Stedenbouwkundige en landschappelijke structuur

Het plangebied Valkenswaard-Zuid ligt aan de zuidwestflank van Valkenswaard en grenst aan de bestaande dorpsgrenzen van Valkenswaard en Dommelen en de provinciale weg richting Bergeijk. Het bijzondere van het gebied is dat het nu nog onderdeel uitmaakt van het buitengebied, terwijl het bijna rechtstreeks grenst aan het centrum van Valkenswaard.

De dorpsrand van Valkenswaard heeft een gesloten karakter.

De bebouwingsrand ten zuiden van Dommelen is meer op het buitengebied gesitueerd en kent een abrupte overgang van bebouwd naar onbebouwd.

De Luikerweg vormt de zuidelijke planbegrenzing. Dit is een belangrijke ontsluitingsroute tussen de regio Eindhoven en de Belgische grens. De drukke weg is een barrière in het buitengebied van Val-kenswaard. Door het open karakter van het buitengebied langs deze weg zijn de hoge verkeersinten-siteiten op deze weg duidelijk waarneembaar.

Ten westen grenst het plangebied aan grotere bospercelen afgewisseld met agrarische percelen. Gren-zend aan het plangebied ligt het Eurocircuit. Dit motorsportterrein is in het landschap opgenomen en niet als zodanig in het landschap waarneembaar. Ten zuidoosten van het Eurocircuit ligt een uitloper van de Malpiebergsche Heide.

Het plangebied ligt op de overgang van oude dekzandruggen en de voormalige woeste (natte) gron-den. In het verleden zijn de natte gebieden ontgonnen en is een grootschalig agrarisch landschap ont-staan. Op de hoger gelegen ruggen zijn Valkenswaard en Dommelen ontont-staan. Karakteristiek in het landschap zijn de beekdalen van de Dommel en de Keersop. Door de aanwezigheid van de Dommel en de Keersop heeft het gebied landschappelijke en ecologische waarden.

Om de beekdalen heen liggen de broekontginningen, de Kampen en de Esdekken. Aan de zuidzijde begint het (deels beboste) jonge ontginningslandschap. Het grondgebruik is hoofdzakelijk agrarisch.

Het gebied bestaat in de huidige situatie met name uit een open landschap met weilanden en akkers (maïs), afgewisseld worden met dahliavelden.

In feite kent het plangebied landschappelijk gezien een driedeling: de Dommelzone met aan weerszij-den de beekdalen die overgaan in agrarische gebieweerszij-den met bebouwing aan de ranweerszij-den.

Dommelzone

De rivier de Dommel heeft een diepe ligging. De Dommel is nu slechts waarneembaar bij de Dommel-sche watermolen aan de Dommelsestraat en bij de Venbergse molen, die ten zuiden van de Luikerweg ligt. De loop van de Dommel is in de laatste 200 jaar nauwelijks veranderd.

Karakteristiek voor het stroomgebied van de Dommel is een licht glooiend landschap met lager gele-gen beekdalen. Ten gevolge van meandering, beekafzetting en normalisatie is het beekdal reliëfrijk.

Het landschap langs de Dommel was in het verleden een kleinschalig beeklandschap met kleine wei-den, hooilanden en houtwallen. In de huidige beekdalen zijn nog steeds enkele elementen als hout-wallen en solitaire bomen van het oorspronkelijk landschap aanwezig.

Aan de westzijde van de kern Dommelen loopt de Keersop. De Keersop is een zijbeek van de Dommel die even voorbij het gehucht Keersop weer in de Dommel uitmondt. Het plangebied Valkenswaard-Zuid ligt grotendeels in de zone tussen beide waterlopen in. Deze Dommelzone is van belang voor uitwisseling binnen de natte natuur.

Middengebied tussen Dommel en Keersop

Het gebied gelegen tussen de rivieren is sterk verdeeld in percelen en kenmerkt zich door rechthoeki-ge kavels waarlangs op enkele plaatsen bomenrijen zijn rechthoeki-geplaatst. Aan de Mgr. Smetsstraat, Pastoor Bolsiusstraat en Venbergseweg worden (voormalige) agrarische boerderijen afgewisseld met vrijstaan-de woningen en geschakelvrijstaan-de traditionele woningen. Beivrijstaan-de straten zijn een uitloper van Dommelen.

Met name op de boerenerven en langs wegen is beplanting aanwezig.

Oostzijde Dommel

Het gebied ten oosten van de Dommel heeft een meer kleinschalig karakter. De kleine kavels worden door bomenrijen, hagen en kleine bosjes van elkaar gescheiden. Aan de oostzijde van de Dommel ligt de Kromstraat. Dit oude lint staat in verbinding met de dorpskern van Valkenswaard en de Luikerweg.

De bebouwing aan de Kromstraat is uit verschillende tijdsperioden. Voormalige agrarische boerderijen worden afgewisseld met vrijstaande woningen op ruime kavels.

Omgeving plangebied

De bestaande bebouwing in de dorpskommen van Dommelen en Valkenswaard bestaat uit oude lint-structuren met historische bebouwing en planmatig aangelegde woonwijken. De lintlint-structuren wor-den gekenmerkt door kleinschalige boerderijmassa’s, arbeiderswoningen en vrijstaande panwor-den uit de naoorlogse periode. Op enkele plekken wordt de woonbebouwing afgewisseld met kleinschalige be-drijfsbebouwing en schuren.

De planmatig aangelegde woonwijken zoals de Bloemenwijk in Dommelen en Hoge Akkers in Val-kenwaard, karakteriseren zich voornamelijk door rijenwoningen van twee bouwlagen met kap. De woningen hebben in deze wijken een traditionele architectuur. Aan de rand van woonwijk de Hoge Akkers in Valkenswaard, ligt aan de Van Linschotenstraat een kleinschalige bedrijventerrein. Op het terrein liggen blokvormige massa’s met bedrijfswoningen, direct gesitueerd aan de Van Linschoten-straat.

Vanuit de woon- en werkgebieden in Valkenswaard is het plangebied niet waarneembaar. De dorps-randen hebben een gesloten karakter. De bebouwingsrand ten zuiden van Dommelen is op het bui-tengebied gesitueerd en eindigt abrupt.

Ten westen van het plangebied heeft het buitengebied een besloten karakter. Grote bospercelen wor-den hier met agrarische percelen afgewisseld. Grenzend aan het plangebied ligt het eurocircuit. Dit motorcrossterrein is in het landschap opgenomen en niet als zodanig in het landschap waarneembaar.

Het terrein kan worden bereikt via de Mgr. Smetsstraat. Deze ontsluitingsroute loopt langs de dorps-grens van Dommelen.

De Luikerweg vormt de zuidelijke planbegrenzing. Dit is een belangrijke ontsluitingsroute tussen de regio Eindhoven en de Belgische grens. De drukke weg is een barrière in het buitengebied van Val-kenswaard. Door het open karakter van het buitengebied langs deze weg zijn de hoge verkeersinten-siteiten op deze weg duidelijk waarneembaar.

3.4 Verkeersstructuur

Het wegennet van de oorspronkelijke dorpen Dommelen en Valkenswaard is ontstaan vanuit neder-zettingen op de oostoevers langs respectievelijk de Keersop en de Dommel. Oude wegverbindingen zijn er met Eindhoven (via Waalre en Aalst) en met Eersel en Leende/Weert. De weg naar Borkel en België is na 1800 tot stand gekomen. Met name in de 20^e eeuw hebben Dommelen en Valkenswaard een sterke groei doorgemaakt. Inherent daaraan zijn nieuwe woonwijken gebouwd en wegen aange-legd.

Kenmerkend voor het huidige hoofdwegennet in Valkenswaard is de radiale wegenstructuur¹³, dat wil zeggen dat vrijwel alle invalswegen in het centrum uitkomen. In de hoofdwegenstructuur van Val-kenswaard nemen de N69 (Eindhovenseweg, Markt, Luikerweg) en de Leenderweg een dominante positie in. Overige veel gebruikte wegen zijn de Nieuwe Waalreseweg, Tienendreef, Westerhovense-weg/Bergstraat/Dommelseweg.

De Luikerweg loopt langs de zuidzijde van het plangebied en vormt deels de begrenzing van het ge-bied. De weg is een belangrijke doorgaande route. Ter hoogte van de bebouwde kom van Valkens-waard sluit een rotonde aan op de Luikerweg. Vanuit het plangebied is er ter hoogte van de Venberg-seweg een aansluiting op de Luikerweg. Deze aansluiting voldoet, mede door de hoge verkeersintensi-teiten op de Luikerweg, niet meer.

13 Tekst mede gebaseerd op het verkeersbeleidsplan gemeente Valkenswaard, Goudappel Coffeng, 15-02-1996

De route van de Venbergseweg loopt in noord-zuidrichting tussen de Luikerweg en de bebouwde kom van Dommelen en heeft voor deze kern een ontsluitende functie. Ter hoogte van de bebouwde kom gaat deze weg, via de Pastoor Bolsiusstraat over in de Mgr. Smetsstraat. Deze weg staat weer in ver-binding met de Dommelsedijk en Westerhovenseweg. Deze straten maken onderdeel uit van de door-gaande route tussen de kernen Bergeijk, Dommelen en Valkenswaard. De route Venbergseweg, Pas-toor Bolsiusstraat en Mgr. Smetsstraat wordt veel gebruikt als (sluip)route. Binnen de bebouwde kom geldt voor deze wegen een 30 km/h regime. Middels drempels en een versmald wegprofiel wordt het gebruik van deze route ontmoedigd. Toch bewerkstelligen deze maatregelen niet het gewenste effect.

Tussen woongebied Hoge Akkers in Valkenswaard en de Luikerweg lopen de linten Kromstraat en Goorkes. Beide wegen komen uit op de rotonde ter hoogte van de Luikerweg/Zuidelijke randweg. De Kromstraat is grotendeels verhard met klinkers. De rijbaan van het lint Goorkes en een klein deel van de Kromstraat, ter hoogte van de aansluiting met de Luikerweg, zijn onverhard. Dit is mede gedaan om het sluipverkeer tussen de kern Valkenswaard en de Luikerweg tegen te gaan. Ook hier wordt hiermee niet het gewenste effect behaald.