Gemeentelijk woningmarktbeleid in Parkstad Limburg.

D.2.1 Gemeente Brunssum:

In de gemeentelijke structuurvisie (gemeente Brunssum & BRO, 2009) wordt gesteld dat de gemeente hoge ambities heeft wat betreft de herstructurering van woonwijken. Door de gemeente Brunssum wordt ingezet op een passend woningaanbod voor de lokale bevolking, de realisatie van kwalitatief goede en levensloopbestendige woningen en de sloop van niet courante woningen. Ondanks deze hoge ambities wordt in de structuurvisie gesteld dat de gemeente het initiatief en de verantwoordelijkheid voor sloop en nieuwbouw bij de eigenaar

- 154 - legt.

Een gemeentelijke woonvisie kent de gemeente Brunssum niet, daar wordt aangesloten op de regionale woonstrategie (Stadsregio Parkstad Limburg & RIGO). Wel zijn een aantal masterplannen en visies opgesteld waarin nader ingegaan wordt op de herstructurerings- en verdunningsopgave die wordt voorzien. Dit betreffen het masterplan Centrum “Bruisend Brunssum” (gemeente Brunssum, 2008), het centrumplan Treebeek (gemeente Brunssum & Buro 5 Maastricht, 2008) en de stadsdeelvisie Brunssum Centrum-Noord (gemeente Brunssum & Arcadis, 2013). Dit betreffen allen locaties waar herstructurering wordt toegepast om te komen tot een nieuwe invulling van de locatie.

D.2.2 Gemeente Heerlen:

De gemeente Heerlen kent geen eigen structuurvisie en woonvisie. Gesteld wordt dat het kader wordt gevormd door de reeds genoemde provinciale en regionale beleidskaders. Een gemeentelijke structuurvisie (Heerlen 2035) is echter wel in voorbereiding.

In het coalitieakkoord “Samen knokken met een glimlach” (gemeente Heerlen, 2014), wordt gesteld dat de ingeslagen strategie van prioritaire herstructureringsbuurten (Hoensbroek, MSP en Vrieheide) doorgetrokken zal worden naar de toekomst. De aanpak zal echter gewijzigd worden. Niet meer werken naar een concreet eindbeeld, maar meer een organische manier van stedelijke ontwikkeling, waarbij kleinschalige ingrepen, gefaseerd in de tijd en vaak geïnitieerd vanuit de samenleving tot ontwikkeling worden gebracht.

Met betrekking tot de herstructureringsbuurten zijn er stadsdeelvisies en masterplannen opgesteld. De “Stadsdeelvisie Hoensbroek 2025” (gemeente Heerlen, 2012) geeft inzicht in het kwalitatieve en kwantitatieve programma voor de wijk Hoensbroek. Er is sprake van een grote verdunningsopgave, waarbij het gaat om zowel huur- als koopwoningen. De aanpak in de buurten MSP (gemeente Heerlen, 2008) en Vrieheide (Humblé Martens & BMC, 2013) betreffen een organische manier van stedelijke ontwikkeling, waarbij samenwerking en bewonersinitiatieven uitgangspunten zijn.

De gemeente Heerlen zet sterk in op een organische wijze van herstructurering en het benutten van initiatieven uit de maatschappij. Daarbij biedt het

- 155 -

provinciale en regionale beleid voor de gemeente Heerlen zodanige kaders en houvast dat eigen gemeentelijk beleid omtrent herstructurering als gevolg van demografische ontwikkelingen, relatief globaal blijft en niet direct wordt geconcretiseerd.

D.2.3 Gemeente Landgraaf:

In de structuurvisie (gemeente Landgraaf, 2011) wordt gesteld dat middels herstructureren een kwalitatieve verbetering van de woningvoorraad tot stand kan worden gebracht. Eveneens is het gemeentelijk streven, het terugbrengen van het aantal woningbouwplannen en de aanpak van leegstand door onttrekkingen of (beperkt) samenvoegen van woningen, gericht op de kwantiteit. De regionale woonstrategie (Stadsregio Parkstad Limburg & RIGO, 2012) bied ook voor de gemeente Landgraaf de beleidskaders, waardoor een gemeentelijke woonvisie niet is opgesteld.

De gemeente Landgraaf zet echter wel in, op de ontwikkeling van drie wijkontwikkelingsplannen, waarin de opgave uit de regionale herstructureringsvisie verder wordt uitgewerkt en geconcretiseerd. Het opstellen van het wijkontwikkelingsplan Nieuwenhagen-Lichtenberg (gemeente Landgraaf, 2012) en Ubach over Worms (gemeente Landgraaf, 2013) is reeds afgerond. Het wijkontwikkelingsplan Schaesberg is nog ontwikkeling. De opgave die in het wijkontwikkelingsplan Nieuwenhagen-Lichtenberg wordt gesteld betreft het op een zodanige wijze herstructureren zodat de leefbaarheid blijvend wordt verbeterd, ingespeeld wordt op de effecten van krimp en de waarde van vastgoed blijft behouden. De gemeente heeft daartoe vijf strategieën opgesteld ten aanzien van de woningvoorraad, dit betreffen behoud, sloop, transformatie, nieuwbouw en alternatieve strategie (samenvoegen). Die strategieën zijn vertaald in een uitvoeringsprogramma met fysieke maatregelen in de wijken Nieuwenhagen en Lichtenberg.

D.2.4 Gemeente Kerkrade:

Met betrekking tot herstructurering wordt in die structuurvisie (gemeente Kerkrade & SAB, 2011) sterk aangesloten op de “Herstructureringsvisie voor de woningvoorraad Parkstad Limburg” (Parkstad Limburg & Buro 5 Maastricht, 2009). Herstructurering van de woningvoorraad wordt voor de gestelde termijn

- 156 -

als meest ingrijpend gezien voor de ruimtelijke inrichting van Kerkrade. Het streven is om middels herstructurering van de woningvoorraad (sloop en nieuwbouw) een woningvoorraad en een aantrekkelijke woonomgeving te ontwikkelen die past bij de kwantitatieve en kwalitatieve vraag.

Het opstellen van stadsdeelvisies biedt uitkomst om het gestelde streven te bereiken. Inmiddels zijn drie stadsdeelvisies opgesteld, waarbij de laatste stadsdeelvisie (gemeente Kerkrade, 2014) een gewijzigde strategie kent. In afwijking van de structuurvisie en de stadsdeelvisies Kerkrade-West (gemeente Kerkrade, 2011) en Kerkrade Noord en Oost 1 (gemeente Kerkrade, 2012) worden hier niet een aantal specifieke verdunningsgebieden aangewezen. In de vernieuwde strategie is ieder gebied een potentiele verdunningslocatie. De stadsdeelvisie biedt dan ook handvatten voor hoe dient te worden omgegaan met een situatie van leegstand in de toekomst. Tevens is het accent verschoven, namelijk naar de aanpak van het overaanbod aan particuliere woningen.

De gemeente Kerkrade zet eveneens sterk in op herstructurering, maar is in de loop der jaren tot een gewijzigde strategie gekomen. Die gewijzigde strategie sluit meer aan op een organische wijze van gebiedsontwikkeling, waarbij kansen die ontstaan worden aangegrepen en benut, middels sloop en selectieve nieuwbouw, om op deze wijze de mismatch tussen vraag en aanbod te reduceren op de woningmarkt.

D.2.5 Gemeente Onderbanken:

Een gemeentelijke structuurvisie en woonvisie ontbreken binnen de gemeente Onderbanken. Aangesloten wordt op de opgestelde regionale visies, met aanvulling van de gemeentelijke strategische visie (gemeente Onderbanken, 2008). In die gemeentelijke strategische visie wordt gesteld dat het streven een woningmarkt is die kwalitatief en kwantitatief in evenwicht is met de vraag, waarbij de kwaliteit van de directe woonomgeving wordt verhoogd. Om dit te bewerkstelligen worden woningbouw- en saneringsprojecten opgestart die inspelen op de veranderende vraag en demografische ontwikkelingen. Concrete locaties en projecten worden niet benoemd, de aanpak en de strategie van de gemeente Onderbanken blijven daardoor globaal en wordt niet geconcretiseerd.

- 157 - D.2.6 Gemeente Voerendaal:

De gemeente Voerendaal kent net als de gemeente Onderbanken geen gemeentelijke structuur- en woonvisie. Een gemeentelijk meerjarig volkshuisvestingsplan (gemeente Voerendaal & woningstichting Voerendaal, 2011) biedt inzicht in het gemeentelijk beleid met betrekking tot de woningmarkt. Binnen dat plan wordt nader ingegaan op de woningmarktopgave die is neergelegd voor de komende jaren. Gesteld wordt dat naast de kwantitatieve opgave bovenal de kwalitatieve opgave vraagt om oplossingen en interventies. Transformatie en herstructurering van het woningbezit is noodzakelijk om de (vooral) kwalitatieve vervangingsopgave te bewerkstelligen. De gemeente legt daarbij het accent op twee kernen (Ubachsberg en Ransdaal). Het opstellen van een transformatiefonds en het opstellen van stimuleringsmaatregelen om particulier woningbezit levensloopbestendig te maken betreffen maatregelen en acties die door de gemeente zijn opgesteld om de mismatch tussen woonwens en woningvoorraad te reduceren.

D.2.7 Gemeente Simpelveld:

De strategische visie (gemeente Simpelveld, 2013) binnen de gemeente Simpelveld stelt dat de kwantitatieve en kwalitatieve opgave aangepakt dienen te worden om te anticiperen op een veranderende woningbehoefte. Dit vormt echter een complexe opgave, zowel in de huur- als particuliere sector. Speerpunt van de gemeente is de bouw van levensloopbestendige woningen. Binnen de visie is geen verdere concretisering van acties of een uitvoeringsprogramma gegeven. De strategie om te anticiperen op de veranderde woningmarktomstandigheden blijft daarmee zeer beperkt.

D.2.8 Gemeente Nuth:

De gemeente Nuth kent eveneens enkel een strategische visie. Dit betreft echter het startdocument van de nog op te stellen strategische visie Nuth 2014-2020. Concrete strategieën en acties worden dan ook niet genoemd. Eveneens wordt geen duidelijkheid gegeven over de opgave, met betrekking tot de functie wonen, waarvoor de gemeente Nuth de komende jaren staat.

- 158 -