Gecentraliseerd bedrijfsmodel
Gedecentraliseerd bedrijfsmodel
1. Indeling activiteiten:
- Globaal: functionele indeling (centralisatie van activiteiten) 1. Indeling activiteiten: - Lokaal: geografische landenindeling (lokale markten) 2. Aansturing/uitvoering activiteiten:
Centrale aansturing, lokale uitvoering
Centrale leiding stuurt de volledige waardeketen aan
(strategisch centrum), lokale eenheden voeren enkel het beleid uit.
Voordeel: betere inzicht op groepsniveau,
concentratievoordelen, veel focus op lange termijn resultaten
Nadeel: grote(re) afstand tussen de aansturing en de werkvloer
2. Aansturing/uitvoering activiteiten: Aansturing & uitvoering op lokaal niveau
Veel autonomie (beslissingsvrijheid) toegekend aan de semi- autonome lokale vestigingen t.a.v. aansturing
risico's/functies.
Voordeel: korte lijnen, aansturing dichterbij de werkvloer Nadeel: door drukte in operationele activiteiten kans overzien van strategische zaken, meer focus op korte termijn resultaten
3. Functies
Alle belangrijke functies geconcentreerd bij de centrale leiding
Voordeel: interne specialisatie Nadeel: eenzijdige belangstelling
3. Functies
Alle belangrijke functies op lokaal niveau (decentraal) Voordeel: veelzijdige belangstelling
Nadeel: interne specialisatie niet/onvolledig benut 4. Kennis en deskundigheid
Samengebracht bij de centrale leiding
Voordeel: interne specialisatie optimaal ingezet/benut Nadeel: gevaar op eenzijdigheid
4. Kennis en deskundigheid
Op eigen locatie aanwezig bij de decentrale eenheden (lokaal)
Voordeel: ter plekke beschikbaar, tijd- en geld besparend Nadeel: interne specialisatie niet/onvolledig benut 5. Beslissingsbevoegdheden; effectieve zeggenschap
(“macht”)
Geconcentreerd in één centrale punt; landenmacht gebroken Te sterke centralisatie kan uitoefening van activiteiten
verhinderen; dusdanig indelen/toekennen zonder dat de lokale eenheden belemmerd worden in hun functioneren.
Voordeel: optimale werking van de 'eenheid van beleid'; enorme tijdbesparing op onderhandelingen binnen de MNE (intercompany (internationale) leveringen/verkopen) Nadeel: gevaar lokale eenheden belemmerd in hun functioneren
5. Beslissingsbevoegdheden, effectieve zeggenschap (“macht”)
Verspreid over meerdere punten; landenmacht
Te sterke decentralisatie kan leiden tot grote afstand tussen de toplaag en de decentrale eenheden; dusdanig
indelen/toekennen zonder dat de gehele organisatie hierdoor nadeel van heeft.
Voordeel: beslissingen dichterbij de werkvloer (effectief) Nadeel: tijdverlies door onderhandelingen over prijzen en andere voorwaarden binnen de groep (intercompany (internationale) leveringen/verkopen); grote afstand tussen de top en de decentrale eenheden
6. Beleidsverantwoordelijkheid
Topleiding draagt grote beleidsverantwoordelijkheden Centrale leiding bepaalt feitelijk de strategie van de lagere niveaus.
Voordeel: controle en inzicht op groepsniveau bij de topleiding
Nadeel: verantwoordelijkheden op één plek, het gevaar bestaat voor overbelasting van de topleiding
6. Beleidsverantwoordelijkheid
Gedelegeerd aan de decentrale eenheden
De toplaag kan enkel nog een dominante positie innemen op bepaalde beleidsterreinen (R&D, strategie omtrent
diversificatie, control uit hoofde van
zeggenschapsverhoudingen, sturing op financiële resultaten). Voordeel: door delegatie raakt de toplaag niet overbelast Nadeel: minder aandacht voor concernbelangen
321Keuning, D. en D.J. Eppink (2012), pp. 207, 375-381, 411-412; en Vollebregt, H.A. (2005), par. 3. Zie ook par. 2.2, en
7. Beleidsvrijheid op lokaal niveau
Weinig tot geen beleidsvrijheid op lokaal niveau Weinig autonomie lokaal, relatief weinig belang (FRA). Voordeel: optimale werking van de 'eenheid van beleid' Nadeel: geen stimulans ondernemerschap op lokaal niveau
7. Beleidsvrijheid op lokaal niveau Veel autonomie bij de decentrale eenheden Grote mate autonomie lokaal m.b.t. aansturing functies/risico’s.
Voordeel: stimulans voor ondernemerschap op lokaal niveau
Nadeel: sterk uiteenlopende besluitvorming tussen onderdelen
8. Resultaat- en winstverantwoordelijkheid Verantwoordelijkheid zit bij de centrale leiding
Voordeel: volledige inzicht & control wegens sturing op ondernemerschap op één plek
Nadeel: geen stimulans ondernemerschap op lokaal niveau
8. Resultaat- en winstverantwoordelijkheid Gedelegeerd aan de decentrale eenheden
Voordeel: stimulans voor ondernemerschap, prikkels om efficiënter te werken
Nadeel: uiteenlopen van visie (concernbelangen) 9. Voorziening lokale eenheden
Centrale leiding verantwoordelijk
Voorzieningen ligt volledig bij de centrale leiding. Voordeel: onderling afhankelijke van elkaar onderdelen kunnen aanspraak maken op onderlinge (concern) hulp/middelen
Nadeel: weinig stimulans voor ondernemerschap
9. Voorziening lokale eenheden Zelfbeheer op decentraal niveau
Zelfvoorzienende eenheden, het zelfbeheer dient voldoende te worden gewaarborgd door voldoende mate van
onafhankelijk van de toplaag alsmede andere concernonderdelen.
Voordeel: grote belangstelling voor ondernemerschap Nadeel: geen aanspraak op middelen/hulp andere onderdelen
10. Concernvoordelen (schaal- en synergievoordelen) Maximale benutting van concentratievoordelen
Globale strategie met focus op efficiency op wereldwijd niveau.
10. Concernvoordelen (schaal- en synergievoordelen) Geringe benutting van concernvoordelen
Geringe benutting door autonomie van de decentrale eenheden.
11. Onderlinge afhankelijkheid
Operationele/lokale eenheden sterk afhankelijk van de topleiding en andere concernonderdelen
Dominante positie topleiding, sterk geïntegreerde eenheden met onderlinge verbondenheid (markten, eenheden). Voordeel: optimale werking van de 'eenheid van beleid' Nadeel: onderlinge afhankelijk=>meer kwetsbaar (continuïteit)
11. Onderlinge afhankelijkheid
Relatief onafhankelijke lokale vestigingen
Los van de eigendoms- en zeggenschapsverhoudingen, vanuit de toplaag gezien slechts gepoolde interdependentie tussen de decentrale eenheden onderling.
Voordeel: onafhankelijk =>minder kwetsbaar (continuïteit) Nadeel: beperkte/geen benutting van concernvoordelen 12. Coördinatie
Sterke internationale coördinatie en control vanuit de topleiding
Sterke betrokkenheid van de centrale leiding.
Voordeel: grote belangstelling voor concernbelangen Nadeel: coördinatie op lokaal niveau zwakker, grote(re) afstand
12. Coördinatie
Geringe internationale coördinatie vanuit de toplaag Coördinatiebevoegdheden gedelegeerd =>decentrale eenheden.
Voordeel: (lokale) coördinatie ter plekke beschikbaar Nadeel: minder belangstelling voor concernbelangen 13. Standaardisatie
Grote mate van standaardisatie
Sterk gestandaardiseerde aanpak t.a.v. de werkwijze van de lokale eenheden; lokale eenheden werken o.b.v. richtlijnen en instructies geformuleerd door de centrale leiding
(standaardisatie werkmethoden/procedures, uniformiteit, routine).
Voordeel: maximale benutting van concernvoordelen Nadeel: geringe aanpassingsvermogen
13. Standaardisatie
Zeer beperkte tot geen sprake van standaardisatie In plaats daarvan beschikken de decentrale eenheden over grote mate van flexibiliteit om zich aan te passen aan sterk veranderlijke omgeving.
Voordeel: grote aanpassingsvermogen, diversificatie Nadeel: beperkte benutting van concernvoordelen
14. Aanpassingsvermogen
Beperkte aanpassingsvermogen van processen/besluitvorming
Veel nadruk op beheersing en formalisering, gevaar op verstijving, inflexibiliteit.
Voordeel: concernbelangen maximaal benut, garantie dat één koers wordt gevaren
Nadeel: inflexibiliteit/verstijving
14. Aanpassingsvermogen Sterke flexibiliteit
Lokale eenheden hebben grote mate van vrijheid om zich aan te passen aan de lokale omstandigheden en
marktwijzigingen.
Voordeel: lokale wensen adequaat beantwoord Nadeel: standaardisatie niet/moeilijk toe te passen, geen/beperkte benutting van concernvoordelen 15. Veranderlijkheid van de omgeving
Stabiele, weinig veranderlijke omgeving
Standaardisatie en uniformering komt goed tot zijn recht. Voordeel: standaardisatie makkelijk toe te passen
Nadeel: beperkte/geen innovatie en ontwikkeling mogelijk
15. Veranderlijkheid van de omgeving Dynamische sterk veranderlijke omgeving
Behoefte ontstaat aan urgentie voor lokale omstandigheden. Voordeel: innovatie en ontwikkeling mogelijk
Nadeel: standaardisatie moeilijk toe te passen 16. Marktgerichtheid
Zwakke connectie topleiding met de lokale markten Krachtige “thuisland”-organisatie, zwakke lokale eenheden wegens grote afstand centrale leiding van de werkvloer (de lokale markten).
Voordeel: aandacht gericht op globale aanpak (breed bereik) Nadeel: onvoldoende belangstelling voor lokale behoeften
16. Marktgerichtheid
Sterk ontwikkeld in de lokale markten
Lokale vestigingen gericht op de lokale wensen van afnemers.
Voordeel: gericht op lokale wensen en omstandigheden Nadeel: geen/minder aandacht voor globale aanpak (kleiner bereik)
17. Marktstrategie
Globalisatiestrategie; internationale/globale expansie Internationale expansie op wereldschaal; onderlinge verbondenheid van markten; sterke gelijkheid en uniformering.
Voordelen: concentratie- en bundelingsvoordelen
Nadeel: onvoldoende aandacht voor lokale omstandigheden
17. Marktstrategie
Lokalisatiestrategie; lokale groei
Specialisatie per land/regio (regionalisatie) om zo beter en meer adequaat te kunnen inspelen op de lokale wensen. Voordeel: maximale benutting van de kracht lokale markten
Nadeel: geringe/geen benutting van concernvoordelen 18. Soort product (homogeen, heterogeen)
Homogene producten
Dezelfde producten voor alle markten/landen wegens standaardisatie werkmethoden/procedures, uniformiteit, routine.
Voordeel: meer aandacht voor 'global products', breder bereik
Nadeel: onvoldoende diversificatie productlijn
18. Soort product (homogeen, heterogeen) Heterogene producten
Beantwoorden aan de behoeften van veranderlijke omgeving in de lokale markten.
Voordeel: grote diversificatie productlijn