Domotica project

Eindrapport

Domotica

Project: opzet domotica traject voor

Thuiszorgcentrum

Eindverslag Stage

Student: Jasper Volbeda

Studentnr.: 2002410

Startdatum: 01-02-2010

Einddatum: 25-06-2010

Algemene Gegevens

Bedrijfsgegevens: Naam: Thuiszorgcentrum Zeeland

Adres: Handelsweg 18-20

Postcode: 4387 PC

Plaats: Vlissingen

Tel: 0118-410401

Stagebegeleider bedrijf: Naam: Leo van Teeffelen

Functie: Manager TCZ

Tel: 06-51986650

Fax: 0118-410401

Email: Lha.vanteeffelen@avans.nl

LvTeeffelen@Zorgstroom.nl Onderwijsinstelling: Naam: Avans Hogeschool

Academie: Technologie en Management

Adres: Professor Cobbenhagenlaan 13

Postbus: 1097

Postcode: 5004 BB

Plaats: Tilburg

Tel: 013-4635250

Fax: 013-4637942

Stagebegeleider school: Naam: Niels de Beer

Tel: 06-51004813

Email: ccm.debeer@avans.nl

Stagiair: Naam: Jasper Volbeda

Adres: Barietdijk 90 Postcode: 4706 DB Plaats: Roosendaal Tel: 0165-553066 Mob: 06-51667251 E-mail: jasper.volbeda@hotmail.com j.volbeda@student.avans.nl Studentnr: 2002410

Voorwoord

Dit rapport over de opzet van een domoticatraject vormt het eindrapport voor de afstudeerstage van de studie gezondheidszorgtechnologie. Deze afstudeerstage vond plaats in de laatste 2 periodes (20 weken) van het vierde jaar. In de 3,5 jaar daarvoor zijn tijdens de opleiding verschillende onderwerpen de revue gepasseerd. Een breed uitgemeten onderwerp is domotica geweest. Dit heeft mijn aangedacht getrokken en daarom leek deze stageopdracht mij erg interessant.

In opdracht van het Thuiszorgcentrum Zeeland (TCZ) heb ik een domoticatraject moeten realiseren. Onder de opzet van een domoticatraject vielen onder andere de volgende taken: productaanbod samenstellen, onderzoek wat er op de markt is, financiering producten uitzoeken, opzetten demoruimte en beschrijven van het traject. Tijdens de stage heb ik een specifieke tak van het werkveld kunnen ervaren: domotica. Daarentegen is het werk dat men kan doen binnen deze tak zeer divers en zijn de doeleinden en mogelijkheden van domotica nog enorm uitbreidbaar. Daarom kan ik terugkijken op een zeer leerzame periode, waarin ik een interessant werkveld van een toekomstige gezondheidszorgtechnoloog heb ervaren en veel werkmogelijkheden heb gezien voor in de toekomst.

In dit rapport worden de resultaten van een 20 weken durend project besproken en toegelicht. Zo wordt onder andere in hoofdstuk 4 toegelicht welke domoticaproducten het TZC in de toekomst gaat aanbieden. Daarnaast kunt u in hoofdstuk 5 meer informatie vinden over de opzet van de demoruimte en de inhoud hiervan.

Ik heb gedurende dit project uiteraard hulp en ondersteuning gehad van diverse personen om tot een goed eindresultaat te komen. Daarom wil ik dit voorwoord graag gebruiken om enkele personen te bedanken voor hun fijne samenwerking. Allereerst Dhr. L. van Teeffelen die mij gedurende het project goed begeleid heeft en altijd bereidt was om advies te geven of te helpen. Verder wil ik graag alle medewerkers binnen het TCZ bedanken voor de hartelijke ontvangst aan het begin van mijn stage en de fijne samenwerking/hulp de afgelopen 20 weken. Als laatste gaat mijn dank uit naar Dhr. N. de Beer voor de sturing vanuit school wanneer het dreigde vast te lopen of wanneer er onduidelijkheden waren.

Vlissingen, mei 2010 Jasper Volbeda

Samenvatting

Op 1 februari 2010 is de stagiair begonnen met een afstudeerstage binnen het Thuiszorgcentrum Zeeland (TCZ).

Binnen Nederland is al langer bekend dat er zich een probleem opdoet binnen de gezondheidszorg. Kort samengevat is het probleem: dat er de komende 20 jaar meer ouderen bij komen (de dubbele vergrijzing) en daar tegenover staat dat er minder verzorgend personeel is. Er ontstaat een capaciteitsprobleem. Om bij te dragen aan de oplossing van dit probleem is bij het TCZ domotica in beeld gekomen. Domotica kan toegepast worden om ervoor te zorgen dat mensen langer zelfstandig thuis kunnen blijven wonen, zonder veel gebruik te maken van de professionele gezondheidszorg. Vanuit het bovenstaande probleem is een afstudeerproject ontstaan, dat opgedeeld is door de stagiair in de volgende 5 doelstellingen:

- Omschrijven van het domoticatraject en de onderbouwing daarbij. Dit moet duidelijk op papier komen te staan van aanvraag tot en met de implementatie en facturering van de domoticaproducten. Daarnaast moet duidelijk zijn wie een rol spelen binnen dit traject en wat hun rol is.

- Bepalen van het domotica aanbod dat in de toekomst door het TCZ wordt aangeboden aan hun klanten.

- Opzetten en inrichten van een demoruimte. Deze ruimte moet een goed beeld geven aan (potentiële) klanten over de mogelijkheden van domotica. Daarnaast worden de producten die het TCZ gaat aanbieden in deze ruimte getoond.

- Implementatieplan maken voor het domoticatraject. Hierin moet aangegeven worden met welke methodes domotica in de markt van het TCZ gezet kan/moet worden en hoe het personeel, dat gaat werken met de domotica of de domotica moet gaan verkopen, kennis zal krijgen van het productaanbod.

- Maken van een financieel overzicht. Hierin moet naar voren komen hoe het project gefinancierd is en wat de mogelijkheden zijn met betrekking tot vergoedingen in de toekomst vanuit de WMO of zorgverzekeraar.

Het hoofddoel is kort geformuleerd: het opzetten van een domoticatraject. Om dit te realiseren heeft de stagiair de bovenstaande doelstelling proberen te volbrengen. Hiervoor heeft de stagiair onderzoek gedaan naar de domoticamarkt, gesprekken gevoerd en onderhandeld met leveranciers, gesprekken gevoerd met de gemeente etc. Na veel onderzoek te hebben gedaan en acties te hebben ondernomen de afgelopen maanden, kunnen de volgende conclusies getrokken worden:

- Het volledige traject van aanvraag tot implementatie van de producten is duidelijk in dit rapport op papier gezet. Daarnaast is de rolverdeling van de verschillende actoren binnen het traject beschreven.

- Het productaanbod van het TCZ is samengesteld na een inventarisatie van de domoticamarkt. Het bestaat uit producten van: Daza, LoXX, Dorma, Goelst, ThyssenKrupp, Jung, ABB en mogelijk Pronkergo. Dit aanbod voorziet de klanten in verschillende behoeften.

- De demoruimte is voorzien van een automatische deurdranger, een deurvergrendelingssysteem, een automatische gordijnrail, een traplift en verschillende systemen van Jung (verlichting, verwarming etc.). Deze ruimte zal eind juni klaar zijn om klanten te ontvangen en om ze de werking van domotica te laten ervaren.

- De stagiair heeft een start gemaakt met het implementeren van het project. Daarentegen zal er nog veel moeten gebeuren op het gebied van promotie. Domotica zal bekendheid moeten krijgen binnen het afzetgebied om het traject te

laten lopen. Daarnaast zal het personeel kennis op moeten doen van het productaanbod.

- Het vergoeden van domoticaproducten is afhankelijk van veel factoren. In principe kan iedereen een aanvraag doen bij de Wmo. Zij behandelen de aanvragen individueel. Echter de kans dat de Wmo een domoticaproduct vergoed is zeer klein, omdat de Wmo alleen producten vergoed die van ‘levensbelang’ zijn en niet ‘algemeen gebruikelijk’. De zorgverzekeraar kan ook producten vergoeden, maar dit is ook weer afhankelijk van de aanvraag en de verzekeringsmaatschappij. De eindconclusie is:

- Het traject staat, de demoruimte is eind juni af en het productaanbod is samengesteld. Het is nu belangrijk dat het traject geïmplementeerd wordt en dat het gaat lopen. Domotica moet bekend worden binnen Walcheren om producten te gaan verkopen.

Inhoudsopgave

3.1.1 Via Porthos Pag. 12

3.1.2 Via Gemeente Pag. 12

3.1.3 Via Huisarts/Ziekenhuis/Instelling Pag. 13

3.1.4 Eigen initiatief Pag. 13

3.2 Verwerking aanvraag Pag. 13

3.3 Bestellen producten + installeren Pag. 14

3.4 Afhandeling bestelling Pag. 15

3.5 Functiebeschrijving actoren Pag. 16

4. Samenstelling productaanbod Pag. 19

4.1 Start samenstelling productaanbod (inventarisatie) Pag. 19

4.1.1 Domotica aanbod in Nederland Pag. 19

4.1.2 Leveranciers in Nederland Pag. 20

4.1.3 Domotica standaarden Pag. 21

4.2 Productaanbod TCZ Pag. 23

4.2.1 Toegangsysteem deur Pag. 23

4.2.2 Openingssysteem deur Pag. 26

4.2.3 Gordijnsysteem Pag. 27

4.2.4 Detectiesysteem Pag. 29

4.2.5 Lichtbediening, Temperatuur, Audiosysteem, Pag. 30

4.2.6 Traplift Pag. 31

4.2.7 Keuken Pag. 32

4.2.8 Standaard Pag. 33

4.3 Totaaloverzicht producten/leveranciers Pag. 35

4.4 Toekomst Pag. 36

5. Demoruimte Pag. 37

5.1 De opzet Pag. 37

5.2 Producten Pag. 38

5.3 Aankleding demoruimte Pag. 38

5.4 Doeleinden demoruimte Pag. 39

6. Implementatie Pag. 40

6.1 Personeel Pag. 40

6.2 Promotie Pag. 40

6.3 Kosten Pag. 41

7. Financiering Pag. 43

7.1 Financiering demoruimte Pag. 43

7.2 Vergoeding domoticaproducten Pag. 45

7.2.1 Wmo Pag. 45 7.2.2 Zorgverzekeraar Pag. 47 8. Conclusie/aanbevelingen Pag. 48 8.1 Conclusie Pag. 48 8.2 Aanbevelingen Pag. 49 Nawoord Pag. 50 Literatuur Pag. 51 Bijlagen Pag. 52

I: PMD; TCZ project domotica Pag. 53

II: Flowchartschema’s domoticatraject Pag. 77

III: Totaaloverzicht standaarden Pag. 82

IV: Plan van Aanpak demoruimte Pag. 87

V: Gesprekken leveranciers en Wmo Pag. 91

VI: Wmo en zorgverzekeraar Pag. 96

1. Inleiding

Thuiszorgcentrum Zeeland (TCZ) wil inspelen op de toekomst. Kort samenvattend is het probleem dat er in de toekomst steeds meer ouderen bijkomen (de vergrijzing en dubbele vergrijzing) en dat er steeds minder verzorgend personeel beschikbaar is om de ouderen te verzorgen (ontgroening). Er ontstaat een capaciteitsprobleem. Een bijdrage aan de oplossing van dit probleem is de inzet van domotica. Door gebruik te maken van domotica (huisautomatisering) is het mogelijk dat oudere mensen langer zelfstandig thuis blijven wonen, zonder dat ze gebruik maken van de professionele gezondheidszorg. De oudere worden namelijk door technische hulpmiddelen in hun huis ondersteund in het dagelijks functioneren.

Vanuit het bovenstaande probleem is er binnen het TCZ een project ontstaan. Op de locatie in Vlissingen wil men een domoticatraject ontwikkelen. Onder het ontwikkelen van het domoticatraject vallen onder andere de volgende taken: samenstellen van het

productaanbod, onderzoek domoticamarkt, uitzoeken financiële

vergoedingsmogelijkheden, opzetten demoruimte en beschrijven van het traject. Dit project binnen TCZ wordt uitgevoerd door een stagiair ,vanuit de opleiding gezondheidszorgtechnologie. Verder wordt het project uitgevoerd binnen een periode van 20 weken. Dit rapport is het resultaat van het project dat is uitgevoerd. Dit rapport is geschreven voor alle betrokken partijen (leveranciers, personeel,Paree etc.) binnen het project. Daarnaast is het voor de stagiair een belangrijk document, waarop hij of zij beoordeeld wordt. Het is dus tevens geschreven voor de docenten en begeleiders vanuit Avans Hogeschool en TCZ, die de stagiair beoordelen. Het doel van dit rapport is het presenteren van de resultaten. Deze resultaten zijn afkomstig uit het onderzoek dat is gedaan tijdens het project. Daarnaast is het de bedoeling dat dit verslag een goed beeld geeft m.b.t. het verloop van het traject, de afspraken die gemaakt zijn, de betrokken partijen en de toekomstplannen.

Dit eindrapport is als volgt opgebouwd:

In hoofdstuk 2 wordt eerst de stageopdracht besproken en wordt kort toegelicht hoe het project in elkaar steekt. Vervolgens wordt er in hoofdstuk 3 besproken hoe het traject, van aanvraag tot implementatie zal verlopen in de toekomst. In hoofdstuk 4 wordt vervolgens weergegeven hoe het productaanbod is ontstaan. Er wordt aangegeven welke keuzes er gemaakt zijn, welke producten opgenomen zijn in het productaanbod en welke leveranciers er bij betrokken zijn. Daaropvolgend wordt in hoofdstuk 5 besproken hoe de demoruimte is opgezet en welke producten hier ten toon worden gesteld. Om het project in de toekomst van de grond te krijgen en om ervoor te zorgen dat het goed blijft lopen in de toekomst, is er in hoofdstuk 6 een ‘implementatieplan’ gemaakt. Vervolgens wordt in hoofdstuk 7 verteld hoe het financiële plaatje in elkaar zit van het project. Daarnaast wordt in dit hoofdstuk aangegeven wat de mogelijkheden zijn m.b.t. vergoedingen vanuit de Wmo of zorgverzekeraar voor domoticaproducten. Tot slot wordt in hoofdstuk 8 teruggeblikt naar de stageopdracht en zullen er enkele conclusies getrokken worden en aanbevelingen gedaan worden.

Het rapport wordt verder ondersteund door een zevental bijlagen die het rapport nog meer duidelijkheid en diepgang geven.

2. Opdrachtbeschrijving

In dit hoofdstuk wordt aangegeven wat de stageopdracht inhoud. Verder wordt in dit hoofdstuk besproken wat de doelgroep is van het project en wat de toekomstplannen zijn m.b.t. de doelgroep. Tenslotte is er in het begin, om het project goed te laten verlopen, een planning gemaakt met daarin de belangrijkste mijlpalen en richtlijnen. Deze zullen in dit hoofdstuk ook terugkomen.

2.1 Stageopdracht

Er zijn 2 belangrijke redenen waarom het TCZ zich wil gaan manifesteren op de domoticamarkt. Ten eerste de demografische trend die men ‘dubbele vergrijzing’ noemt. Door het op leeftijd komen van de naoorlogse babyboomgeneratie, de stijging van de levensverwachting en de daling van het geboortecijfer zijn er in de toekomst veel meer ouderen ten opzichte van de werkende bevolking. Er zal dus een capaciteitsprobleem ontstaan, doordat er niet genoeg verzorgend personeel is die de ouderen van zorg kan voorzien. Ten tweede heeft het thuiszorgcentrum een brede doelgroep. Naast mensen die niet zonder een hulpmiddel kunnen door ziekte of ouderdom, willen ze zich ook meer gaan richten op de doorsnee burger die comfortabel wil leven.

Naar aanleiding van de bovenstaande 2 redenen is domotica in beeld gekomen. Domotica kan namelijk een bijdrage leveren aan de oplossing van het capaciteitsprobleem door technieken in te zetten die ervoor zorgen dat mensen langer zelfstandig thuis kunnen blijven wonen, zonder gebruik te maken van de professionele zorgverlening. Daarnaast biedt domotica de doorsnee burger de mogelijkheid om techniek aan te schaffen die het leven comfortabeler maken. Dit heeft geleidt tot het ontstaan van een project binnen het TCZ, die alles te maken heeft met de aanschaf en de introductie van domotica.

Opdracht

Er is veel diversiteit tussen de mensen die gebruik maken van thuiszorgcentrum Zeeland. Iedereen is anders en heeft andere wensen en behoeften. Zo ook bij de aanschaf van domoticapakketten. Iemand met bijvoorbeeld MS heeft veel meer baat bij specifieke hulpmiddelen van domotica dan iemand die gewoon gezond oud is. Daarnaast is het begrip domotica in Walcheren nog vrij onbekend.

Om toch helder te krijgen wie wat nodig heeft en wie wat wil is het belangrijk dat het traject dat doorlopen moet worden om domotica aan te schaffen in kaart wordt gebracht. Het project omvat: het opzetten van een traject waarbij mensen(hulpvragers) via een frontoffice (bijv. portos in Middelburg) hun hulpvraag kunnen neerleggen. Er dient dan door een hulpverlener (ergotherapeut/GZT’er) gekeken te worden naar het PVE in relatie tot de aandoening/prognose/wens. De hulpverlener inventariseert, analyseert, vergelijkt en offreert. De hulpverlener gaat vervolgens in overleg met verschillende disciplines zoals: klant, gemeente, woningbouw, verzekeraar, installateur etc. om tot een compleet en goed werkend voorstel te komen en begeleidt dit als projectleider.

De bovenstaande beschrijving van het project is niet geheel duidelijk en geeft geen goed beeld van de werkzaamheden die de stagiair moet doen. Om meer duidelijkheid te scheppen voor de stagiair is aan het begin van het project de opdracht opgesplitst in 5 doelen/taken die behaald dienen te worden om het project succesvol af te sluiten. Deze doelen/taken zien er als volgt uit:

- Omschrijven van het domoticatraject en de onderbouwing daarbij. Dit moet duidelijk op papier komen te staan van aanvraag tot aan de implementatie en facturering van de domoticaproducten. Daarnaast moet duidelijk zijn wie een rol spelen binnen het traject en wat hun rol is.

- Bepalen van het domotica aanbod dat in de toekomst door het TCZ wordt aangeboden aan hun klanten.

- Opzetten en inrichten van een demoruimte. Deze ruimte moet een goed beeld geven aan (potentiële) klanten over de mogelijkheden van domotica. Daarnaast worden de producten die het TCZ gaat aanbieden in deze ruimte getoond.

- Implementatieplan maken voor het domoticatraject. Hierin moet aangegeven worden met welke methodes domotica in de markt van het TCZ gezet kan/moet worden en hoe het personeel, dat gaat werken met de domotica of de domotica moet gaan verkopen, kennis zal krijgen van het productaanbod.

- Maken van een financieel overzicht. Hierin moet naar voren komen hoe het project gefinancierd is en wat de mogelijkheden zijn met betrekking tot vergoedingen in de toekomst vanuit de WMO of zorgverzekeraar.

Het hoofddoel is dus de opzet van het domoticatraject, maar om dit doel te realiseren is het van belang dat het overgrote deel van de bovenstaande ‘nevendoelen’ volbracht worden. Uiteindelijk zal middels dit eindverslag en de komende presentatie van de stagiair blijken of alle doelen behaald zijn en in welke mate het project geslaagd is. In de structuur van dit eindverslag kunt u ook duidelijk de ‘nevendoelen’ zien terugkomen. Aan ieder nevendoel wordt namelijk een hoofdstuk gewijd.

2.2 Markt/Doelgroep

De markt van het thuiszorgcentrum beslaat het gebied Walcheren en alle Roompotparken op Schouwen-Duiveland. Op afbeelding 1 ziet u het gebied wat met Walcheren bedoeld wordt. De huidige doelgroep van thuiszorgcentrum Zeeland zijn: alle personen die behoefte hebben aan een hulpmiddel. Dit kan ten gevolge zijn van een beperking of een ziekte waardoor men niet meer optimaal kan functioneren zonder hulpmiddel. Daarnaast levert het

thuiszorgcentrum ook enkele luxe

producten die het leven comfortabeler maken. Deze kunnen uiteraard gekocht worden door iedereen. Leeftijd maakt hierin niet uit. Zeker bij het project is er een brede doelgroep. Domotica, waar het thuiszorgcentrum zich op wil gaan richten, kan aangeschaft worden omdat een bepaald persoon er baat bij heeft vanwege een ziekte of beperking, maar is ook zeker een luxe product voor gezonde mensen. Door domotica aan te gaan bieden zal men waarschijnlijk het werkgebied uitbreiden en meer mensen bereiken.

Afbeelding 1: Walcheren In eerste instantie richt het project zich

dus op alle mensen, met of zonder zorgvraag, binnen het gebied van de huidige doelgroep: Walcheren. Een doelstelling voor in de toekomst met betrekking tot de doelgroep/markt is het uitbreiden hiervan. Als het traject dat nu opgezet wordt in Vlissingen eenmaal goed staat en het is succesvol, dan wordt dit mogelijk uitgebreid naar een drietal andere locaties. Deze zullen zich bevinden in Spijkenisse, Utrecht en Breda. Deze uitbreiding is afhankelijk van een ‘samenwerking’ tussen een viertal verschillende organisaties. Binnen het TCZ zijn ze momenteel nog mee bezig met de opzet van deze ‘samenwerking’ en dus zal er hier nu niet verder op ingegaan worden.

2.3 Projectstructuur

Om een project juist te laten verlopen is er een duidelijke structuur nodig. Hierin worden de taken en verantwoordelijkheden van de verschillende partijen beschreven. Hieronder wordt beschreven welke partijen bij dit project direct betrokken zijn en wat hun taken zijn.

- Stagiair: is projectleider en verantwoordelijk voor de resultaten en de uitvoering van het project.

- Paree: is het elektrotechnische bedrijf uit ’s-Heerenhoek. Deze zijn verantwoordelijk voor de installatie van de domoticaproducten. De stagiair gaat samen met dit bedrijf de demoruimte inrichten en voorzien van de juiste producten. Daarnaast zal Paree in de toekomst de installatie van de meeste producten bij mensen thuis voor zijn rekening nemen.

- Thuiszorgcentrum Zeeland: L. van Teeffelen is de stagebegeleider en tevens initiatiefnemer van het project. Dhr. van Teeffelen wil graag dat er een domoticatraject wordt opgezet en dat er een complete demoruimte komt, om klanten kennis te laten maken met domotica. Dhr. van Teeffelen helpt de stagiair daar waar nodig en zal uiteindelijk het eindresultaat van de stagiair beoordelen. Naast het formuleren van de betrokken partijen en hun taken is er in het begin van het project ook een globale planning gemaakt, om ervoor te zorgen dat het project tijdig afgerond zal zijn. Hierin staan de belangrijkste punten en acties die gedaan/ondernomen moeten worden. Deze planning ziet u hieronder in afbeelding 2.

1-2-2010 25-6-2010

1-3-2010 1-4-2010 1-5-2010 1-6-2010

Friday, Feb. 2010 Domoticatraject; globale planning

1-2-2010 - 1-3-2010 Oriëntatie binnen het

TCZ. Opmaken van PMD en kennismaking

Met alle betrokken partijen

1-3-2010 - 1-4-2010 Productaanbod samenstellen Eerste afspraken leveranciers Financiën in kaart brengen

Traject opzetten

1-4-2010 - 1-5-2010 Producten demoruimte Bestellen. Gesprekken Wmo.

Implementatieplan Traject op papier zetten

1-5-2010 - 1-6-2010 Inrichting demoruimte Eindrapport maken 1-6-2010 - 25-6-2010 Afronden stage Demoruimte opleveren Eindrapport afmaken Begin maken implementatie

Project overdragen 14-2-2010 Opleveren PMD 1-3-2010 Contract Paree PvA Demo opleveren 31-3-2010 Productaanbod compleet Leveranciers bekend Afspraken met leveranciers

gemaakt 24-4-2010 Tussen presentatie 12-4-2010 Producten besteld 1-6-2010 Concept verslag af 6-5-2010 Informatie compleet Traject in kaart 5-6-2010 Begin installatie demoruimte 14-6-2010 Eindverslag opleveren 25-6-2010 Stage afgerond Eindpresentatie 24-6-2010 Demoruimte klaar

Afbeelding 2: Globale planning; domoticatraject

Voor meer informatie over de structuur van het project, de afspraken, de doelstellingen

etc. zie bijlage I. Hier is het volledige PMD te vinden dat aan het begin van het project

gemaakt is. In de komende hoofdstukken van het rapport zullen de resultaten besproken worden van het project. Alle punten die in de bovenstaande planning staan zullen hierin ook terugkomen.

3. Trajectverloop

In dit hoofdstuk wordt beschreven hoe het domoticatraject in elkaar zit. Hierin worden de stappen 1 voor 1 doorlopen van aanvraag tot implementatie van de producten. Daarnaast wordt er beschreven welke partijen er bij betrokken zijn en wat hun functie is.

3.1 Aanvraag

Mensen binnen Walcheren, dat is de voornaamste doelgroep waar men zich in eerste instantie op richt, kunnen op verschillende manieren in aanraking komen met de domotica afdeling van het TZC. In deze paragraaf zullen de verschillende manieren aan bod komen en toegelicht worden.

3.1.1 Via Porthos

Porthos is een loket gevestigd in Middelburg dat samenwerkt met 7 organisaties. Wanneer men een vraag of probleem heeft op het gebied van welzijn, zorg of opgroeien kan men hier terecht voor informatie, producten en diensten. Dit kan aan de balie, telefonisch of digitaal. Porthos helpt bij vele problemen, zo ook bij het aanvragen van een voorziening. Wanneer men met een bepaalde zorgvraag komt, kan porthos deze persoon doorverwijzen naar de juiste organisatie. Als het gaat om hulpmiddelen voor in huis (uitleen, huur, koop, domotica) kan men dus doorverwezen worden naar het TCZ. Binnen het TCZ zullen deze mensen met een zorgvraag terecht komen bij één van de ergotherapeuten of bij een gezondheidszorgtechnoloog. Deze zal samen met de zorgvrager bekijken welke hulpmiddelen of producten aangeschaft kunnen/moeten worden om tegemoet te komen in de zorgvraag. Hoe deze samenwerking verloopt zal verderop in dit hoofdstuk toegelicht worden. Tot zover de uitleg hoe men via porthos met TCZ in aanraking kan komen.

3.1.2 Via Gemeente

Sinds 1 januari 2007 is de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) van kracht. De Wmo is erop gericht dat iedereen zo lang mogelijk zelfstandig mee kan doen aan de maatschappij. De Wmo is opgedeeld in 9 prestatievelden. Een van die prestatievelden is het verlenen van individuele voorzieningen. Dit zijn voorzieningen die het voor mensen mogelijk maken om zo lang mogelijk in hun eigen omgeving te blijven wonen en leven. De volgende voorzieningen vallen onder andere onder de Wmo:

- Hulp bij huishouden - Woonvoorzieningen - Rolstoelen

- Vervoersvoorzieningen

De gemeente is verantwoordelijk voor het verstrekken van de bovengenoemde voorzieningen. Tot zover het principe van de Wmo. De Wmo wordt nog uitgebreider toegelicht in het hoofdstuk van de financiering. Het gaat er hier om dat de gemeente verantwoordelijk is voor het verstrekken van verschillende voorzieningen.

Sinds 1 juni 2008 is TCZ in opdracht van de gemeenten Middelburg, Vlissingen en Veere: rolstoelen, vervoermiddelen, tilliften, bad-, douche- en toiletvoorzieningen gaan verstrekken. Deze hulpmiddelen kunnen dus verstrekt worden door een beroep te doen op de Wet maatschappelijk ondersteuning. Om de mensen te helpen bij de aanvraag van hulpmiddelen is er binnen de gemeente Vlissingen een Wmo-loket. Hier kunnen mensen terecht met al hun vragen, problemen en aanvragen. Via deze weg komen de mensen ook terecht bij het TCZ. Bij de gemeente kan men mensen met een bepaalde zorgvraag, net als bij porthos, doorverwijzen naar het TCZ. Hier worden zij opgevangen door een

ergotherapeut of een gezondheidszorgtechnoloog. Het verdere verloop is verder gelijk aan dat van porthos.

In de bovenstaande uitleg staat niets over domotica die verstrekt wordt door de Wmo. Wel kan men doorverwezen worden door de gemeente en kan er domotica aanbevolen worden. In hoeverre dit dan vergoed wordt door de Wmo (of een andere wet) zal toegelicht worden bij de financiering.

3.1.3 Via Huisarts/Ziekenhuis/Instelling

Mensen die langs de huisarts gaan, uit het ziekenhuis komen of in een verzorgingsinstelling zitten kunnen in aanraking komen met het TCZ. Via de huisarts kan men dan doorverwezen worden naar het TCZ, als de huisarts denkt dat de persoon met een zorgvraag baat heeft bij de inzet van hulpmiddelen of domotica. Als deze persoon doorverwezen wordt zal deze wederom opgevangen worden door één van de ergotherapeuten of een gezondheidszorgtechnoloog. Daarnaast kan het ook zo zijn dat mensen voor een bepaalde behandeling in het ziekenhuis zijn geweest of opgenomen zijn. Wanneer men dan ontslagen wordt uit het ziekenhuis kan het zo zijn dat men hulpmiddelen nodig heeft om thuis weer goed te kunnen functioneren. Het ziekenhuis kan de patiënten dan doorverwijzen naar het TCZ. De rest van het traject dat doorlopen zal worden ziet er vervolgens hetzelfde uit als via de huisarts/porthos.

3.1.4 Eigen Initiatief

Op verschillende manieren zal de domotica die aangeboden wordt door het TCZ gepromoot worden (zie hoofdstuk 6 Implementatie). Op die manier zal er meer bekendheid komen met betrekking tot het onderwerp: domotica. Door die bekendheid kunnen mensen zelf beoordelen of ze domotica aan willen/moeten schaffen. Dit kan dan zijn om gezondheidsredenen, maar ook om meer comfort te creëren in huis. Dus hiermee wordt ook de gezonde consument benadert die meer comfort in huis wil. Deze mensen

kunnen zelf contact opnemen met het TCZ of kunnen gewoon de

demoruimte/ontvangstruimte binnenlopen om te kijken wat er mogelijk is met domotica en om vragen te stellen. Hier zal dus niet altijd een ergotherapeut bij betrokken zijn. Men kan geholpen worden door het aanwezige personeel dat enige kennis heeft van de domoticaproducten die aangeboden worden.

De consument/hulpbehoevende kan dus op verscheidene manieren in aanraking komen met de domoticatak van TCZ. Hoe het na de kennismaking/aanvraag verder verloopt zal nu beschreven worden bij de verwerking van de aanvraag.

3.2 Verwerking aanvraag

Als de consument/hulpbehoevende eenmaal de weg heeft gevonden naar het TCZ zal deze opgevangen worden door 1 van de aanwezige ergotherapeuten of gezondheidszorgtechnologen. Momenteel werken er 4 ergotherapeuten binnen het TCZ. Deze begeleidt de klant en zal de zorgvraag behandelen. Het behandelen van de zorgvraag zal als volgt verlopen:

- Er zal middels het voeren van een gesprek met de klant gekeken worden wat de beperkingen zijn van de klant. Ook wordt er in beeld gebracht wat de klant nog wel zelf kan. Daarnaast probeert men een beeld te maken van de dagelijkse activiteiten die de klant onderneemt.

- Het kan ook zo zijn dat de zorgvraag complexer is of dat meer research nodig is dan enkel een gesprek. In zo een geval kan de ergotherapeut of gezondheidszorgtechnoloog een huisbezoek doen. Op deze manier kan men een beeld krijgen van hoe iemand woont, hoe het huis ingedeeld is, waar de problemen liggen en hoe de persoon functioneert in zijn huis.

- Bij de ‘gewone’ consument zal er nagegaan worden welke wensen en eisen zij hebben met betrekking tot de aanschaf van domotica en het verkrijgen van meer comfort.

Wanneer de ergotherapeut het probleem/zorgvraag goed in beeld heeft, zal er een voorstel gemaakt worden. Dit voorstel is in de vorm van een advies. Het advies is geheel vrijblijvend, klanten kunnen dit aannemen of niet. Uiteindelijk is het de bedoeling dat het TCZ de klanten helpt daar waar nodig en ze voorziet van de juiste informatie. De keuze van productaanschaf is de keuze van de klant. Zodra deze een daadwerkelijke keuze heeft gemaakt m.b.t. de producten die zij aan willen schaffen, kunnen deze besteld worden. Hoe het proces verder verloopt na de verwerking van de aanvraag zal toegelicht worden in de volgende paragraaf: bestellen producten + installeren.

3.3 Bestellen producten + installeren

Als de productkeuze van de klant duidelijk is voor de ergotherapeut dan kunnen de producten besteld worden. Het bestellen van de producten verschilt per productsoort en leverancier. Dit ziet er als volgt uit:

- Producten/systemen van Jung/ABB: deze worden besteld via Paree. De productkeuze wordt door de ergotherapeuten specifiek doorgegeven met typenummers uit de catalogus. Paree zorgt ervoor dat alle benodigde elementen besteld worden, zodat het systeem goed kan functioneren. Levertijd Jung/ABB: 2 tot 3 weken

- DAZA, Goelst, LoXX en Dorma: producten van deze leveranciers worden rechtstreeks door het TCZ besteld. Ook hier wordt door de ergotherapeuten specifiek doorgegeven om welk product het gaat en om welk type. Daarnaast zal Goelst, de leverancier van de gordijnrails, moeten weten hoe de lang de rail moet zijn. Dit zal de klant moeten doorgeven aan de ergotherapeut. Levertijd DAZA: 2 á 3 werkdagen, Goelst: 2 weken, LoXX: 1 á 2 weken, Dorma: 6 á 8 weken.

- Pronkergo, ThyssenKrupp: producten van deze leveranciers worden niet direct besteld. Wanneer er interesse of behoefte is aan een hoog-laagkeuken of traplift dan worden de betreffende leveranciers op de hoogte gesteld. Deze zullen langs komen om met de desbetreffende klant specifieke wensen en eisen door te nemen. Daarnaast zullen enkele gegevens genoteerd moeten worden m.b.t. de afmetingen van de trap of keuken. Dit doen de leveranciers zelf en niet de ergotherapeuten, omdat de opties voor een traplift en hoog-laagkeuken zeer divers zijn en dit enige expertise vereist. Daarom moet dit gebeuren door een professional. Levertijd traplift: 25 werkdagen, keuken: 6 tot 8 weken.

In hoofdstuk 4 wordt besproken welke producten/systemen precies geleverd/besteld kunnen worden bij de verschillende leveranciers. Daar zal hier niet verder op ingegaan worden.

Als de producten besteld of gemaakt zijn en geleverd zijn, zullen deze geïnstalleerd moeten worden bij de klanten thuis. De installatie van de producten is ook weer afhankelijk van de productsoort en de leverancier. Dit ziet er als volgt uit:

- Producten/systemen van Jung/ABB: deze worden geïnstalleerd door de hoofdinstallateur: Paree. Deze hebben het personeel in huis dat verstand heeft van de systemen en het aanleggen hiervan. Afhankelijk van het soort systeem verschilt de installatietijd. Daarnaast zorgen zij ervoor dat de systemen goed geprogrammeerd zijn en naar de wens van de klant functioneren. Bij eventuele storingen of defecten in de toekomst zal ook Paree de reparaties verzorgen. De voorwaarden voor installatie staan vermeldt op de factuur (denk aan hak- en breekwerk, bouwkundige aanpassingen etc.).

- DAZA, Goelst en LoXX: de producten van deze leveranciers zullen geïnstalleerd worden door de technische dienst van het TCZ. Dit zijn betrekkelijk eenvoudige systemen die makkelijk te installeren zijn. Daarnaast zijn er enkele trainingsdagen georganiseerd voor de technische dienst waarbij ze uitleg krijgen hoe en wat er precies geïnstalleerd en geprogrammeerd dient te worden. Bij eventuele storing of

defecten in de toekomst wordt in eerste instantie de technische dienst geraadpleegd. Als blijkt dat het probleem te complex is zal de leverancier benaderd worden.

- Dorma: deze producten worden geïnstalleerd door een professionele installateur van Dorma. Installatietijd +/- 1 dag. Bij storing of defecten wordt ook hier de installateur/leverancier geraadpleegd.

- Pronkergo: als de keuken gemaakt is naar de wensen van de klant kan deze geleverd en geïnstalleerd worden door pronkergo. Bij deze installatie moet in de meeste gevallen ook een aannemer betrokken zijn in verband met het omleggen van leidingen en eventueel andere bouwkundige aanpassingen. Het is de taak van de klant, met behulp van het TCZ, om hiervoor te zorgen. Wanneer dit goed geregeld is kan pronkergo de hoog-laagkeuken eenvoudig plaatsen en installeren. Bij eventuele defecten of problemen in de toekomst zal de leverancier benadert worden.

- ThyssenKrupp: als de traplift gemaakt is voor de specifieke trap kan deze geleverd en geïnstalleerd worden door ThyssenKrupp. De rail wordt specifiek gemaakt voor een trap die voorafgaand aan de productie opgemeten is. De rail kan dus niet op een andere dan de opgemeten trap bevestigd worden. Verder kan de installatie en plaatsing binnen 1 dag plaatsvinden. Ook hier wordt de leverancier geraadpleegd wanneer er in de toekomst defecten of andere problemen zich voor doen.

Bij storingen of defecten kan mogelijk in de toekomst ook de

gezondheidszorgtechnoloog, die zich fulltime zal bezig houden met het domoticatraject, geraadpleegd worden.

Hoe de afhandeling van de bestelling verder verloopt na de installatie wordt verder toegelicht in de volgende paragraaf.

3.4 Afhandeling bestelling

Zodra de bestelde producten geleverd en geïnstalleerd zijn zal er ook betaald moeten worden. De betaling van de producten verloopt als volgt:

1. De leverancier, waar de producten vandaan komen, stuurt een factuur naar het TCZ. Deze factuur wordt vervolgens betaald door het TCZ. Het thuiszorgcentrum betaald dus in eerste instantie de producten.

2. Het TCZ maakt een nieuwe factuur. Op deze factuur komt de totale prijs van de producten en gemaakt kosten te staan die het TCZ heeft gemaakt excl. BTW. Als dit bedrag onder de €2.500,- uitkomt dan verrekent het thuiszorgcentrum een percentage van 10% over het totale bedrag excl. BTW voor proceskosten. Vervolgens komt uiteraard de BTW van 19% er nog bij. Als het totaal bedrag boven de €2.500,- uitkomt dan verrekent het TCZ een percentage van 5% over het totale bedrag excl. BTW voor projectbegeleiding. De uiteindelijke factuur met daarop alle kosten gaat naar de klant. Deze zal de factuur binnen afgesproken tijd dienen te betalen aan het TCZ. In afbeelding 1 op de volgende pagina ziet u een voorbeeld m.b.t. een offerte waarover 10% en een offerte waarover 5% wordt berekent, om het te verduidelijken.

OPTIE 1: 10% toeslag OPTIE 2: 5% toeslag

Excl. BTW Exlc. BTW

Auto. Deurdranger ED 250 € 1.820,- Traplift type Swing € 4.386,-

Installatiekosten € 200,- Offerte aannemer € 350,-

Installatiekosten € 200,- Totaal € 2.020,- Totaal € 4.936,- Projectbegeleiding TCZ 10% € 202,- Projectbegeleiding TCZ 5% € 246,80 Totaal € 2222,- Totaal € 5.182,80 BTW 19% € 422,18 BTW 19% € 984,73

Totaal incl. BTW € 2.644,18 Totaal incl. BTW € 6.167,53

Afbeelding 1: Voorbeeld mogelijkheden voor offerte klant

In afbeelding 1 kunt u zien dat bij de deurautomaat het totaalbedrag van de leverancier €2.020,- is en dus onder de grens van €2.500,-. Dit heeft tot gevolg dat het TCZ 10% projectbegeleiding erbij rekent. Aan de rechter kant ziet u een bestelling van een traplift. In dit voorbeeld was er ook een aannemer bij betrokken voor enkele kleine bouwkundige aanpassingen. Het komt neer op een totaal rekening, van de leverancier en de gemaakte kosten, van €4.936,-, en dus boven de €2.500,- grens. Gevolg is dat er 5% projectbegeleiding door het TCZ bij gerekend wordt.

Voor een offerte gelden de huidige algemene voorwaarden van het TCZ. Deze worden tevens vermeld op de offerte.

In sommige gevallen is er een mogelijkheid dat het vergoed wordt. Dit is afhankelijk van

veel verschillende factoren: ziektebeeld/aandoeningen, belang van

hulpmiddel/apparatuur, zorgverzekeraar, WMO gemeente etc.. Op dit gebied is het de taak van de ergotherapeut/GZT’er om de klant te helpen en voor verduidelijking te zorgen daar waar nodig. In hoofdstuk 7 wordt er dieper ingegaan op de mogelijkheden tot vergoedingen.

Na de installatie en ingebruikname van de producten kan bij eventuele defecten contact opgenomen worden met de hulpdienst van TCZ. Deze zullen afhankelijk van het soort defect (simpele of complexe reparatie) iemand van de technische dienst inlichten of contact zoeken met de desbetreffende leverancier voor reparatie.

In bijlage II zijn een aantal flowcharts te vinden. Deze geven het voorgaand beschreven traject schematisch weer en geven een beter en sneller beeld van het trajectverloop.

3.5 Functiebeschrijving actoren

In de voorgaande paragrafen zijn al enkele actoren en partijen aan bod gekomen die een rol spelen binnen het traject. Om meer duidelijkheid te geven wie wat doet binnen het traject zullen in deze paragraaf de actoren en partijen die een belangrijke rol spelen op een rijtje worden gezet en zullen hun functies/verantwoordelijkheden beschreven worden.

1. Porthos,Huisarts,Gemeente: met deze instanties is geen samenwerkingsverbond opgesteld, maar zijn wel belangrijk binnen het traject. Middels promotie, onderdeel van het implementatieplan, moeten deze instanties op de hoogte zijn van de ontwikkelingen m.b.t. domotica binnen het TCZ. Wanneer deze instanties weten waar het TCZ mee bezig is, wat ze aanbieden en wat de mogelijkheden zijn, kunnen ze, wanneer de situatie zich voordoet, mensen doorverwijzen die mogelijk baat hebben bij de aanschaf van dit soort producten. Deze instanties spelen een belangrijke rol bij het werven/aantrekken van klanten.

2. Paree: is de hoofdinstallateur van de grotere domoticasystemen. Deze verzorgen de bestelling van elementen/producten die nodig zijn om het systeem dat besteld is te laten functioneren. Deze systemen zijn afkomstig van Jung of ABB en Paree onderhoud ook de contacten met deze leveranciers. Reparaties of defecten aan deze systemen vallen ook onder het takenpakket van Paree. Als laatste onderhoudt Paree nauw contact met het TCZ met betrekking tot ontwikkelingen op het gebied van domotica.

3. Ergotherapeut/GZT’er: deze vervult een belangrijke rol binnen het traject. De volgende taken vallen hieronder:

- Ontvangt klanten in de demoruimte en helpt ze bij het uitzoeken van producten. Dit gebeurt door het bepalen van de zorgvraag, behoeften en wensen middels een gesprek of huisbezoek. Uiteindelijk geeft deze een advies m.b.t. de keuze van producten.

- Onderhoudt alle contacten met Paree en de leveranciers van de overige producten. Daarnaast verzorgt de ergotherapeut bestellingen bij de leveranciers met uitzondering van Jung en ABB (doet Paree).

- Handelt de facturering van de producten af met de leveranciers en de klanten.

- Volgt de ontwikkelingen op het gebied van domotica en breidt waar nodig de demoruimte en het productaanbod uit.

- Zorgt voor de promotie van domotica binnen de markt van TCZ.

Kort samenvattend leidt de ergotherapeut/GZT’er het gehele traject van aanvraag tot implementatie van de domoticaproducten en zorgt deze voor de doorloop van het project in de toekomst. Deze is verder verantwoordelijk voor de communicatie tussen de verschillende partijen en draagt er zorg voor dat het traject goed verloopt. Dit is een uitgebreide taak en als het traject eenmaal goed loopt is dit zeker een rol binnen het traject waar minimaal 1 persoon fulltime mee bezig is/kan zijn.

4. Installateurs TCZ: binnen het TCZ is er een technische dienst bestaande uit 8 werknemers. Deze hebben o.a. als taak:

- Leveren van hulpmiddelen vanuit het TCZ en voorlichting en instructies geven. - Reparaties uitvoeren aan hulpmiddelen en de voorraad onderdelen bewaken. - Retour hulpmiddelen innemen.

- Taxatie verzorgen en veiligheidskeuringen uitvoeren. Als het traject eenmaal loopt komen daar de volgende taken bij:

- Levering, Installatie en programmering van domoticaproducten bij de mensen thuis met uitzondering van producten van Jung en ABB. Hierbij geven ze ook voorlichting en instructie aan de mensen over de werking van de producten.

- Uitvoeren van kleine reparaties aan de geleverde producten. Bij constatering van grotere defecten zoekt de technische dienst contact met de desbetreffende leverancier. 5. Leveranciers (DAZA, LoXX, Goelst): leveren de producten die de technische dienst van het TCZ zelf kan installeren. Verder handelen zij zelf de facturering af met de ergotherapeut/GZT’er. Als laatste voorzien de leveranciers het TCZ van documentatie over de producten en houden zij het TCZ ook op de hoogte van ontwikkelingen op de domoticamarkt.

6. Leveranciers (Pronkergo, ThyssenKrupp, Dorma): produceren en leveren de producten bij de mensen thuis en verzorgen zelf de installatie, voorlichting en instructies. De facturering van de producten handelen ze zelf af met de ergotherapeut/GZT’er. Ook hier wordt verwacht van de leverancier dat zij het TCZ van voldoende documentatie over de producten voorzien en dat zij het TCZ op de hoogte houden van ontwikkelingen. Dat zijn tot zover de grote partijen/actoren en hun taken, die betrokken zijn binnen het traject. Het is zeker mogelijk dat tijdens een traject van aanvraag tot implementatie nog andere partijen betrokken zijn, maar deze hebben geen vaste plek/taak binnen het traject en worden daarom hier niet benoemd (denk bijvoorbeeld aan een aannemer voor bouwkundige aanpassingen).

4. Samenstelling productaanbod

In dit hoofdstuk staat beschreven hoe het productaanbod tot stand is gekomen. Daarnaast worden de keuzes verantwoord die er gemaakt zijn m.b.t. de leveranciers en merken van de producten. Uiteindelijk geeft dit hoofdstuk een totaalbeeld van het productaanbod dat het TCZ gaat aanbieden.

4.1 Start samenstelling productaanbod (inventarisatie)

In de maand februari is de stagiair begonnen met inventariseren van de domoticamarkt. Het doel van deze inventarisatie was om een beeld te vormen van het domotica aanbod in Nederland, de leveranciers en de verschillende merken. Daarnaast is er uitgezocht welke domoticastandaarden gebruikt kunnen worden. Een standaard is een methode die er voor zorgt dat verschillende apparaten met elkaar kunnen communiceren. In de wereld zijn er vele verschillende standaarden (+/- 20). Om alle producten die het TCZ gaat aanbieden aan te sluiten, met het oog ook op de toekomst, is het van belang om ook een goede standaard uit te zoeken waarmee gewerkt gaat worden. De resultaten van de inventarisatie zullen in de volgende paragraaf kort toegelicht worden.

4.1.1 Domotica aanbod in Nederland

Om te kunnen vaststellen wat voor producten het TCZ aan kan bieden in de toekomst is het van belang om te weten wat er in Nederland aanwezig is op het gebied van domotica. Om hier achter te komen heeft de stagiair research gedaan op het internet en in domoticabladen (domozine etc.). Vanuit dat onderzoek heeft de stagiair een lijst gemaakt met 11 disciplines van domotica waar men aan kan denken als het gaat om domotica. In figuur 1 hieronder is een overzicht te vinden van de disciplines en de domoticaproducten die daaraan gerelateerd kunnen worden.

Discipline Voorbeeld producten/uitleg discipline

1. Alarm Alarmmelders en beveiligingsfuncties maken de

woonomgeving veiliger. Ook noodverlichting draagt bij aan het gevoel van veiligheid wanneer er iets gebeurt. Denk bij alarm aan: inbraakbeveiligingproducten, personenalarmering, noodknoppen, detectiesystemen (tegen vallen en dwalen), videobewaking etc.

2. Bustechnologie Hier wordt een soort standaard mee bedoeld die ontwikkeld is om verschillende domotica producten met elkaar te kunnen laten communiceren. Denk hierbij aan: EIB en KNX. Meer over de werking hiervan kunt u vinden in de volgende paragraaf.

3. Communicatie Alle domoticaproducten communiceren met elkaar. Hier worden de producten bedoeld die echt met communicatie van persoon tot persoon te maken hebben. Denk hierbij aan: video-deur communicatie, screen to screen systemen, aansturingshulpmiddelen (afstandsbediening etc.)

4. Audio-video Hieronder vallen voornamelijk luxe producten. Denk hierbij aan: grote beeldschermen, bediening ruimte via touchscreen, aansturing muziekinstallatie etc.

5.

Toegangscontrole Alle producten voor deurtoegang vallen onder deze discipline. Denk hierbij aan: automatische deurvergrendeling, sleutelkluizen, elektronische sloten, biometrie sloten, automatische deurdrangers etc.

6. Energiebeheer Binnen de domoticamarkt zijn er vele producten die ervoor zorgen dat huishoudens minder energie verspillen. Denk

hierbij aan: intelligente schakelaars/regelaars, slimme

tussenstekkers, aanwezigheidssensoren,

bewegingsmelders etc.

7. Comfort Veel domoticaproducten kunnen naast een zorgfunctie ook comfort bieden. Het complete huis kan geautomatiseerd worden. Denk hierbij aan: elektrische gordijnrails, automatische deurdranger, automatische zonwering, verlichting, bedieningspaneel (touchscreen) etc.

8. Licht Voornamelijk in de nieuwbouw worden complete

lichtinstallaties aangelegd die op 1 centraal punt bedienbaar zijn. Als men uit huis gaat kan men met 1 druk op de knop alles uitzetten. Daarnaast kunnen er allerlei situaties geprogrammeerd worden. Denk hierbij aan: loopverlichting naar de WC ‘s nachts, calamiteiten verlichting, inbraakverlichting etc.

9. Klimaatregeling Middels de inzet van domotica kan het klimaat in huis geregeld worden. Denk hierbij aan: automatisch ventilatiesysteem, CO2 meter, display voor temperatuur, airco met invertertechniek etc.

10.Stofzuigsysteem Om meer comfort te creëren is een centraal stofzuigsysteem ideaal. De stofzuiger is het meest gebruikte en meest onbeholpen huishoudelijke middel tijdens het huishouden. Om hierop in te springen kan men tegenwoordig in huis een centraal stofzuigsysteem installeren.

11. Zorg Alle domoticaproducten hebben op een bepaalde manier raakvlak met de zorg. Domotica zorgt ervoor dat mensen langer zelfstandig kunnen blijven wonen zonder een beroep te hoeven doen op de professionele gezondheidszorg (belangrijk voor de toekomst). Daarnaast zijn er ook nog specifieke domoticaproducten voor de zorg. Denk hierbij aan: personenalarmering,

zusteromroepsystemen, camerabewaking,

detectiesystemen (dwalen, valpreventie etc.) etc.

Tabel 1: Overzicht productaanbod Nederland. Bron: Domozine

Aan de hand van het overzicht uit tabel 1 heeft de stagiair zich een goed beeld kunnen vormen van de domoticaproducten die op de markt zijn. Vervolgens is de stagiair verder gegaan met het inventariseren van de leveranciers die de in tabel 1 genoemde producten kunnen leveren (zie paragraaf 4.1.2). Met de verkregen informatie uit tabel 1 over de producten, is door de stagiair in samenwerking met Dhr. Van Teeffelen bepaald welke producten (disciplines) het TCZ wil gaan aanbieden. Meer over de definitieve productkeuze is te vinden in paragraaf 4.2

4.1.2 Leveranciers in Nederland

Binnen de domoticamarkt in Nederland zijn er vele verschillende specialisten. Om een beeld te krijgen met welke specialisten het TCZ zou kunnen samenwerken heeft de stagiair een overzicht gemaakt van een groot aantal specialisten binnen Nederland. Daarnaast is aangegeven met welk kennisgebied (deze corresponderen met de disciplines uit tabel 1) men zich bezig houdt. In tabel 2 op de volgende pagina is een overzicht te vinden van wat hieruit voort is gekomen.

Legenda:

1. Alarm 4. Audio-video 7. Comfort 10. Stofzuigsysteem

2. Bustechnologie 5. Toegangscontrole 8. Licht 11. Zorg 3. Communicatie 6. Energiebeheer 9. Klimaatregeling

Tabel 2: Overzicht specialisten (leveranciers) in Nederland. Bron: Domozine

In tabel 2 wordt met kleuren aangegeven in welke discipline(s) de leveranciers gespecialiseerd zijn (gebaseerd op de eerder genoemde disciplines in paragraaf 4.1.1) Uiteraard zijn er naast de in tabel 2 genoemde specialisten/leveranciers nog vele andere, maar het is op dit moment niet relevant voor het project om daar op in te gaan. Het overzicht geeft nu een goed beeld van de hoeveelheid opties die er zijn om domotica aan te schaffen.

4.1.3 Domoticastandaarden

Naast het bepalen van het productaanbod en de leveranciers is het ook belangrijk om een goede domoticastandaard uit te zoeken voor het project. Deze zorgt ervoor dat apparaten met elkaar kunnen communiceren. Om duidelijkheid te krijgen wat de opties zijn zal in deze paragraaf besproken worden wat standaarden precies zijn, welke er zijn en welke voor het TCZ in aanmerking kunnen komen.

Standaarden

Zowel internationaal als nationaal zijn veel standaarden ontwikkeld om verschillende apparaten met elkaar te laten communiceren. Deze domoticastandaarden zijn in

verschillende categorieën in te delen aan de hand van het uit informatie en communicatie afkomstige Open Systeem Interconnection Model (OSI-model). Het OSI-model kent verschillende lagen waarvan de belangrijkste zijn: Application Supporting Standards, Commmunication Service Standards en Network Infrastructure Standards. Per categorie bestaan er verschillende standaarden. Een standaard beschrijft hoe een sensor en actuator met elkaar communiceert. Bijvoorbeeld de standaard KNX. Alle apparaten van iedere leverancier die KNX certificeert kunnen op dit systeem werken. Andere apparaten met een andere standaard kunnen dit niet (bron: domoticaplatform) Het is dus slim om

een bekende standaard te nemen waar veel producten op aangesloten kunnen worden, met het oog op de toekomst.

Specialist/leverancier Discipline Specialist/leverancier Discipline

ABB Hager

AMX HATEHA

ASB GIRA

ASCOM PluCare

ASSA ABLOY Isolectra

Berker JAGA Besam Imtech Comelit LoXX Daikin Mastermate Dateq Nemef DCS Stork Niko DOM Domutron Domestia Siemens Domoticom Tunstall Dorma mxviedome Eaton KABA ELBO QuoVadis Entron Pronkergo G-Rail DAZA

In tabel 3 hieronder is een overzicht weergegeven van de standaarden die er momenteel bestaan. Deze zijn gerangschikt naar de verschillende categorieën.

Categorie Standaarden

Application Supporting Standards: Initiatieven van de hogere ISO-lagen, met name op het gebied van systeem- en applicatiebeheer. Het doel van deze initiatieven is het definiëren van een netwerk onafhankelijk besturings-API.

CEBus/CAL

Home Audio Video Interoperability (HAVi)

Home Systems standards (EHS) OSGI/Residential Gateways Salutation

Universal Plug and Play (UPnP) Communication Service Standards:

De standaarden (domotica

systemen) die hier beschreven worden, hebben met elkaar gemeen dat het communicatiesystemen zijn, die connectieloze datapakketten tussen aan aantal aan een netwerk verbonden machines (apparaten) transporteren.

BACnet BatiBUS

European Installation Bus (EIB, EIBA) Konnex (KNX)

LonWorks

Netwerk Infrastructure Standards: Deze standaarden richten zich op het realiseren van fysieke interoperabiliteit. Hierin heb je een onderscheidt tussen bedrade

standaarden en draadloze standaarden. Bedraad Ethernet (IEEE 802.3) FireWire (IEEE 1394) HomePNA USB X10 Draadloos Bluetooth (IEEE 802.15) DECT UWB WIFI (IEEE 802.11) Zigbee

Tabel 3: Overzicht bestaande standaarden. Bron: domoticaplatform

Van de 21 genoemde standaarden in tabel 3 zijn er maar 6 die in aanmerking komen voor het project bij het TCZ. Dit heeft te maken met de specificaties van de standaarden. De standaarden die in aanmerking komen zijn: Konnex, X10, Bluetooth, UWB, WIFI en Zigbee. De voornaamste reden dat deze geschikt zijn is, omdat er in de meeste gevallen geen apart netwerk voor aangelegd hoeft te worden of een heel simpel netwerk. Ze zijn

draadloos, maken gebruik van het al bestaande elektriciteitsnetwerk of werken met het principe van een bussysteem. Deze zullen daarom verder toegelicht worden in de

volgende paragraaf, waar de keuzes die gemaakt zijn toegelicht worden. De andere standaarden zijn verder niet relevant voor het project. Voor geïnteresseerde in de specificaties van de andere standaarden zie bijlage III voor een totaaloverzicht. Hierin worden ook nog enkele belangrijke begrippen toegelicht .

Tot zover de inventarisatie. Aan de hand van de kennis die de stagiair heeft opgedaan over het productaanbod, de leveranciers en de verschillende standaarden zijn keuzes gemaakt. Hoe deze keuzes gemaakt zijn en waar deze op gebaseerd zijn wordt in de volgende paragraaf toegelicht.

4.2 Productaanbod TCZ

Er is een selectie gemaakt van producten/productgroepen die het TCZ aan wil gaan bieden: toegangssysteem deur, openingssysteem deur, gordijnsysteem, keuken, traplift,

detectiesysteem, lichtbediening, temperatuur, audiosysteem en overige

producten/aansturing. Vervolgens is er bij deze selectie gekeken naar de verschillende opties/leveranciers. Waar uiteindelijk de keuze op is gebaseerd, zal in deze paragraaf per systeem toegelicht worden. Daarnaast wordt ook de keuze van de gekozen standaard toegelicht.

4.2.1 Toegangssysteem deur (sloten)

Voor het systeem van de deur zijn er verschillende opties bekeken. Het gaat hier om de volgende systemen/merken: Nemef, Clavisio, Lips en LoXX. Om wat duidelijkheid te scheppen m.b.t. de systemen zullen ze nu kort besproken worden.

Nemef: leverancier van o.a. sloten, cilinders en elektronische sloten. Voor het project van het TCZ zijn de elektronische sloten het meest interessant. Het elektronische slot NE 31 NE 40 kan een goede optie zijn als het gaat om een elektronisch slot(zie afb. 1).

Het systeem bestaat uit een inbouwlezer die geschikt is voor nieuwbouw en bestaande bouw. Verder is deze voorzien van een geheugencapaciteit van max. 1000 sleutels. De gebruikerssleutel kan makkelijk geprogrammeerd worden, waardoor men wel of geen toegang verleent.

Programmering vindt plaats via smarttag offline software of programmertags. Verder heeft het product een stroomverbruik van 100 mA en een voedingsspanning van 12 Volt DC gestabiliseerd.

Afbeelding 1: NE 31 NE 40

Clavisio: dit systeem werkt met het principe van een sleutelkluis. Deze zijn in eerste instantie ontwikkeld om de sleutelproblematiek binnen de thuiszorg op te lossen. De Clavisio is een sleutelkluis die zowel aan de muur als aan de deur bevestigd kan worden. Daarnaast werkt deze met een elektronisch geprogrammeerde sleutel, die in het bezit is van een gebruiker (bewoner) of iemand die toegang mag hebben tot de woning. Middels deze sleutel kan de sleutelkluis geopend worden en kan de huissleutel eruit gehaald worden. Het voordeel is dat men 1 sleutel van de thuiszorg bijvoorbeeld kan programmeren voor 30 sleutelkluizen. Zo kan de thuiszorg met 1 sleutel, zonder de sleutel van de cliënt in beheer te nemen, bij alle 30 huizen met een sleutelkuis naar binnen.

Op afbeelding 2 hiernaast ziet u de Clavisio. Daarnaast ziet u de bijbehorende sleutels die ingeprogrammeerd kunnen/moeten worden om de sleutelkluis te kunnen openen.

Het is een gehard stalenkastje dat ruimte biedt voor de meest voorkomende huissleutels. Eenvoudig aan de muur (beton of baksteen) te bevestigen of vast te klemmen tussen de deur middels een roestvaste montagebeugel.

Lips: met de elektrische cilinder aansturing (ECA) van Lips kan zowel de nachtschoot als de dagschoot van een slot elektronisch worden bediend, waardoor een deur bijvoorbeeld via een intercominstallatie, schakelaar of afstandsbediening op afstand kan worden ontgrendeld. Zodra de deur gesloten is, zorgt de ECA er automatisch voor dat de deur weer wordt vergrendeld. Van binnenuit kan de deur, eventueel mechanisch, altijd weer geopend worden. De ECA van Lips kan worden toegepast op alle gangbare sloten van 17 of 22 mm profi elcilinders, met dagschoten en/of nachtschoten. Op afbeelding 3 hiernaast ziet u de ECA van Lips.

Afbeelding 3: ECA

LoXX: de LoXX ONE vervangt het normale slot in de deur. Op afbeelding 4 ziet u dit slot gemonteerd op de deur. Deze montage is eenvoudig en snel (+/- 15 min) te realiseren. De LoXX ONE werkt met een afstandsbediening. De afstandsbediening geeft de motor in de LoXX een signaal om de sleutel als het ware om te draaien. Als de deur dicht gedaan wordt dan wordt dit gesignaleerd en vergrendelt de deur automatisch op het nachtslot. Dit wordt bevestigd met een kort geluidsignaal. Bij calamiteiten kan de deur ook geopend worden middels een noodknop of een wandschakelaar. Verder voldoet het slot aan de SKG

Afbeelding 4: LoXX ONE (stichting keurmerk gevelelementen) kwaliteitseisen en PKVW (politie keurmerk veilig wonen). Ook zijn er diverse uitbreidingsmogelijkheden. Denk hierbij aan: de optionele wandschakelaar, automatische deurdranger (deurautomaat), toegangscontroleapparaten (magneetkaart, RiFD, fingerprintreader of irisscan), openingsmogelijkheden via mobiel, deurvideosysteem, alarmapparatuur en bluetooth opties.

Om de vier systemen te beoordelen en met elkaar te vergelijken heeft het TCZ een aantal punten benoemd die zij zeer belangrijk vinden bij de aanschaf van een toegangssysteem voor de deur. Deze zijn terug te vinden in beoordelingstabel 1 op de volgende pagina.

In stal lat ie g ema k Ver p laat sbaa rh ei d Be tr ou wb aarh ei d / ve ili g h ei d Pr ij s Ui tb re id b aarh ei d Be d ie n in g sge ma k Th u iszor g fun cti e H o ev ee lh ei d f u n cti es T ota a l Nemef NE 31 NE 40 2 = 16 1 = 1 4 = 28 3 = 6 3 = 15 5 = 20 5 = 15 3 = 18 119 Clavisio 5 = 40 5 = 5 3 = 21 4 = 8 1 = 5 4 = 16 5 = 15 1 = 6 116 Lips ECA 4 = 32 3 = 3 4 = 28 3 = 8 2 = 10 4 = 16 1 = 3 3 = 18 118 LoXX ONE 4 = 32 3 = 3 5 = 35 4 = 8 5 = 25 5 = 20 5 = 15 5 = 30 168

Installatiegemak 1 1 Is het belangrijkst en heeft een weegfactor 8

Verplaatsbaarheid 8 Weegfactor van 1

Betrouwbaarheid/veiligheid 2 2 Is vervolgens het belangrijkst heeft weegfactor van 7

Prijs 7 Weegfactor van 2

Uitbreidbaarheid 4 Weegfactor van 5

Bedieningsgemak 5 Weegfactor van 4

Thuiszorgfunctie 6 Weegfactor van 3

Hoeveelheid

functies 3 Weegfactor van 6

Beoordelingstabel 1: Keuze toegangssysteem deur.

Zoals in de tabel hierboven is weergegeven, zijn er 8 beoordelingspunten. Deze zijn gerangschikt van belangrijk naar minder belangrijk. Het installatiegemak wordt het belangrijkste geacht en krijgt daarom een weegfactor van 8 (omdat je 8 items hebt). De betrouwbaarheid/veiligheid is vervolgens het belangrijkst en krijgt dan een weegfactor van 7 etc.. Verder zijn er scores aan de systemen gegeven van 1 t/m 5. De score 1 betekent: scoort zeer slecht op dat gebied en de score 5 betekent scoort zeer goed. Deze score wordt vervolgens vermenigvuldigd met de weegfactor. Uiteindelijk worden alle scores bij elkaar opgeteld en wordt er duidelijk aangegeven welke het beste scoort. Volgens de tabel is de LoXX ONE met 168 punten (180 punten is max.) ruimschoots de beste. Op het gebied van uitbreidbaarheid, betrouwbaarheid en hoeveelheid functies scoort deze duidelijk het beste. Bij betrouwbaarheid/veiligheid worden de noodknop en wandschakelaar als zeer goede en veilige opties beschouwd. Daarnaast is bij de uitleg van het systeem al verteld welke uitbreidingsmogelijkheden er zijn en in welke functies het slot allemaal kan voorzien. Daarnaast scoort de LoXX ONE op alle andere gebieden ook goed tot zeer goed.

Naar aanleiding van de resultaten uit de tabel en de daaropvolgende gesprekken met LoXX heeft het TCZ dan ook besloten om als toegangssysteem voor de deur de LoXX ONE op te nemen in het productaanbod, met de daarbij behorende uitbreidingsmogelijkheden.

4.2.2 Openingssysteem deur (dranger)

Om de deur automatisch te openen moet er gebruik worden gemaakt van een automatische deurdranger. Binnen Nederland zijn er 3 leveranciers die gespecialiseerd zijn in onder andere deurdrangers. Dit zijn Dorma, Geze en Besam. Voor het productaanbod is gekeken naar Dorma en Geze, omdat deze al langer bekend zijn bij het TCZ en hier al eerder contact mee is geweest. Beide hebben ze verschillende systemen die nu kort toegelicht zullen worden.

Dorma: dit is een leverancier die gespecialiseerd is in deurtechniek. Naast de gewone standaard deurdrangers met een schaararm of glijarm, bieden zij tegenwoordig ook een automatische deurdranger aan: de DORMA PROTEO. Deze ziet u op afbeelding 1. De PORTEO sluit en opent deuren moeiteloos, automatisch, stil en betrouwbaar. De PORTEO is erg flexibel naar persoonlijke wensen in te stellen. Verder is De PORTEO eenvoudig te monteren dankzij de Plug&Go functie. Daarnaast zijn er verschillende mogelijkheden voor het openen namelijk: Powerless (deuren openen met de hand sluit automatisch), PowerMotion (Deur openen en sluiten in combinatie met een elektrische sluitplaat en drukknop of afstandsbediening), Push&Go (deur openen tot

Afbeelding 1: DORMA PROTEO 3* verder gaat deze automatisch) of permanent open (deze

gaat automatisch open en blijft open totdat er een signaal afgegeven wordt).

Geze: dit is een leverancier die gespecialiseerd is in raam- en deurtechniek. Ze hebben een breed assortiment aan innovatieve producten, van mechanische sluitsystemen tot volledig automatische en programmeerbare. De TS 5000 RFS is 1 van hun meest complete automatische deurdrangers. Deze ziet u op afbeelding 2. Deze deurdranger bestaat uit een

glijarm met een voorlooparm, geïntegreerde

elektronica en een rookmeldcentrale met

alarmdrempelwaarde. Verder zijn alle functies (sluitsnelheid, eindslag etc.) aan de voorzijde van de deurdranger instelbaar.

Afbeelding 2: TS 5000 RFS

Om tot een keuze te komen welk systeem het beste is voor het TCZ is hetzelfde principe toegepast als bij de openingssystemen. Er is gekeken naar wat het TCZ belangrijk vindt en hoe goed de systemen op die punten score. De resultaten zijn te zien op de volgende pagina in beoordelingstabel 2.

In stal lat ie g ema k Ver p laat sbaa rh ei d Be tr ou wb aarh ei d / ve ili g h ei d Pr ij s Ui tb re id b aarh ei d Be d ie n in g sge ma k D esig n Be d rad in g /e n er g ie to ev o e r Tota a l Dorma PORTEA 5 =35 3 =9 5 =40 3 =6 5 =20 5 =30 3 =3 4 =20 163 Geze TS 5000 RFS 4 =28 3 =9 5 =40 3 =6 5 =20 3 =18 5 =5 3 =15 141 Installatiegemak 2 Weegfactor 7 Verplaatsbaarheid 6 Weegfactor 3 Betrouwbaarheid/veiligheid 1 Weegfactor 8 Prijs 7 Weegfactor 2 Bedrading/energietoevoer 4 Weegfactor 5 Design 8 Weegfactor 1 Uitbreidbaarheid 5 Weegfactor 4 Bedieningsgemak 3 Weegfactor 6

Beoordelingstabel 2: Keuze openingssysteem deur

Uit de tabel komt naar voren dat de deurdranger van Dorma er iets beter uit komt dan die van Geze. Dit ligt met name aan het installatiegemak (iets eenvoudiger te bevestigen, minder draden), het bedieningsgemak (meerdere opties met de afstandsbediening of met een drukknop) en de bedrading (minder). Op alle andere punten zijn ze zo goed als gelijkwaardig.

Het TCZ kiest er in dit geval voor om de DORMA PORTEA op te nemen in hun productaanbod naar aanleiding van de resultaten uit het onderzoek (de tabel).

4.2.3

Bij de keuze van een elektronisch railsysteem voor de gordijnen heeft het TCZ gekeken naar 2 systemen. Deze systemen zijn in beeld gekomen, nadat de stagiair een bezoek aan mastermate (een leverancier van verschillende domotica producten in Delfgauw) had gebracht. Het gaat om de systemen van Goelst G-Rail en Somfy. Deze systemen zullen hieronder kort toegelicht worden.

Goelst G-Rail: Goelst is de voornaamste leverancier als het gaat om ‘gordijntechnologie’ binnen Nederland. Ze leveren verschillende types gordijnrails. Het type waar het TCZ het meest in geïnteresseerd is, is de 6200 (zie afbeelding 1). Dit systeem is zeer uitgebreid, werkt fluisterstil op een 24 V motortje, met een Infrarood afstandbediening, schakelaar of eigen domoticasysteem en is makkelijk te bevestigen aan het plafond of wand. Daarnaast zijn er 15 kanalen op de afstandbediening die ingesteld kunnen worden met standaardposities voor de gordijnen (bijv. een postitie waarbij de gordijnen zo dicht gaan dat er geen zon op de televisie komt). Naast dit type zijn er

Afbeelding 1: G-Rail type 6200

zijn in de meeste gevallen eenvoudiger en goedkoper, wat voor toekomstige klanten misschien aantrekkelijker is en toch in hun behoefte kan voorzien.