Interviewer: Olga Kijzers Datum: 16 december 2019
Locatie: Politiebureau Leidschendam-Voorburg
R6(LV): Ja.
Olga: Hoe definieer je dit concept?
R6(LV): Discretionaire bevoegdheid is een bevoegdheid die gewoon algemeen is voor alle politieambtenaren waarbij wordt gezegd dat er bepaalde kaders zijn, dingen zijn strafbaar. Om het praktisch uit te leggen. Ik heb een bepaalde eigen verantwoordelijkheid en eigen keuzemogelijkheid om ergens bijvoorbeeld een proces-verbaal voor te schrijven of niet. En dat geldt niet bij alles. Maar dat kan bijvoorbeeld wel zijn met verkeerzaken. Voor ene keer geef je een waarschuwing, een andere keer beslis je dat er een proces-verbaal moet komen. Dat is eigenlijk de enige basis van discretionaire bevoegdheid die wij in ieder geval vanuit onze rol zo hebben. Meer dan dat is het ook niet. Zeker niet in mijn beleving. Dat wordt soms anders invulling aan geven maar eigenlijk is die discretionaire bevoegdheid maar heel beperkt.
Olga: Duidelijk, en zou je een concreet voorbeeld kunnen noemen?
R6(LV): Het concrete voorbeeld waarvan ik in ieder geval in al mijn jaren bij de politie nu, en dat is dertig jaar, kan aangeven waar heb je nog gebruik gemaakt van die discretionaire bevoegdheid is bijvoorbeeld wel of niet een bekeuring te schrijven. Iets is strafbaar, maar ik heb nog wel de vrijheid om te zeggen [die krijgt] een waarschuwing, tenzij dat daar natuurlijk gewoon afspraken over zijn gemaakt omdat we in een bepaald gebied hebben gezegd een zero tolerance beleid te hebben gaan verbaliseren. Dan zijn er nog steeds collega's die zeggen ja maar ik heb mijn eigen discretionaire bevoegdheid dus in dit geval schrijf ik niet. Dat is dus niet zo, want we hebben met elkaar daar afspraken over gemaakt. dat is dus eigenlijk een beleid dat daar aan gekoppeld is, dus dan houdt dat natuurlijk ook een beetje op.
Olga: Is het ergens vastgelegd? Die afspraak.
R6(LV): Nee, ik denk niet dat het dat is niet zo formeel... het is niet formeel vastgelegd, überhaupt de discretionaire bevoegdheid is natuurlijk niet formeel vastgelegd. Mag dit wel doen. Daar mag je dit niet doen. In die situatie is het eigenlijk gewoon een algemeen begrip discretionaire bevoegdheid wat binnen de politie gewoon... dat is een begrip binnen de politie zeg maar leeft, maar niet zo omkaderd is.
Olga: Dus begrijp ik het goed dat jij met andere politieagenten af en toe afspraken maken om bijvoorbeeld een bepaalde problematiek op een bepaalde manier aan te pakken, bijvoorbeeld met bekeuringen of juist met waarschuwingen?
Olga: Ja. Als ik een voorbeeld moet noemen van een zero tolerance beleid. Stel dat er ergens in een bepaald gebiedje veel problemen zijn geweest en er is heel veel
gewaarschuwd. Soms kan het zo zijn dat er in een bepaald gebied bijvoorbeeld veel parkeeroverlast is maar dat dat eigenlijk door de jaren heen een soort getolereerd is. Daarom kan je daar natuurlijk een bekeuring voor kunnen schrijven, daar is iedereen vrij in. Maar als we op een gegeven moment het bepaald beleid zover jarenlang is dat getolereerd
en niet geschreven, maar er is zoveel overlast of de situatie verandert dusdanig dat het gewoon gevaarlijk gaat worden. Dan kan het zo zijn dat we afspreken van nou we gaan waarschuwen en vanaf een bepaalde termijn gaan verbaliseren. Dan is het wel de bedoeling dat met of of als er echt heel veel overlast is met jongeren die gewoon overal de auto op de stoep gooien of overlast overlastgevende zijn dat je dat hebt geprobeerd aan te pakken door bijvoorbeeld in gesprek te gaan, maar dat dusdanig niet meer beheersbaar is, dat er wordt gezegd we gaan gewoon verbaliseren dus we gaan naar binnen waarschuwen en
waarschuwen dat helpt niet. Geen effect. We gaan iedereen verbaliseren. Een zero tolerance beleid. Dat betekent dus dat iedereen geverbaliseerd gaat worden en dan kan je dus niet meer zeggen oké maar heeft misschien een goed excuus en de ander niet. Dan is die bevoegdheid om zelf die ruimte om te bepalen van nou ga ik nou wel of niet verbaliseren die is er dan eigenlijk niet meer. Dat moet uiteindelijk wel besproken of kenbaar gemaakt. We gaan niet meer waarschuwen we gaan nu gewoon verbaliseren.
Olga: Wordt dat vantevoren aangegeven? Voor de personen [in dat gebied]. R6(LV): Nou ik kan me wel voorstellen, en ik weet dat het gebeurt, dat ergens een
overtreding, een parkeeroverlast is een makkelijk voorbeeld daarvan, het was het jarenlang gedoogd is, ondanks dat dit strafbaar is maar dat is jarenlang gedoogd. Dan is het wel zo dat het over het algemeen in een bepaalde wijk komt dat daar parkeerdruk is. Dat dat uiteindelijk wel gecommuniceerd wordt vanaf die termijn vanaf dat tijdstip wordt er geverbaliseerd, dan is er altijd wel een waarschuwing erbij, want dan zou het ook niet opportuun zijn als je iets jarenlang gedoogd, en dan ineens wordt alles plat geschreven, dus dan wordt er over het algemeen... wordt daar ruchtbaarheid aan gegeven. Dat kan in de krant van goh vanaf dan en dan wordt verbaliserend opgetreden.
Olga: En wat is de problematiek van deze wijk, van deze gemeente?
R6(LV): Ja dat is het wel heel divers. Kijk dat is eigenlijk hetzelfde als in de grote stad zoals Den Haag. Diefstallen, diefstal fiets is iets wat hier vaak [gebeurt] met grote winkelcentra, twee grote winkelcentra. Woninginbraken. Jeugdproblematiek, jeugdoverlast.
Parkeeroverlast. Wij gaan ons natuurlijk veel meer als politie richten op veiligheid problematiek dan kom je dus ook op de kleine criminaliteit bij de winkels... diefstallen uit woningen, diefstal fiets. En criminaliteit die de jongeren wordt gepleegd.
Olga: Interessant, want zoals ik zei ik ben bij bureau Hoefkade geweest. Ik kan voorstellen dat de [problematieken verschillen tussen jullie wijken].
R6(LV): Ik denk dat de problematiek in de basis niet anders is. Ik ken Hoefkade. Ik heb jarenlang in Den Haag. Alleen ik denk dat de frequentie en de druk en de mate waarin iets voorkomt dat een andere dynamiek kent, dus de jeugd jongerenproblematiek is complexer. Ik sta ook veel grootser en veel meer in een hogere frequentie, en denk dat dat ook zo is met fietsendiefstal en dergelijke. Als hier een fiets wordt gepikt, dan heeft dat ook nog een bepaalde impact. Als je fiets in Den Haag wordt gepikt, daar hou je rekening mee, van ja een keer wordt mijn fiets ook een keer gepikt. Dus dat kan een maatschappelijke andere impact hebben als het hier in Voorburg of Leidschendam nog heeft.
Olga: Wat bedoel je precies met maatschappelijke effect?
R6(LV): Nou dat als jij in een stad als Den Haag woont, de meeste mensen, de meeste Hagenezen, ligt ook wel aan welke wijk. Maar als jij in Schilderswijk woont, dat je fiets gejat wordt, daar kijk je dan niet meer van op. Dat kan niet zeggen over het referentiekader van mensen, het referentie referentiekader van iemand in de Schilderswijk kan op bepaalde vlakken anders liggen als hier in Voorburg. Dan heb ik mijn werk als politie heb gezien, dat we hier maken om andere dingen heel erg druk. Waar in de binnenstad van Den Haag mensen zeggen "nou ja ga je daar druk om maken, het is een grote stad, dat hoort erbij". Dat is dus anders.
Olga: Dus hoe mensen reageren dat is vooral anders? En de dynamiek.
R6(LV): Ja, het is denk ik, dat heeft te maken met je referentiekader. En wat je gewend bent en je wat je gewend bent of als je niet gewend bent, waar je normen waarden misschien in verschuiven. Het is misschien een beleving, maar simpele diefstal van de fiets, daar zou je in een stad als Voorburg of in een klein dorp, in een klein dorp daar zetten de mensen hun fietsen niet een op slot. In een grote stad moet je je fiets op slot zetten, anders wordt die gepikt. In Den Haag zullen mensen denken ja als je je fiets niet op slot zet, dan weet je dat die gepikt wordt. Er is een andere mentaliteit denk ik. En dat hoeft niet voor iedereen zo te zijn. Het is heel divers zijn er inderdaad verschillende wijken, waar dat ook nog anders is. In die zin denk ik dat je niet kan zeggen dat de problematiek in Leidschendam-Voorburg anders is als een stad als Den Haag of bijvoorbeeld de stad Zoetermeer. Alleen de problematiek is complexer en groter de frequentie is denk ik meer. In de stad. Kijk in
Voorburg en Leidschendam kent ook alweer een verschil. Leidschendam is alweer anders of stukken Leidschendam zijn al anders dan bijvoorbeeld het oude centrum van Voorburg. Dat heeft ook een ander publiek, trekt ook andere bewoners. De stad kent ook weer een andere problematiek. Daar klagen mensen wel heel veel over dat iemand op de stoep fietst. Er zijn delen in Den Haag maar ook in Leidschendam waar mensen zich daar echt niet druk om maken. Dat is wel de beleving van mensen kan daarin anders zijn.
Olga: Ja, helder. Dan ga ik terug naar ICT en mijn vraag is welke ICT-toepassingen worden gebruikt door jou en jouw collega's?
R6(LV): Als je het hebt over ICT, dan neem ik aan dat je bedoelt het gebruik van computers, telefonie en systemen. De systemen die wij gebruiken zijn natuurlijk de systemen die bij de politie worden gebruikt, computersystemen. Daar zijn allerlei systemen waarin dingen te bevragen zijn, waarin dingen vast worden gelegd of worden geregistreerd. De mobiele telefoon heeft zijn intrede gedaan via de mobiele telefoon kan ik dingen opvragen, dingen naslaan...
Olga: Dus het is landelijk hetzelfde?
R6(LV): Ja. Systemen, die zijn niet altijd gekoppeld. Het is niet zo dat we een landelijk systeem hebben. Maar het is niet zo dat ik de registraties altijd in... alles kan lezen wat
bijvoorbeeld in Groningen is opgemaakt. Op het moment dat er een proces-verbaal in Groningen wordt opgemaakt in het systeem, dat is allemaal landelijk hetzelfde systeem. De getuigen of de verdachte gehoord moeten worden en die woont bij mij in de wijk, dan is het niet zo dat ik gewoon me kan toevoegen aan het proces verbaal dat in Groningen is
gemaakt onder dat nummer. Dat moeten de stukken via de post naar mij. Dan ga ik hier... moet ik eigenlijk een nieuwe registratie aanmaken. Dan ga ik ga ik mijn dingetje doen voor elke dag bijna gaat het terug. Het is dus niet zo dat die systemen allemaal gekoppeld zijn. Olga: Maar binnen de eenheid Den Haag zijn ze allemaal gekoppeld?
R6(LV): Wij hebben de code vijftienhonderd in onze regio code. Dus in BVH, dat is de naam van het systeem waar wij mee werken. Dan kan ik alles van vijftienhonderd opvragen. Maar als er buiten mijn regio registratie zijn, dan zou ik eigenlijk contact op moeten nemen. Ik kan niet alles inzien. Er zijn wel dingen die ik in kan zien, maar kan niet... en we ook nog een landelijke bevraging systeem dat is even los van BVH. Het is gewoon een
bevragingssysteem, dan kan ik wel zien dat iemand bijvoorbeeld in Groningen is
aangehouden voor bepaalde strafbare feiten, dan kan ik dat wel zien. Maar kan me niet inlezen in het dossier. Nee dat niet.
Olga: Ook heb je vaak contact met mensen die deze systemen hebben ontworpen of met de infodesk?
R6(LV): Nee, niet.
Olga: Nooit meegemaakt of niet vaak?
R6(LV): Nee, nooit. Nooit. Het systeem wordt gewoon ergens verzonnen. Daar gaan we mee werken, daar zijn natuurlijk ook heel veel klachten. Op de werkvloer [wordt gezegd] dat het systeem is of niet praktisch of... we hebben in de loop van de jaren al zoveel
verschillende systemen gehad. Er zijn mensen die er verstand van hebben. Die ontwikkeling systemen en waar gaan we mee werken.
Olga: Wat is jouw mening daarover? Of die handig zijn of praktisch zijn?
R6(LV): Als je uiteindelijk ook een BVH, als je daar regelmatig in werkt dan vind je daar echt geen weg in. Dan kan je wel je administratie of je registratie kun je daar wel in maken, alleen is niet altijd even gebruiksvriendelijk. Wat ik het meest storend en jammer vind is dat we niet... Als er nu wat gebeurt kan ik niet zien wat iemand in Groningen heeft gedaan. Dan kan ik niet de registratie open, aanklikken. Dat komt gewoon, dan komt het dossier naar voren. Dan moet ik daar allerlei dingen voor doen. Je kan dat niet helemaal inlezen.
Olga: Zie een direct verband tussen jouw discretionaire bevoegdheid en deze systeme? Ddus bijvoorbeeld of deze systemen jouw bevoegdheid vergroten of juis beperkenn.
R6(LV): Ik zelf zie het totaal niet, het verband tussen de discretionaire bevoegdheid zoals ik hem toepas, want dat is voor anderen ook binnen het OM zit ook vaak discretionaire
bevoegdheid, een officier zou ook ene keer dit kunnen en andere keer dat kunnen doen. Dat zal waarschijnlijk binnen zijn kader ook een bepaalde vorm van discretionaire bevoegdheid kennen, maar dat is niet waar wij mee werken. Dus het hele koppeling met ICT zie ik daar niet in. Ik zou niet weten waar dat voor mij dan weer tot uiting zou komen.
Olga: Dus bijvoorbeeld het feit dat je op je telefoon de gegevens van de staande gehouden persoon kan zien, heeft het effect op jouw beslissing of heeft effect op welke keuze je gaat maken?
R6(LV): Zou dat niet zo moeten zijn. Kijk het is wel zo dat iemand al twee drie keer gewaarschuwd is en ik zal dat op mijn systeem zien. Ik lees dat iemand twee keer
gewaarschuwd is dat hij twee keer met hetzelfde smoesje wegkomt. Zou dat een moment kunnen zijn voor jou dat ik ook tegen hem kan zeggen maar ik zie dat jij al twee keer gecontroleerd bent en zonder rijbewijs rijden of iets anders iets simpels, dat je bij je weg bent gekomen de waarschuwing. Nu ga je een bekeuring krijgen, als je het op die manier koppelt aan de discretionaire bevoegdheid dan zou dat van invloed kunnen zijn. Want iemand kan natuurlijk meerder keren een mooi verhaal ophangen en de vierde keer er mee wegkomen.
Olga: Wordt het registreert het systeem? De waarschuwingen en de verhalen?
R6(LV): Ja dat ligt eraan. Dat is natuurlijk wat ik wel zelf wil of niet... Als ik zelf een registratie aanmaakt van iemand en dat zal niet bij iedere bekeuring gebeuren en niet bij iedere
bekeuring situatie wordt een registratie gemaakt. Dat is aan de collega zelf. Op moment dat je dat wel doet dan zou dat van invloed kunnen zijn op die beslissing. De gemiddelde politieagent die een bekeuring uitschrijft, dat is allemaal gedigitaliseerd via de telefoon, je maakt een bon en die wordt automatisch al verzonden. Dus daar komt geen enkele
registratie meer mee aan te pas. Tenzij het iemand is die ik als wijkagent veelvuldig in mijn wijk overlast van heb of dat ik denk dat Pietje, die heeft echt aandacht nodig. Dan maak voor Pietje een registratie. Dus dan kan het wel betekenen dat iemand de registratie van Pietje leest. En denkt, het hij staat al in de pitcher en gedraagt zich op een bepaalde manier. Dan zou die informatie wel naar boven komen. Dat komt natuurlijk niet bij een normale doorsnee burger zoals jij en ik. Een verkeersovertreding begaan en een keer een bekeuring zou krijgen. Dan wordt er geen registratie van gemaakt.
Olga: Zou je kunnen zeggen dat het makkelijker is om bepaalde patronen in burgers te volgen, omdat je toegang hebt tot ICT, omdat je toegang hebt tot gegevens?
Olga: Natuurlijk kan je bepaalde gedragspatronen van mensen volgen op het moment dat iemand geregistreerd staat bij de politie, maar dan ligt aan wat voor doel je dat gaat
gebruiken. Het kan nooit de doelstelling zijn om iemand op voorhand te gaan volgen, om te kijken van kunnen we iemand als een soort Big Brother... Op die manier, als dat de
doelstelling wordt. Het moet natuurlijk altijd wel. Het moet ergens toe dienen, als iemand dat afgeleid is van jongeren. Dan is het wel belangrijk dat je kan monitoren van hee, maar wat doet die daar. Waar gaat het fout. Met wie gaat hij om, waar wordt hij weer gecontroleerd. Bij een overlastsituatie is hij dan weer bij. In die zin is het goed om te monitoren zodat je
uiteindelijk ook daardoor kan pakken. Wat is er nou nodig om te zorgen dat die jongen niet verder afglijdt. Maar het kan niet zo zijn dat je dingen registreert zo makkelijk als een keer uitkomt van kunnen we iemand alles van wandel nagaan. Want dan krijgt dat namelijk in mijn optiek een hele andere... Dat heeft dus alles met ethiek te maken, vind ik.
Olga: Want jullie mogen niet op gedrag straffen, toch? Wat ik van andere collega's heb begrepen van bureau Hoefkade, is dat... Zij maken de beslissing van tevoren als ze
bijvoorbeeld iemand zien op de stoep rijden. Dan maken ze een beslissing van tevoren of ze gaan verbaliseren of een waarschuwing geven. Is dat ook [hoe jullie bureau opereert]? R6(LV): Nou ja dat is het meest correcte politieke antwoord, maar op het moment dat ik de overweging maak als ik een auto zie staan op een stopverbod dan maak ik inderdaad de overweging als ik uitstappen of ik ga verbaliseren. Op het moment dat daar iemand mij te woord staat en het is nooit een rechtmatige reden als je een overtreding pleegt. Maar er kunnen soms omstandigheden zijn dat je denkt oké dat plausibel, het is strafbaar, maar moet je dat altijd goed is goed fout is fout. Dus als ik durf met iedere collega de discussie aan te gaan, dat als jij zegt als ik de beslissing heb genomen ik maak voordat de beslissing gaat een bekeuring krijgen, dan zou nooit ruimte zijn om het gesprek misschien te
overwegen van in dit geval kan ik mijn discretionaire bevoegdheid inzetten om te bepalen dat ik in dit geval goed onderbouwd geen bekeuring schuwt en iemand beter af is en meer van leert hebt want uiteindelijk gaat het erom dat je iemand gedrag moet stoppen en dat je ook iemand bewegen om z'n gedrag te veranderen. Als dat op dat moment passend is dat je een waarschuwing geeft of misschien een briefje geeft omdat iemand een hele plausibele