83De effecten voor het EMU-saldo bestaan uit uitgespaarde subsidies, hogere mrb en bpm-

inkomsten, hogere belastinginkomsten uit de bijtelling van leaseauto’s en hogere accijn- sinkomsten. Het totale cumulatieve effect op het EMU-saldo in de periode 2020-2030 is geraamd op 3,8 tot 5,5 miljard euro, het geraamde effect voor het jaar 2025 bedraagt 700 tot 1.150 miljoen euro.19

Het terugdraaien leidt tot een lastenverzwaring voor burgers en bedrijven, qua omvang vergelijkbaar met de extra belastinginkomsten. Hoge-inkomensgroepen hebben vaker dan lagere- en middeninkomensgroepen een elektrische auto. Bij een afschaffing van deze maatregel worden hogere-inkomensgroepen daarom relatief zwaarder geraakt.

P21 Gedeeltelijk continueren Belastingplan elektrische personenauto’s na 2025

Na 2025 stopt de stimulering van elektrisch rijden uit het Klimaatakkoord. De maatregel behelst een gedeeltelijke continuering van deze stimulering. In dit pakket blijft de mrb- korting voor elektrische personenauto’s na 2025 behouden, met een geleidelijke afbouw van 70% korting in 2026 naar 50% korting in 2030. Het doortrekken van de mrb-korting na 2025 is erop gericht om de verkoop van EV’s op de tweedehandsmarkt ook in die periode te blijven stimuleren en zo de export van geleasede EV’s in die periode te beperken. Daarnaast blijft er in deze variant een beperkte korting op de bijtelling behouden (bijtel- lingspercentage van 18% tot en met 2028 en 19% in 2029 en 2030).

Het aandeel EV’s in het personenautopark in 2030 neemt door dit pakket naar verwach- ting toe met 3 tot 5% ten koste van het aandeel auto’s met fossiele brandstoffen. De onzekerheden in deze cijfers zijn hiervoor al benadrukt. De effecten op automobiliteit worden geraamd op een toename van 0,5 tot 1,1% van het totale aantal wegkilometers van personen auto’s. De congestie neemt hierdoor naar verwachting toe met 1 à 2%.

De maatregel leidt tot afname van emissies van CO2 met 2,3 tot 4,4% van de totale CO2- uitstoot van het wegverkeer en in beperkte mate van NOx en PM10. De geluidsbelasting binnen de bebouwde kom zal naar verwachting beperkt afnemen.

De effecten voor het EMU-saldo bestaan uit lagere mrb-inkomsten, lagere belasting- inkomsten uit de bijtelling van leaseauto’s en lagere accijnsinkomsten. Het effect op het EMU-saldo is geraamd op totaal cumulatief 3,6 tot 6,6 miljard euro in de periode 2026- 2030 en op 900 tot 1650 miljoen euro in het jaar 2030. De lasten voor burgers en bedrijven nemen in een vergelijkbare mate af. Hoge-inkomensgroepen hebben naar verhouding meer profijt van deze maatregel dan midden- en lage-inkomensgroepen.

19 Het totale effect op het EMU-saldo in de periode 2020-2030 bestaat voor circa 1,1 miljard uit lagere accijnsopbrengsten uit bestel- en vrachtauto’s door het terugdraaien van de verhogingen van dieselaccijns. Het stimuleringspakket wordt tevens voor circa 1,7 miljard gedekt met vrijval- lende middelen uit Autobrief 2. Voor deze analyse is deze ‘vrijval’ buiten beschouwing gelaten.

84

P22 Mrb-verhoging voor dieselauto’s pré-RDE (Real Driving Emissions)

De maatregel behelst een verhoging van de mrb met circa 15% voor dieselauto’s die niet voldoen aan de nieuwe Euro 6 Real Driving Emissions (RDE) normering.

De motorrijtuigenbelasting (mrb) is gedifferentieerd naar gewichtsklasse van auto’s en naar brandstofuitstoot. Sinds 1 januari 2020 is daar fijnstoftoeslag van circa 15% bijgeko- men voor personen- of bestelauto (diesel) die meer fijnstof uitstoten dan een drempel- waarde. Dieselauto’s blijken in de praktijk ook een hoge NOx-uitstoot te hebben, ondanks de steeds aangescherpte Euronormen. Nieuwe EU-regels schrijven voor dat de NOx-uit- stoot maximaal 43% hoger mag zijn dan de officiële Euro 6-eis om te voorkomen dat de auto’s op de weg een hogere uitstoot hebben dan in de test. Dit geldt echter alleen voor nieuwe modellen vanaf 2020 en alle nieuwverkopen vanaf 2021. De NOx-uitstoot van die- selauto’s pre-RDE ligt in de praktijk vaak vijf- tot tienmaal hoger dan de huidige Euro 6-eis (TNO 2016).

De omvang van het wagenpark neemt naar verwachting af. De uitstoot van NOx zal naar verwachting dalen met 0,1 kiloton. De uitstoot van fijnstof zal naar verwachting dalen. Het effect op het EMU-saldo voor 2025 is geraamd op 150 miljoen euro, waarmee de lasten voor huishoudens en bedrijven stijgen. Lage- en middeninkomensgroepen worden harder geraakt dan hoge-inkomensgroepen.

Fiscale/prijsbeleidmaat regelen openbaar vervoer P23 Verlagen treintarieven

Deze beleidsoptie betreft een generieke reductie van 10% van de treintarieven.

De maatregel leidt naar verwachting tot een toename van het treinreizigerskilometrage met circa 4,6%. Vanwege de beperkte substitutie tussen de trein en de personenauto neemt het voertuigkilometrage van de personenauto nauwelijks af, met −0,1%. Het effect op het reizigerskilometrage is nihil voor langzaam vervoer en het overige openbaar ver- voer (bussen, trams en metro’s).

De bereikbaarheid van banen via het openbaar vervoer zal door de maatregel naar ver- wachting met 7,6% toenemen, hoewel lagere zitplaatskans en crowdingeffecten dit effect kunnen beperken. De autobereikbaarheid neemt naar verwachting met 0,1% beperkt toe door een lichte afname in congestie op het hoofdwegennet.

De maatregel leidt tot een structurele verslechtering in het EMU-saldo met circa 125 mil- joen euro per jaar. Dit komt omdat er bij deze raming is aangenomen dat de daling in de inkomsten voor vervoersbedrijven volledig wordt gecompenseerd door de overheid.20 _De

20 Er is geen wettelijke regeling die stelt dat de overheid over moet gaan tot (volledige) compensa- tie. Het percentage van compensatie zal in de praktijk vooral afhankelijk zijn van onderhandelin- gen tussen de overheid en vervoersbedrijven bij nieuwe concessies. De inzet qua compensatie percentage is een politieke keuze.

85