Verslag van de algemeene vergadering van groep A van het Algemeen
Nederlandsch Verbond op 24 Mei 1902 in Dordrecht.
Aanwezig zijn volgens de lijst de vertegenwoordigers der afdeelingen Amsterdam, Dordrecht, Rotterdam en Schiedam, de leden van het groepsbestuur: de heeren Kern, Kiewiet de Jonge, de Ridder en Tijssens, benevens tien leden waarvan drie dames.
Van den heer Marcellus Emants is bericht ontvangen dat hij wegens uitlandigheid de vergadering niet kan bijwonen.
De voorzitter, professor dr. H. Kern opent de vergadering en heet de aanwezigen welkom.
‘Wanneer de wettelijke bepalingen het niet voorschreven, zou er zeker weinig aanleiding bestaan tot het vragen van uw aandacht voor een verslag. Zoo ooit toch zou men geneigd zijn het achterwege, te laten nu er zoo weinig vermeldenswaard schijnt te zijn voorgevallen in de groep A gedurende het afgeloopen jaar.
Ik zeg “schijnt”, want het zou kunnen zijn, dat er inderdaad veel gebeurd was, doch dat dit voor het bestuur was verborgen gebleven. De afdeelingen, met uitzondering van Haarlem, Schiedam en te elfder ure nog Dordrecht, hebben niet voldaan aan art. 18 van het reglement en geen opgave van haar werkzaamheden gezonden en haar verrichtingen en toestand zijn dus niet bij ons bekend geworden. Dat dit een gevolg is van de weinige aandacht, die, zelfs door als zeer belangstellend bij ons te boek staande leden, aan den inhoud van en de berichten in Neerlandia wordt geschonken, lijkt mij wel waarschijnlijk.
Niets zou zeker het bestuur aangenamer zijn dan dat de gevolgtrekking ten onrechte wordt gemaakt en dat integendeel allen even ijverig zijn geweest, maar ik vrees dat voor ons dit genoegen niet is weggelegd.
De afd. Haarlem gaf aan haar leden vrij toegang tot een voordrachtenavond van mej. Möllinger en jonkvr. Wichers, waarop het publiek tegen betaling toegang had. De avond leverde een klein tekort op.
De afd. Schiedam gaf, in vereeniging met de afd. Schiedam van de Ned
Z.-Afrikaansche Vereeniging, een Transvaalavond, die een batig slot gaf van f242 ten voordeele van het Schiedamsche Tehuis voor Afrikaner vrouwen en kinderen. De afd. Dordrecht richtte twee liederen-avonden in, zooals in het vorige jaar de afd. Haarlem gedaan had. De leden van het Verbond hadden op deze avonden geen voorrechten. Het goede slot strekte tot betaling van oude schuld.
Een nieuwe afdeeling werd, na een voordracht van dr. Kiewiet de Jonge, die ook vanwege het Verbond te Hengelo een spreekbeurt vervulde, gesticht te Nijmegen, een correspondentschap werd gevestigd te Helmond, de afdeeling Voorne en Putten werd opgeheven.
De groep telt op het oogenblik 1833 gewone, 196 beschermende en 17
begunstigende leden. Vergeleken met het vorige jaar dus een vermindering met 39 gewone en 18 beschermende leden.
De aftredende leden van het groepsbestuur, die in de vergadering van Mei 1901 herkozen werden, namen die benoeming aan.
De Heeren P.J.A. De Bruïne te Zwijndrecht en P.J. De Kanter te Dordrecht, door het groepsbestuur tot leden van den Raad van Bijstand benoemd, traden als zoodanig toe.
En hiermede is het verslag, voorzoover ik het geven kan, ten einde.’
Aan de orde is de verkiezing van zes leden van het groepsbestuur wegens aftreding volgens rooster, (zie Neerlandia Mei 1902).
De heeren de Ridder en Tijssens deelen mede dat zij voor een herbenoeming niet in aanmerking wenschen te komen.
Herkozen worden de heeren Kern, Gallée, Woltjer, Muller en gekozen P.J. de Kanter en C. van Son.
De heeren Kern en van Son verklaren hun benoeming aan te nemen, de eerste voor een jaar, zeggende voornemens te zijn dan zijn plaats te zullen afstaan aan jongere krachten.
De voorzitter dankt de heeren de Ridder en Tijssens voor hetgeen zij voor het Verbond hebben gedaan.
Daarna verkreeg de heer dr. H.J. Kiewiet de Jonge het woord tot het doen van eenige mededeelingen. Hij besprak o a. het beweren van een Duitscher, die in Zuid-Afrika geweest is, als zou het Nederlandsche element er niet zoo groot zijn. Om dit beweren te ontzenuwen, heeft dr. Colenbrander het archief der O.I. Comp. doorzocht, en daaruit staten opgesteld van de Nederlandsche personen en hunne afstammelingen, die zich in Zuid-Afrika hebben gevestigd, om daaruit het percent van 't Nederlandsche element te kunnen bepalen. Het geschrift van dr. Colenbrander tegen de beweringen van dr. Vallentin, als zou het Duitsche element in Z.-Afrika veel sterker zijn, zal als no. 9 der geschriften van het Verbond verschijnen.
Voorts besprak hij uitvoerig de bemoeiingen van het Verbond en wees op de groote onverschilligheid, die het ondanks alle opwekking zoo menigmaal ondervindt. Enkele aanhalingen uit brieven toonden dat hier en daar de onverschilligheid door warme belangstelling wordt vervangen. Daarom riep hij den leden op, zoo krachtig mogelijk voor het
Ver-68
bond te ijveren, om onzen stam de plaats te geven, die hem toekomt.
Daarna besprak hij de liefde van den Italiaan Bizio voor het Nederlandsch en de pogingen, die gedaan worden om in Londen, Berlijn en Smyrna afdeelingen van het Verbond te vestigen.
Nog wees hij op de valsche voorstellingen, die door de pers in de Straits Settlements gegeven worden van ons beheer in Indië. De hoofdredakteur van 't Handelsblad, Ch. Boissevain, heeft reeds daarop gewezen, dr. Kiewiet de Jonge wenschte dat in een Engelsche revue een bondig artikel over dat beheer zou verschijnen. Daartoe stelde hij zich in verbinding met den heer H. Bosboom, maar de meeningen van de bestuursleden der Indische groep van het Verbond waren verdeeld, zoodat dit punt nog in onderzoek is. Verder deelde hij mede dat een Amerikaan, de heer Edward Hale, 100 dollars beschikbaar had gesteld mits het Verbond zorge voor Hollandsche lectuur voor de Zuid-Afrikaansche ballingen.
Medegedeeld werd, op een vraag van een der aanwezigen, dat het congres te Kortrijk doorgaat en omtrent 20 en 21 Augustus gehouden zal worden. De voorzitter kon er echter geen mededeeling van doen, omdat hem nog niets bekend was.
Dr. Kiewiet de Jonge deelde nog mede, dat de tekst is opgemaakt van een klein propagandaboekje, waarin het doel van het Verbond duidelijk is uiteengezet.
Van de afdeelingen blijkt geen voorstel te zijn ingekomen en geen der aanwezigen verlangt meer het woord.
De voorzitter sluit de vergadering met dankzegging voor de betoonde belangstelling.
Dordrecht, 24 Mei 1902.
De secretaris van groep A. MR. H.J.M. TIJSSENS.
Vlaanderen
Uit Vlaanderen.
Van het Nederlandsch Congres, dat van 20 tot 23 Augustus a.s. te Kortrijk zal plaats hebben, is thans de regelingscommissie samengesteld met Julius Sabbe als Voorzitter, den H. Hugo Verriest als ondervoorzitter.
Secretarissen zijn de HH. Th. Sevens en A. Matton te Kortrijk. We rekenen er op, dat de Noordnederlanders, wier geestdrift ontvlamd door A. Sevens Jr. verleden jaar te Nijmegen aan Kortrijk boven Brussel de voorkeur deed geven, het Congres in grooten getale zullen bijwonen. Den 17 beginnen de groote feesten tot herdenking van den Guldensporenslag in 1302.
We zetten onze Noordnederlandsche medeleden sterk aan om in tijds te zorgen voor logies en zich daarvoor tot beide Secretarissen te wenden.
***
Over den Guldensporenslag verschenen een reeks geschiedkundige schriften, o.a. van Deken De Gryse, L. Opdebeeck, Pastoor Laenen, Theod. Sevens en Victor Fris.
Dit laatste, een boek van 203 blz., uitgave van het Willems-Fonds, is het belangrijkste en het werk van een historicus, die grondig dat bewogen tijdvak uit Vlaanderen's geschiedenis kent.
***
Een ander boek, dat belangstelling zal wekken is Indrukken en Ervaringen door wijlen D. Sleeckx, waarvan de uitgever J. Vuylsteke het prospectus verzonden heeft. De schrijver heeft een belangrijke rol gespeeld in de eerste Vlaamsche Beweging. Het is te denken, dat de bladz., die hij volgens het prospectus wijdt o.a. aan de familie Van Rijswijck, Th. Van Rijswijck soldaat, den Olijftak en zijne leden, de Noordstar, het Zwart Paard en zijne bezoekers enz. ons menige onbekende bijzonderheid zullen meedeelen.
***
Onze laatste verkiezingen hebben zijn zetel doen verliezen aan den beruchten antiflamingant Tournay-Detilleux en hebben terug in de Kamer gebracht Pastoor Daens, een der weinige Vlaamsche Kamerleden, die er Nederlandsch sprak. Thans zal de heer De Backer, die daar zoo goed als alleen, steeds aan zijn grondbeginsel moedig is blijven vasthouden, er niet meer alleen staan.
Tevens is nog in de Kamer gekozen de Heer Huyshauwers voor Gent, die onlangs op een banket van den kring van Jonge Katholieken ‘God en Vaderland’ verklaard heeft, dat hij een wetsvoorstel tot vervlaamsching van de Gentsche Hoogeschool, als het voor de Kamer kwam, warm zou verdedigd hebben.
***
In de maand Mei kan de Vlaamsche beweging op niet veel volbracht werk wijzen; 't was alles voorbereiding voor later:
Op muzikaal gebied:
1o. voor 13en en 14en Juli, ter gelegenheid van het eerste congres van het Verbond der Koorzangmaatschappijen van België, de uitvoering te Gent, door de Melomanen van ‘Leiden ontzet’ gewrocht van Oscar Roels; en van een bizonder werk, door denzelfden toonkundige, dat door aanhalingen, aan de beroemdste onzer Vlaamsche toondichters ontleend, het hooge kunstpeil van Vlaanderen zal verheerlijken.
2o. voor het aanstaand bezoek van Prins en Prinses Albert aan Gent, door dezelfde maatschappij de uitvoering van de ‘Artevelde cantate’ van Gevaert.
3o. voor 3 Augustus, uitvoering van Peter Benoit's: ‘Conscience Cantate’ onder leiding van den heer Hullebroeck te Ledeberg bij Gent.
4o. in den loop van dit jaar de opvoering van ‘Melusina’ van Frans Gittens door een Engelsch gezelschap.
5o. voor het begin van toekomend jaar de uitvoering van Benoit's ‘Lucifer’ te Brathford, onder de leiding van den heer Edward Keurvels.
6o. voor Vrijdag, 22 Augustus, ter gelegenheid van het XXVIIe Nederlandsch Congres, prachtig concert van Vlaamsche muziek, bestaande uit: ‘De Leie’, van Benoit, ‘Klokke Roeland’ van Tinel, en het laatste tooneel van het 2e bedrijf uit Hergbergprinses van Jan Blockx.
7o. voor toekomend jaar, uitvoering door de Melomanen van Tinel's oratorio ‘Franciscus’.
8o. tegen 1 October het begeven van de plaats van leeraar voor orgel aan het Gentsche Conservatorium, waarvoor ditmaal kennis der Nederlandsche taal verplichtend is gesteld. Dit is voor de Vlamingen eene overwinning.
***
Een grootsch en stout plan van den heer Frans Gittens om te Londen dezen zomer gedurende een veertiental dagen Vlaamsche lyrische drama's en opera's en stukken van het Vlaamsch dramatisch repertorium uit te voeren, met voordrachten in het Engelsch door hem, is niet tot verwezenlijking gekomen omdat de Regeering de enkele duizenden op haar begrooting niet kon vinden, om de inrichters, bij gebeurlijk verlies, ter hulp te komen. Het volgende jaar lukt dat plan zeker.
***
Het gemeentebestuur van Schaarbeek heeft, op aandringen van haren burgervader, den heer Kennis, besloten tot het oprichten, op eigen kosten, van een gedenksteen aan Emanuel Hiel op het Collignonplein.
***
Te Brussel heeft de heer Van Kalken twee jaren lang, eenen kosteloozen leergang gegeven in de geschiedenis van de Nederlandsche taal. Op Zaterdag, 17 Mei, boden zijne leerlingen hem een feest aan en een kunstwerk als blijk van hulde en
dankbaarheid. Ook wij zeggen, om zijne beproefde liefde en opoffering voor onze taal, hem hier van harte dank.
Weer ondergingen we een smartelijk verlies door het afsterven van ons medelid den dichter der Makamen en Ghazelen en van Zonnestralen, Jan Van Droogenbroeck, in den ouderdom van 67 jaren. De brave man heeft, eilaas, niet lang mogen genieten van de zoo wel door hem verdiende rust. Menige Vlaming, die nooit te vergeefs een beroep deed op zijne hulpvaardigheid, zal met een dankbaar aandenken, zijn heengaan betreuren.
69