Thema natuurbescherming

Natuurbeschermingswet 1998, Vogel- en Habitatrichtlijn

De Natuurbeschermingswet 1998 beschermt gebieden die zijn aangewezen in het kader van de Habitatrichtlijn, Vogelrichtlijn, beschermde natuurmonumenten en wetlands. Op 1 oktober 2005 is de wet gewijzigd. Sindsdien zijn de bepalingen vanuit de Europese Vogelrichtlijn en Europese Habitatrichtlijn in de

Natuurbeschermingswet 1998 verwerkt.

Met de gewijzigde Natuurbeschermingswet 1998 is het verschil tussen Beschermde Monumenten en Staatsnatuurmonumenten vervallen: beide zijn nu Beschermde Natuurmonumenten. Beschermde Natuurmonumenten die overlappen met Natura 2000-gebieden worden opgeheven en niet langer beschermd als Beschermd

Natuurmonument. De natuurwaarden waarvoor het natuurmonument was aangewezen worden wel in de Natura 2000-aanwijzing opgenomen.

Naast dat grote delen van het eiland zijn aangewezen onder Natura 2000 en enkele delen als Beschermd Natuurmonument, zijn grote delen van het eiland aangewezen als beschermd Wetland onder het Ramsar verdrag en maakt vrijwel het gehele eiland onderdeel uit van de Ecologische Hoofdstructuur.

Grote delen van Ameland maken onderdeel uit van het Wetland Waddeneilanden en Noordzeekustzone dat is aangewezen onder het Ramsar verdrag (de Wetlands- Conventie). Het betreft het duingebied, het Oerd, Neerlands Reid en De Hon. De dorpen, recreatieve voorzieningen en de landbouwpolders vallen buiten de begrenzing van het Wetland. De bescherming van Wetlands, is net als de Natura 2000-gebieden, geregeld in de Natuurbeschermingswet.

Flora- en faunawet

De Flora- en faunawet beschermt een aantal planten- en diersoorten. Waar de Natuurbeschermingswet 1998 gebieden beschermt, zorgt de Flora- en faunawet voor de bescherming van soorten. Deze soorten zijn in te delen in drie categorieën die verschillende mate van bescherming genieten.

 Soorten van categorie 1 bezitten de laagste graad van bescherming, wanneer deze soorten door activiteiten beschadigd of vernield worden, dan hoeft hiervoor geen ontheffing van de Flora- en faunawet te worden aangevraagd.

 Voor soorten van categorie 2 geldt dat ontheffing moet worden aangevraagd, wanneer deze soorten hinder ondervinden van een geplande activiteit. Om deze ontheffing te krijgen moet aangetoond worden dat de activiteit niet strijdig is met de gunstige staat van instandhouding van de soort. Daarnaast is het nodig dat er mitigerende en compenserende maatregelen worden genoemd die het effect van de activiteit op de soort verminderen. Er is geen ontheffing voor categorie 2-soorten nodig, wanneer gewerkt wordt volgens een door de minister van EZ goedgekeurde gedragscode.

 De hoogste bescherming genieten soorten van categorie 3. Voor activiteiten, die van invloed zijn op deze soorten, is altijd een ontheffing nodig. Om deze ontheffing te krijgen, moet sprake zijn van een groot openbaar belang. Verstoring die optreedt als gevolg van het realiseren van habitattypen in het kader van Natura 2000 kwalificeert in principe als ‘groot openbaar belang’. Ook dan moeten mogelijk mitigerende en/of compenserende maatregelen worden genomen om ervoor te zorgen dat de gunstige staat van instandhouding van de soort op populatie en individueel niveau niet wordt aangetast.

Natuurnetwerk Nederland, voorheen Ecologische Hoofdstructuur

Het gehele eiland, met uitzondering van de dorpen, maakt onderdeel uit van het Natuurnetwerk Nederland (NNN). Het NNN is een netwerk van grote en kleine bestaande en nog te ontwikkelen belangrijke natuurgebieden in Nederland. De Natura 2000-gebieden liggen bijna geheel binnen de grens van het NNN.

Het natuurnetwerk beperkt zich niet alleen tot de droge delen van Nederland, maar bestrijkt ook de Waddenzee, de Delta en de gehele Noordzee. Een belangrijk doel van het NNN is voorkomen dat natuurgebieden geïsoleerd komen te liggen en dat de natuurgebieden hun waarde verliezen. Het vormt de basis voor het Nederlandse natuurbeleid. Voor de gebieden met een NNN-status moeten natuurdoelen worden geformuleerd in de vorm van natuurdoeltypen. In het Natuurnetwerk Nederland geldt het 'nee, tenzij'-principe. Ruimtelijke ingrepen zijn niet toegestaan, tenzij er geen alternatieven zijn. Ook moeten de ontwikkelingen een groot openbaar belang hebben. De schadelijke effecten van de activiteit op de natuur moeten bovendien worden gecompenseerd. Ingrepen en ontwikkelingen in en in de nabijheid van de EHS mogen dan ook alleen plaatsvinden als deze geen wezenlijke kernmerken of

waarden van het gebied aantasten, met uitzondering van een zwaar wegend maatschappelijk belang.

De provincies zijn vanaf 2014 verantwoordelijk voor het Natuurnetwerk. In 2021 moet het Natuurnetwerk afgerond zijn. Het ministerie van EZ streeft ernaar om in 2020 meer dan 750.000 hectare aan natuurgebieden bij het Natuurnetwerk Nederland te laten horen.

Uitwerkingsplan Regionaal Beheer Schema (RBS) Object Ameland / Engelmansplaat 2004-2014

In het uitwerkingsplan RBS Object Ameland Engelsmanplaat 2004-2014 (Staats- bosbeheer, 2003) zijn van de door Staatsbosbeheer beheerde gebieden op Ameland de huidige situatie, ontwikkeling, knelpunten, oplossingen en maatregelen

beschreven. Er wordt in het uitwerkingsplan van Staatsbosbeheer verwezen naar de wensen uit het Beheerprogramma Rijksgronden Ameland 2000-2010 (zie paragraaf 4.1.2). Met het opstellen van een nieuw uitwerkingsplan wordt gewacht tot het Natura 2000-beheerplan is vastgesteld. Staatsbosbeheer is betrokken bij het opstellen van het Natura 2000-beheerplan.

Beheervisie Ameland van It Fryske Gea

Door It Fryske Gea is, parallel aan het opstellen van het Natura 2000 beheerplan, gewerkt aan een nieuwe beheervisie van de door haar beheerde gebieden op Ameland Oost. Het gaat hier om het Oerd de Hon en het duingebied tussen

strandpaal 17 en 22. De beheervisie Oost Ameland heeft betrekking op de periode 2013 – 2038. Deze beheervisie betekent een koerswijziging, namelijk dat er gedurende de komende 25 jaar meer dan voorheen zal worden ingegrepen in het gebied. Met één (of meer) grootschalige inrichtingsmaatregel(en) en lokaal een actief beheer (maaien, weiden) wil It Fryske Gea de visie stapsgewijs realiseren om een gevarieerder en soortenrijker gebied te ontwikkelen.

It Fryske Gea is tevens betrokken bij het Natura 2000-beheerplan en plannen worden op elkaar afgestemd.