Positieve impact

In de categorie van de positieve impact, wordt er van uitgegaan dat de kunsten en kunst in de openbare ruimte een goede invloed hebben op de mens. Deze stelling is oorspronkelijk afkomstig van de filosoof Aristoteles (Idem). Een eerste positieve waarde is dat kunst in de openbare ruimte een gevoel van gemeenschap kan helpen ontwikkelen (Ixia 2013: 19, Hall en Robertson 2001: 10). Men zegt dat de kunsten ervoor kunnen zorgen dat vergane sociale connecties en het gevoel van een gemeenschap worden aangepakt. Dit zou gebeuren doordat de kunst ervoor zorgt dat de mensen gaan erkennen dat er een gemeenschap is en de sociale connecties versterkt worden. Kunst in de openbare ruimte heeft volgens deze claim een zeer positieve invloed op de sociale ontwikkeling. Onderdeel van deze sociale ontwikkeling zijn een gedeelde geschiedenis van de gemeenschap, een gedeelde identiteit van de gemeenschap en de gedeelde behoeftes en wensen van de gemeenschap. Dit zou onder andere ook

bewerkstelligd kunnen worden door participatie aan de kunsten. Het versterken van de sociale connecties is een waarde die vooral overeenkomt met de centrale waarde uit de projectstad. Hierin staat het netwerk en het leggen van verbindingen voorop. Ook de participatie aan de kunsten kan hier onderdeel van zijn. De erkenning van de gemeenschap is echter duidelijk afkomstig uit de civiele wereld.

Kunst in de openbare ruimt kan daarnaast de behoeften van de gemeenschap aanpakken (Idem: 14). Kunst zou het vermogen hebben om een gemeenschap te ondersteunen in het aanpakken en oplossen van hun problemen. Het zou onder andere bij kunnen dragen aan functionele wensen zoals de behoefte aan straatmeubilair, esthetische verbetering en vernieuwing van de omgeving, verbetering van de stedelijke ecologie en individuele en gemeentelijke emancipatie. Omdat de collectieve behoeftes van de gemeenschap centraal staan in deze claim, is deze vooral afkomstig uit de civiele wereld. Ook andere werelden komen echter aan bod. De functionele behoeftes zijn bijvoorbeeld onderdeel van de

industriële wereld en de esthetische verbetering van de wereld van de inspiratie. Daarnaast wordt kunst gezien als een methode om bepaalde problemen efficiënt op te lossen en is daarmee onderdeel van de industriële wereld.

Een derde waarde is dat kunst in de openbare ruimte kan bijdragen aan het tegengaan van armoede en sociale uitsluiting (Ixia 2013: 19, Hall en Robertson 2001: 15). Er wordt beweerd dat kunst in de openbare ruimte sociale uitsluiting op twee manieren kan aanpakken. Dit kan ten eerste door participatie aan de kunst, wat als gevolg zou hebben dat ook individuelen die

~ 73 ~

eerder buiten het sociale leven stonden, betrokken worden bij de kunst. Deze participatie kan gezien worden als een collectieve handeling of een collectieve bijeenkomst. Ten tweede zou kunst in de openbare ruimten onderwerpen kunnen aansnijden die afkomstig zijn uit diverse culturen en tradities, waardoor ook deze culturen en tradities bij de kunst betrokken worden. Kunst kan dienen als ‘ladder om terug te komen in de samenleving’ (Idem). Daarnaast kunnen kunstwerken aandacht schenken aan de problemen in een gemeenschap die ervoor zorgen dat er uitsluiting van bepaalde gemeenschappen of bevolkingsgroepen voorkomt. De diverse culturen en tradities zijn vooral onderdeel van de domestieke wereld, maar daarnaast zijn het de culturen en tradities van bepaalde gemeenschappen die juist weer onderdeel zijn van de civiele wereld.

Een andere positieve claim is die van het persoonlijk welzijn, waarin gesteld wordt dat de kunsten goed zijn voor de gezondheid en het welzijn en ingezet kunnen worden tegen misdaad en voor het bevorderen van de veiligheid (Belfiore en Bennett 2010: 92, Ixia 2013: 19, Hall en Robertson 2001: 7). Daarnaast kan de kunst een goede invloed hebben op de sociale gelaagdheid in de samenleving en een bijdrage leveren aan de vorming van identiteit (Belfiore en Bennett 2010: 165, Ixia 2013: 20, Hall en Robertson 2001: 13). Men gaat ervan uit de kunst in de openbare ruimte kan bijdragen aan de ontwikkeling van de burgerlijke identiteit, dit brengt ook diverse sociale voordelen met zich mee. Het gevoel van identiteit kan ten eerste inhouden dat gemeenschappen besef krijgen van de positie die zij innemen in het burgerlichaam in bredere zin. Ten tweede kan het begrepen worden als het vermogen van kunst om een algemeen discours te creëren voor speciale plekken of programma’s. Men zegt ten derde dat kunst in de openbare ruimte kan bijdragen aan de publieke identiteit van een gehele stad. Dit zou onder andere behaald kunnen worden door in de kunst gebruik te maken van de geschiedenis van de stad. Doordat er wordt ingegaan op de vorming van identiteit voor de gemeenschap, kan deze waarde duidelijk teruggevonden worden in de civiele wereld. Het imago dat kunst in de openbare ruimte voor een stad kan creëren, leidt ertoe dat ook de wereld van de faam hier aanwezig is.

De kunst zou verder ook een goede bijdrage leveren aan de morele verbetering, de civilisatie en het bevorderen van sociale verandering (Belfiore en Bennett 2010: 124, Hall en Robertson 2001: 17). Deze bevordering van sociale verandering door kunst kan op meerdere manieren bewerkstelligd worden. Ten eerste wordt er in kunstwerken aandacht besteed aan de

~ 74 ~

belangrijke ruimten en gebouwen een nieuwe betekenis krijgen of de oorspronkelijke

betekenis veranderd. Ook deze claim is een civiele claim, men wil sociale verandering binnen een gemeenschap of samenleving bevorderen.

Verder kunnen de kunsten, als ze zorgvuldig ingericht zijn, een educatieve waarde hebben en bijdragen aan de zelfontwikkeling van de mens (Belfiore en Bennett 2010: 107, Ixia 2013: 21, Hall en Robertson 2001: 16). Kunst in de openbare ruimte kan specifieke educatieve

voordelen uit dragen, onder meer door middel van educatieve programma’s die bij de kunstwerken horen. Ook kunnen sommige kunstwerken in zichzelf een educatieve waarde dragen. Deze claim is vooral een voorbeeld van een waarde uit de civiele wereld, aangezien het bijeenbrengen van een collectieve groep aan de hand van de educatieve waarde van kunst, centraal staat.

Ook zijn diverse vormen van positieve impact van de kunst bijvoorbeeld te vinden in de economische functie van kunst (Ixia 2013: 20-21, Hall en Robertson 2001: 5, Hall

2007:1380). Hieronder vallen onder meer het bijdragen van kunst in de openbare ruimte aan het genereren van cultureel kapitaal door het lokale onderscheidende vermogen, het

aantrekken van bedrijven en investeringen, het aantrekken van cultureel toerisme, het creëren van banen, het bijdragen aan de regeneratie van de stad, de toegevoegde waarde van land, het gebruik van diverse bronnen en het recyclen van materiaal. Daarnaast kan kunst in de

openbare ruimte bijdragen aan het ontwikkelen van een gevoel van plaats (Ixia 2013: 20-21, Hall en Robertson 2001: 12, Hall 2007: 1380). Men gaat ervan uit de kunst in de openbare ruimte kan bijdragen aan het versterken van de band tussen de gemeenschap en de plaats waar deze gemeenschap zich bevindt. Veel plaatsen zijn door de jaren heen hun specifieke

kwaliteiten kwijtgeraakt doordat de stedelijke inrichting steeds meer gehomogeniseerd wordt, de kunst kan deze kwaliteiten terugbrengen door onder meer gebruik te maken van de lokale geschiedenis of van herdenking. Het gevoel van plaats bestaat uit twee aspecten. Het eerste aspect is de ontwikkeling van het besef van een unieke traditie of identiteit van een plaats. Het tweede aspect is het plaatsen van kunstwerken die gemaakt zijn voor een specifieke plaats, om door die kunstwerken de plaats een unieke fysieke identiteit mee te geven. Het aspect van het gebruiken van de traditie om een plek een identiteit te geven, is vergelijkbaar met de centrale waarde van traditie in de domestieke wereld. Doordat een plek een identiteit ontwikkelt, krijgt een kunstwerk zelf ook een bepaalde identiteit of een bepaald imago binnen de publieke opinie. De wereld van de faam is hier dan ook sterk aanwezig. Buiten dat kunst in de openbare ruimte een sociale en economische invloed kan hebben, heeft het ook een

~ 75 ~

uitwerking op het milieu (Ixia 2013: 20). Zo kan het bijvoorbeeld een positieve invloed hebben op de flora en fauna, op de aanwezigheid van vervuiling en afval en op het bewustzijn wat betreft de klimaatverandering en het gebruik van energie. Daarnaast kan kunst in de openbare ruimte zorgen dat de fysieke omgeving verbeterd wordt.

De bovenstaande positieve en vooral sociale vormen van impact, zijn grotendeels in te delen in de civiele wereld. Hier draait het om het collectief belang en de gemeenschap. Degenen die hier waarde geven aan de kunst zijn collectieve personen zoals buurtbewoners of een andere gemeenschap. Hier wordt vaak gebruik gemaakt van een vertegenwoordiger zoals iemand uit het dorpsbelang. De economische en de ecologische waarden zijn echter ook in te delen bij de industriële wereld en de markt wereld. Dit slaat onder andere op het aantrekken van

investeringen, het vergroten van de arbeidsmarkt en het verkrijgen van een hogere geldwaarde voor land.