Yolanda 9 april

J: Zou je je, om te beginnen, willen voorstellen?

Y: Nou, ik ben Yolanda. Ik ben 39 jaar oud. Ik woon samen met Peter en ik heb drie kinderen: Lieke, zij is nu 10 en Rens, is net 8 en dan hebben we Marlijn erbij gekregen in september. En ik werk met lichamelijk gehandicapte jongeren.

J: Welke verschillende sinterklaasprogramma’s ken je?

Y: Ja, we hebben Het Sinterklaasjournaal, met Dieuwertje Blok. Dat is eigenlijk het enige wat we, met name Rens, kijken. En je hebt op die andere zenders, ik weet alleen niet meer hoe het heet, iets met Diego. O ja, De Club van Sinterklaas. Die hebben het nog wat uitgebreider, volgens mij. Dat is een soort serie. Maar, ik moet zeggen dat ze daar nu, met deze leeftijd, niet meer echt naar kijken. Vroeger wat meer. Dus eigenlijk zijn dat de enige twee die ik een beetje weet. Verder weet ik het niet.

J: Oke! En kan je me vertellen waar Het Sinterklaasjournaal over gaat?

Y: Ja, dat is al heel lang volgens mij. En het is kort, het is een soort journaal over Sinterklaas. Al een week van tevoren, voor dat hij aankomt, beginnen ze met filmen. Of met uitzenden. En dan gebeurt er weer van alles. Dan wordt er wat vermist. En dan worden gewoon heel kort kinderen benaderd en ze mogen tekeningen sturen. En het is geloof ik iets van 5 minuten. Het is eventjes de spanning ophogen tot het echt

Sinterklaas is.

J: Vinden de kinderen het ook echt spannend?

Y: Nou, nee onze kinderen niet. Dan heb ik het met name even over Rens want Lieke die gelooft niet meer en Rens nog wel. Terwijl hij ook wel wat vraagtekens heeft. Nee, niet dat hij het spannend vindt. Maar, hij is er wel mee bezig. Hij vindt het bijvoorbeeld ook leuk als we met pepernoten z’n naam hebben geschreven of zo, zoals in Het

Sinterklaasjournaal. Hij is daar wel op die manier mee bezig.

J: Oke, dus als er iets gebeurt in het programma…

Y: ...Dan probeer ik, als ik het zelf op de achtergrond mee volg, die dingen wel te doen. Maar, ik volg het echt op de achtergrond. Ik kijk niet echt mee omdat het een tijdstip is net na het eten of waarop je gaat eten. We proberen trouwens wel altijd van tevoren klaar te zijn. Maar, ik kijk op de achtergrond een beetje mee of hij vertelt zelf over wat er gebeurt en daar spring ik dan op in.

J: Dus als het programma afgelopen is, is hij er nog steeds mee bezig?

Y: Nou, het is meer van tevoren. Dat hij dan voor 18.00 uur steeds vraagt: “Mama mag ik naar Het Sinterklaasjournaal kijken?” En direct na die tijd is hij er niet zo heel erg meer meer bezig. Nou, als hij ‘s ochtends wakker wordt, begint hij er nog weleens over. En ze kijken het natuurlijk op school. Daar doen ze ook helemaal mee. Dan wordt er bijvoorbeeld een rommeltje gemaakt in de klas, net als in het programma. Of dan staan de handen van Zwarte Piet op de kastdeur. Ja, daar proberen ze op school ook op in te springen. Ja, dat vindt hij heel leuk. Daar is hij heel enthousiast over. Hij heeft zelf echt heel veel fantasie dus hij gaat daar wel helemaal in op. Wat hij ook doet in die periode is zelf als Zwarte Piet door de straat heen gaan. Dan gaat hij cadeautjes of spulletjes verzamelen van zichzelf, waar hij niet meer mee speelt. Dan pakt hij ze in, doet hij pepernoten in een zak en dan doet hij een Zwarte Pietenmuts op. Ja, dat doet hij al een jaar of drie denk ik. En dan neemt hij andere kinderen daarin mee en dan zijn er zelfs kinderen, die wat jonger zijn, die dan echt denken dat hij Zwarte Piet is. Elk jaar weet hij nog dat hij dat het jaar ervoor heeft gedaan en dan wil hij dat weer doen. Dat doet hij een of twee keer in die periode en dan is het ook weer klaar.

Y: Lastige vraag. Ik merk dat Sinterklaas niet zo leeft als het er niet is. Als niet van tevoren aangekondigd wordt dat Sinterklaas komt, dan leeft het bij de ouders en bij de kinderen minder. En door Het Sinterklaasjournaal ben je er meer mee bezig. En dan maak je het huis ook gezellig. Dan ga je het ook een beetje versieren en daardoor ga je ook echt de schoen zetten. Dus er komt daardoor meer sfeer in huis.

J: Is er eigenlijk ook iets wat je niet zo leuk vindt aan het programma?

Y: Ja, soms wordt er dan bijvoorbeeld gezegd: “Jullie mogen allemaal je schoen zetten.” Terwijl je net voor jezelf een grens hebt bepaald over hoe vaak ze hun schoen mogen zetten. En dan kom je er eigenlijk niet onderuit, want ja, het wordt op televisie dan gezegd. En voor je gevoel moet je het dan ook doen. En ook denk ik soms, als

volwassene: “Huh, het weer klopt niet!” En ik weet zelf natuurlijk dat het van tevoren is opgenomen, maar Rens niet. Maar, vooral nu ze wat ouder worden, vraagt Rens zich dan ook wel af van: “Maar, het gaat toch helemaal niet sneeuwen?!” Dus dat is weleens lastig om daar dan een draai in te vinden. Want het is natuurlijk wel een hele erge ‘liegperiode’ eigenlijk dus dat maakt het voor ons als ouders soms wel lastig. Niet dat ik me daar heel erg druk over maak hoor. Maar, vooral in het begin, toen de kinderen er net mee bezig waren, denk je de hele tijd: “O, hoe ga ik dat nou weer doen?” Maar, op een gegeven moment word je er zelf ook wel wat makkelijker in. Het is maar net hoeveel druk je er zelf op legt en wij leggen er niet zo heel veel druk op. Dus ik laat met name de kinderen naar me toekomen met vragen. Ook als ze dan willen weten of hij nou wel of niet bestaat dan vraag ik wat ze zelf denken. En dan zeggen ze bijvoorbeeld: “Ik denk dat hij wel bestaat, maar dat hij wel een beetje hulp heeft.” En dan zeg ik: “Nou, dat klopt.” Op die manier laat ik ze zelf met vragen komen en dan leg ik de vraag vaak weer terug en dan komen ze er vanzelf weer achter of het wel of niet klopt. Maar, Rens slaapt er niet minder hoor door in die periode. Nou ja, het is natuurlijk sowieso al een drukke periode. Er zijn wel wat meer spanningen, maar dat komt omdat de maand december gewoon een moeilijke periode is. Lieke is ook nog jarig in de periode dus. Dus, het is niet zo dat ik bij dingen denk: “He, wat vervelend.” Meer dat je soms bij dingen denkt: “Huh, dat klopt niet.” Maar, dat komt natuurlijk omdat je zelf precies weet hoe het verhaal in elkaar zit. Dus je moet je gewoon in het kind verdiepen. Die pikken het zelf soms niet eens op, vooral als ze wat jonger zijn. Als ze ouder zijn wordt het soms wat lastiger want dan gaan ze heel veel vragen stellen. En in ons geval: Rens blijft waarschijnlijk zitten en in groep 4 zijn er nog kinderen die geloven, maar als z’n klasgenootjes naar groep 5 gaan, gaan zij ook lootjes trekken. Dus dat wordt voor ons dan een beetje een dingetje straks. Daar kan ik me nu al druk over maken, maar dat zien we dan wel weer. Dat vindt z’n weg wel.

J: Ja, precies. En vind je Het Sinterklaasjournaal eigenlijk meer bij een Publieke Omroep of een commerciële zender passen?

Y: Ik denk meer bij de Publieke Omroep, waar het programma nu zit. Waarom? Ja, omdat het altijd al zo is geweest. En als je het commercieel maakt dan wordt het misschien te veel aangedikt of te druk of krijgen de kinderen nog meer prikkels. Bij de commerciëlen is het denk ik wel levendiger. Als je naar De Club van Sinterklaas kijkt en je hebt ook nog die films eromheen die dan worden uitgezonden, de wat oudere films. Ja, we kijken eigenlijk ook alleen naar Het Sinterklaasjournaal en de kinderen zoeken zelf die andere ook niet op dus ze weten eigenlijk precies hoe dat allemaal werkt.

J: En heb je ook enig idee door welke omroep precies het programma wordt gemaakt?

Y: NPO 3 of 1?

J: Ja, NPO 3 inderdaad. En dan heb je natuurlijk ook nog al die omroepen zoals de VARA en zo…

Peter op de achtergrond: Nee, de NTR! Van Dieuwertje Blok weet je wel?

J: Ken je andere programma’s van de NTR?

Y: Nee, niet zo.

J: En als ik je bijvoorbeeld vertel dat Het Klokhuis en Sesamstraat ook van de NTR zijn…

Y: … Nou, dat zou ik wel logisch vinden! Dat past echt goed in dat rijtje. Echt educatief. Nou ja, of Het Sinterklaasjournaal nou educatief is… Het is een traditie en een traditie moet natuurlijk in stand blijven. Maar, ik denk dat het voor de kinderen niet echt educatief is. Het is meer een gezelligheidsding. Er gaat wat leuks gebeuren met

cadeautjes en daar draait het eigenlijk alleen maar om. Dus die spanning zit eromheen. Dus of het nou echt educatief is. Ja, wat leren ze ervan? Ja, nu zitten er natuurlijk wat gekleurde en witte Pieten in en dat wordt in die periode natuurlijk heel erg veel

besproken. Dus dat zou educatief kunnen zijn. Maar, of de kinderen dat nou echt zo meekrijgen? Nee, die kijken er gewoon naar zoals ze er altijd naar keken.

J: En vind je het echt een kinderprogramma? Of vind je het als volwassene ook leuk?

Y: Ik vind het echt wel een kinderprogramma. Ik merk zelf, qua tijdsbestek, dat ik er zelf niet echt voor ga zitten. Maar, ik merk wel dat ik qua sfeer het wel leuk vind om even mee te kijken. Dat is wel een goeie vraag. Nog even los van hier, maar op m’n werk zie ik dat zelfs ook de meer volwassen bewoners het ook heel leuk vinden. Qua sfeer: gewoon gezellig even met z’n allen en ook om te genieten van de andere mensen om zich heen die wel helemaal erin op gaan. Dus dan zorgt Het Sinterklaasjournaal echt voor een groepsmoment in die periode. Maar, omdat hier alleen Rens gelooft, ja... Lieke kijkt vanachter haar tabletje wel mee, maar die gaat er helemaal niet in mee. Of die gaat hele moeilijke vragen stellen over hoe dingen zitten. Dus, voor mij is het echt meer een achtergrondprogramma, maar dat geldt voor de meeste programma’s. Zeker op dat tijdstip. Je bent dan gewoon net klaar met eten of je gaat net eten. Je bent aan het koken of zo. Of nu met Marlijn erbij, daar heb ik ook m’n handen vol aan.

J: Hoe vaak kijkt Rens eigenlijk naar Het Sinterklaasjournaal?

Y: Hij mist weleens een keer. Dat is dan meer omdat we er niet aan denken of iets anders hebben rond dat tijdstip. Maar, dan kijkt hij het wel terug of kijkt hij de volgende morgen. En op school kijken ze ernaar. Dus dan ziet hij het ook. Hij mist het eigenlijk nooit. Net als Het Jeugdjournaal, dat kijken ze ook op school.

J: En hoe ervaart hij het programma als hij kijkt?

Y: Soms reageert hij. Hij pikt wel dingen op. Maar, hij gaat er niet mee aan de haal. Hij speelt geen dingen na of zo. Nou, misschien ‘Pietje Paniek’. Die kan hij naspelen: “Paniek!” Ha, ha. Maar, die andere rollen niet.

J: Is Rens eigenlijk ook op andere manieren bezig met het programma? Want ze hebben bijvoorbeeld ook een website.

Y: Nee, nee. We hebben wel een keertje, dat was twee jaar geleden of zo, dan kon je via de website iets doen en dan kreeg je een berichtje terug van Sinterklaas.17 _{Volgens mij}

hebben we dat een keer gedaan, maar verder zoekt hij het niet op op internet.

J: En hoe vieren jullie Sinterklaas in de sinterklaasperiode?

Y: We zetten de schoen zodra Het Sinterklaasjournaal zegt dat het mag. Ha, ha! Op de zaterdag als hij is aangekomen. En we hebben nu, sinds verleden jaar, een houtkachel dus die gaan we lekker aandoen en dan gaan we sinterklaasliedjes zingen. Het is dan

17 _{In 2011 konden kinderen op de website van Het Sinterklaasjournaal rechtstreeks contact} opnemen met Sinterklaas. De kinderen kregen een kort filmpje te zien waarin Sinterklaas zelf controleerde of de naam van het kind in kwestie al in het grote boek stond. Als dat niet zo was werd je naam alsnog door Sinterklaas toegevoegd. Meer dan 1,5 miljoen mensen maakten hier gebruik van (TVvisie 23 november 2011).

heel veel improviseren want Rens zet ook gewoon op andere dagen z’n schoen en dan moet hij ook maar zelf ervaren dat er niets in zit. Dan zeg ik dat ook wel. En soms zet hij ook onze schoenen erbij en dan verzin ik gewoon iets. Ik heb altijd wel iets in huis

liggen. Een chocoladeletter of zo. In principe mogen ze de schoen maximaal drie keer zetten, maar het wordt ook weleens vaker. Want het is toch wel twee weken daarvoor allemaal. En dan zetten ze bij opa en oma de schoen, bij allebei. En mijn ouders doen het wat kleinschaliger, dan zetten ze er een Sinterklaasje in of zo. Bij mijn schoonouders is het financieel wat groter en daar hebben we wel ooit eens wat van gezegd, dat het niet zo groot hoeft. Ook omdat Lieke jarig is. Dan weten wij soms ook niet meer zo goed wat we moeten doen. En dan vieren ze het op school en daar mogen ze in principe verkleed heen als ze het willen. En Rens gaat dan nog wel als Zwarte Piet. En wij vieren het altijd met dezelfde vrienden. Dat is een vriendin van mij met haar man en die hebben twee kinderen in dezelfde leeftijd. Het ene jaar bij ons en het andere jaar bij hun. En dan neemt iedereen wat te eten mee. We hebben een keer een Zwarte Piet gehad. Een buurman hier uit de straat en anders vragen we de buren of ze de zak buiten willen zetten. En dan doen we ook altijd gedichten erbij. Maar, in de praktijk is daar minder aandacht voor. De kinderen zijn altijd zo met de cadeautjes bezig. Je bent drukker bezig met de gedichten maken dan als het moment daar is, ha, ha! En daarna zetten we wat lekkers op tafel.

J: En je gaf al aan dat je weleens een ontwikkeling uit het programma gebruikt. Kan je daar een voorbeeld van geven?

Y: Nou, het ging afgelopen jaar over een hunebedsteen en dan is met name Rens daarmee bezig en die gaat dan stenen zoeken en dan weet ik dat ik even mee moet werken. Toen hebben we die steen ook geverfd en die ligt dan nu toevallig in de WC op het plankje. Beetje op die manier. Maar, verder ben ik daar niet intensief mee bezig of zo. Of dat ik bijvoorbeeld met pepernoten een naam probeer te schrijven of een schoen verstoppen of zo. Ja, dat probeer ik wel.

J: En er is nu een discussie in Nederland gaande over Zwarte Piet. Kan je me uitleggen waar die discussie over gaat?

Y: Ja, dat heeft met racisme te maken en dat met name de donkere mensen, een vrouw uit een bepaald land is daar mee begonnen, en die vinden vanuit de slavenarij Zwarte Piet echt discriminatie is. Mensen die zwart zijn vinden dat niet kunnen en er is een groep mensen die daartegen strijden om het dus anders te laten zijn. Het is echt heel hoog opgelopen. Ja, dat is inmiddels al een aantal jaren voor m’n gevoel. En als het weer bijna Sinterklaas is komt dat weer terug. Als je zelf Nederlander bent en je hebt die traditie, nou dan word je daar wel een beetje moe van. Terwijl, zij in andere landen ook allemaal tradities hebben die veel erger zijn.

J: Want wat vind je er zelf van?

Y: Kijk, als je beelden terugkijkt dan zie je dat Zwarte Piet, toen ik klein was, ook echt eng zwart was, echt donker. Maar, dat heb ik zelf als kind nooit zo ervaren. Ik kan me niet herinneren dat ik daar heel bang voor was. Maar toch, dat het wat lichter

geschminkt is, is meer om de kinderen niet bang te maken. Maar, ik heb zoiets van: nee, dit is echt een hele oude traditie en als je je er echt in gaat verdiepen, ik heb daar

weleens over gelezen en ik kan het zo niet helemaal navertellen hoor, maar het is gewoon op een leuke manier begonnen met Sinterklaas, de bisschop. En dan denk ik ja, wat ik zeg, er zijn andere tradities waarbij, in bepaalde landen, vrouwen verminkt worden omdat dat bij die cultuur hoort. Ja, dat vind ik tien keer, wat zeg ik, honderd keer erger! Dit is gewoon onze traditie en in andere landen hebben ze andere tradities. Zo sta ik erin. Dus laat maar lekker zo. En ook voor de kinderen wordt het nu ook heel ingewikkeld en voor de ouders.

J: Heb je daar iets van gemerkt bij de kinderen?

Y: Nou, niet zozeer. Lieke is daar wel mee bezig. Zij heeft ook een leeftijd waarop dat besproken wordt, bij Rens is dat minder. En zij vroeg zich dan ook af waarom er

discussie over was en ze zei: “Aan Piet is toch niets ernstigs?” Kinderen snappen er ook niks van. Ja, wij praten dat natuurlijk ook niet zo aan. Wij staan achter die traditie en zij ook. Kijk, als we daar niet achter stonden dan neem je je kinderen daar natuurlijk in mee. Of dan zeg je misschien gelijk vanaf dat ze kunnen praten: “Nou, Sinterklaas bestaat niet.” Dat soort gezinnen zijn er ook. Dat is hun keuze. Natuurlijk levert zo’n periode heel veel spanning op, maar ja, dat is dan maar zo. Het is ook weer een gezellige periode. Dus nee, ik vind het jammer dat het zo op een negatieve manier leeft. Dat zou niet hoeven.

J: En hoe vind je dat de discussie zich nu niet moet voortzetten? Wie zou daar een