Casusstudie

Casusstudie is een veel gebruikte vorm van onderzoek. Het is volgens Robert Yin, één van de vele onderzoeksmethodes.¹⁶⁴ Volgens Yin is casusstudie een goede methode voor onderzoek wanneer wordt voldaan aan een drietal voorwaarden:

 “’how’ of ‘why’ questions are being posed”  “the investigator has little control over events”

 “the focus is on a contemporary phenomenon within a real-life context”165

Hoewel de onderzoeksvraag misschien niet direct past bij de eerste voorwaarde van Yin, kan deze vraag natuurlijk makkelijk omgevormd worden tot een hoe-vraag. Bijvoorbeeld Hoe heeft de NOS tussen 2006 en 2013 de grote dopingzaken in het wielrennen geframed? Aan de andere twee voorwaarden wordt eveneens voldaan. Ik als onderzoeker heb geen invloed op de casussen die besproken worden en hoewel er een historisch aspect aan het onderzoek zit, omdat het mogelijke veranderingen over een bepaalde periode onderzoekt, kunnen we stellen dat het om een hedendaags fenomeen gaat. Bovendien is de tijdspanne niet dusdanig groot dat andere parameters die het onderzoek kunnen beïnvloeden heel erg zijn veranderd. Weliswaar is het medialandschap continu aan verandering onderhevig, maar de rol van de sportjournalist is in die periode nagenoeg gelijk gebleven. Het valt allemaal binnen de periode waarin de sportjournalist zich presenteert als starkisser.¹⁶⁶

164

Robert K. Yin, Case Study Resea rch: Design and Methods 4^th ed. (Thousand Oaks: Sage Inc., 2009), 2.

165

Yin, Case Study Research: Design and Methods 4^th ed, 2.

166

Pagina | 55 Verder zijn er volgens Yin nog een aantal zaken die van belang zijn om te bepalen of casussen goed genoeg zijn om in aanmerking te komen voor een case study, waarbij ook nog opgemerkt moet worden dat er vier verschillende soorten casusstudie zijn. Namelijk het enkelvoudige en het meervoudige onderzoek en in die beide varianten ook nog het holistische en het ingebedde onderzoek.¹⁶⁷ In mijn geval betreft het een meervoudig onderzoek, omdat er verschillende casussen worden bekeken. Bij een meervoudige casusstudie worden twee of meerdere casussen bekeken die verschillende eigenschappen hebben. In dit onderzoek hebben de twee casussen wel hetzelfde hoofdonderwerp, namelijk dopinggebruik in het wielrennen, maar verder verschillen ze sterk van elkaar. Doordat het onderwerp hetzelfde is en ze verder ook goed op elkaar aansluiten in verschillende tijdsspectra zijn deze casussen goed geschikt voor een casusstudie. Het feit dat ze een grotere tijdspanne hebben draagt ook nog eens bij aan de beantwoording van mijn onderzoeksvraag, want daardoor kan ik op een longitudinaal vlak iets zeggen over het gebruik van framing en de mogelijke veranderingen daarin.

Het feit dat er meerdere casussen gebruikt worden die goed op elkaar aansluiten, vergroot volgens Yin de betrouwbaarheid en validiteit van mijn onderzoek. Over het algemeen zijn onderzoeken waarbij meerdere casussen worden bestudeerd betrouwbaarder dan enkelvoudige onderzoeken.¹⁶⁸ Voor wat betreft het tweede kenmerk, holistisch of ingebed (embedded), is het lastig om dat eenduidig vast te stellen voor mijn onderzoek. Een holistisch casestudie gaat namelijk over één onderwerp of gebeurtenis, terwijl bij een ingebed onderzoek er meerder (sub)onderwerpen aan bod komen.¹⁶⁹ Hoewel de twee casussen dus allen betrekking hebben op dopingzaken in de wielerwereld heeft vooral affaire rond Operación Puerto meer weg van ingebed onderzoek. Doordat er hier veel hoofdrolspelers zijn en het een brede casus is met veel betrokken partijen in een complex dopingsysteem. De Affaire Armstrong heeft meer weg van een holistische casus omdat het voornamelijk gericht is op Lance Armstrong en zijn dopinggebruik, toch heeft ook dit trekjes van een ingebedde casus, omdat er naast Armstrong nog veel mensen en instanties bij betrokken zijn, zoals zijn voormalige wie lerploegen en de internationale wielerbond UCI.

Verder is volgens Yin van belang dat het te analyseren materiaal afkomstig is uit verschillende bronnen. Wederom om de betrouwbaarheid van het onderzoek te vergroten.¹⁷⁰ Hoewel ik in mijn onderzoek specifieke uitspraken wil doen over één bron, namelijk de NOS is het daarom alsnog verstandig om er een controlerende bron bij te gebruiken. Derhalve zal ik voor de desbetreffende casussen ook de berichtgeving van De Telegraaf analyseren, zodat ik mijn bevindingen voor wat betreft de NOS daaraan kan toetsen. Bovendien kan ik alle eerder genoemde bronnen, zoals die

167

Yin, Case Study Research: Design and Methods 4^th ed, 24.

168

Yin, Case Study Research: Design and Methods 4^th ed, 24.

169

Yin, Case Study Research: Design and Methods 4^th ed, 24-30, 42-46.

170

Pagina | 56 bijvoorbeeld in hoofdstuk twee en drie zijn aangehaald, gebruiken om de betrouwbaarheid van de berichtgeving van zowel de NOS als De Telegraaf te toetsen.

Daarnaast is nog belangrijk dat casussen over een bepaalde periode gaan, dus dat het principes zijn van tijdelijke aard, anders is er geen afbakening te maken en er moet een proces van verandering aan ten grondslag liggen.¹⁷¹ Ook Yin verwijst naar het feit dat een casus pas bestudeerd kan worden als het gaat om een tijdelijke gebeurtenis.¹⁷² Hoewel het bij mijn casussen soms lastig te bepalen is, kan er wel op een bepaalde manier een begin- en einddatum op elke case geplakt worden. Daarmee kunnen de casussen afgebakend worden. Zo loopt Operación Puerto vanaf het moment dat de ontdekking van het grootschalige dopingnetwerk werd gedaan tot aan de uitspraken van de rechter. De zaak van Lance Armstrong ligt wat moeilijker, omdat hierbij in het begin met name sprake was van beschuldigingen zonder echte bewijzen en er uiteindelijk ook geen uitspraak is gedaan door de rechter. Het USADA had namelijk Armstrong al sancties opgelegd, voordat hij zelf boete deed bij Oprah Winfrey, waarmee de zaak nog eens extra werd aangehaald. Vandaar dat het hierbij logischer is om het begin van het daadwerkelijke grootscheepse onderzoek naar Armstrong in 2010 als startpunt te nemen en het einde te bepalen nadat het grootste tumult is weggeëbd na zijn eigen verklaringen bij Oprah Winfrey.

Door gebruik te maken van casusstudie kan in eerste instantie vooral wat gezegd worden over de werkwijze en de inhoud met betrekking tot het geanalyseerde materiaal en de geselecteerde casussen. Door de casussen zo goed mogelijk te selecteren en op die manier hopelijk een representatief deel van het onderwerp – dopingzaken in het wielrennen – te bestuderen, kan een dergelijke uitkomst van een casusstudie ook gegeneraliseerd worden en daarmee iets zeggen over ander materiaal met hetzelfde onderwerp in de desbetreffende periode.

Dat is ook het doel van dit onderzoek, hoewel het slechts twee casussen zijn, geeft het in elk geval een eerste inzicht over de handelswijze van de NOS als het gaat om de verslaggeving bij dopingschandalen in het wielrennen. Zeker omdat de twee te onderzoeken casussen de grootste zaken van de afgelopen vijftien jaar zijn geweest. De berichtgeving rond deze twee zaken was veel groter en duidelijker dan bij eerdere zaken. Bovendien zijn dit ook de zaken waarover de sportmedia veelvuldig kritiek hebben gekregen met betrekking op hun handelen. De impact van de schandalen in de sport is groot en daarmee ook de impact op de journalistiek. De positie van de wielerjournalist kwam er mee onder druk te staan en daardoor hebben ze een zekere relevantie voor het onderzoek. Daarmee denk ik dat deze casussen dan ook zeer geschikt zijn voor het onderzoek. Meer over deze casussen valt te lezen paragraaf vier van dit hoofdstuk, wanneer het bronmateriaal wordt toegelicht.

171

Vincent Peters, Case-studie, in: Onderzoekstypen in de communicatiewetenschap, eds. Fred Wester, Karsten Renckstorf & Peer Scheepers (Alphen aan den Rijn: Kluwer, 2006), 616.

172

Pagina | 57