Wegvallen subsidieverstrekkingen

6. Beperkte financiële middelen 12

Physical constraint Ja

Tabel 17: De aanwezigheid van de price constraints bij de herstructurering van particulier woningbezit in de krimpregio’s. Het cijfer geeft aan hoeveel gemeenten en provincies de belemmering benoemen.

5.2.5 Process constraints.

De vijfde belemmering die de herstructurering van particulier woningbezit kan frustreren, betreft de ‘process constraints’. Het bestaan van deze belemmering wordt niet door alle benaderde gemeenten geïdentificeerd. Hierbij stellen enkele gemeenten dat eventuele procesbelemmeringen nog niet zijn ondervonden, aangezien de grootschalige herstructurering van particulier woningbezit zich pas in de beginfase bevindt. Procesbelemmeringen zijn daardoor vooralsnog minder relevant, maar mogelijk kan stedelijke herverkaveling wel bijdragen aan het wegnemen van die belemmeringen bij herstructurering van particulier woningbezit.

- 85 -

projectorganisatie die het herstructureringsproces frustreert. Gemeenten benoemen deze belemmering niet direct. De gemeenten Appingedam en Landgraaf stellen dat de projectorganisatie niet complex is, waarmee de belemmering niet van toepassing is. De gemeente Heerlen kende de aanwezigheid van een complexe projectorganisatie wel in het verleden, bij aanvang van de opgave omtrent demografische krimp. Daarover stelt de gemeente het volgende:

Vier gemeenten en de provincie Zeeland stellen dat de belemmering niet bij de professionele partijen zit, maar bij particuliere woningbezitters, zij hebben geen ervaring met herstructurering. Het betreft voornamelijk een mentale opgave. Het kost relatief veel inspanning om particulieren te bereiken, daarbij hebben ze vaak weinig financiële kennis en is het een enorme opgave om particulieren mee te nemen in een proces (provincie Zeeland). Vaak wordt bij aanvang van het proces al duidelijk of de particulieren mogelijk een belemmering vormen. Dat blijkt dan namelijk uit een gering probleembesef dat particuliere eigenaren hebben (provincie Groningen). Het herstructureringsproces van particulier woningbezit wordt in die gevallen wel degelijk belemmerd door een complexe projectorganisatie, vanwege de vele participerende particulieren.

Het tweede knelpunt binnen de ‘process constraint’, betreft het ontbreken van een gedeelde probleemperceptie. Vier gemeenten stellen dat er tussen de corporaties, gemeenten en betrokken partijen wel sprake is van een gedeelde probleemperceptie. De gemeente Sluis en de provincie Zeeland betrekken daarbij de particulieren. Zij stellen dat bij de herstructurering van particulier woningbezit geen sprake is van een gedeelde probleemperceptie. Door de betrokkenheid van vele particulieren is de perceptie over het probleem eveneens versnipperd. Die hebben allen hun eigen visie over het probleem. Het probleem ligt dus wederom

“In de laatste vijf jaar zijn we naar elkaar toe gegroeid en weten wij dat met elkaar moeten en willen samenwerken. Vroeger waren de slooplocaties van de corporaties nog strikt geheim, ook voor ons, wij kregen op het laatst te horen dat er gesloopt zou gaan worden. Nu komen de corporaties echt overleggen; wat vinden jullie zinvol?, waar moeten we ingrijpen?, kunnen we dat niet beter laten staan? De complexiteit van de projectorganisatie is dan ook sterk verminderd” (gemeente Heerlen).

- 86 -

niet zozeer bij de professionele partijen, maar wel bij de particuliere woningeigenaren. Daarmee kan het herstructureringsproces wel degelijk belemmerd worden.

Onduidelijkheid over verantwoordelijkheden betreft het derde knelpunt bij de ‘process constraint’. Gemeenten identificeren deze belemmering eveneens, niet zozeer tussen de professionele partijen, maar wel in verhouding tot de particulieren. Primair ligt de rol bij de particulier eigenaren, “…het is hun huis, hun eigendom, dus ze moeten zelf zorgen dat het opgeknapt wordt, of als het geen toekomst heeft, dat ze het slopen” (Provincie Groningen). De gemeente Hulst en Delfzijl stellen dat het van belang is om de verantwoordelijkheid bij de eigenaren te leggen. Particulieren moeten zelfredzaam zijn, aldus de gemeente Heerlen. De gemeente Sluis stelt dat een proces van bewustwording bij de particulieren moet plaatsvinden. De provincie Groningen verwacht echter dat de particuliere eigenaren tot het uiterste zullen wachten. De provincie stelt dat particulieren hopen op aantrekkende woningprijzen. Zolang dat niet gebeurt, zal er relatief weinig door particulieren geïnvesteerd worden en zullen zij de verantwoordelijkheid niet op zich nemen.

Het vierde knelpunt betreft een gebrek aan transparantie. De gemeenten identificeren deze belemmering die herstructurering kan frustreren niet. De gemeente Loppersum stelt het volgende: “De samenwerking tussen gemeente, corporaties en overige betrokken partijen loopt goed, daarbij zijn de partijen transparant en flexibel”. De gemeenten Landgraaf, Appingedam en Kerkrade stellen dit eveneens. De aanwezigheid van de belemmering wordt dan ook niet geïdentificeerd door de gemeenten en provincies.

Het vijfde knelpunt van de “process constraint” betreft de prioriteitstelling van actoren. De meeste gemeenten stellen dat de herstructurering van particulier woningbezit daardoor niet direct wordt belemmerd, maar dat dit wel van invloed kan zijn. De gemeente Loppersum stelt dat de prioriteitstelling van participerende partijen herstructurering kan belemmeren. Waar corporaties kijken naar de lange termijn, kijken bestuurlijke organisaties van gemeenten veelal naar de relatief korte termijn. De gemeente Kerkrade en provincie Zeeland stellen dit eveneens. De gemeente Appingedam stelt daarnaast dat persoonlijke verhoudingen hierbij belangrijk zijn, verhoudingen tussen het college en een

- 87 -

particulier. Wanneer zij elkaar goed kunnen vinden dan kunnen afspraken gemaakt worden over de opgave en veel ontwikkelingen ontplooid worden, maar is er sprake van lastige/moeizame verhoudingen, dan is dit zeer moeilijk.

Het zesde knelpunt betreft het coördinatieprobleem. De meeste gemeenten en provincies stellen dat dit het herstructureringsproces van particulier woningbezit enigszins kan belemmeren. De provincie Groningen stelt daarbij de vraag of de afwachtende houding van particulieren snel zal wijzigen. Coördinatie is dan ook benodigd om particulieren een impuls te geven om te gaan investeren in de woning.

Uit het empirisch onderzoek blijkt dat de ‘process constraint’ het herstructureringsproces van particulier woningbezit in krimpgemeenten kan frustreren. Alle hoofdcategorieën procesbelemmeringen die in hoofdstuk 4 zijn geïnventariseerd zijn van toepassing, behalve het knelpunt ‘een gebrek aan transparantie’. Door geen enkele benaderde gemeente wordt deze belemmering benoemd. De overige vijf procesbelemmeringen worden daarentegen wel door de gemeenten en provincies geïdentificeerd.

"Process constraints"

Belemmering Identificatie

1. Complexe projectorganisatie 7