Zijn er voorbereidingen, bijvoorbeeld in de vorm van een verzekering getroffen?

a. Wat voor afspraken zijn er gemaakt?

$ ³:LM KHEEHQ DOOHPDDO HHQ YHU]HNHULQJ $OV MH RYHUOLMGW EHOW MH IDPLOLH GH

verzekering en alles wordt geregeld. In Nederland wordt het lichaam ver-voerd, in Marokko wordWKHWRSJHKDDOGHQQDDUKHWJUDIJHEUDFKW´

&³%LMRQVLQGHVWDGNULMJMHELMMHRYHUOLMGHQHHQQXPPHURSEDVLVYDQGH

wijk waar je bent geboren. Er wordt dan een graf voor je gedolven in het grafvak van je wijk. Eigenlijk trek je gewoon een nummertje en daar kom je GDQDXWRPDWLVFK´

3. Hoe zou een islamitische begraafplaats eruit moeten zien? Hoe geef je er zelf invulling aan?

a. Welke wetten zouden moeten worden gehandhaafd?

'³+HWEHODQJULMNVWHLVGHHHXZLJHJUDIUXVW'LWLVHHQRQGHUGHHOZDDUQLHW over te onderhandelen valt. Aan het uiterlijk van de begraafplaats worden ook wel eisen gesteld, maar dat is minder belangrijk dan dat je botten blijven OLJJHQ´

%³:LM]LMQJHHQLPDPRIUHOLJLHX]HJHOHHUGH2YHUGHLQULFKWLQJNXQQHQZLM

dus niet zoveel zeggen. Om hier zeker van te zijn, kun je dit het beste aan GHLPDPYUDJHQ´

$³9RRURQVLVKHWEH]RHNDDQMHJUDIZHOEHODQJULMNGLWPRHWGXVZHOPRJe-OLMN]LMQ0HQVHQPRHWHQLQDOOHUXVWKHWJUDINXQQHQEH]RHNHQ´

b. Voor welke stromingen binnen de islam moet de begraafplaats toe-gankelijk zijn?

' ³=RDOV LN DO ]HL LV GH PRVOLPJHPHHQVFKDS KHHO GLYHUV (U ]LMQ ]RYHHO

verschillende groepen. Toch denk ik dat we vanuit de basis moeten kunnen VDPHQZHUNHQ´

&³-DLHGHUHHQYROJWGHJHORRIVDUWLNHOHQWRFK RS´

$³+RHZHOKHWLQGHSUDNWLMNVRPVODVWLJEOLMNWWH]LMQPRHWHUZHOZDWRSWH

YLQGHQ]LMQ´

% ³,N NDQ PH QLHW YRRUVWHOOHQ GDW HU JURHSHQ ]LMQ GLH KHOH DQGHUH LGHHsQ

RYHUEHJUDYHQKHEEHQPLWV]HLVODPLWLVFKHYRRUVFKULIWHQRSYROJHQ´

'³-DUHOLJLHZRUGWQRJDOHHQVYHUPHQJGPHWFXOWXXU´

BIJLAGEN 139

$³+HWYHUVFKLOLQGHZHWVFKROHQLVHUZHOPDDUGLWPRHWQLHWRQ]HVDPHn-werking belemmeren. Alle wetscholen zijn in principe goed, we moeten sa-PHQWHUXJQDDUZDWRQVELQGW´

&³(QGDWLVGHLVODP´

4. Welke onzekerheden zijn er met betrekking tot begraven worden in Nederland?

a. Bijvoorbeeld: Niet naleven van islamitische wetgeving?

$³9RRUDOGHHHXZLJHJUDIUXVW´

%³-DRQ]HJUDYHQPRJHQJHZRRQQLHWZRUGHQJHUXLPG´

'³$OVQLHW-moslims de graven beheren, kan een moslim er niet vanuit gaan dat deze personen begrijpen hoe belangrijk sommige zaken, zoals de graf-rust zijn. Misschien vinden zij het heel normaal dat botten worden opgegra-YHQHQWLOOHQ]HHUQLHW]R]ZDDUDDQ´

$³+RH]LWGLWMXULGLVFKGDn? Als we vastleggen dat er op een deel niet wordt JHUXLPGYHUDQGHUWGLWGDQQLHW"´

%³'DWHULQHHQVHHQZRRQZLMNRSGHEHJUDDISODDWVZRUGWJHERXZGRI]R´

$ ³-D ZDQW GLH EHVOLVVLQJHQ KDQJHQ VDPHQ PHW SROLWLHNH SDUWLMHQ $OV MH

wordt begraven en de politiek verzekert dat je blijft liggen, maar een paar jaar later zijn er andere partijen aan die macht die dit veranderen, hoe weet MHGDQ]HNHUGDWMHRRNHFKWHHXZLJHJUDIUXVWKHEW"´

%³,Q1HGHUODQGKDQJWHHQXLWYDDUW]RVDPHQPHWYHUGLHQHQ/DDWVWLVHen FROOHJDEHJUDYHQHQZDWGDDUELMNZDPNLMNHQ«(UJDDW]RYHHOJHOGLQRP

GHGRRGLVKLHU]Rµ]DNHOLMN¶:LH]HJWGDWDOVHUDDQGDWVWXNJURQGNDQZRr-GHQYHUGLHQGPHQGHJUDYHQQLHWZHJKDDOW"´

5. Aan welke voorwaarden/ eisen moet een islamitische begraafplaats voldoen?

'³'HJUDIUXVWLVGDQKHWEHODQJULMNVWHKq´

%³0DDUHU]LMQWRFKZHOEHJUDDISODDWVHQLQ1Hderland waar dit al zo is? Bij jRRGVHEHJUDDISODDWVHQELMYRRUEHHOG"´

'³-DGLHKHEEHQGDWZHO´

%³'DWKDQJWGDQPLVVFKLHQVDPHQPHWµGHjoods-FKULVWHOLMNHLGHQWLWHLW¶YDQ

Nederland, dat het bij hen wel mogelijk is gemaakt. Misschien is het wel een

ISLAMITISCH BEGRAVEN IN WEST-BRABANT

140

idee om bij Joden te informeren hoe zij dit voor elkaar hebben gekregen, misschien kunnen we samen hieraan werken. Voor hen is het ook een be-lanJULMNWKHPD´

'³0LVVFKLHQ0DDUGDWYDQGLHMRRGV-FKULVWHOLMNHLGHQWLWHLWLVZHOHHQµSROi-WLHNHVORJDQ¶KRRU$DQKHWEHJLQYDQGH^e eeuw bemoeide het Nederland-VHYRON]LFKRRNQLHWPHWGH-RGHQ7RHQZHUGHQ]LMYUHHPGDDQJHNHNHQ´

% ³,N ZHHW DOOHHQ niet of het dan mogelijk moet zijn dat niet-moslims die eeuwige grafrust ook wel zien zitten op een islamitische begraafplaats ko-PHQWHOLJJHQ´

$³'DW]DOQLHW]RVQHOJHEHXUHQKRRU2SMRRGVHRIDQGHUHELM]RQGHUHEe-graafplaatsen zie je ook niet ineens LHPDQGDQGHUVOLJJHQ´

%³,N]RXGHQNLNZHOGHYRRUNHXUJHYHQDDQHHQSDDUJURWHEHJUDDISODDt-sen in Nederland, waar moslims uit een groot gebied terecht kunnen. Mis-schien dat als het groots wordt aangepakt het meer bekendheid krijgt en het meer vertrouwHQXLWVWUDDOW´

'³,VKHWPRJHOLMNRPGHJURQGWHNRSHQ",VKHWGDQRQVHLJHQGRP",NGHQN

GDWGLWZHOPHHUKRXYDVW]RXJHYHQ´

6. Wat zijn de voor- en nadelen van begraven worden in Nederland?

'³(ULVQXQRJHHQJURWHJURHSGLH]LFKODDWRYHUEUHQJHQ Waarom doen zij dat? Vooral omdat de eeuwige grafrust hier niet wordt verzekerd. Er gaan veel spookverhalen rond in de moslimgemeenschap over wat er in Neder-land met je lichaam gebeurt. Het kan worden opgegraven en herbegraven ergens in een put bijvoorbeeld. Als het aanbod verbetert, groeit de vraag echt wel.

Nu wordt vooral de gefocust op wat moslims eventueel zouden willen, wat er misschien de voordelen van zijn. Maar misschien hoeft deze vraag niet eens zo te worden gesteld. Met bijna een miljoen moslims in Nederland is er nou eenmaal een deel dat in Nederland wordt begraven.

'H JURHS PRVOLPV YRRU ZLH 1HGHUODQG µKHW ODQG YDQ KHUNRPVW¶ LV JURHLW

zowel met bekeerlingen, als derde, vierde, vijfde generatie etc. De moslim-gemeenschap in Nederland is heel divers, dat vergeten mensen vaak. Na-tuurlijk zitten daar personen bij die in Nederland willen worden begraven, JHZRRQRPGDW]LMGDDUHHQJRHGJHYRHOELMKHEEHQRIQLHWDQGHUVNXQQHQ´

$³2PGDWLNLQ1HGHUODQGEHQJHERUHQHQPLMQNLQGHUHQRRNGHQNLNGDWhet makkelijker is om in Nederland begraven te worden. Zo kunnen mijn kinde-UHQVQHOOHUPLMQJUDIEH]RHNHQ´

&³,NGHQNMXLVWGDWLQ0DURNNRIDPLOLHVQHOOHUKHWJUDIEH]RHNW´

BIJLAGEN 141

'³-DPDDUMLMKHEWGDDUQRJWLMGHQVMHMHXJGJHZRRQGMLMKHEWHUHHQDQGe-re band mee, kent daar meer mensen. Maar zeg nou eens eerlijk; hoe vaak JDMLMYDQXLW1HGHUODQGQDDU0DURNNRRPJUDYHQWHEH]RHNHQ"´

&³$OVLNLQ0DURNNREHQJDLNHONHYULMGDJQDDUKHWJUDIYDQPLMQPRHGHU´

'³-DPDDUGDQEHQMHHUVRZLHVRRSIDPLOLHbezoek. Je gaat niet even snel naar Marokko om een graf te bezoeken. In Nederland kun je dat wel veel VQHOOHUGRHQ´

& ³,N ]LH HHQ YRRUGHHOLQ EHJUDYHQ ZRUGHQ LQ 1HGHUODQGGDW PRVOLPV GDQ

eindelijk worden erkend. Met een islamitische begraafplaats geeft Nederland aan dat wij hier vrij onze religieuze voorschriften mogen naleven.

Met het ritueel slachten wordt dit al beperkt, het zou mooi zijn als men wel de kans geeft dat moslims ook in Nederland kunnen worden begraven. Dat wij niet al onze voorschriften kunnen uitvoeren, vind ik een teken dat we niet HFKWZHONRP]LMQ´

'³(HQGHHOJHGUDDJW]LFKGDDURRNQDDU0RVOLPVKHEEHQHHQLGHQWLWHLWs-crisis. Veel mannen uit de eerste generatie willen gewoon terug, doen er ook niet veel aan om een Nederlander te worden. Maar mijn generatie, de jonge-ren, wij zijn geen Nederlandse Marokkanen, maar Marokkaanse Nederlan-ders. Maar dit is lastig, vooral als je niet alles van jezelf, je geloof, hier in 1HGHUODQGNZLMWNXQW´

%³:LM]LMQZHO1HGHUODQGHUVPDDUDQGHUV:HKebben onze eigen levens-wijze. Maar dat betekent niet dat we dit niet in Nederland willen leven ± of EHJUDYHQZLOOHQZRUGHQ´

$³.ORSW1XKHELNDOOHHQQRJPDDUYDQKHWLVODPLWLVFKHJUDIYDNLQ%HUJHQ

RS=RRPJHKRRUG´

%³,NMXLVWYDQGLHLQ5RRVHQGDDO´

'³,N]RXKHWHLJHQOLMNQLHW]RZHWHQKLHULQGHEXXUWPDDULNZHHWZHOGDWHU

LQ%UHGDppQLV´

(³-DLNNHQGLHLQ5RRVHQGDDORRNZHO´

$³,NEHQZHOYHUUDVWGDWHUQRJEHVWZDW]LMQHLJHQOLMNRPGDWQXGHPHHs-WHQWRFKWHUXJJDDQ´

% ³-DHU ]ijn natuurlijk mensen die niet terug kunnen. Daarom vind ik het goed dat deze begraafplaatsen er zijn, hoewel je daar volgens mij nog wel NDQZRUGHQJHUXLPG´

ISLAMITISCH BEGRAVEN IN WEST-BRABANT

142

&³'DWLVQDWXXUOLMNDOMDUHQKHWSUREOHHP'DDURP]LMQGLHEHJUDDISODDWVHQ

QLHW]REHNHQG´

E ³'H PHHVWHQ ]RDOV LN KHEEHQ ZHO HHQV YDQ ]R¶Q YRRU]LHQLQJ JHKRRUG

Maar omdat je toch al iets hebt geregeld, verdiep je je er verder niet zo in. Al KHOHPDDOQLHWRPGDWMHGXVKRRUWGDWMHJUDIZRUGWJHUXLPG´

7. Welke instantie is voor welke taak verantwoordelijk?

a. Wat moet de gemeente doen?

b. Wat moeten de moskeeën doen?

c. Wat moeten zelforganisaties doen?

d. Wat zou de rol van uitvaartmaatschappijen moeten zijn?

$³,NGHQNGDWGLWSXQWJHZRRQWLMGQRGLJKHHIW2Q]HJHQHUDWLHPRHWODWHQ

zien wij hier zijn, zullen blijven en er echt tijd en moeite in stoppen. Dan ZRUGHQZHXLWHLQGHOLMNZHOHUNHQG´

&³'DWZHHWLNQLHWKRRU0HQVHQNLMNHQ]RQHJDWLHIQDDUPRVOLPV:LVWMH

dat de meeste mensen denken dat een moslim Pim Fortuyn heeft vermoord?

Dit VWRQGLQGHNUDQW'DW]HJWWRFKZHOJHQRHJ´

'³-DQDWXXUOLMNLVHUHHQHHQ]LMGLJHEHHOGYRUPLQJ0DDUGDQLVKHWDDQRQV

om dit te verbeteren; om hard te werken, goed te studeren. Dat zal al veel veranderen. We moeten dan ook niet klagen, of er in blijven hangen dat we niet worden erkend. We zijn een onderdeel van de Nederlandse samenle-ving en dat moeten we ook uitstralen. Voorzieningen voor moslims zullen GDQVQHOOHUWRWVWDQGNRPHQ´

$³,NGHQNRRNGDWZLMPRHWHQLQYHVWHUHQHQGDQZDFKWHQWRWGDWKHW tij keert.

Andere groepen die langer in Nederland wonen of er al eerder een band mee hebben, zoals Indonesiërs, hebben ook zaken voor zichzelf bewerkstel-OLJG´

'³.LMNELMYRRUEHHOGQDDUEHMDDUGHQWHKXL]HQMHKHEWEHMDDUGHQWHKXL]HQYRRU

Indonesiërs, missFKLHQRRNYRRUDQGHUHJURHSHQ´

$³0DDUZLMVWRSSHQRQ]HRXGHUHQQLHWLQEHMDDUGHQWHKXL]HQ´

'³'DW]HJMHQXPDDUPHWHHQ1HGHUODQGVHOHYHQVVWLMOJHHQWLMGHQPHGi-sche inspecties komt dat moment er wel hoor. Nu staan we er nog niet bij stil dat moslims in Nederland straks hoogbejaard zijn, maar ik denk dat wanneer dit moment er is, men blij zou zijn dat hierop is geanticipeerd. Dit kun je denk LN ZHO YHUJHOLMNHQ PHW EHJUDDISODDWVHQ 1X ]HJJHQ YHHO PHQVHQ µ-D ZLM

brengen onze doden toch terug naar MDURNNR¶ PDDU GDW ORRSW HFKW JHHQ

JHQHUDWLHVGRRU´

BIJLAGEN 143

'³%LMVRPPLJHRQGHUZHUSHQLVKHWJHZRRQKHHOODVWLJRPWRWPHQVHQGRRU

te dringen, zoals bejaardentehuizen, gezondheidzorg en begraven. Mensen zijn er niet zo mee bezig, ze hebben al wat geregeld ± of denken wat gere-geld te hebben ± HQ ]LHQ KHW YRRU LHWV YDQ µODWHU¶ 'H JHPHHQWH ZLO GDQ

werkgroepen oprichten en mensen bij elkaar brengen, maar dit blijkt dan lastig te zijn.

Daarom zou het besef eerst in de moslimgemeenschap moeten doordringen en dan de gemeente of andere overheidsinstanties aanspreken dat we er-mee bezig zijn. Wel hoop ik dat we dan erkenning krijgen voor de problema-WLHN´

%³'HPRVNHHLVHHQEHODQJULMNDDQVSUHHNSXQW'DDULVGHNHQQLVDDQZH]LJ

om het onderwerp op de juiste manier aan te kaarten. Mensen vertrouwen GHPRVNHHQHPHQGDDURRNLQIRUPDWLHYDQDDQ´

&³+HWLVRRNEHODQJULMNGDWZLMJRHGHZRRUGYRHUGHUVQDDUYRUHQVFKXLYHQ

Als andere bevolkingsgroepen op televisie iemand laten spreken is het altijd een geleerde of advocaat. WiHNRPWHUELMRQV"'LH]DQJHU$OL%´

In document Werkgroep Islamitische Begraafplaatsen Brabant ISBP I uitgave 2013 (pagina 147-152)