Het proces

De cradle to cradle filosofie, zoals deze in hoofdstuk drie beschreven staat, is door de gemeente Venlo omarmd. Cradle to cradle wordt gezien als een primaire en perfecte kans voor het stimuleren van regionale economische ontwikkeling. Hierdoor is het uiteindelijke doel de regio Noord-Limburg te ontwikkelen tot een Cradle to Cradle Top Technologische Regio (Gemeente Venlo, 2009b). De bestuurlijk geaccordeerde uitgangspunten in de Regio Venlo, zijn een koppeling tussen duurzaamheid, innovatie en kennisontwikkeling, die via de volgende drie lijnen invulling krijgen (Gemeente Venlo, 2009c):

33

Gebouwde omgeving en gebiedsontwikkeling. Kennisontwikkeling en infrastructuur.

Uiteindelijk moet een vraaggestuurde kennisinfrastructuur hierin de basis vormen (Gemeente Venlo, 2009b). Deze vraaggestuurde kennisinfrastructuur houdt in dat er een vraag naar kennis vanuit de markt bestaat, waarbij deze commerciële basis voor samenwerking moet leiden tot innovatie. Het ambitiedocument zegt hierover het volgende: ‘De regio Noord-Limburg beschouwt het als haar missie om de principes van cradle to cradle te gebruiken als motor voor innovatie’ (Gemeente Venlo, 2009b). Het doel is het creëren van een plezierige, gezonde, veilige en eerlijke wereld waar economie en ecologie harmonieus hand-in-hand gaan. Vergeleken met duurzame regionale ontwikkeling, waarbij de focus vaak op de gebouwde omgeving ligt, wordt duurzaamheid binnen Noord-Limburg gezien als een integrale groei- en innovatiestrategie (Gemeente Venlo, 2009c).

Om de regio Noord-Limburg in de spotlights te zetten en aan de wereld te laten zien welke resultaten behaald zijn, is de Floriade8 _{een belangrijk element. Het is de gemeente Venlo gelukt}

om de Floriade voor 2012 naar zich toe te trekken. Deze wordt niet gezien als zomaar een evenement, maar als een businesskans die voor vele miljoenen euro’s aan omzet kan gaan zorgen (Regio Venlo, 2008). Er worden verschillende activiteiten ondernomen om ondernemers te informeren, met elkaar in contact te brengen en aan te moedigen voor het benutten van de kansen die de Floriade biedt. Zo heeft de gemeente een boekje uitgebracht waarin wordt beschreven wat de doelstellingen zijn, hoe het er voor staat en wat er staat te gebeuren (Gemeente Venlo, 2009d). Ook worden er sessies gehouden waarbij bedrijven, maatschappelijke organisaties, onderwijsinstellingen en overheden samen naar kansen zoeken en projecten formuleren (Regio Venlo Floriade 2012, 2008) (Regio Venlo, 2008). Onder andere uit deze sessies, blijkt daadwerkelijk draagvlak te zijn voor het benutten van de potenties van de Floriade, waardoor het de status als vliegwiel voor economische structuurversterking gekregen heeft.

De rol die de gemeente Venlo hierin de komende jaren voor zichzelf ziet weggelegd is het aanjagen van de ontwikkelingen in de regio. Door het verbinden en versnellen van cradle to cradle projecten en cradle to cradle kennisontwikkeling willen ze de ontwikkelingen bevorderen. Ook het nationaal en internationaal op de kaart zetten en ‘branden’ van de regio wordt gezien als middel voor het versnellen van de economische vooruitgang van de regio. Wat door de gemeente wordt benadrukt is dat de verschillende actoren in de regio, zoals ondernemers, organisaties, individuen en ontwikkelaars, uiteindelijk zelf actie moeten ondernemen en als enige de realisatie van een cradle to cradle top technologische regio kunnen bewerkstelligen (Gemeente Venlo, 2009c). Aansluitend bij de kansen die de Floraide biedt, worden ook de kansen van cradle to cradle hierin sterk benadrukt. Dit heeft geleid tot de oprichting van onder andere een ‘cradle to cradle community’ en een regisseurs- en ambassadeurs netwerk voor cradle to cradle. Doel hiervan is verschillende doelgroepen bij elkaar brengen en proberen om hen cradle to cradle aan de regio te laten verbinden (Gemeente Venlo, 2009c).

De opbouw van een hoogwaardige kennisinfrastructuur wordt door de gemeente als belangrijk element gezien. De regio moet aantrekkelijk worden en innovatieve groei bewerkstelligen. Daarom wordt cradle to cradle gezien als een magneet om jongeren, studenten, ‘cultural creatives’ en innovatieve ondernemers naar de regio te trekken (Gemeente Venlo, 2009b). In 2008 hebben verschillende partijen9 _{in de regio gezamenlijk een intentieverklaring ondertekend}

8 _{De Floriade is een wereldtuinbouwtentoonstelling die sinds 1960 om de 10 jaar gehouden wordt in een}

Nederlandse plaats.

9 _{Onder deze partijen vallen groepen uit het bedrijfsleven, kennisinstellingen, gebiedsontwikkeling en}

34 om cradle to cradle in de regio te verankeren (Gemeente Venlo, 2009c). Deze partijen hebben aangegeven dat de ontwikkeling van een cradle to cradle kennisregio alleen kan slagen door kennis en informatie toegankelijk te maken. Vervolgens is het van belang dat de ‘kunde’ van de ondernemers uit de regio leidend is voor de verdere ontwikkeling. Daarom moet kennis niet beschouwd worden als een doel op zich, maar deze moet toegespitst zijn op de regionale ondernemingsactiviteiten. Dit moet vervolgens leiden tot innovatie en economische vooruitgang. De door Venlo opgestelde uitgangspunten bij de ontwikkeling van deze kennisinfrastructuur zien er als volgt uit (Gemeente Venlo, 2009b):

Er moet een vraaggestuurde ontwikkeling van kennis zijn. De kenniscoproductie verloopt door samenwerking tussen de ondernemers/samenleving en de wetenschap.

Kennisproductie door publiekprivate samenwerking.

De mogelijkheid voor nieuwe vormen van kennisontwikkeling en –verspreiding moet bestaan, zoals netwerken, gebruikersgroepen, open innovatie en open source.

Streef naar een dynamische kennisontwikkeling: je leert je leven lang.

Zorg voor een opwaardering van ervaringskennis t.o.v. wetenschappelijke kennis. Continue innovatie door ondernemers is van belang.

Er zal ook de nodige inter- en transdisciplinaire samenwerking georganiseerd worden ten behoeve van het oplossen van cradle to cradle vraagstukken. Door het holistische karakter van cradle to cradle zal het zelden voorkomen dat vraagstukken door enkel één bedrijf of vanuit één wetenschappelijke discipline opgelost kunnen worden. Een nauwe samenwerking tussen kennisinstellingen en bedrijven is daarom vereist. Hiervoor wordt een multidisciplinair cradle to cradle team opgericht dat als intermediair zal werken tussen de regio en de participerende kennisinstellingen (Gemeente Venlo, 2009b).

In de visie van de gemeente wordt bewust omgegaan met de ontwikkeling van kennis en de mogelijkheden die dit biedt voor innovatie. De manier waarop dit vorm moet krijgen is afgeleid van de visie op transitie en innovatie zoals deze ontwikkeld is door onderzoekers van het Wageningen Universiteit en Researchcentrum (Vogelzang, 2005). Op figuur 4.3 staat de schematische weergave van deze visie afgebeeld.

35

Deze aanpak laat twee paden zien die gevolgd moeten worden om innovatie en transitie te bewerkstelligen en te versterken. Het eerste pad laat een transitie zien van de huidige praktijk naar de toekomst, die in het geval van de regio Noord-Limburg volledig inzet op het zoeken naar oplossingen bij cradle to cradle praktijkvraagstukken (Gemeente Venlo, 2009b). De praktijkvraagstukken zullen door de bedrijven en overheden opgepakt worden in de vorm van pilots, terwijl de kennisvragen door de samenwerkende kennisinstellingen opgepakt worden. Deze vraaggestuurde ontwikkeling van kennis leidt uiteindelijk tot inzichten die gebruikt kunnen worden of tot nieuw te ontwikkelen kennis. Zoals in figuur 4.3 te zien is loopt het tweede pad van de toekomst naar de huidige praktijk. Voor de regio Noord-Limburg betekent dit het pad van de cradle to cradle filosofie naar het cradle to cradle toekomstbeeld. Het pad moet niet gezien worden als een blauwdruk, maar als een ontwikkelingsrichting (Vogelzang, 2005). Via backcasting, of terugvoorspellen, kunnen de belangrijkste transitiepunten worden gesignaleerd. Transitiepunten zijn technische, sociaaleconomische, culturele of institutionele obstakels die de weg naar de toekomst belemmeren. Na het signaleren van de belemmeringen worden de innovatieprojecten uitgevoerd. Bij deze innovatieprojecten werken onderzoekers nauw samen met de belanghebbenden, wat uiteindelijk moet leiden tot het overwinnen van de obstakels, en daarmee innovatie bevordert (Vogelzang, 2005).