6.12.1
Inleiding
In dit onderzoek is voor de tweede maal onderzocht of het gebrek aan een (spore-) element de oorzaak van verfijning zou kunnen zijn. De behandelingen die vorig jaar voor het eerst zijn uitgevoerd zijn dit jaar nogmaals op dezelfde knollen toegepast.
De proef is uitgebreid met een gezonde aankoop partij ‘Dorothy’. Naast de sporenelementen is op beperkte schaal ook stalmest toegediend.
6.12.2
Materiaal en methode
Materiaal : Crocus chrysanthus ‘Dorothy’, gezond aankoop 2002 Crocus chrysanthus ‘Dorothy’, gezond aankoop 2001
Crocus chrysanthus ‘Dorothy’, verfijnd Crocus chrysanthus ‘Blue Pearl’, verfijnd Ontvangst Dorothy aankoop : augustus 2001 en augustus 2002 Knolontsmetting na ontvangst : 15 min. in 0,5% formaline
Bewaring in 2001 en 2002 : 20°C (alleen de gezonde, aankoop knollen, apart van andere Crocus) 23°C (verfijnde partijen)
Plantdatum : 26 september 2002
Rooidatum : 17 juni 2003
De gezonde ‘Dorothy’ zijn steeds bij dezelfde kweker betrokken die geen verfijning heeft. De verfijnde ‘Dorothy’ is al 5 jaar in Lisse geteeld en is na 3 jaren volledig verfijnd. De verfijnde partij ‘Blue Pearl’ is afkomstig uit de praktijk.
Bij aanvang van de teelt was de hoeveel K en P in de grond goed. Tijdens de teelt is stikstof gegevens volgens NBS.
Behandelingen in 2001 – 2002
beh. toevoeging partij
1 niet Dorothy (om en om regel gezond en verfijnd) 2 4 maal spuiten Wuxal Dorothy (om en om regel gezond en verfijnd) 3 2 maal spuiten Borax Dorothy (om en om regel gezond en verfijnd) 4 dompelen in Fe Dorothy (om en om regel gezond en verfijnd) 5 2 maal spuiten Cu Dorothy (om en om regel gezond en verfijnd)
6 niet Blue Pearl verfijnd
7 4 maal spuiten Wuxal Blue Pearl verfijnd 8 2 maal spuiten Borax Blue Pearl verfijnd 9 dompelen in Fe Blue Pearl verfijnd 10 2 maal spuiten Cu Blue Pearl verfijnd
Behandelingen in 2002 – 2003
beh. toevoeging partij
1 niet Dorothy 2002, Dorothy 2001, Dorothy verfijnd, Blue Pearl verfijnd 2 4 maal spuiten Wuxal Dorothy 2001, Dorothy verfijnd, Blue Pearl verfijnd
3 2 maal spuiten Borax Dorothy 2001, Dorothy verfijnd, Blue Pearl verfijnd 4 dompelen in Fe Dorothy 2001, Dorothy verfijnd, Blue Pearl verfijnd 5 2 maal spuiten Cu Dorothy 2001, Dorothy verfijnd, Blue Pearl verfijnd 6 stalmest Dorothy 2002, Dorothy verfijnd
• Wuxal = Wuxal microplant. Dit product bevat veel sporenelementen in vrij hoge concentraties: N = 5%, K2O = 10%, MgO = 3%, B = 0,3%, Cu = 0,5%, Fe = 1%, Mn = 1,5%, Mo = 0,01%, Zn = 1%.
• Borax spuiten (11,3% B) met 1,5 kg/ha in 500 l water.
• Fe dompelen voor het planten = Fersoil 42 g/l (3,2% Fe), dompelen in 0,5 g Fe/l • Cu spuiten Fertichel koper (5% Cu, 50 g Cu/l) = 1 l/ha in 500 l water
• stalmest 40 ton/ha (120 l/24m2. 1m3=800 kg, 120 l = 96 kg. 96 kg/24m2 = 4 kg/m2 = 40 ton/ha)
6.12.3
Proefresultaten
Op 3 februari (vóór de 3e vorstperiode) was er al opkomst van spruiten. Op 10 februari 2003 is het stro
eraf gegaan.
6.12.3.1 Data spuiten
Na de bloei is begonnen met spuiten van de meststoffen over het blad. Tijdens de bespuitingen was het altijd droog met een (bijna) droog gewas en minder dan 4 m/s wind.
12 maart: Wuxal, B en Cu. 25 maart: Wuxal, B en Cu. 17 april: Wuxal.
7 mei: Wuxal.
6.12.3.2 Geel blad (gele bladpunten)
Alle partijen, met uitzondering van de aankoop uit 2002, kregen in de loop van april gele bladpunten. Eind april waren de verschillen tussen vergeelde planten en gezonde planten goed te zien. Het gewas stierf eerder af dan de gezonde aankooppartij. In tabel 68 is te zien dat veruit de meeste verfijnde planten zijn gevonden in ‘Dorothy’ -verfijnd én ‘Dorothy’ -gezond 2001. De gezonde aankoop partij van 2001 die er voorjaar 2002 ook nog gezond uitzag had nu bijna evenveel zieke planten als de verfijnde partij. In ‘Blue Pearl’ zaten veel minder verfijnde planten. In de nieuwe aankoop knollen zaten slechts enkele planten met gele bladpunten. Zeer opvallend was dat de verfijnde ‘Dorothy’ op stalmest veel minder planten met gele bladpunten hadden van de andere ‘Dorothy’ -verfijnd.
De bemesting was bij de overige behandelingen niet van invloed op het aantal planten met geel blad. Tabel 68. Aantal planten met vergeeld blad op 28 april 2002 (200 geplant), aantal zieke clusters (maximaal 200), plantgewicht (g), vermeerderingsfactor (aantal), gewichtvermeerdering en totaal aantal geoogste gezonde knollen.
partij toevoeging Aantal
geel blad ziek clusters Plant- gewicht Verm. factor Gewichts- Verm. aantal gezond ‘Dorothy’ 2001 geen 160 110 2018 2.2 0.73 438 ‘Dorothy’ 2001 Wuxal 161 118 1990 1.9 0.62 388 ‘Dorothy’ 2001 Bo 164 124 1988 1.7 0.61 350 ‘Dorothy’ 2001 Fe 152 109 1882 2.1 0.74 415 ‘Dorothy’ 2001 Cu 163 119 1993 2.0 0.59 393
‘Dorothy’ -verfijnd geen 171 16 632 1.0 1.15 203
‘Dorothy’ -verfijnd Wuxal 184 19 661 1.0 0.95 200
‘Dorothy’ -verfijnd Bo 178 18 649 1.0 1.01 196
‘Dorothy’ -verfijnd Fe 183 11 539 0.9 0.98 177
‘Dorothy’ -verfijnd Cu 182 23 628 0.9 0.81 185
‘Blue Pearl’ verfijnd geen 53 33 813 1.5 1.21 300
‘Blue Pearl’ verfijnd Wuxal 33 28 839 1.6 1.29 330
‘Blue Pearl’ verfijnd Bo 37 18 783 1.7 1.35 350
‘Blue Pearl’ verfijnd Fe 45 35 749 1.5 1.23 296
‘Blue Pearl’ verfijnd Cu 46 23 791 1.6 1.28 316
‘Dorothy’ 2002 geen 10 2 1374 3.2 2.39 630
‘Dorothy’ 2002 stalmest 4 4 1374 3.1 2.39 627
‘Dorothy’ -verfijnd stalmest 38 51 1533 2.3 1.22 463
6.12.3.3 Zieke clusters bij het rooien
Na het rooien zijn de zieke clusters geteld, dat zijn clusters waarbij de oude knol niet is leeggezogen en een aantal kleine knollen stevig vast zitten op de oude knol.
In tabel 68 is te zien dat de ‘Dorothy’ -gezond 2001 veruit de meeste zieke clusters had. Verder is opvallend dat de verfijnde ‘Dorothy’ op stalmest méér zieke clusters had dan de andere verfijnde ‘Dorothy’. De nieuwe gezonde aankoop ‘Dorothy’ -2002 had nauwelijks zieke clusters.
Bedacht moet worden dat niet alle zieke knollen te herkennen zijn aan zieke clusters. Gemiddeld over de proef zijn 109 zieke planten per veldje gevonden (200 knollen geplant) en maar 48 zieke clusters. De bemesting was niet van invloed op het aantal zieke clusters.
De zieke clusters wogen gemiddeld 4 tot 6 gram ongeacht de soort of behandeling.
6.12.3.4 Vermeerderingsfactor en gewichtsvermeerdering
De vermeerderingsfactor is het aantal gezonde geoogste knollen gedeeld door het aantal geplante knollen. Bij planten was er een verschil in plantgewicht (omdat het een doorteelt was). Bij de vermeerderingsfactor is te zien dat de grootste vermeerdering is verkregen bij de gezonde ‘Dorothy’ 2002, daarna bij ‘Dorothy’ - verfijnd op stalmest en daarna ‘Dorothy’ gezond 2001. De vermeerdering bij de verfijnde partijen was het laagste. Hier speelde wel het verschil in plantgewicht (grootte) doorheen. De vermeerderingsfactor van ‘Dorothy ‘-verfijnd op stalmest was groter dan van de andere ‘Dorothy’ -verfijnd hoewel het plantgewicht ook groter was (en dus de knolmaat).
Omdat er verschillen waren in plantgewicht (omdat het een doorteelt is) zegt het absolute oogstgewicht niet zoveel. Daarom is gekeken naar de gewichtsvermeerdering. De groei (gewichtstoename) was het grootste bij ‘Dorothy’ 2002. De ‘Dorothy’ -verfijnd op stalmest groeide beter dan een aantal andere behandelingen met ‘Dorothy’ -verfijnd. De ‘Dorothy’ -gezond 2001 groeide aanmerkelijk minder goed.
6.12.3.5 Aantal geoogste knollen
Het grootste totale aantal geoogste gezonde knollen is verkregen bij ‘Dorothy’ -gezond 2002. Hoewel het plantgewicht van deze knollen zeker niet het grootste was (en daardoor niet de grootste knollen) gaven ze wel de meeste gezonde knollen.
Daarna gaf ‘Dorothy’ -verfijnd op stalmest het grootste aantal gezonde knollen, véél meer dan de ander ‘Dorothy’ -verfijnd hoewel hier wel het plantgewicht doorheen speelt (plantgewicht Dorothy op stalmest was groter). Echter, hoewel het plantgewicht van ‘Dorothy’ -verfijnd op stalmest kleiner was dan het plantgewicht van ‘Dorothy’ -gezond 2001 zijn er van de laatste minder gezonde knollen geoogst.
6.12.4
Samenvatting resultaten
• De verfijnde partijen gedroegen zich als verfijnde partijen, dwz in de loop van april lieten ze gele bladpunten zien. Het blad werd in de loop van de tijd steeds geler. De planten stierven eerder af dan de gezonde ‘Dorothy’ knollen.
• De knollen die in 2001 als gezond waren aangekocht en in 2002 op het veld gezond uitzagen waren dit jaar grotendeels verfijnd.
• De verschillende sporenelementen waren niet van invloed op de verfijning: niet op de gele
bladpunten/het gele blad, niet op het aantal zieke clusters. De bemesting was vreemd genoeg ook niet van invloed op de groei. De sporenelementen waren, ondanks het toepassen gedurende twee jaren, niet in staat om een verfijnd partij beter te maken of om te voorkomen dat een gezonde partij ging verfijnen.
• Wél opvallend was de reactie van verfijnde knollen op het toedienen van stalmest. Deze knollen hadden veel minder planten met geel blad dan de andere verfijnde ‘Dorothy’. Het gewas stierf daardoor ook veel later af. De groei leek ook veel beter hoewel hier een slag om de arm moet worden gehouden omdat het plantgewicht van de verfijnde ‘Dorothy’ op stalmest groter was dan van de andere verfijnde ‘Dorothy’.
• De voorlopige conclusie is dat sporenelementen in de in dit onderzoek toegediende hoeveelheden niet van invloed zijn op verfijning maar het toedienen van stalmest wel.