inmiddels een echt merk geworden is (Tijd voor Twee 11 november 2013).
BIJLAGE 5 TRANSCRIPTIES INTERVIEWS 5.1 Interviews met de ouders
5.2 Interviews met de leerkrachten
5.2.2 Leonie 11 april
J: Kan je jezelf introduceren?
L: Ja hoor. Ik ben Leonie, 31 jaar en dit is het derde jaar waarin ik lesgeef aan groep 5.
J: Geloven alle kinderen in je klas in Sinterklaas?
L: Als Sinterklaas op school is dan geloven ze opeens allemaal wel, maar daarvoor is het hele stoere praat: “Ik geloof niet” “Nee, ik ook niet.” Sommige kinderen dan wel hoor, maar het wisselt een beetje. Dus dat is wel grappig. Het is net die leeftijd dat ze niet meer geloven of nog net wel.
J: Geven ouders van tevoren aan jou door dat hun kinderen wel of niet meer geloven in Sinterklaas?
L: Nou, ik mail ouders altijd even. Ook omdat het de eerste keer is dat de kinderen een surprise maken voor elkaar. Ik mail dan altijd dat ik zeg: “We helpen Sinterklaas” en “Als je kind niet gelooft, zeg dan eventjes dat ze dat niet tegen de anderen zeggen.” Maar, dat doen ze dus eigenlijk wel, maar dan heb je het in ieder geval tegen de ouders gezegd. Op die manier is het ook nog leuk voor de kinderen die wel geloven. Dat doe ik eigenlijk altijd maar. Ze komen verder niet naar me toe hoor, die ouders.
J: Ken je veel sinterklaasprogramma’s?
L: Het Sinterklaasjournaal kijk ik dan, dat ken ik dus wel. Maar, daar doe ik verder niet echt iets mee hoor. Wat kijk ik nog meer met Sinterklaas? Ja, Het Klokhuis kijk ik sowieso wel. Meer informatief. Dat is het eigenlijk wel.
J: Waarover gaat Het Sinterklaasjournaal?
L: Het is niet zozeer educatief. Meer amusement. Het is eigenlijk meer een verhaal wat wordt gespeeld. En er mist altijd iets of er is iets kwijt. Dat waren nu geloof ik sleutels. Ik heb me er niet heel erg in verdiept hoor! De kinderen weten het sowieso beter dan ik. Het is eigenlijk een verhaal. Ieder ‘kwartiertje’ kijken we daarnaar. Nu was er natuurlijk ook iets met die gekleurde Pieten. En ik doe ook weleens iets met die website! Dan kan je liedjes meezingen en zo. Dat doe ik ook wel klassikaal en op de dag zelf mogen ze achter de computer zelf de spelletjes op de website doen, maar dat doen we dus niet altijd. De kinderen vinden het programma wel echt heel leuk en ze hebben het vaak thuis ook al gezien, maar dat is dan niet erg want dan herhalen we het gewoon. Dat vinden ze helemaal niet vervelend.
J: Zitten ze dan met de hele klas geconcentreerd te kijken? Of zijn er ook kinderen met andere dingen bezig?
L: Ik heb wel een paar flapuiten ertussen zitten. Dus sommigen kletsen er soms wel doorheen, maar de meeste kinderen niet hoor. De kinderen reageren soms wel op wat er gebeurt. Of ze vertellen het tegen de buren, van: “Dit en dit gaat er gebeuren.” Maar, dat zijn er meestal vier of vijf hoor en die vertellen dan echt wat ze al gezien hebben. Dan reageren de anderen weer met: “O, dat mag je niet doorvertellen!” Omdat die anderen het dan al hebben gezien en zij niet.
J: Wanneer kijk je met de kinderen naar Het Sinterklaasjournaal?
L: We kijken sowieso altijd naar alle afleveringen. In de pauze. Via het digibord. Met het ‘tien-uurtje’ kijk ik naar Het Sinterklaasjournaal en als het geen sinterklaastijd is Nieuws? Uit de natuur!32 Dan zijn we buiten geweest, komen we binnen en dan gaan we nog even eten en drinken en kijken we met elkaar naar Het Sinterklaasjournaal. Ik ook want je moet wel weten waar ze mee bezig zijn. Of aan het einde van de dag trouwens, dan doe
32 Nieuws? Uit de natuur! is een televisieprogramma van de NTR over de natuur voor kinderen in groep 5 of 6. Het programma wordt sinds 1985 gemaakt als onderdeel van SchoolTV. Sinds 2015 heet het programma: De Buitendienst (NTR: De Buitendienst).
ik het ook heel soms. Dan kijken we het om kwart voor drie of halfdrie. Als ze aan het stuiterballen zijn, ha ha. Dan denk ik: “Hup, hup: filmpje aan!” Maar, Het
Sinterklaasjournaal is helemaal goed daarvoor. Of Klokhuis of zo, weet je wel?
J: Wat vind je eigenlijk goed aan het programma?
L: Nou, wat ik heel goed vind, is dat ze ook best wel met de actualiteiten spelen. Dus dat er dingen echt gebeuren en dat zij die dan ook hebben. Met die gekleurde Pieten
natuurlijk. En ik vind het ook wel leuk dat er steeds wisselende dingen zijn. Dus dan heb je bijvoorbeeld dingen met een schoen die gezet wordt en natuurlijk Dieuwertje Blok die er dan af en toe tussendoor zit en dan gaat het verhaal weer verder. En op het einde heb je dan ‘Het Weer’. Dat vind ik wel leuk. Die afwisseling. En dat er ook echt zo’n duidelijk vervolg in zit.
J: En is er ook iets minder goed aan Het Sinterklaasjournaal?
L: Nou, ik vind het vrij kort. Het is volgens mij maar tien minuutjes of zo. En dan denk ik altijd: “O, is het nu alweer afgelopen.” Maar, weet je, voor groep 5 vind ik het vrij kort, maar voor groep 3 is het prima. Laat ik het zo zeggen. Dus het ligt er ook gewoon aan met welke klas je naar Het Sinterklaasjournaal kijkt. Dus dat vind ik wel jammer: dat het vrij kort is. En wat is er nog meer minder? Ja, kijk, ik doe dit al best wel lang. Al negen jaar of zo, of tien jaar zelfs al. En op een gegeven moment beginnen die verhalen zich te herhalen. Dan denk je: “O ja, het is weer hetzelfde. Er is weer iets kwijt. O ja, er gaat wel iets mis.” Weet je wel? Terwijl, die kinderen vinden het hartstikke leuk hoor! Maar, voor mij als leerkracht, dan denk ik altijd: “O ja, daar gaan we weer.” En het is ook niet zo dat ik die lesbrief lees. Want je hebt toch zo van die lessen die erbij horen? Dat doe ik niet. Ik weet niet of het is omdat ik het altijd veel van hetzelfde vind hoor, misschien ook wel omdat je altijd honderdduizend andere dingen moet, ha ha!
J: Heb je enig idee door welke omroep Het Sinterklaasjournaal wordt gemaakt?
L: De NTR toch? Van SchoolTV.33
J: Ja, dat klopt!
L: Volgens mij horen de meeste programma’s die ik in de klas kijk bij SchoolTV: allemaal erg geschikt voor deze leeftijd.
J: Want uit wie bestaat de doelgroep van Het Sinterklaasjournaal volgens jou?
L: Nou, er zitten ook wel volwassen grapjes in hoor. Dat vind ik ook wel weer leuk. Dat er voor volwassenen elke keer weer een grapje bij zit. Dan voel ik me ook weer een beetje aangesproken. Soms kijk ik het ook wel thuis hoor. Dat doe ik dan weleens. Want ik vind het wel leuk aan Het Sinterklaasjournaal dat ze wel altijd verfrissend zijn of zo. Of tenminste: die onderliggende grapjes en zo. Dat vind ik altijd wel leuk. En dan al die bekende Nederlanders. Marc-Marie af en toe, weet je wel?34 En dan Jochem Myjer
ertussen. Nou, dat vind ik gewoon grappig. Soms herkennen kinderen ze ook wel hoor, dan zeggen ze: “He! Dat is die en die! Die acteur!” Dat is wel grappig. Ik weet niet of je Welkom bij… de Romeinen kent?35
33 SchoolTV is een initiatief van de NTR. SchoolTV maakt televisieprogramma’s met lesmateriaal voor peuters, kleuters en leerlingen in het basisonderwijs en voortgezet onderwijs (NTR:
SchoolTV).
34 Van 2003 tot 2013 speelde Marc-Marie Huijbregts de rol van de ‘Sorry Piet’ in Het
Sinterklaasjournaal. Hij keerde in 2013 niet meer terug in het programma toen hij, nadat de
discussie over Zwarte Piet in Nederland was losgebarsten, stelde dat hij de ‘Sorry Piet’ alleen nog wilde spelen met een paar roetvegen op zijn gezicht (Beeld en Geluid: Marc-Marie Huijbregts). 35 Welkom bij… de Romeinen is een historische comedy van de NTR, gemaakt als onderdeel van
SchoolTV. In het programma ontvangt presentatrice Dorine Goudsmit (Plien van Bennekom)
Romeinse gasten die al jaren dood zijn. Enkele voorbeelden zijn de stichters van Rome: Romulus (Waldemar Torenstra) en Remus (Olaf Malmberg), dichter Ovidius (Marc-Marie Huijbregts) en
J: Ja, dat vind ik echt fantastisch!
L: Dat heb ik ook gekeken met de klas. Daar lijkt Het Sinterklaasjournaal eigenlijk best wel op. Daar zitten ook grapjes in voor volwassenen. Want ik moest keihard lachen om sommige dingen, terwijl sommige kinderen dan niet eens lachen, maar ik vind het dan grappig. Terwijl zij het niet eens doorhebben, weet je wel! Maar, dat is voor groep 5 ook echt heel leuk. Zeker ook omdat we, toen we dat keken, ook een Romeins thema
hadden. Dat was echt top.
Ik heb, trouwens, wel een keer echt iets gedaan met Het Sinterklaasjournaal. Toen ik hiervoor lesgaf aan groep 4 koos ik, zodra we naar Het Sinterklaasjournaal gingen kijken, iemand uit die dan ‘de verslaggever van de klas’ was. Dan wees ik iemand aan en die mocht dan een verslagje schrijven over Het Sinterklaasjournaal. Dan leerden ze echt om het programma samen te vatten. En dat hingen we dan op aan een waslijn in de klas. Dat heb ik dit jaar, in groep 5, eigenlijk niet gedaan, maar het is wel heel leuk. Want dan is het een soort ‘Begrijpend Lezen’. Om op te schrijven en te letten op: “Hee, wat wordt er nu eigenlijk gezegd en hoe kan ik dat nou in mooie zinnen opschrijven en zo kort mogelijk?” He, dat het niet een heel lang verhaal, een epistel, wordt.
J: Wat leuk!
L: Ja, dat is ook wel echt een hele leuke opdracht, ja. Dat kan ik volgend jaar wel weer doen!
J: Er is een discussie gaande over Zwarte Piet in Nederland. Kan je me uitleggen waar die discussie over gaat?
L: Ja, hij gaat over waarom de Piet zwart is. Dat werkt sommige mensen tegen het harnas in… Hoe zeg je dat?
J: Het stuit ze tegen de borst?
L: Ja precies. En een aantal ook weer helemaal niet. Die zijn juist alleen maar voor. Die zeggen: “Het hoort bij de traditie.” Maar, ik moet eerlijk zeggen dat het in de groep niet zo leeft. In groep 5. Daar hebben we het eigenlijk helemaal nooit over gehad. Het interesseert ze allemaal niet zoveel, die kinderen. Als Zwarte Piet maar… Als er maar cadeautjes zijn! Nou ja, en het maakt kinderen ook allemaal niet zoveel uit. Of diegene nou zwart is of wit of gekleurd, weet je wel.
J: En wat vind je zelf van de discussie?
L: Ja, ik word er eigenlijk een beetje moe van. Om heel eerlijk te zijn. Ook omdat het een kinderfeest is. Soms denk ik: “Wat moeten die volwassenen daar allemaal mee, laat het gewoon zo zijn zoals het was, weet je wel. Doe niet zo moeilijk.” Maar ja, aan de andere kant denk ik ook wel weer: “Als mensen zich echt gekwetst voelen, zich er echt vervelend onder voelen, mensen die echt een donkere huidskleur hebben, dan vind ik die gekleurde Pieten ook wel oke.” Maar, als de kinderen maar blij zijn. Daar gaat het
eigenlijk om. Dus ik vind het best wel lastig hoor. Ik zit er een beetje tussenin. Ik word er wel een beetje… Phoe… Dat ik denk: “Waar gaat het over? Daar gaan we weer.” Weet je wel?
J: Vind je dat er een beslissing moet worden genomen over het uiterlijk van de Pieten?
L: Ja, dat ook weer niet. Een collega van mij zei: “Ja, in de jaren tachtig was het ook zo.” Toen gingen ze ook ineens allemaal gekleurde Pieten doen. En daarna is het vijftien jaar weer normaal en dan komt het weer omhoog. Dus volgens mij moet de storm weer een beetje gaan liggen en dan is het wel weer oké of zo.
keizer Augustus (Hans Kesting). Het programma werd uitgezonden in 2014. In 2013 bracht de NTR al het soortgelijke programma, getiteld Welkom in… de Gouden Eeuw, uit. Dit programma kreeg in 2013 een eervolle vermelding van de jury van de Zilveren Nipkowschijf. Inmiddels is de reeks aangevuld met Welkom in… de IJzeren Eeuw (2015) (NPO Zapp Welkom in… De IJzeren Eeuw).
J: Dus wat jou betreft hoeft, bijvoorbeeld de overheid of zo, geen uitspraken over Zwarte Piet te doen.
L: Nee, dat vind ik echt een beetje te ver gaan hoor.
J: Vind je dat Het Sinterklaasjournaal iets met de discussie moet doen?
L: Nou ja, die doen het al toch, met die gekleurde Pieten ook. Maar, zij hoeven er, wat mij betreft, niet inhoudelijk op in te gaan. Het is een kinderprogramma, dus nee. Ik zou het lekker laten zitten, ha ha!
J: Vind je dat een publieke omroep, zoals de NTR, de verantwoordelijkheid heeft om iets te doen met de discussie?
L: Ja, misschien in een volwassen programma, maar niet in Het Sinterklaasjournaal. Ik weet eigenlijk niet eens meer wat het programma vorig jaar deed met de Pieten.
J: Ze hadden veel ‘gewone’ Zwarte Pieten en daar liepen vaak Pieten met roetvegen tussendoor…
L: O ja, maar dat is helemaal prima. Dat is me niet eens opgevallen. Goed zo. Ik zou er ook niet te veel aandacht aan besteden. Dan ga je weer die hele discussie aanwakkeren. Maar, ik snap wel in wat voor positie zij zitten hoor. Ze zitten natuurlijk wel met de vraag: “Gaan we er nou iets mee doen, of gaan we er niks mee doen”. Daar moet natuurlijk wel over gesproken worden. In zo’n programma. Of tenminste: als je zo’n programma aan het maken bent. De programmamakers dan. Het moet dus niet in het programma, maar bij het maken van het programma.
Nou, ik vind het wel goed hoor. Dat ze dat hebben gedaan met die roetvegen en het er, vorig jaar in ieder geval, niet over gehad hebben. Zo hebben wij op school het ook gedaan. Wij hadden ook roetvegen en eentje was dan wel helemaal zwart. Dat was gewoon prima.
J: Heb je het eigenlijk weleens met de kinderen over de gebeurtenissen in het programma?
L: Nou, niet specifiek. Ik kan me wel iets met stenen herinneren. En met sleutels. Maar, daar hebben we het niet echt specifiek over gehad.
J: Vinden de kinderen het programma ook weleens te spannend?
L: Nee, nee. Ik heb niet van ze gehoord dat ze iets eng vonden of zo. Maar, op zich, kunnen ze ook wel veel hebben. Maar, soms kijken ze ook weleens dingen dat ik denk: “Nou, Harry Potter deel 7…” Weet je. Die vond ik al eng. Dat vind ik echt wel een soort verschil met vroeger hoor. De kinderen van nu kijken echt dingen waarvan ik denk: “Huh? Wat raar dat je dat kijkt.” Daarom vonden ze het waarschijnlijk ook niet eng.
J: En je vertelde dat je het Sinterklaasjournaallespakket niet gebruikt…
L: Nee, klopt. Andere leerkrachten hier doen er ook niets mee. Je kan het gewoon
downloaden volgens mij, maar dat heb ik niet gedaan. Maar, bij de kleuters spelen ze de verhaallijn wel na. Daar doen ze er echt in mee. Dat weet ik wel ja.
J: Oke en zijn er nog bepaalde figuren uit het programma populair in de klas?
L: Ze hebben het wel vaak over ‘Pietje Paniek’! Ja, die vinden ze wel grappig. Dat is Jochem Myjer toch?
J: Ja.
L: Maar de rest niet echt hoor.
J: Wat moeten de programmamakers van Het Sinterklaasjournaal wat jou betreft in de toekomst doen met Zwarte Piet?
L: Ik zou er niets mee doen. Nee. Gewoon afwachten wat er in de maatschappij gebeurt. Ze kunnen er wel een paar gekleurde Pieten of Pieten met vegen tussen doen, maar ik zou daar geen heel verhaal aan wijden. Dan krijg je weer de discussie: “Ja, maar het is niet het juiste verhaal. Het klopt niet, dat verhaal.” Weet je wel? Krijg je dat weer. Nee, ik zou het lekker niet doen. Nee, want kinderen maakt het toch niks uit.
J: En hoe gaan jullie er op school mee om? Jullie hadden dus vorig jaar een Piet met vegen en een Zwarte Piet?
L: Ja, toen moest ik helpen schminken, maar toen was er niet zoveel te schminken want het was alleen maar een beetje roet. Dus het was zo klaar en toen kon ik weer naar m’n klas.
J: Waarom hebben jullie ook voor een Piet met vegen gekozen?
L: Ja, ik denk dat ook wel een aantal ouders brieven hadden geschreven naar onze school. Het leeft wel echt onder de ouders. Ik denk dat ze zich echt wel een beetje gedwongen voelden. Denk ik. Ik weet eigenlijk niet precies wat de keuze was.
J: Is door de mensen die daarover gaan hier op school gekeken naar hoe Het
Sinterklaasjournaal met de Pieten omgaat? L: Nee.
J: Oke. Ik denk dat we er wel doorheen zijn. Wat vond je van het interview?
L: Leuk! Het voelde niet echt als een interview. Maar, het is wel een gek tijdstip hoor, dat je het interview doet, ha ha! Als je hier in november had gezeten had ik veel meer
geweten. Al denk ik dat dat ook aan mij ligt. Als je het de kinderen zou vragen dan zouden ze het je allemaal zo weer kunnen vertellen.
J: Ja, helaas kwam het in de planning zo uit dat ik nu mijn scriptie moest schrijven.
L: O ja, ik begrijp het.
J: Bedankt voor je hulp en tijd!