KENMERKEN EU-INSTELLINGEN

Raad van Ministers

Typering: De Raad is de EU-instelling waarin de lidstaten zijn vertegenwoordigd - elk raadslid handelt in opdracht en met machtiging van zijn regering

Samenstelling: De meest betrokken bewinds-persoon van elke lidstaat in ieder van de onge-veer 25 gespecialiseerde Raden

Verantwoordelijkheden:

bij besluitvorming: het belangrijkste wetgevend orgaan van de EU - heeft (binnen de eerste pijler vaak samen met het Europees Parlement) beslissingsbevoegdheid - coördineert het alge-meen economisch beleid van de lidstaten - de Europese Raad geeft de grote lijnen van het EU-beleid aan (algemene richtsnoeren) bij uitvoering van beleid: delegeert uitvoeringstaken doorgaans aan de Commissie, ziet hierop toe door deelname in beheers- en programmacomités - lidstaat is verantwoordelijk voor uitvoering in eigen land

bij begrotingsvoorbereiding: stelt de ontwerpbegroting vast en bepaalt samen met het Europees Parlement de definitieve begroting;

bij begrotingsuitvoering: geen specifiek andere verantwoordelijkheid dan bij beleidsuit-voering

bij begrotingsverantwoording: stelt ten behoeve van het Europees Parlement een aan-beveling op over het verlenen van kwijting aan de Commissie voor de uitvoering van de begroting

Stemprocedure: Per beleidsterrein gelden verschillende procedures*

Locatie: Brussel en drie maanden per jaar Luxemburg

Bijzonderheden: De Raad wordt ondersteund door het Comité van Permanente Vertegen-woordigers van de lidstaten bij de EU - dit hulp-orgaan van de Raad bereidt de zittingen van de Raad voor en behandelt urgente zaken Europese Commissie (vanaf 2003)

Typering: De Commissie is de EU-instelling die het algemene belang van de Europese Gemeenschap uitoefent (onafhankelijk)

Samenstelling: Maximaal 27 leden (één per lidstaat - indien meer dan 27 lidstaten treedt een roulatiesysteem in werking)

Verantwoordelijkheden:

bij besluitvorming: exclusief recht van intiatief bij voorstellen onder eerste pijler (EG) bij uitvoering beleid: verantwoordelijk voor de uitvoering van het Gemeenschaps-beleid - voert dit op sommige terreinen (sector mededinging) vergaand zelf uit – ziet toe op naleving van besluiten door de lidstaten bij begrotingsvoorbereiding: legt voor-ontwerp begroting voor aan Raad en overlegt met Europees Parlement en Raad

bij begrotingsuitvoering: eindverantwoordelijk voor de uitvoering van de begroting (ook voor gedeelde en gedecentraliseerde uitvoering) - beheert zelf vele fondsen op het gebied van het interne en het extern beleid

bij begrotingsverantwoording: keurt de geconsolideerde rekening goed en stelt onder andere verslagen over begrotings- en financieel beheer op en legt daarmee verantwoording af voor de uitvoering van de begroting aan het Europees Parlement en de Raad

Stemprocedure: Unanimiteit

Locatie: Brussel

Bijzonderheden: Ondersteund door een ambtelijk apparaat van ruim 20.000 ambtenaren ondergebracht in een twintigtal directoraten-generaal en diensten - vanuit begrotings- perspectief zijn vooral belangrijk DG Begroting, Interne Auditdienst, DG Landbouw en DG Regio's

* Unanimiteit heeft inmiddels veelal plaatsgemaakt voor gekwalificeerde meerderheidsbesluiten; stemmenweging: grote lidstaten 29 stemmen, Nederland 13 stemmen, België, Griekenland en Portugal 12 stemmen, Luxemburg 4 stemmen;

Europees Parlement

Typering: Het Parlement is de EU-instelling die de burgers uit alle lidstaten van de EU vertegen-woordigt

Samenstelling: 626 leden direct verkozen per lidstaat - in 2002 heeft Nederland 31 Europarle-mentariërs

Verantwoordelijkheden:

Bij besluitvorming: per beleidsterrein variërend van adviserend tot wetgevend:

(1) Europees Parlement geeft advies (met name tweede en derde pijler)

(2) Europees Parlement werkt samen met Raad, echter Raad beslist (bijvoorbeeld op terrein van visa, onderzoek en milieu)

(3) Europees Parlement heeft medebeslissing-bevoegdheid samen met Raad en kan besluit Raad afkeuren (op steeds meer terreinen zoals het Europees Sociaal Fonds, beroepsopleiding en ontwikkelingssamenwerking)

(4) instemming van het Europees Parlement is vereist (bijvoorbeeld bij benoemingen bij verschil-lende EU-instellingen)

bij uitvoering van beleid: controleert of het Gemeenschapsbeleid deugdelijk door de Commissie wordt uitgevoerd; bij begrotingsvoor-bereiding - behandelt samen met de Raad de ont-werpbegroting en stelt de definitieve begroting vast bij begrotingsuitvoering: geen specifiek andere verantwoordelijkheid dan bij beleidsuitvoering;

bij begrotingsverantwoording: verleent al dan niet decharge (kwijting) aan de Commissie voor de uitvoering van de begroting

Stemprocedure: meestal gewone meerderheid van stemmen, soms volstrekte meerderheid van stemmen (helft totale Parlement + 1)

Locatie: Brussel, Luxemburg en Straatsburg Bijzonderheden: Sinds het Verdrag van Amsterdam moet het Europees Parlement de voordracht van kandidaten voor de Europese Commissie goedkeuren; Het Europees Parlement kan het vertrouwen in de Commissie als geheel opzeggen en daarmee haar dwingen tot opstappen - met het Verdrag van Nice kan de voorzitter van de Commissie individuele commissarissen verzoeken hun ontslag in te dienen; Het Europees Parlement is het enige EU-instelling die in het openbaar vergadert en beraadslaagt

Hof van Justitie

Typering: Het Hof van Justitie is de EU-instelling die de eenheid van interpretatie en

toepassing van de EU-recht waarborgt Samenstelling: Uit elke lidstaat één rechter en kan in kamers bijeenkomen

Verantwoordelijkheden:

bij besluitvorming: geen specifieke - indien een verschil van inzicht bestaat tussen EU-instellingen of tussen lidstaten en de EU, verduidelijkt het hof de rechten en plichten van instellingen en de rechtsverhouding tussen de lidstaat en de EU

bij uitvoering van beleid: toetst de verenig-baarheid van communautaire regelgeving met het Verdrag en de algemene rechtsbeginselen en het handelen en nalaten van instellingen en lidstaten daarbij

bij begrotingsvoorbereiding: geen bij begrotingsuitvoering: geen bij begrotingsverantwoording: geen

Stemprocedure:

Collegiale besluitvorming

Locatie: Luxemburg

Bijzonderheden: Het Hof van Justitie treedt ook op als administratieve rechtbank, onder ander voor beroepen van natuurlijke en rechtspersonen tegen maatregelen van de EU die op hen betrekking hebben

Europese Rekenkamer

Typering: De Europese Rekenkamer is de ex-post controleur van de uitvoering van de EU-begroting

Samenstelling: Uit elke lidstaat één Collegelid Verantwoordelijkheden:

bij besluitvorming: adviseert over sommige financiële onderwerpen

bij uitvoering van beleid: indien geen EU-geld hiermee is gemoeid, geen

bij begrotingsvoorbereiding: geen bij begrotingsuitvoering: onderzoekt de wettigheid en regelmatigheid van de ontvangsten en uitgaven en gaat na of een goed financieel beheer is gevoerd

bij begrotingsverantwoording: brengt een verklaring uit over de betrouwbaarheid van de rekeningen en de wettigheid en regelmatigheid van de onderliggende verrichtingen ten behoeve van het Europees Parlement en de Raad

Stemprocedure: Collegiale besluitvorming Locatie: Luxemburg

Bijzonderheden: Als instrumenten beschikt de Europese Rekenkamer over het Jaarverslag over het voorgaande begrotingsjaar, de jaarlijks uit te brengen Verklaring van betrouwbaarheid, Speciale verslagen en ad-hoc-adviezen