Marktonderscheid tussen geografisch verkeer en verkeer naar mobiele bestemmingen?

400. In deze paragraaf zal ten aanzien van de afbakening van de relevante retailmarkt(en) in aanwezigheid van wholesaleregulering in elk geval de volgende afweging worden verkend: Behoren lokaal en/of nationaal geografisch verkeer en verkeer naar mobiele bestemmingen (hierna: vast-mobiel verkeer) tot aparte relevante markten?

Vormen vast-mobiel verkeer en lokaal/nationaal verkeer aparte relevante markten?

401. Er gelden voor vaste bellers verschillende (markt)tarieven voor lokaal en nationaal verkeer en vast-mobiel verkeer, waarbij lokaal de goedkoopste en vast-mobiel verkeer de duurste

bestemming is; er is namelijk sprake van een hoge inkoopprijsstelling van vast naar mobiel. Een gesprek naar een nationaal nummer kost momenteel € 0,0289 en naar een mobiel nummer

momenteel € 0,1850.²⁰¹ Een gesprek naar een mobiel nummer is derhalve meer dan 6 keer duurder dan naar een nationaal nummer.

402. Uit het bovenstaande blijkt dat mobiele telefonie een hogere prijs heeft dan nationaal/lokaal vast geografisch verkeer. Een vast-mobiel gesprek is ondanks de recente en nog te verwachten tariefdalingen nog steeds aanzienlijk duurder dan een vast-vast gesprek. Een geringe maar significante prijsverhoging van een vast-vast gesprek zal er derhalve nog niet toe leiden dat er zodanig veel bellers vast-mobiel gaan bellen dat de prijsverhoging niet rendabel is, aangezien er geen voordelen zijn van vast-mobiel ten opzichte van vast-vast die het prijsverschil

rechtvaardigen (de mobiele bereikbaarheid is in dit geval geen voordeel, aangezien de beller al weet dat degene die hij belt, ook op een vast toestel bereikbaar is).

403. Gelet op het voorgaande is vast-mobiel verkeer geen vraagsubstituut voor lokaal/nationaal verkeer.

404. Ook andersom zal vast-vast verkeer geen vraagsubsituut vormen voor vast-mobiel verkeer waardoor bij een geringe maar significante prijsverhoging van vast-mobiel verkeer vast-vast verkeer een substituut zal vormen. Een gebruiker zal voornamelijk een mobiel nummer bellen als de gebelde op zijn vaste telefoon niet bereikbaar is, of indien deze eindgebruiker alleen beschikt over het mobiele nummer van diegene die hij wil bereiken. Een geringe maar

signficante verhoging van het tarief van mobiel verkeer doet daar niet aan af. Daarom vast-mobiel verkeer ook geen vraagsubstituut is voor internationaal verkeer.

Aanbodsubstitutie

405. Aangezien alle partijen die vast-mobiel verkeer aanbieden thans reeds

lokaal/nationaal/internationaal verkeer aanbieden, is concurrentiedruk van de aanbieders van vast-mobiel verkeer op de aanbieders van lokale/nationale/internationale vaste geografische gesprekken en vice versa niet relevant.

Zienswijzen marktpartijen

406. De meeste ondervraagde marktpartijen zien lokaal/nationaal verkeer en vast-mobiel verkeer als één markt. Argumenten die daartoe worden aangevoerd, zijn dat vanuit de afnemers gezien de meeste klanten deze verkeerssoorten van één aanbieder blijken af te nemen of vanuit de vraagzijde in elk geval geen onderscheid wordt gemaakt tussen deze verschillende nationale verkeersstromen en dat elke aanbieder verkeer naar deze bestemmingen kan aanbieden. 407. Volgens het college volgt uit de systematiek van marktafbakening niet dat het feit dat twee

diensten doorgaans van dezelfde aanbieder worden afgenomen automatisch tot de conclusie leidt dat daardoor deze diensten tot dezelfde relevant markt behoren. Dit zou hoogstens kunnen duiden op een markt voor bundels, hetgeen dan nog wel aangetoond dient te worden met een hypothetische monopolist test. Het college heeft in randnummers 401 tot en met 404

beargumenteerd dat vanuit de vraagzijde wel degelijk onderscheid wordt gemaakt tussen lokale/nationale verkeersstromen enerzijds en vast-mobiele verkeersstromen anderzijds. Het college is het eens met het argument dat elke aanbieder verkeer naar lokale/nationale en

201 Ook Comfour heeft dit argument in antwoord op het informatieverzoek naar voren gebracht.

mobiele bestemmingen kan aanbieden. Zoals echter uit randnummer 405 blijkt, bieden alle partijen die vast-mobiel verkeer aanbieden thans reeds lokaal/nationaal verkeer aan zodat niet langer van aanbodsubstitutie gesproken kan worden. Slechts MCI acht het evident geen substituten vanuit het perspectief van de vrager. Zoals uit de analyse in randnummer 375 blijkt, zijn mobiele en vaste bestemmingen uniek voor de eindgebruiker en vormen zij geen alternatief voor elkaar. Priority wijst er op dat bellen van vast naar mobiel op dit moment erg duur is en de beller bij bellen naar mobiel ook nooit weet waar hij uitkomt, de gebelde kan ook in het

buitenland zitten. Het college leidt hieruit af dat de functionaliteit en het tarief van vaste en mobiele nummers zodanig afwijken dat er geen sprake is van vraagsubstitutie.

Tussenconclusie

408. Op basis van het voorgaande beschouwt het college de markt voor vast-mobiel verkeer als afzonderlijke productmarkt, naast de markt voor lokaal/nationaal verkeer en de markt voor internationaal verkeer.

7.8.9 Verkeer naar semafoonaansluitingen

409. Het verkeer naar semafoonaansluitingen betreft verkeer waarmee een beller korte oproepen naar een mobiele bestemming wenst uit te voeren. Tot op zekere hoogte is telefonie naar een mobiele telefoon een vraagsubstituut voor telefonie naar een semafoon aangezien hiermee met behulp van een vaste telefoon een mobiele eingebruiker bereikt kan worden. Ook is door de opkomst van de mobiele telefonie het semafonie-gebruik drastisch afgenomen.202 In Nederland heeft KPN Mobile onder andere een semafonienetwerk.²⁰³ Het college is van oordeel dat verkeer naar semafoonaansluitingen deel uitmaakt van de markt voor vast-mobiel verkeer.

Zienswijzen marktpartijen

410. De meeste marktpartijen zijn van mening dat verkeer naar semafoonaansluitingen (065, 066) niet als aparte markt afgebakend dient te worden. Argumenten die zij hiertoe aanvoeren, zijn dat aanverwante diensten die het “voice”pakket compleet maken tot een ruimere verkeersmarkt dienen te worden gerekend en een aanbieder in principe alle verkeersdiensten kan aanbieden.

Tussenconclusie

411. Aangezien er voor eindgebruikers dezelfde functionaliteit wordt geboden bij verkeer naar semafoonaansluitingen en mobiel verkeer is het college van mening dat de markt voor vast-mobiel verkeer ook verkeer naar semafoonaansluitingen omvat.

412. In het onderstaande zal vervolgens bekeken worden of de verschillende verkeerssoorten om toegevoegde waardediensten te bereiken tezamen één afzonderlijke verkeersmarkt vormen of stuk voor stuk aparte verkeersmarkten zijn.

202 Zo ook Tele2 in antwoord op het informatieverzoek. 203 Aldus KPN in antwoord op het informatieverzoek.

7.8.10 Verkeer naar toegevoegde- waardediensten: Internetverkeer via inkiesverbindingen