Vaststellingen voor België

Uit de DESI 2017 blijkt dat in 2016 24,9% van de EU28-internetgebruikers (personen van 16 tot 75 jaar) weinig digitale vaardigheden bezit. België ligt rond het Europees gemiddelde met 25,4%. In de EU28 heeft 14,4% van de bevolking nog nooit internet gebruikt, terwijl dit aandeel in België 11,2% bedraagt. 31,5% van de bevolking heeft meer dan basisvaardigheden (EU:

29,3%) en 29,4% heeft basisvaardigheden (EU: 26,9%). België bekleedt dan ook slechts een

124

matige 11^de positie voor de dimensie “menselijk kapitaal”, en positioneert zich voor de subdimensie “digitale vaardigheden” (basis- en meer dan basisvaardigheden) op de 9^de rang met een score van 60,9%. Daarmee loopt het ver achter op de EU-landen met het grootste aandeel ICT-vaardige burgers, nl. Luxemburg (86,2%), Denemarken (77,6%), Nederland (75,9%), Finland (73%), het VK (68,8%), Zweden (68,6%) en Duitsland (67,6%). Het EU-gemiddelde van het aandeel ICT-vaardige bevolking ligt op 56,2%.

Daarnaast wordt voorspeld dat 756.000 vacatures voor ICT-professionals in de hele economie (EU18) niet ingevuld zullen raken tegen 2020. Voor België zou het gaan om 27.000 vacatures.

Raf Degens, algemeen directeur van Corda Campus te Hasselt, geeft in een interview met Knack (Datanews)¹⁷⁷ aan dat de geciteerde campus beschikt over heel wat high techbedrijven die werken aan nieuwe technologische toepassingen maar dat het grote probleem zit in het vinden van de juiste mensen: “Op Corda Campus zijn maar liefst 191 technologiebedrijven gevestigd. Allemaal zijn ze bezig met ICT in de breedste zin van het woord. Z creëren nieuwe leerplatformen voor het onderwijs, ze helpen handelaars om hun klanten beter te begrijpen, ze bouwen apps die hartritmestoornissen vroegtijdig opsporen. Ze schieten als een pijl de lucht in, maar kunnen niet verder groeien door het gebrek aan getalenteerde medewerkers. Ze zijn wanhopig op zoek naar nieuwe medewerkers zodat ze in België kunnen blijven en niet moeten verkassen naar het buitenland. We hebben maar liefst 125 vacatures openstaan op deze campus, allemaal ICT, sales en marketing profielen. En hier blijkt niemand van wakker te liggen.” Cedefop¹⁷⁸, het Europees Centrum voor de Ontwikkeling van Beroepsopleiding, heeft een nieuwe methode ontwikkeld om de tekorten in professionele vaardigheden in te schatten.

Tot de beroepen met een tekort aan gekwalificeerde arbeidskrachten die Cedefop op basis van de nieuwe methode identificeert, horen:

ICT-deskundigen: alle lidstaten behalve Finland

Artsen: alle lidstaten behalve Griekenland, Nederland, Zweden en het VK

deskundigen in wetenschap, technologie, engineering en wiskunde (STEM): alle lidstaten behalve Griekenland, Denemarken, Estland, Cyprus en Finland

verpleegkundigen en vroedvrouwen: alle lidstaten behalve Griekenland, Spanje, Letland, Litouwen, Nederland en Portugal

Leerkrachten: alle lidstaten behalve België, Griekenland, Spanje, Letland, Litouwen, Luxemburg, Hongarije, Portugal en Polen.

Meer concreet zijn er in België vooral tekorten aan geneesheren en gezondheidswerkers, ICT-ers, industrieel ingenieurs, werknemers in het hotelwezen en verzekeringsagenten. De oorzaken van de tekorten verschillen per beroep en soms ook per land en liggen vaak buiten de sfeer van opleiding en training. Men denke bijvoorbeeld aan een onaantrekkelijke en stressvolle werkomgeving of relatief lage salarissen in bepaalde sectoren. Voor het tekort aan ICT-ers en STEM-professionelen bijvoorbeeld is de oorzaak van het EU-tekort grotendeels te wijten aan de onvoldoende instroom van jongeren in het hoger onderwijs. Dit heeft te maken met strenge toelatingsvereisten, een hoge uitvalgraad en de lage participatiegraad van meisjes. In veel landen is op sommige terreinen trouwens ook sprake van een overaanbod aan vaardigheden

177 Knack Datanews, 8 september 2016, http://datanews.knack.be/ict/nieuws/300-000-jobs-een-utopie/article-opinion-749867.html

178 Cedefop, Skill shortage and surplus occupations in Europe. Cedefop insights into which occupations are in high demand – and why, Briefing note, November 2016

125

(in België bijvoorbeeld veeartsen). Dit impliceert dat landen in deze branches te veel uitgeven aan opleiding en training.

Verder kunnen volgende gegevens voor België en de EU28 worden vastgesteld in verband met vaardigheden in het algemeen (“factsheet 2016 skills in Belgium”):

14% van de volwassenen heeft weinig lees/schrijfvaardigheden in Vlaanderen tegenover 20% op EU-niveau

13% van de volwassenen heeft weinig rekenvaardigheden in Vlaanderen in vergelijking met 24% op EU-niveau

24% van de individuen (tussen 16 en 74 jaar) heeft weinig of geen basis digitale vaardigheden

43,1% van de volwassenen tussen 30 en 34 jaar heeft een diploma hoger onderwijs in België in vergelijking met 38,5% op EU-niveau

7% van de volwassen doet aan levenslang leren in België tegenover 11% op EU-niveau 59,7% van de Belgische werkgevers ondervindt moeilijkheden om werknemers met geschikte vaardigheden te vinden tegenover 40% op EU-niveau

78% van de Belgische werkgevers financiert opleiding voor zijn werknemers tegenover 66% op EU-niveau

De tewerkstellingsgraad van laaggekwalificeerde jongeren bedraagt 55% in België (53,1%

in EU) en van hooggekwalificeerde jongeren 86,2% (80,5% in EU).

Uit een enquête van de Gezinsbond¹⁷⁹ bij 1.015 Belgen blijkt dat één Belg op vijf niet in staat is om een e-mail te versturen. Het gaat daarbij niet enkel om kansengroepen. Tevens blijkt dat 18% van de hooggeschoolden niet met Word overweg kan. Andere opvallende resultaten worden hieronder weergegeven:

20% kan geen e-mails versturen of ontvangen 20% kan geen informatie opzoeken op het internet

50% kan geen online formulieren invullen om een sociale uitkering aan te vragen, waarbij 38% afkomstig is uit lagere sociale klasse en 16% uit de hogere sociale klasse

50% kan geen online betalingen doen

25% kan geen debet- of kredietkaarten gebruiken

40 slaagt er niet in om de belastingen online in te vullen via tax-on-web 14% heeft geen computer of internet.

Wat ook uit de bevraging blijkt, is dat er een duidelijk verschil is tussen Vlaanderen en Wallonië.

In Wallonië kan maar liefst de helft niet met programma’s als Word of Excel werken, terwijl dat in Vlaanderen ‘maar’ 30 procent is.

De boodschap die de Gezinsbond op basis van deze enquête wil uitdragen is dat “de digitale kloof steeds minder ligt tussen wie wel en wie geen computer en internetaansluiting heeft, maar verschuift naar wie er wel en niet mee kan werken". Gelet op bovenstaande resultaten

179 Bron: De Standaard woensdag 31 augustus 2016 en Knack Plusmagazine 30 augustus 2016

126

concludeert de Gezinsbond tevens dat een gebrek aan digitale vaardigheden de gezinnen vooral treft op financieel vlak.