Bronmateriaal Lance Armstrong

De tweede casus speelt zich af rond wielrenner Lance Armstrong. Het is lastig te zeggen wanneer de dopingzaak tegen hem echt begonnen is. De wielercarrière van één van de grootste (voormalig) helden uit de wielersport wordt overschaduwd door dopingbeschuldigingen en dopingzaken. Lance Armstrong, de wereldkampioen uit 1993, die kanker overwon en zeer bijzondere prestaties leverde op de fiets. Van zijn carrière en reputatie bleef weinig over toen de FBI en het Amerikaanse antidopingagentschap (USADA) grootschalige dopingonderzoeken naar hem openden.

184

Redactie NuSport, Aanklager in beroep tegen vonnis in zaak-Fuentes, NuSpo rt.nl, 17 mei, 2013.

http://www.nusport.nl/wielrennen/3477040/aanklager-in-beroep-vonnis-in-fuentes-zaak.html (geraadpleegd: 22-10-2013)

185

Giles Tremlett, Doping doctor Eufemiano Fuentes’ sentence shocks a nti-drugs bodies, The Guardian, 30 april, 2013. http://www.theguardian.com/sport/2013/apr/30/doping-doctor-eufemiano-fuentes-sentence-shock (geraadpleegd: 21-10-2013)

186

Redactie NOS, Bloedzakken Operación Puerto mogen onderzocht worden, NOS.nl, 16 juni 2016.

http://nos.nl/artikel/2111027-bloedzakken-operacion-puerto-mogen-onderzocht-worden.html (geraadpleegd: 28-6-2016)

Pagina | 66 Hoewel er al eerder verdenkingen en beschuldigingen waren van dopinggebruik door de Amerikaan, duurt het tot in 2010, voordat er daadwerkelijk een onderzoek wordt gestart met resultaat. De Ierse sportjournalist David Walsh gelooft al eerder weinig van de prestaties van Armstrong. Al vanaf 1999 probeert hij te bewijzen dat de tourwinnaar van dat jaar doping gebruikt.¹⁸⁷ Armstrong won uiteindelijk zelfs een rechtszaak tegen de krant van Walsh, Sunday Times¸ maar toch bleef de Ier de wielrenner onderzoeken op zoek naar bewijs van doping.

De beschuldigingen richting Lance Armstrong werden sterker in 2005, toen de Franse sportkrant L’Équipe een artikel publiceerde over opnieuw geteste urinestalen van Armstrong uit 1999. Daaruit zou blijken dat hij tijdens die Tour de France EPO zou hebben gebruikt, maar ook dit verhaal zou niet tot verder onderzoek naar de Amerikaan leiden. Dat onderzoek kwam er pas in 2010, toen voormalig ploeggenoot Floyd Landis uit de school klapte.¹⁸⁸ Hij deed dat bij het opbiechten van zijn eigen dopinggebruik, waardoor hij onder meer zijn eindoverwinning in de Ronde van Frankrijk van 2006 verloor. Landis was dus niet de meest betrouwbare bron, omdat het publiek vooral dacht dat hij zijn eigen straatje schoon wilde vegen, maar het was wel de aanleiding van een grootschalig onderzoek.¹⁸⁹

Omdat er vanaf dit punt een concreet onderzoek is en er concreet bewijs wordt verzameld, is dit het startpunt voor deze casus in deze masterscriptie. Het federale onderzoek begint dan wel in 2010, maar komt eigenlijk pas in januari 2011 aan het licht. De periode zo halverwege januari 2011 is een ideaal startpunt voor de analyse, want dan komt de affaire op grote schaal in de belangstelling van de media te staan. Toch is er in die periode nog niet bijzonder veel over Armstrong bericht. Om toch een inzicht te krijgen over het begin van deze affaire, wordt het wel meegenomen in de analyse, maar met de verwachting dat dit niet het meest doorslaggevende deel van het onderzoek is in deze casus. De periode kan daarom ook wat opgerekt worden, omdat verwacht wordt dat het te analyseren materiaal beperkt is. Zodoende wordt er gekeken van 14 januari tot en met 20 januari. Ook omdat dit het begin van het einde van de wielercarrière van Armstrong betekent.

De beschuldigingen van Landis staan namelijk niet meer op zichzelf, meer ploeggenoten van Lance Armstrong treden naar buiten met verhalen over hun eigen dopinggebruik, maar ook dat van hun voormalig kopman. Daarom beëindigd Armstrong vervroegd zijn comeback. Waar hij oorspronkelijk van plan is tot eind 2011 te fietsen, hangt hij in februari van dat jaar voor de tweede keer zijn fiets aan de wilgen. Desondanks is het lastig om dit soort momenten te selecteren voor dit

187

Rob Schoof, Ar mstrong is Tourzeges kwijt: ‘slechtste journalist van de wereld’ krijgt gelijk, NRC Handelblad, 22 oktober, 2012. http://www.nrc.nl/nieuws/2012/10/22/armstrong-is-tourzeges-kwijt-slechtste-journalist-van-de-wer eld-krijgt-gelijk/ (geraadpleegd: 18-08-2013)

188

Bonnie D. Ford, Landis admits doping, accuses Lance, ESPN.com, 21 mei, 2010.

http://espn.go.com/oly/cycling/news/story?id=5203604 (geraadpleegd: 21-08-2013)

189

Wybren de Boer, FBI-rechercheur jaagt op Armstrong, NOS.nl, 10 januari, 2011.

Pagina | 67 onderzoek. Doordat het een langlopende zaak is, zijn er meerdere perioden zijn waarop de affaire in het nieuws is. Echter, doorgaans is dit slechts één los bericht of hooguit enkele berichten.

Zo doet in mei van 2011 Tyler Hamilton voor het eerst zijn verhaal, in 60 minutes, een programma van CBS doet hij uitgebreid zijn verhaal over de dopingpraktijken binnen de ploeg van US Postal.¹⁹⁰ Het zijn voor een groot deel dezelfde affaires die Hamilton uiteindelijk in zijn boek zal beschrijven.¹⁹¹ Ook andere voormalig ploeggenoten en vrienden van Armstrong, zoals George Hincapie, geven tekst en uitleg over de gang van zaken binnen de ploeg van Armstrong. Inmiddels heeft Sports Ilustrated een verhaal gepubliceerd waaruit blijkt dat de FBI zeker een zaak heeft tegen Armstrong.¹⁹²

Toch komt er in eerste instantie geen strafzaak tegen de wielrenner.¹⁹³ Al blijkt het slechts tijdelijk dat Armstrong ontsnapt aan de dopingjagers. In juni 2012 klaagt het USADA Lance Armstrong alsnog aan. In eerste instantie vecht de voormalig coureur nog terug, maar uiteindelijk geeft de zevenvoudig tourwinnaar de strijd op.¹⁹⁴ Onder meer omdat nog meer oud-ploeggenoten hebben getuigd tegenover het antidopingagentschap. Daarop besluit het USADA alle titels van Armstrong af te nemen vanaf 1998, waarmee er bijna een einde komt aan een jarenlange juridische strijd. De internationale wielerunie gaat niet in beroep tegen de besluiten van het Amerikaanse anti-dopingagentschap als ze het statement en het bewijs krijgt overhandigd.¹⁹⁵

Vanaf dat moment is de zaak eigenlijk continu in het nieuws en wordt er over langere periodes veelvuldig over de zaak bericht. Dit zijn dan ook goede momenten om mee te nemen in de analyse van dit onderzoek. Het in juni 2012 gestarte grootschalige onderzoek van het Amerikaanse antidopingagentschap leidt uiteindelijk de val van Armstrong in die in augustus van dat jaar de strijd opgeeft. . De Amerikaan besluit zijn verzet tegen de aanklacht te stoppen, waardoor hij onder meer zijn overwinningen in de Ronde van Frankrijk kwijtraakt. Van 25 augustus tot en met 30 augustus 2012 is er veel aandacht voor dit nieuws en dit is dus een goede periode om mee te nemen in de analyse.

190

Steve Frothingham, Tyler Hamilton tells 60 minutes he saw Armstrong inject EPO, Velo News, 19 mei, 2011.

http://velonews.competitor.com/2011/05/news/tyler-hamilton-tells-60-minutes-he-saw-armstrong-inject-epo_174594 (geraadpleegd: 24-10-2013)

191

Hamilton & Coyle, De Wielermaffia.

192

Scooby Axson, Lance Armstrong sued by U.S. for post office sponsorship funds, Sports Illustrated, 24 april, 2013. http://www.si.com/si-wire/2013/04/24/lance-armstrong-sued-by-justice-department (geraadpleegd: 24-10-2013)

193

NOS.nl, Armstrong wordt niet vervolgd, NOS.nl, 3 februari, 2012. http://nos.nl/artikel/337204-armstrong-wordt-niet-vervolgd.html (geraadpleegd: 18-08-2013)

194

NOS.nl, Armstrong staakt ‘dopingstrijd’, NOS.nl, 24 augustus, 2012. http://nos.nl/video/410223-armstrong-staakt-dopingstrijd.html (geraadpleegd: 18-08-2013)

195

Travis T. Tygart, Statement From USADA CEO Travis T. Tygart Regarding The U.S. Postal Service Pro Cycling Team Doping Conspiracy, USADA Press Release, 10 oktober, 2012. http://cyclinginvestigation.usada.org/

Pagina | 68 Hetzelfde geldt voor een ruime periode van elf dagen ruim een maand later. Dan publiceert het USADA het rapport waarin de zaken staan waarvan Armstrong beschuldigd wordt. De impact van de dopingzaak is enorm. Het zorgt voor een stortvloed van bekentenissen, bij nationale en internationale topwielrenners. Uiteindelijk kan ook Armstrong het niet langer voor zich houden. In twee afleveringen van een uur bekent hij in een interview bij Oprah Winfrey.¹⁹⁶ Het is een opzienbarend einde aan een dopingzaak die één van de grootste wielrenners zijn heldenstatus ontnam.

Dat mediaspektakel rondom de bekentenis van Armstrong bij Oprah Winfrey is dan ook de laatste periode die wordt onderzocht in deze casus. In de aanloop hiernaartoe en na afloop van zijn bekentenis wordt er in de krant en op televisie veel over Armstrong en zijn tekst en uitleg gesproken. Deze periode loopt van 15 tot en met 19 januari 2013. Zoals te zien is in tabel 2, worden er in deze analyse net zoveel dagen geanalyseerd als in de eerste casus. Desondanks is er vermoedelijk een stuk meer aandacht voor deze affaire, omdat deze zaak een nog grotere impact heeft gehad op het wielrennen en de wielerjournalistiek dan Operación Puerto. Vooral ook omdat er naar aanleiding van deze zaak veel kritiek kwam op de handelswijze van de wielerjournalisten die al die jaren op gemoedelijke voet leken te staan met Armstrong.

Onderwerp Begindatum Einddatum Aantal Dagen

Federaal Onderzoek naar Armstrong 14 januari 2011 20 januari 2011 7

Armstrong geeft strijd op 25 augustus 2012 30 augustus 2012 6

Publicatie rapport USADA 10 oktober 2012 20 oktober 2012 11

Bekentenis bij Oprah Winfrey 15 januari 2013 19 januari 2013 5

TOTAAL: 29

Tabel 2: Data analyse dopingzaak Lance Armstrong

Met deze context en verklaring is de selectie van het bronmateriaal verklaard en is de grootte en de impact van de twee casussen die in deze thesis worden behandeld duidelijk gemaakt. Op basis van de analyse van de berichtgeving rondom deze casussen wordt uiteindelijk de hoofdvraag van dit onderzoek beantwoord. In de volgende paragraaf worden een aantal deelvragen gesteld die moeten helpen om deze hoofdvraag uiteindelijk stapsgewijs te beantwoorden.