Uitgangspunten

De deelname van civil society organisaties in de lidmaatschap inspanning van Albanië kan de kwaliteit en levering van de noodzakelijke hervormingen verbeteren. Bovendien kan het de civil society organisaties helpen de capaciteit van de sector te verbeteren op basis van effectieve interactie tussen de overheid en de civiele samenleving. Deze samenwerking zal essentieel zijn zodra Albanië klaar is om aan de EU-toetredingsonderhandelingen te beginnen. Brussel zal Albanië een officieel adviesorgaan laten op richten, die de betrokkenheid van civil society vastlegt in het beleid en wetgeving op alles niveaus. 197

De EU oriënteert zich dus in grote mate op het ondersteunen van financiële support voor de civil society sector in Albanië. De veel kleinere dimensie van de EU-steun ligt op het gebied van de dialoog. Uit de speerpunten besproken in de vorige paragraaf kan er opgemaakt worden dat de Europese steun zich vooral richt op de ontwikkeling van een duurzame civil society om het democratiseringsproces te consolideren en hervormingen door te laten voeren die nodig zijn voor EU-integratie.

In overeenstemming met de interactieve benadering van democratisering wordt er verwacht dat civil society organisaties een positieve bijdragen leveren aan de democratische consolidatie in Albanië. Een van de belangrijkste bijdragen van civil society is haar rol in de ondersteuning van langtermijn veranderingen, maar ook in het verdiepen van democratie (met inbegrip van vrijwilligerswerk en politieke participatie)

De Europese Unie heeft ook zelf belang bij het ondersteunen van civil society organisaties in Albanië. De ondersteuning van de civil society sector in Albanië kan de democratische consolidatie versterken. Voor de EU is dit van groot belang, omdat er op deze manier aan de voorwaarden van het eventuele lidmaatschap kan worden voldaan. Voor de EU heeft de Albanese toetreding ook voordelen. Naast het wegnemen van onrust in de Zuid- Oost-Europese regio en daarmee de afname van conflicten, brengt de toetreding ook een

197 C. Stratulat and G. Vurmo, Albania and the European Union – No time to depart from the ‘carrot and stick’ approach, European Policy Centre,

http://idmalbania.org/sites/default/files/publications/pub_3719_albania_and_the_european_union.pdf, geraadpleegd op 2 juli 2014.

vergroting van de interne markt met zich mee. Op lange termijn kan dit de economische groei in de EU stimuleren. 198

Binnen haar eigen grenzen heeft de EU echter nog twee hoofddoelstellingen achter de motivatie om zich bezig te houden met civil society in Albanië. Ten eerste wilt de EU hiermee de effectiviteit van haar eigen beleid verbeteren door de ondersteuning en expertise van de civil society organisaties. Met deze input kan de EU haar eigen beleid inhoudelijk verbeteren. Ten tweede kan de EU haar democratische legitimiteit versterken om via civil society erachter te komen in welke mate de burgers hun bezorgdheid uitspreken op Europees niveau. Deze motivaties zijn uitgekristalliseerd in twee brede beleidsontwikkelingen. Een daarvan is om het overleg te verhogen met civil society organisaties bij het ontwikkelen van beleid. De andere is om het dialoog tussen de EU-instellingen en de civil society organisaties te verbeteren.

De vraag is echter wat de impact is van de EU op de ontwikkeling van de lokaal gewortelde Albanese NGO's. Welke NGO's kunnen gebruik maken van de steun van de Europese financiering in het kader van IPA en de het Civil Society Facility Program? Als het aankomt op de aanvraag van EU-fondsen dan kan er geconstateerd worden dat de procedure voor de aanvraag al erg lastig is. Daarom grijpen vooral de kleine NGO's vaak mis als het gaat om EU-steun. De vereiste grondige kennis is vaak niet aanwezig bij de kleinere NGO's. Het probleem hiervan is dat de kleine NGO's dus waarschijnlijk niet zullen profiteren van de EU- steun. Hiermee is zelfs de financiële steun van de EU een 'elite instrument'.

De rol van civil society in de Europeaniseringsprocessen

In een interview met Altin Hazizaj werden hem een aantal vragen voorgelegd die te maken hebben met de rol van de EU in de Europeaniseringsprocessen van Albanië. Volgens Hazizaj worden er positieve ontwikkelingen binnen de civil society sector gesteund door de EU. Dit heeft vooral te maken met de juridische en beleidsmatige omgeving van de sector. De kandidaat-lidstatus werkt volgens Hazizaj positief voor de Europeaniseringsprocessen in

198 Auteur onbekend, Toetreding Albanië tot de Europese Unie,

http://www.europanu.nl/id/vh9iemje6jx6/toetreding_albanie_tot_de_europese_unie?v=1&ctx=vh9iemje6jx6, geraadpleegd op 1 juli 2014.

Albanië. De inmenging van de EU zal verdere EU-integratie en Europeanisering dan ook niet belemmeren, maar alleen maar verbeteren.199

De betrokkenheid van de Europese Commissie bij civil society moet worden opgevat als een vorm van output in plaats van input. Wanneer de vorm ook als input gekenmerkt wordt dan moet er een dialoog gevoerd worden, wat nu niet het geval is.200 _Het

maatschappelijk middenveld fungeert voor de EU echter als een intermediair tussen de burger en de staat. Civil society lobbyt zeer actief de laatste jaren bij de EU. Ondanks deze

betrokkenheid slagen de civil society organisaties er niet in overeen te komen welke inbreng zij kunnen hebben. De EU heeft zich in de laatste tien jaar schuldig gemaakt om hun overleg te beperken tot een favoriete NGO, die het beleid van de Commissie zal verdedigen. De aanpak van de commissie ten aanzien van civil society in Albanië kan worden samengevat als een tegenstrijdige mix van retorische steun en goede bedoelingen. Civil society is van waarde voor de Commissie vooral voor eigen belang. Namelijk om de lokale projecten en

inspanningen van de EU te verspreiden en communiceren. Ook kan civil society optreden als een katalyserende kracht voor de noodzakelijke lokale aanpassingen van de EU-normen. De sector treedt op als bemiddelaar tussen de staat en maatschappij. De conceptie van de Commissie van de rol van het maatschappelijk middenveld in de Westelijke Balkan is vastgelegd in de uitbreidingsstrategie van 2010:

Civil society activities are essential for a mature democracy, the respect for human rights and the rule of law. Such activities enhance political accountability, stimulate and expand the space for discourse on societal choices and strengthen the consensus for a pluralistic society. By contributing to a more open, participatory and dynamic democracy, a lively and vibrant civil society is also conducive to tolerance and reconciliation.201