de internationale ontwikkeling. Denken wij aan Oost-Europa, niet zo ver van hier, denken wij aan China en de bedreigingen voor Birma, Siam enz. Laten wij toch alles goed zien. En laten wU ons telkenmale weer realiseren, dat wij nog niet in staat zijn hier in het Westen tot de eenheid van Europa te komen. Laten wij beReffen, clat het vijf voor twaalven is. Geweldige problL'nwn moeten worden opgelost. Fina,neiële en econo- mische. Wij Nederlanders, weten er van mee te praten. En staatkundige. Hebben wij niet gewe- zen op de gevaren, die onze democratie va,n bin- nenuit bedreigen? En internationale. Denken wij eens aan de ontw1kkeling in Duitsland. Dat probleem moet worden aangepakt. Ten spoedig- ste. En zeggen ons de moeilijkheden in Zuid- Italië, - over een gebied, dat bewoond wordt door 15 millioen mensen --: niet veel? En wat ons uit Frankrijk aan nieuws toestroomt, is dat niet telkenmale opnieuw bewijs van lle branding waarin wij zitten?

" "

"

E

Maar vooral mensen met gelooi· in de toe- komst. En mensen, die getoond hehb •1 verant- woordelijkheidsbesef te hebben, e1~ di-~ zich in willen en in kunnen spannen voor <1 • ;,,,meen- schap.

Laten wij toch één ding niet vergden. Vel!' fouten van de na-oorlogse tijd zoudPn niet ge- maakt zijn als ons Nederlandse volk zich vóór de oorlog meer met d<J zaak der gemeenschap had bemoeid. Na de oorlog beschiki:en wij over onvoldoende staatslieden, omdat w:\i onR vóór de oorlog niet hebben geoefend. Historisch is dat verklaarbaar: het is ons veel te lang "goed" ge- gaan. Maar nu gaat het ons volk niet goed en de wereld wordt bedreigd. Wij moeten naar nieu- we vormen, wij moeten naar een nieuw Europa.

wij moeten naar een nieuwe plaats voor ons zo zwaar getroffen vaderland.

Bij het vervullen van deze geweldige taal' mag niemand terzijde staan. Integendeel, alle kracht

worde gemobiliseerd. K.

meentemusenm aan het filmtheater De Uitkijk in hun bezit gekregen, eerst Zaterdagavond l:reeg de Haagse burgerij hiervan kennis en de daarop vol- gende Maandag kwam het voorstel reeds in behan- deling in de Gemeenteraad. Het voorstel was zo laat binnen, dat om één voorbeeld te noemen, de Nieuwe Rotterdamse Courant in zijn blad van Maandagavond, toen het voorstel al behandeld had moeten zijn, melding maakte van het voorstel. Na- mens de V.V.D.-fractie diende de heer Dettmeijer dan ook een motie van orde in om de behande- ling veertien dagen aan te houden. Daar over dit voorstel de stemmen staakten (20-20) werd het tot de volgende vergadering verschoven. Blijkbaar zag men ook bij het College van B. en W. gedeel- telijk in, dat de behandeling beter aangehouden kon worden, want de helft van de wethouders.

waaronder de V.V.D.-wethouder van Luttervelt steunde dit voorstel tot aanhouding. Wij zijn van mening, dat de gemeenteraad van de Residentie daarmede een juiste houding heeft aangenomen en terecht niet geweken is voor een druk van de zijde van de commissie Nieuwe Zaken van de Ned.

Bioscoop Bond, dat op 1 Februari de vergunning zou vervallen, temeer, omdat Maandagmorgen reeds gebleken was, dat er zeer ernstige bezwaren waren binnengekomen van de zijde van de afde- ling 's Gravenhage van de Nederlandse Bioscoop Bond.

Democratie eist openbaarheid. Dat · de gehele :fractie van de Partij van de Arbeid niet vatbaar bleek voor dit argument, bewijst weer eens te meer, dat de inwerking van de werkelijk demo- cratische beginselen bij deze democratisch-socia- listische partij nog wel een tijd nodig heeft.

..

VBt.JHEib EN DEMOCRATIE 20 JANUARI 1950- Pag. !

De heer Ritmeester besprak problemen *

V(ln de woningbouw

Bouwsysten1en genoeg, n1aar nog altijd woningen tekort

Ons Icwd is dichtbevolkt: 289 mensen pe1· vie1·kante km., 14 meer dan in Belgi.ë, 83 meer dan in Engeland, 215 meer dan in Frankrijk. Men schat, dat wij in 1970 11.800.000 inwoners zullen tellen; een schatiing;'die waarsch~in­

lijk, gezien het lwge geboorte- en het lage sterftecijfer, nog wel eens cwn de rage knnt zon kunnen blijken te zijn. Het is mogelijk, dat in de komen- de ja.ren cloo1· emigratie de aanwas enigszJns zal worden tegengehouden, maar -- äi1 staa.t vast - wij groeien dicht. Ons landbouwgebied beslaat nûm 2.381JJiiJO ha., dit is 71 %, van onze bodemoppervlakte, deze zaL ver- mee1·de1·e:> (;oor inpoldering, doch verminderen door woningbouw en in- dustriaUsat ie. Het westen va.n ons land, van het Noordzeekarwcrl tot de Nieuwe V7u.tenveg, d·reigt langzamerhand één grote bebouwde oppervlakte te worden. De trek van het platteland naar de g1·ote steden blUft nog .•teeds be.-:taan; het zou langzamerhand wel eens nodig kunneit bl·ijken, deze in fmdere richting te ke1·en en speciaal' naar de komende industrie- gebieden, chts in het bUzonder naar het oosten en het zuiden van ons land.

De vooruenomen industrialisatie zal zeker voor een zeer groot deel in die 1·ichting nw<>ten gaan en, wil deze sncces voor ons land hebben, grote a.f- metingen mo~ten aannemen.

terugkeren. Velen van deze mensen, zekt'l.' het overgrote deel, behouden steeds het verlangen om naar hun oude gemeente terug te keren. Voor- lopig echter is dat uitgesloten en blij- Yen zij inwonend in hun "evacuatie- oord .. , dat nu om die redenen nieuwe woningen toegewezen krijgt. Het was onze woordvoerder niet bekend of door de colleges van Gedeputeerde Staten der vcrschillende provincies bij de verdeling over de verschillen- de gemèenten, waarmede zij zijn be- last, met dit door hem genoemde be- zwaar wel rekening is gehouden.

Evenmin valt na te gaan of aan de behoefte voor vervanging van krot- woningen is gedacht, maar hij wilde gaarne met de minister aannemen, dat de provinciale besturen bij hun verdeling zoveel mogelijk de recht- vaardigheid betrachten.

A

Ons volk. :~o stelde ·spreker vast, is zo lang.oam< ,·hand wel tot de over- tuiging w ^bm,.,n, dat met alle kracht wordt gc·iYRcht, de bouw te stimule- ren; daw·c,lsl toont het op dat punt ook een z, ke1·e berusting. Voor een groot dH l >C;;l dat trouwens ook daar- aan zijn tG<: te schrijven, dat de plaat- selijke ov;o rhoid meer en meer is in- geschakdd. voor een groot deel de verant;•.-cc ·cldijkheid draagt en daar- voor oot: é,P:nspl·akelijk kan worden gesteld. D<: f:nclheid, waarmede kan worden [;toiJoclwd, laat echter alles te wensen OV<'l·: zij is afhankelijk van vele facton·n, als de materiaal-posi- tie, de bc2.<:>hikbare deviezen in ver- band met de aankoop van materiaal in het buitenland, de prestatie en het aantal bouwvakarbdders en de bouw- systemen.

D

1Vlu' u3TEH IN 'T VELD ... nog altijd ... . ec1·st O\'Ci' eL·n aantal jal'en worden geleverà. I4ei is wel, zoals minister In 't Veld ;-.ei: het is nu eenmaal uitermate moeilijk (in verband met de vele hi•win een rol spelende on- zekere f<wloren als het aantal huwe- lijken, gelJoorten. sterften, enz.), om het werl,dijke woningtekort en de jaarlijkse behoefte in dit opzicht te berekenen_ Wanneer wi.! de uitkom- sten zien \ an de volkstelling van Mei 1947, dan blijkt, dat het Centraal Bu- reau voor de Statistiek niet minder dan zes methoden heeft gevolgd om het tekort te berekenen en de resul- taten van deze vcrschillende metho- den lopen heel sterk uit elkander.

E

kinderen, dat inwoont bij andere huishoudens. De minister is van me- ning, dat het aantal van deze samen- woningen een billijke vergelijkings- maatstaf geeft voor de spanningen als gevolg van het woonruimtetekort De heer Ritmeester kon toestemmen, dat dit, in het algemeen gesproken, een juiste maatstaf is te achten voor die gemeenten, die niet of zeer weinig van de oorlog hebben te lijden gehad.

Een ande1· geval is het echter met die plaatsen, waarvan, de een meer dan de ander, een gedeelte van de woon- huizen is verwoest en waarvan de bevolking in oorlogstijd is geëvacu- · eerd geweest zonder dat zij na de oor- log - wegens gebrek aan woning of aan mogelijkheid tot inwoning - kon

O

verhogingen, zoveel wordt gesproken, kunnen wij nog geenszins tevreden zijn. Zo heeft de Stichting Bouwcen- trum te Rotterdam geconstateerd, dat, blijkens onderzoekingen, de arbeids- productiviteit in de bouwvakken zich tussen de 70 en 80 pCt. van de vóór- oorlogse beweegt. De minister maakt nu wel onderscheid tussen de inspan- ning van de bouwvakarbeiders en de arbeidsproductiviteit, maar spr. voel- de enige twijfel of dat onderscheid wel correspondeert met de gegevens van de Stichting Bouwcentrum. Het is nog geen anderhalf jaar geleden, dat de Nederlandse Aannemersbond

was laatst een dagje in

0 _~e.ze

burger

Den Haag.

Dat is altijd plezant.

Om Den Haag zelf: de meeuwen boven de Vijver.

De tantes bij de thee bij Lensvelt. De dingetjes ove1·

de dingetjes die ;e dan

' 0

'

0

~ f

0 ~

wel eens hoort. Ge legt dan ècht Uw oor te luisteren aan Hollands hart.

En nu vernam ik dan laatst, dat er een nogal hoge heer bij de Koningin was geweest in dat mooie paleisje aan de Voorhout, dat wij altijd nog vereenzel-Pigen met die lieve, grijze Grootmoede1· Emma.

En toen die heer daar uitkwam stond e1· een militaire e1·ewacht.

Die erewacht stond daar voo?' een gez:ant die zijn geloofs- b1·ieven zou komen overhandigen.

Maar die nogal hoge (maar voo1· een miUtaire e1·ewacht lang-niet-VOLDOENDE-hoge) heer dacht, bij Jove, dat die solda(ttjes voor hèm bestemd waren.

En een beetje verlegen, schreed hij, hoog hoedje in de hand, langs de soldaten, die nog 1·ustig plaats-rust stonden.

Dat is zo'n Haags ve1·haalt.ie dat ge horen kunt in de lmw·t van de o11de dames die witte meeuwen een stukje brood toeweTpen.

Een klein en onbetekenend 1:erhaaUje, wrw1· de mensen mn glimlachen. En het leven gaat verder . ...

Maar - dacht deze burger -- het we1·pt wel even een leuk zij-lichtje op zo'n meneer, die het nog niet ver genoeg gebmcht heeft ·voor erewachten, noch in zelfkennis. Het is zo-mam· een verhaaltje van onhandige ijdelheid en zelf- overschatting-met-de-hoed-in-de-hand.

Deze burger is zelfs nog niet zó ve1· dat hij zèlfs met zeLf- ove1·schatting en ijdelheid zou k:unnen v e r m o e d en dat wèlke militaire erewacht, hoe dan ook, waar dan ook, voo1·

hèm op de plaats mst zou staan. Betreedt nooit paleizen.

Hééft niet eens een hoge hoed. Dat is maar veilig. Want het .rn oe st eens over hem komen ....

Zou hij óók een figuurtje slaan.

Zouden ze in Den Haag - wat Jupiter en de Schik- godinnen mogen 1;e1·hoeden - óók glimlachend mees- nwilen om

DEZE BURGER

en Patroonsbond voor de Bouw- bedrijven in Nederland vaststdde, dat de arbeidsproductiviteit van de ar- beiders op ongeveer 50 pCt. lag van de vóóroorlogse, en een commissie van de Bond van Nederland~e Archi- tecten stelde deze arbeidsproductivi- teit op ten hoogste 60 pCt. Wanneer wij dan nu op 70 à 80 pCt. zijn ge- kennen, is zonder enige twijfd voor- uitgang te boeken, maar er mag toch zeker wel een ernstig beroep op de bouwvakarbeiders worden gedaan om zich in het belang van het Neder- landse volk - dat zijn ook zijzelf - geheel aan hun taak te geven. De mi- nister zegt, dat hij uiteraard een te- genstander is van een systeem, waar- bij de arbeiders zouden worden "uit- gebuit", maar wie, vroeg de heer Rit- meester, is daarvan geen tegenstan- der? Het kwam hem intussen voor, dat er nog wel iets meer kon worden verlangd, alvorens het stadium van uitbuiting zou zijn bereikt. En dat dit meerdere zou kunnen worden bereikt door een andere wijze van loonrege- ling, achtte hij zeker niet uitgesloten.

. . .

W

Alleen kan - en dit heeft de minister terecht ook aangegeven - met de bouwsvstemen met minder geschoold person"eel worden volstaan; een zaak van buitengewone betekenis, wan- neer ter plaatse niet veel geschoolde bouwvakarbeiders aanwezig zijn. Het blijkt evenwel, dat de verschillende bouwsystemen 10 pCt. en meer duur- der zijn dan de traditionele bouw.

Spreker achtte dit begrijpelijk, om- dat voor de inrichting van de nodige fabrieken en werkplaatsen kapitaal moet worden geïnvesteerd en men dit - mede met het oog op de onzeker- heid of het systeem op de duur te handhaven is - zo spoedig mogelijk dient af te schrijven.

Alvorens men het geheel kan overzien, zal het dtts wel zeer noodz~kelijk zijn een juiste op- gaaf te bezitten van het aantal bekwame bouwvakarbeiders en nm hun disloca.tie, opdat, zo no- dig, ka,n worden voorzien in een tekort, ten aan.zien waarran de heer Ritmeester ernstig vreesde, dat het inde1·daad aanwezig zou blijken te zijn. Ook op dit punt kreeg onze woordvoerder een duidelijke toezegging van de mi- nister. Een enqnête naar het aan- tal bouwvakarbeiders in o11s land wo1·dt gehouden en de minister verklaarde zich gaarne bereid, de uitslag daarvan ter ken n-is t•an de Kamer te brengen.

A.

.•

VRimEID EN DEMOORATIE

Voorzitter Redactie-comm.: Drs. H. A. Korthals.

Redactie-secretaris: Mr. E. Elias.

Adres: Victoria Hotel Amsterdam, Kamer 435.

Administratie: Postbus 4 3, A'foort, tel. 5267.

Abonnementsprijs f 1.90 p. kwartaal, f 7.50 p. jaar., Voor het zenden van abonnements.- en adverten- tie-gelden: Postgiro no. 245103, ten name van de Penningmeester van de Stichting "Vrijheid en Democratie" te Amersfoort.

Losse nummers 15 cent.

Voor advertenties wende men zich tot de admi- nistratie of tot de hoofdvertegenwoordiger: L.

Vlug, Geestbrugweg 69, Rijswijk (Z.-H.).

Betaling van het AbQ.nnement

Van degenen, die het abonnementsgeld voor het jaar 1950 nog niet voldeden, ont- vingen we het gaarne vóór 25 Januari a.s. op onze giro-rekening. Mocht het op die datum niet in ons bezit zijn, dan zal er een kwitantie voor worden aangeboden, verhoogd met incassokosten.

Zoals men weet, bedraagt het abonne- mentsgeld f 7.50 per jaar, of f 1.90 per kwartaal. Ons gironummer is 245103, ten name van de penningmeester van de Stich- ting Vrijheid en Democratie te Amersfoort.

Indien men wil gireren, bespaart men zèlf de incassokosten en men vereenvou- ' digt önze administratie!

Offers (I)

Administratie

"Vrijheid en Democratie".

H

Met woorden wordt in de regel genoeg ge- schermd; maar als het op daden aankomt, schiet de mens nog wel eens tekort en blijkt v,eelal, dat hij de betekenis van zijn woorden niet voldoende heeft doorgrond. In alle tijden UI. het noodzakelijk geweest idealen te verdedi- g·en door ware offers te brengen; Dit is ·ook

In

De gebeurtenissen, die zich vooral in de afge- lopen week achter het ijzeren gordijn hebben afgespeeld, mogen het een ieder duidelijk ma- ken, hoe belangrijk het is dat wij onze strijd voor de· vrijheid voortzetten. Dezelfde gebeur- tenissen mogen ons doen zien, hoe dankbaar Wij moeten zijn, dat wij hier in West-Europa nog voor de vrijheid pal kunnen staan. Als wij in dit verband ons speciaal to,t onze lezers richten, dan zouden wij van hen ook een offer Willen vragen. Een offer bestaande uit het ontplooien van enige activiteit om voor de be- langen van ons weekblad op de bres te staan.

Het is noodzakelijk, dat ons weekblad, dat Weliswaar reeds regelmatig onder duizenden verschijnt, zijn oplage vergroot. Dit is niet alleen noodzakelijk uit financiële overwegingen, om aldus de materiële positie van ons orgaan te verstevigen, het is voorts nodig teneinde mede een nieuwe kring van lezers te bereiken, opdat onze idealen in wijder kring worden uit- gedragen. Daarom vorme zich in ·elke afdeling van de V.V.D. een kleine kern van propagan- disten, die er op uit trekt om het abonne- mentenaantal van ons blad zo mogelijk te ver- dubbelen!

Offers (11)

H

Zijn de besturen en de raadsfracties per afde·

ling in hun geheel tot het grote gezin van de lezers van ons partij-weekblad toegetreden, dan zullen de overige leden der afdeling systema- tisch moeten worden bewerkt. Dit zal bij voor- keur dienen te geschieden door middel van huisbezoek. Er zal dan moeten worden gespro- ken van man tot man en van vrouw tot vrouw.

Dan zal moeten blijken in hoeverre men in feite zijn vrijheid waardeert en in hoeverre

men deze vrijheid waard is. Wij willen er thans op deze plaats niet uitvoerig op in gaan, omdat het, aangezien het hier het brengen van een wel zeer klein offer bètreft, niet verant- woord is en naar wij verwachten - ook niet nodig is er veel woorden aan te verspillen.

Achter het ijzeren gordijn zuchten duizenden en nog eens duizenden in de kerkers. Voor hen zou geen offer te zwaar zijn, indien zij hun vrijheid konden herwinnen en behouden.

Welnu, laat deze feiten eens goed in hun volle betekenis tot ons doordringen. Laten wij in elke afdeling er eens één avond per week op uit trekken om abonné's voor ons blad te winnen.

Waarlijk, wij zouden ons diep moeten schamen, indien een dergelijke actie niet zou gelukken.

Daarom de hand aan de ploeg, opdat wij onze vrijheid zelf verdienen.

Humor

H

Sanering

Blijkens berichten in onze dagbladen, be- reid een commissie, ingesteld door de Ziekenfondsraad, de sanering van het zieken- fondswezen in Nederland voór. Deze saneriQ.g zal voor een deel bestaan uit maatregelen ter beperking · van uitgaven, welke zowel gelden voor hen, die verplicht verzekerd zijn, als voor hen, die vrijwillig lid zijn van een ziekenfonds.

Indien de Ziekenfondsraad zijn goedkeurig aan de voorgestelde maatregelen hecht, zullen deze reeds in de eerste helft van dit jaar worden ingevoerd. De ziekenfondsen hopen hiermede een verhoging van de premie voor de vrijwil- lige verzekering te voorkomen en een bezui- niging in te voeren, waardoor een deel van het geraamde tekort over 1950 ten bedrage van f 16.000.000.·-, kan worden. gedekt. Men stelt zich o.m. voor te gaan bezuinigen op z.g.

"uitwassen", waaronder men o.m. verstaat,. het veelvuldige, dikwijls overdreven vervoer in per- sonen-auto's van zieken, die ook van een open- baar middel van vervoer gebruik kunnen ma- ken, het voorschrijven van grote hoeveelheden geneesmiddelen, die voor een deel niet worden gebruikt en tenslotte bezuiniging ·op de"· een- voudige geneesmiddelen, welke de verzekerden vroeger altijd voor eigen rekening bij apothe- ker of drogist hebben gehaald. Het is vanzelf- sprekend, dat, daar waar bezuinigd kan wor- · den, · bezuiniging ook inderdaad geboden is.

Doch hier betreft het wel een zeer belangrijk en gevaarlijk onderwerp, omdat het in het onderhavige geval gaat om de gezondheicts- belangen van ons volk. Wij willen op deze be- zuiniging geenszins vooruit lopen, doch men zal er wel voor moeten waken een zuinigheid toe te passen, die de wijsheid bedriegt. -Bezui- niging· kan ook hier waarschijnlijk wenselijk, of zelfs noodzakelijk zijn, doch men hoede er zich vooral voor het mes er niet zodanig in te zetten, dat onze volksgezondheid gevaar loopt.

Wij zijn dan ook zeer benieuwd, hoe de voor- genomen bezuinigingsmaatregelen in de prac- tijk zullen uitvallen.

20 JANUARI 19fi0 -Pag. 8

Kieswet

Gelijk bekend is, heeft het Centmal Stem- bureau een ontwerp-ldeswet opgesteld, dat in de eerste plaats ten doel hecfL de kiezer meet' vrijheid te geven bij de uitdrukking van zijn persoonlijke voorkeur.

Deze persoonlijke voorkeur was tot dusverre ook wel aanwezig, maar zij kwam in de prae- tijk weinig tot uiting, vooral ook omdat de politieke partijen veelal aanbevolen om no. 1 van de lijst te kiezen. Het Centraal Stembureau wil thans een meervoudig voorl"eursysteem aan de hand doen; volgens het ontwerp kan de kiezer op de lijst in haar geheel stemmen, waardoor hij de volgorde van de candidaten goed keurt of hij kan door nummering van die candidaten de volgorde naar eigen inzicht veranderen.

Het klinkt alles erg democratisch, doch of het nieuwe systeem ook practisch zal zijn, moet nog worden bewezen. Buitendien is het een belang- rijke vraag, of de kiezer aan dit nieuwe systeem inderdaad behoefte heeft. Ons volk is in politiek opzicht toch wel dermate geschoold, dat het zijn keuze uit de partij - en wil en kun doen. Of de massa echter voor de samenstelling van de lijsten als zodanig erg warm zal lopen, menen wij even- wel te moeten betwijfelen. Het is mogelijk, dat bij de Gemeenteraadsverkiezingen het nieuwe sy- steem inderdaad wel enige reden van bestaan heeft.

Wij vragen ons verder met enige bezorgdheid af, of het ontwerp in de practijk niet te ingewik- keld zal blijken te zijn. Dit alles zal echter dienen te worden afgewacht. Ons voorlopig oordeel is echter, dat het ontwerp in democratisch opzicht meer belooft· dan het in werkelijkheid zal kunnen geven. Met belangstelling zien wij overigens de debatten tegemoet, die over dit ontwerp in ons parlement zullen worden gehouden.

Kans

Naar de Australische correspondent van het Algemeen Handelsblad meldt, heeft de nieu- we liberale Australische minister van immigratie, Harold E. Holt het voornemen, de deuren voor Nederlandse immigranten wijd te openen. Hier ligt voor Nederland een zeer goede kans, die on- getwijfeld met beide handen zal dienen te wor- den aangegrepen. Wanneer men in Den Haag deze kans wil aangrijpen, aldus de mening van ge- noemde correspondent, zal het Nederlandse volk na het Engelse de tweede plaats kunnen innemen bij de verdere bevolking van het nog, bijna lege nieuwste werelddeel, dat in enige tientallen jaren zijn bevolking van 8 tot 20 millioen wil en moet opvoeren . .,De tijd .. van veel praten en weinig doen is hier, wat betreft grootscheepse Nederlandse immigratie voorbij. Er zullen zeer spoedig spij- kers met koppen geslagen moeten worden, en het zal slechts een kwestie van. weken zijn tot minis- ter Holt met definitieve en omlijnde plannen voor de dag zal komen. Laat men in Nederland goed begrijpen, dat het getij volkomen is gekeerd. Zo·

wel bij het Australische volk als zodanig, als bij Australië's nieuwe regering, zijn Nederlanders in groten getale van harte welkom!", aldus schrijft deze correspondent. Moge deze belangrijke waar- schuwing niet worden misverstaan.

Doodstraf

Radio Moskou heeft medegedeeld. dat in de

\ Sovjet Unie de doodstraf, die in 1947 was afgeschaft, "op verzoek van vakbonden, boeren·

organisaties en culturele leidprs", opnieuw is in- gevoerd. Niets is blijkbaar veranderlijker dan de Rus. Immers, in 1947 werd met ve~l ophef verkon- digd, dat na de ·oorlog aan de doodslraf geen b!"- hoefte meer was. Deze behoefte blijkt than'S in- eens weer wel te bestaan. Men moet vanzelfsprc·

kend voorzichtig zijn met veronderstellingen, doch het heeft er de schijn van, dat de invloed van Tito groter is dan men eigenlijk mocht verv,:achten.

Hoe dit ook zij, het weder invoeren van de dood- straf in Rusland getuigt niet van een innerlijke stabiliteit van het Russische systeem .. Het zou zeer onverstandig zijn de betekenis van he't weder in- voeren van de doodstraf in Rusland te overschat·

ten, maar het mag toch wel worden gezegd, dat dit middel geen getuigenL~ aflegt van innerlijke kracht.

•

VRIJHEID EN DEMOCRATIE

Misschien is het verstandig ...

(Ingezonden)

I

werken. Maar heeft men daar dan niet een redmiddel voor door zoveel mogelijk in winkels het tweeploegen- stelsel in te voeren, dat weer prijs·

regulerend ~1 werken. De kleine middenstand-er behoeft hier niet de dupe te. worden van het groot-beçlrijf als hij zich associet;rt met een col- lega en aldus het. twe.eploegenstelsel ook in zijn. kleine bedrijf invoert.

Het is een· poging van een ondes- kundige om de . bovenstaande syn- these van so.ciale en economische tegenstrijdigheden naar voren te brengen.

N

voel van een dode stad. Al die hon- derden prachtige woonhuizen zijn als uitgestorven. In de· Joh. Vermeer- straat waar talloze woonhuizen zijn gedegradeerd tot Regerings-bureau, is het precies zo. De velè woonhui•

zen en winkelgebouwen door de Ne•

derl. Bank in beslag genomen zijn evenzo tussen 's avonds half acht en 's morgens acht ongebruikt. In Den Haag is die toestand dezelfde. Zou het niet mogelijk zijn door toepassing van een twee- of drie ploegelistelsel in regerings-bureaux, in bankonder- nemingen en op handelsondernemin- gen (ten minste waar het maar enigszins doorvoerbaar is) een ge- weldige besparing te brengen in het nuttig gebruik van onroerende goe~

deren, waardoor een vermindering van· de woningnood wordt verkregen.

Ook hier kan associatie van kleine Winkelsluiting op tijden van over-

heidswege vastgesteld lijkt sociaal gezien een nuttige gedachte. Maar is het ook economisch te verant- woorden om geweldige kapitalen ge- durende één middag per week en avond aan avond ongebruikt te Ia- ten? Is men niet op de verkeerde weg, als men dit vraagstuk bekijkt uitsluitend vari sociale zijde? Indien het reusachtige winkelvolume in ons land economischer werd gebruikt, zou dit dan niet een belangrijke on- kostenbesparing betekenen, waar- door de detailprijzen zouden kun- nen dalen en zou ook hier, mede niet een zeer groot sociaal belang gediend worden? Is het nu niet lo- gisch, dat men het vraagstuk van

de verplichte winkelsluiting eens· na-

HERINNERING

. der gaat bekijken van die zijde?

In de Industrie heeft men dat be- ter bekeken. De vroegere misstan- den van t:e lange arbeidstijden heeft men niet verbeterd door lange slui- tingsuren van de fabrieken, maar door een ploegenstelsel, waardoor het nuttige gebruik del' dode pro- ductiemiddelen z,:Ms nog werd opge- voerd en het gebruik der levende, productiemiddelen (de arbeiders) tot menswaardige proportic werd gere- duceerd.

Is het nu niet van zelf sprekend,

<1at het nijpende middenstandspro- bleem eens van de beide kanten wordt bekeken. Zonder enige tegen- spraak is, dat een strenge winkel- sluitings-wet prijsopdrijvend moet

Tegen het einde van de vo- rige eeuw, toen het rempla- çanten-stelsel zou worden af- geschaft, was het iets geheel nieuws, dat in ons leger jon- gelui verschenen, die eind- examen hadden gedaan aan Rijks Hogere BU?·gerscholen of Gymnasia. Zij waren heel moeilijk in het tot dusverre bestaande leger-milieu in te voegen.

Schrijver dezes behoorde ,-uirn een halve eeuw geleden tot de eerste gToep; en het gebeurde al spoedig, dat de generaal Booms in de kazer-

llllllllllllllllllllllil!l!llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllillllllllilllllllll!lllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll

lHachinefabriek ^en scheepswerf

van

P. SMIT Jr. ^N.V.

ROTTEHOAM

llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllilllllllll!lllllllllllllllllllllllllll

!sTAALCONSTRUCTIES I

I ^~taLen RAMEN EN DEUREN I

L ^GOR~NCHEM I

----...;

lllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll«l!lll!lllilllllllllllllllliHIUUIIIiiiiiiiiHIIIIIIIIHIIIIIIiiiiiiiiiiiiiiHIIIIIIHIIIIIIIIIIIIUIIliliiiUIIIIIiiiiiiiiiiiiHIHIIUIIHIIIIllltliUHIIIIIIIIIIIIIIIHIIIIIIIIIIIHI1111111D

SMIT

SLIKKERVEER

ne verscheen en zich op (l e hoogte kwam stellen.

Nu moet men weten, dat destijds een. soldaat in een zo slechte roep stond, dat hij in geen enkel behooTlijk kof- fiehuis weTd toegelaten. En toen wij in soldaten-uniform verschenen, deden onze be- kenden, die ons tegenkwa- men, of zij ons niet zagen.

Generaal Booms deed mij roepen en had met mij een vertTouwelijk gesprek, ten einde mijn ervaringen tijdens dit nieuwe experiment te ver-

~11111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111

~

=

= ~

=

I Dieselmotoren

25-1400 P.K.

N.V. Machinefabriek

"Bolnes"

v.h.

J.

; i

= Ë Ë ~

~ ~

=

= ~

= =

= =

§

5 =

§

~

I

lllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllli fillllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll

Ondanks intering betere i11vestering

GESLOTEN

S·K·A

lliUVEBSEfJI, BRlllliD.I..lD

IUIIIIUIIIIIIUIIIliHIIIDIIHHIIUIIIIIHHIIliiiiiHIIIIUilllllllllllllllllltlllllllliHHIIliUlHiliUIDlllliUIIIIIIHIIIIIIIHIIlllllUHIIIUIIUIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIllllll .untiiiiiiiiiii.IIIIIIIIHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII--

20 JANUARI 1950- Pag. 4:

zelfstandige firma's een meer effi·

clënt gebruik van kantoorruimte brengen, dus woningnood vermin- deren.

Hetzelfde zou ook voor scholen kunnen worden ingevoerd. Waarom geen twee ploegenscholen ? Zo lang de woningnood ons volk teistert, zou nieuwe schoolbouw kunnen worden . vermeden zonder schade aan het onderwijs te . brengen, als zo veel mogelijk de .schoolgebouwen werden benut in de uren, die zij nu gesloten zijn. Of leerlingen 's avonds op school gaan en overdag hun. huis·

werk maken zal aan hun vorming en gezondheid geen nadeel brengen.

Maar dan is ook een twee ploegen•.

stelsel voor onderwijzers en Ieraren nodig. Voert men dit zo veel moge·

lijk in, dan wordt geld en bouwmate•

riaal bespaard, waar de woningbouw J!lede kan bevorderd worden.

Het hierboven staande vloeit uit de pen van een leek op winkelbe·

drijf, handel en sehoolgebled. Maar misschien is het verstandig ook eens naar een leek te luisteren. L.

nemen. Ik had hierbij gele- genheid o.a. er op te wijzen, dat de houding van het pu- bliek voor de nieuwelingen niet aanmoedigend was. Hier-

bij was ik zo onvoorzichtig dit aldus te formuleren: "Wij ondeTvinden, generaal, dat de publieke opinie zich nog te- gen ons keerl".

"Publieke opinie", zo barst- te de generaal los, "publieke opinie! Daarvan is jouw me- ning toch zekeT ook een van

de samenstellende delen!"

Dit woord heb ik nimmer vergeten! Toen ik een paar jaar later kiezeT werd, was ik een liberaal; en dit ben ik gebleven.

A. L.

lt. V.

Machinefabriek

IJZER- STAAL- EN METAALGIETERIJ

v.h. BAKKER ^& Co.

RIDDERKERK

•

N.V. Nederlandsehe Caoutchouc· en Gutta- Perchatabriek

_y.h. Bakker & Zn.

Ridderkerk

• Technische rubberartikelen