De vergelijking tussen residubevindingen van in Nederland geteeld producten en geïmporteerde producten is moeilijk te maken. Algemeen wordt aangenomen dat de monstername van geïmporteerde producten meer rekening houdt met herkomstgebieden waarvan vaker is gebleken dat MRL’s relatief vaak worden overschreden. Ook kan de periode van monstername meer gericht zijn op
probleemmaanden. Stratificatie voor deze verschillen is moeilijk onder andere vanwege de vaak zeer kleine aantallen monsters per product en per herkomstgebied. In dit onderzoek is voor aardbeien uitgezocht wat het percentage overschrijdingen in aardbeien zou zijn geweest indien representatief voor de aardbeien die in Nederland te koop zijn (naar herkomst), monsters zouden zijn genomen. Om te kunnen corrigeren voor mogelijke overbemonstering van een bepaald import product, moet men beschikken over kwantitatieve gegevens over een bepaald in Nederland verkrijgbaar product naar herkomst en, indien mogelijk, jaargetijde. Voor correctie voor import/eigen teelt zijn aldus veel gegevens nodig. In dit onderzoek is daarom alleen voor aardbeien getracht een inschatting te maken. In onderstaande tabel (tabel 1) worden aangegeven de herkomst en monstertallen, en
overschrijdingspercentages in aardbeien in de afgelopen 3 jaar. Geïmporteerde aardbeien komen relatief vaak uit Spanje of België, maar ook Polen is een land dat in toenemende mate aardbeien naar Nederland exporteert.
Tabel 1: Overzicht van aantal monster en residubevindingen voor aardbei naar herkomstgebied
Product Herkomst Jaar N %> MRL
Aardbei Argentinie 2005 1 0 Belgie 2003 5 40 2004 5 20 2005 7 42,9 Chili 2003 1 0 Duitsland 2003 1 0 2004 4 25,0 2005 1 100,0 Egypte 2003 6 0 2004 6 33,3 2005 7 14,3 Frankrijk 2004 1 0 Hawaii 2005 1 100 Israel 2003 2 0 2004 8 12,5 2005 4 25 Kenia 2003 6 50 Marokko 2003 9 33,3 2004 6 83,3 Mexico 2004 1 100 Maleisie 2005 3 33,3 Nederland 2003 143 6,7
2004 163 2,5 2005 172 17,4 Polen 2003 2 0 2004 1 0 2005 2 0 Spanje 2003 73 49,3 2004 70 28,6 2005 58 19 Thailand 2005 1 0 Verenigde Staten 2003 2 100 2004 1 100
Werkwijze bij correctie voor aandeel import
De gevolgde werkwijze bij stratificatie voor import bij aardbeien is als volgt:
• Stel de hoeveelheid import van aardbeien per jaar vast (rekening houdend met doorvoer)
• Stel de hoeveelheid aardbeien dat op Nederlandse bodem is geteeld per jaar vast (rekening houdend met export)
• Bepaal de totale hoeveelheid import + nationaal product, en bepaal het aandeel import (A) • Bepaal het aandeel meetresultaten in import producten in het totaal aantal metingen in het product
per jaar (B)
Indien B > A :overbemonstering: bepaal de theoretische verdeling van MRL-overschrijdingen in aardbeien indien naar evenredig aandeel in totaal, import – nationale teelt was bemonsterd. Resultaat: Residubalans in aardbeien gecorrigeerd voor bias in bemonstering import/teelt in NL De productie van aardbeien in Nederland is in de periode 2003 - 2004 gestegen van 35,900 ton tot 36,500 ton. De productie van de open grond aardbeienteelt heeft in deze jaren 19,400 en 21,000 ton opgeleverd, terwijl de teelt onder glas en plastic tunnels goed was voor een productie van 16,500 en 15,500 ton in de jaren 2003 en 2004 (bron CBS oogstramingen). De productiecijfers voor het jaar 2005 zijn nog niet beschikbaar.
De export van Nederlandse aardbeien vindt voornamelijk plaats naar België (38%), Verenigd Koninkrijk (32%) en Duitsland (7%). Deze export percentages zijn afkomstig van gegevens van PT/KCB in 2004. Vanaf 2002 is een stijgende lijn te zien in de export naar vooral België en Verenigd Koninkrijk.
In Nederland wordt 16,000 ton aardbeien geïmporteerd (2004) uit voornamelijk Spanje (46%) en België (22%). Deze import vindt in belangrijke mate plaats in de maanden maart t/m juni, met een duidelijke trend naar steeds eerder in het jaar. In tabel 2 is een overzicht gegeven van de landen van waaruit aardbeien worden geïmporteerd.
Tabel 2. Import van verse aardbeien x 1.000 kg (bron Eurostat)
Land van oorsprong 2003 2004
Spanje 6.606 7.730 België 3.351 3.731 Polen 168 2.113 Israël 599 989 Duitsland 1.236 857 Egypte 621 577 Frankrijk 83 238 Gazastrook 260 189 Verenigd Koninkrijk 190 131 Italië 297 60 Marokko 13 39 Overige landen 160 150 Totaal 13.584 16.804
Uit tabel 2 blijkt dat de import van aardbeien naast Spanje en België in 2004 ook uit Polen afkomstig is. De import vanuit Polen bleef in 2003 ineens achterwege, want in 2002 was de import uit dit land nog 2.097 ton. Het blijkt overigens dat 2003 vooral voor Spanje een zeer slecht seizoen is geweest. Een ongewoon natte lente gevolgd door een periode met hoge temperaturen zorgden voor de verspreiding van schimmels. Daarnaast geven landen als Duitsland, Egypte, Gazastrook, Verenigd Koninkrijk en Italië in 2004 een daling van de export van verse aardbeien naar Nederland te zien in vergelijking met 2003.
Van de geïmporteerde aardbeien in Nederland is een gedeelte dat voor re-export bestemd is. Om de omvang van deze re-export vast te kunnen stellen dienen we over cijfers te beschikken die zowel inclusief als exclusief deze re-export weergeven.
In tabel 3 wordt de export van aardbeien weergegeven uit bronnen die re-export wel en niet in hun cijfers betrekken. Eurostat verzamelt namelijk de totale import en export van een land (dus inclusief re- export). PT/KCB geeft de exportcijfers altijd weer zonder rekening te houden met re-export. De
omvang van de re-export kan derhalve worden bepaald door de cijfers van PT/KCB af te trekken van de cijfers van Eurostat.
Tabel 3. Export van aardbeien in Nederland (x 1.000 kg)
Bron van gegevens 2003 2004
Eurostat 19,400 28,900
PT/KCB 13,900 16,300
Re-export 5,700 12,600
Nemen we de productie in Nederland, de export naar andere landen en de import in overweging dan kunnen we hieruit in tabel 4 de uiteindelijke hoeveelheid en herkomst van verse aardbeien op de markt in Nederland bepalen.
Tabel 4. Opbouw Nederlandse markt van verse aardbeien (x 1.000 kg)
2003 2004 2005
Productie NL *) 35,900 36,500
Minus Export NL, excl. re-export **) 13,900 - 16,300 - 19,600 -
Subtotaal NL 23,000 20,200
Plus Import NL, excl. re-export ***) 7,800 6,000
Op de markt gezet in NL 30,800 26,200
*) Oogstramingen CBS **) Cijfers PT/KCB
***) Gegevens Eurostat minus re-export: Import in 2003: 13.500 – 5.700 = 7.800 ton Import in 2004: 16.800 – 12.600 = 6.000 ton
Uit bovenstaande gegevens kan nu het aandeel import van aardbeien worden berekend:
2003: import 7.800 van een beschikbare hoeveelheid op de markt van 30.800, percentage import: 25,3 %
2004: import 6.000 van een beschikbare hoeveelheid op de markt van 26.200, percentage import 22,9% Het is niet mogelijk gebleken om uit de beschikbare importcijfers het aandeel aardbeien te bepalen dat uit landen buiten de EU afkomstig is. De importcijfers van de individuele landen buiten de EU zijn wel bekend, maar het is niet duidelijk welk deel van de import in Nederland is gebleven en welk deel voor re-export bestemd is geweest. Ook was het niet mogelijk om te differentiëren naar jaargetijde.
Het aandeel import in de monsteraantallen aardbeien in 2003 en 2004 kan worden berekend uit de getallen in Tabel 6.1 in het rapport:
2003: totaal 109 (EU en niet EU) + 143 (NL) = 252, aandeel import: 43,3% 2004: totaal 103 (EU en niet EU) + 163 (NL) = 266, aandeel import 38,7%
Het percentage MRL-overschrijdingen in aardbeien is ongecorrigeerd in 2003 22,2% en in 2004 13,5% Gebaseerd op de gegevens zijn de volgende percentages overschrijdingen in Nederlandse en import aardbeien bekend/berekend:
Percentage overschrijdingen in aardbeien uit Nederland: 2003 - 6,7%, 2004 – 2,5%
Percentage overschrijdingen in import (EU en niet EU) aardbeien: 2003 – 42,2%, 2004 – 31,1% De gecorrigeerde percentages zijn aldus:
Gecorrigeerd 2003: 0,747 x 6,7% + 0,253 x 42,2% = 15,8% (ongecorrigeerd 22,2%) Gecorrigeerd 2004: 0,771 x 2,5% + 0,229 x 31,1% = 9,1% (ongecorrigeerd 13,5%)
Geconcludeerd kan worden dat correctie voor aandeel import in aardbeien leidt tot een verlaging van geconstateerde percentages MRL-overschrijdingen. Voor correctie voor aandeel import zijn verder veel gegevens nodig.