Een overzicht van het raamwerk

Het raamwerk van de kredietwaardigheidstoets bestaat uit drie aspecten. In dit raam- werk zijn het begrip problematische terugbetaalsituatie en de drie stappen van de kre- dietwaardigheidstoets verwerkt. Voordat een kredietwaardigheidstoets kan worden uitgevoerd, is duidelijkheid vereist over deze aspecten.52

Het eerste aspect heeft betrekking op de benadering van de kredietwaardigheidstoets (paragraaf 2.2.2). Er wordt een onderscheid gemaakt tussen een kredietgevergerichte en consumentgerichte kredietwaardigheidstoets.53 _{In de kredietgevergerichte benade-}

ring concentreert de kredietwaardigheidstoets zich op de vraag of de consument kan terugbetalen. Deze benadering richt zich primair op de gevolgen van de kredietverle- ning die relevant zijn voor de kredietgever. In de consumentgerichte benadering gaat het vooral om de vraag hoe de consument kan terugbetalen. Deze benadering richt zich

50 _{Op deze manier wordt bevestigd dat de kredietwaardigheidstoets is bedoeld om een problematische}

terugbetaalsituatie te voorkomen.

51 _{In dit verband is overigens relevant hoe tegen risico’s moet worden aangekeken. Voor zover de be-}

reidheid tot het nemen van risico’s groter is, zal bijvoorbeeld de consument met een tijdelijk dienstver- band eerder als kredietwaardig kunnen worden aangemerkt dan wanneer de bereidheid tot het nemen van risico’s lager is.

52 _{Hierna wordt onderzocht hoe bepaalde juridische regelstellers, zoals een rechter of wetgever, en eco-}

nomische actoren, de consument en de kredietgever zelf, deze aspecten hebben voorzien of worden ge- acht te voorzien van een concrete invulling.

53 _{De voorganger van de huidige Engelse toezichthouder heeft eenzelfde onderscheid gemaakt tussen}

31

primair op de gevolgen van de kredietverlening die relevant zijn voor de consument. Meer specifiek wordt hierna uitgegaan van het volgende. Ten eerste kenmerkt een kre- dietgevergerichte toets zich, normaal gesproken,54 _{door een onderzoek naar de omvang}

van de afdwingbare betaalcapaciteit. Deze betaalcapaciteit bestaat uit de onderdelen waarvan de opoffering eventueel kan worden afgedwongen door de kredietgever. Ten tweede kenmerkt een consumentgerichte toets zich, normaal gesproken,55 _{door een on-}

derzoek naar de omvang van acceptabele betaalcapaciteit. Deze betaalcapaciteit be- staat uit onderdelen waarvan de opoffering wordt geacht te leiden tot acceptabele ge- volgen voor de consument.

Het tweede aspect borduurt voort op het type terugbetaalsituatie dat wordt getracht te voorkomen of bereiken (paragraaf 2.2.3). Er wordt een onderscheid gemaakt tussen het streven naar de gewenste terugbetaalsituatie en het voorkomen van een onaan- vaardbare terugbetaalsituatie.56 _{Als wordt gestreefd naar de gewenste terugbetaalsitu-}

atie wordt gezocht naar de beste kredietbeslissing die de consument of kredietgever – dit is immers afhankelijk van de benadering die wordt gevolgd – op dat moment kan nemen. Deze beslissing doet recht aan de voorkeuren van de betreffende kredietpartij en is mede afhankelijk van de financiële positie van de consument.57 _{Als de nadruk ligt}

op het voorkomen van een onaanvaardbare terugbetaalsituatie, wordt onderzocht of de kredietbeslissing slecht genoeg is om te veronderstellen dat de betreffende partij daarmee door de nog aanvaardbare ondergrens zal zakken. Anders dan in het eerste geval, kan de consument in dat laatste geval (al) kredietwaardig zijn, ook al is duidelijk dat de betreffende kredietpartij een betere kredietbeslissing zal kunnen nemen dan de beslissing om de betreffende kredietaanvraag in te dienen of te accepteren.

Het derde aspect richt zich op de invulling van de drie stappen van de kredietwaardig- heidstoets (paragraaf 2.3.2). De drie stappen betreffen het onderzoek naar de betaal- capaciteit, de beoordeling van de kredietwaardigheid en de kredietbeslissing. De con- crete invulling van deze stappen is afhankelijk van de gemaakte keuzes over de bena- dering van de kredietwaardigheidstoets en het type terugbetaalsituatie dat wordt ge- tracht te voorkomen of te bereiken. Zo kan het nogal uitmaken of een kredietwaardig- heidstoets bijvoorbeeld is gericht op het bereiken van de gewenste terugbetaalsituatie

54 _{Let wel: dit is een enge definitie van een kredietgevergerichte kredietwaardigheidstoets. Uiteindelijk}

gaat het om de terugbetaalkans. In plaats van een onderzoek naar de afdwingbare betaalcapaciteit, kan de kredietgever er ook voor kiezen om de kredietwaardigheid te koppelen aan statistische gegevens die iets zeggen over de terugbetaalkans. Er wordt dan bijvoorbeeld een vergelijking gemaakt met het te- rugbetaalgedrag van vergelijkbare consumenten. Zie ook paragraaf 7.3.3.3.

55 _{Let wel: dit is een enge definitie van een consumentgerichte kredietwaardigheidstoets. In bredere zin}

kenmerkt deze kredietwaardigheidstoets zich door een onderzoek naar de mate waarin de beoogde kredietverlening leidt tot (on)acceptabele gevolgen voor de consument. De consument kan in deze be- nadering kredietwaardig zijn zelfs als hij niet kan of wil terugbetalen. De gevolgen van niet-betalen zijn dan acceptabel(er). Zie ook paragraaf 7.3.2.4.

56 _{Hiervoor is gekozen omdat beide doelstellingen het meest ver uit elkaar staan.}

57 _{De beste kredietbeslissing voor de kredietgever kan bijvoorbeeld zijn: het accepteren van een kre-}

dietaanvraag waarbij er een goede kans is dat de consument op de beoogde wijze zal terugbetalen. De beste kredietbeslissing voor de consument kan zijn: het indienen van een kredietaanvraag waarbij de baten van het krediet naar verwachting de kosten daarvan zullen overstijgen. Zie hierover verder hoofdstuk 7.

32

voor de consument of op het voorkomen van een onaanvaardbare terugbetaalsituatie voor de kredietgever.58

33