C.1 Provincie Zeeland.
Het vigerende provinciale beleid van de Provincie Zeeland wordt beschreven in het Omgevingsplan 2012-2018 (Provincie Zeeland, 2012). Daarin wordt gesteld dat regionale woningmarktafspraken noodzakelijk zijn als gevolg van financieel- economische en demografische ontwikkelingen. In oktober 2010 is daarnaast op regionaal niveau door de drie Zeeuws-Vlaamse gemeenten en de Provincie Zeeland het actieprogramma bevolkingsontwikkeling “Kwaliteit door samenwerking, creativiteit en slagkracht” opgesteld. Daarin wordt onderkend dat er sprake is van een mismatch tussen vraag en aanbod op de woningmarkt. In september 2012 is door de Provincie Zeeland en het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) het convenant “Koersvast voor Zeeland - Bevolkingsontwikkeling” ondertekend waarin de uitgangspunten zijn opgesteld voor een regionale aanpak en het opstellen van een regionale woonvisie Zeeuws- Vlaanderen als vervolgstap werd gewenst. In de concept regionale woonvisie (gemeenten Hulst, Sluis & Terneuzen, i.s.m. Stec groep, 2014) wordt gesteld dat de Zeeuws-Vlaamse woningmarkt een duidelijk afwijkend profiel kent van de rest van Nederland. Dit kenmerkt zich vooral door de relatief kleine voorraad huurwoningen (circa 25%) in verhouding met de relatief grote voorraad koopwoningen (circa 75%). Met betrekking tot herstructurering wordt gesteld dat zowel huur- als koopwoningen die niet meer kunnen voldoen aan de toekomstige woonwensen, gesloopt (samengevoegd) dienen te worden. De regio zet daarnaast in op ‘verleidingsplanologie’, dat wil zeggen, aangepaste regelgeving om particuliere woningeigenaren bewust te maken van de mogelijkheid om de woning te verbeteren. Hiermee wordt getracht om leegstand en verloedering in wijken met veel particulier woningbezit tegen te gaan. Wat betreft de particuliere woningvoorraad wordt het volgende gesteld in het Provinciale Omgevingsplan Zeeland 2012-2018 (Provincie Zeeland, 2012); “De provincie wil de aanpak van de particuliere woningvoorraad stimuleren. Daarvoor wordt een herstructureringsfonds opgericht, waaruit goedkope leningen kunnen worden
- 150 -
gefinancierd voor duurzame particuliere woningverbetering” (p. 52). Het samenvoegen van woningen en strategieën voor particuliere woningverbetering (projecten KLUS, Upgrade, Krottenbeleid) geniet daarbij de voorkeur.
C.2 Provincie Limburg.
De provincie Limburg kent een grote hoeveelheid aan visies, plannen en beleid met betrekking tot de woningmarkt. In 2011 is door de Provincie Limburg de provinciale Woonvisie Limburg opgesteld. Een concrete maatregel daarin betreft de oprichting van een transformatiefonds om de complexe financiering van de herstructureringsopgave te bekostigen. Het zogenoemde Transitiefonds richt zich op de financiële ondersteuning van initiatieven die een waardevolle en aantoonbare bijdrage leveren aan de transitie van de woningmarkt in Limburg (Provincie Limburg, 2014a, p. 1). Het ontwerp Provinciaal Omgevingsplan Limburg (POL) (Provincie Limburg, 2014b) betreft de meeste recente provinciale visie. Gesteld wordt het volgende: “De opgave ligt vooral in het onttrekken van incourante (particuliere) woningen, het omvangrijk genoeg houden (c.q. maken) van het aanbod aan huurwoningen, en het planologisch niet meer uitbreiden van woonmilieus die er al in overvloed zijn”. (Provincie Limburg, 2014b, paragraaf 6.2.2). Naast het beleid van de Provincie Limburg, wordt er op regionaal niveau ook beleid opgesteld. Parkstad Limburg betreft een voormalige WGR+ regio, waardoor bevoegdheden over de beleidsterreinen Wonen en Herstructurering zijn gelegd bij de Stadsregio Parkstad Limburg. In het kader van die bevoegdheden is in 2009 de intergemeentelijke structuurvisie Parkstad Limburg “Ruimte voor Park & Stad” (Parkstad Limburg & Buro 5 Maastricht, 2009) opgesteld. Het bieden van ruimte voor stedelijke herstructurering wordt gezien als één van de vijf ruimtelijke topprioriteiten voor de regio: ”Stedelijke herstructurering kan veranderingen en nieuwe economische impulsen inbedden. Parkstad Limburg ziet herstructurering als kans om haar kwaliteitsprofiel verder te versterken.” (p. 39). Dit heeft er toe geleid dat eind 2009 de “Herstructureringsvisie voor de woningvoorraad Parkstad Limburg” (Parkstad Limburg & Buro 5, 2009b) is opgesteld. Per gemeente is daarbij de kwantitatieve en kwalitatieve transformatieopgave tot 2020 geformuleerd, de zogenaamde enveloppen. In 2013 is de “Regionale Woningmarktprogrammering 2013-2016” voor Parkstad Limburg (Stadsregio Parkstad Limburg, 2013) opgesteld. In 2012 is daarnaast de “Regionale woonstrategie 2012-2020 - Kiezen voor Parkstad” (Stadsregio
- 151 -
Parkstad Limburg, 2012) opgesteld. De focus in die twee beleidsdocumenten ligt voornamelijk op het kwalitatieve aspect van de particuliere woningmarkt.
C.3 Provincie Groningen.
Het Groningse provinciale beleid met betrekking tot de demografische ontwikkelingen en wonen wordt beschreven in het Provinciaal Omgevingsplan 2009 – 2013 (Provincie Groningen, 2009). Gesteld wordt dat een verregaande aanpassing van de bestaande woningvoorraad (huur en koop) en de woonomgeving benodigd is om de leefbaarheid en het wonen in Groningen te verbeteren. Om dit te kunnen garanderen dienen de gemeenten prioriteit te geven aan de herstructurering van de sociale huur en de goedkope koopsector. Daartoe wordt afgesproken om regionale woon- en leefbaarheidsplannen op te starten. Het Woon- en leefbaarheidsplan Eemsdelta - "Beter leven voor minder mensen" (Enno Zuidema Stedebouw & Weusthuis Associatie, 2012) betreft de uitwerking van de afspraak tot het opstellen van regionale plannen voor de regio Eemsdelta. Het versterken van de woningmarkt, waarbij sprake is van een goede afstemming tussen vraag en aanbod en het verbeteren van de kwaliteit van het wonen, betreffen de opgaven voor de toekomst. Dit kan worden bereikt door het uitvoeren van een omvangrijk sloop en nieuwbouwprogramma en door transformatie van bestaande woningen. In het Woon- en leefbaarheidsplan Eemsdelta Uitvoeringsprogramma 2012-2021 (Weusthuis Associatie, 2012) wordt nader ingegaan in de kwalitatieve en kwantitatieve opgaven die is neergelegd voor de vier gemeenten. Naast het woon- en leefbaarheidsplan is een Ontwikkelingsvisie Eemsdelta 2030 (Provincie Groningen, 2012) opgesteld, dit vormt een nadere uitwerking van het Provinciaal Omgevingsplan. Eveneens wordt in dit plan gesteld dat een forse herstructureringsopgave is voorzien voor nu en voor de toekomst om leegstand te voorkomen en de woningmarkt van een kwalitatieve impuls te voorzien. Die opgave is voor tweederde gelegen in de huursector, maar ook voor eenderde in de koopsector. Sloop van bestaande koopwoningen is daarmee eveneens noodzakelijk om een overaanbod aan woningen te voorkomen. Net als in de twee eerder beschreven krimpregio’s wordt ook in de Eemsdelta voorgesteld een transformatiefonds op te richten voor de aanpak van de verwachte leegstand in de koopwoningvoorraad. “Fondsvorming is van belang om vanuit regionaal belang tijdig te kunnen ingrijpen in de koopvoorraad” (Provincie Groningen, 2012, p. 49).
- 152 -