Tijdens een korte introductie over mijn onderzoek geef ik aan wat de vraag van dit interview is namelijk; ‘wat heeft het succes van de Hera Operaties op de Canarische eilanden veroorzaakt’?
1. Wat zijn de voornaamste doeleinden van de drie verschillende Frontex operaties geweest? En zitten er verschillen in de drie operaties?
2006 – Canarische eilanden einde van juni. Meeting in Madrid met de Minister van binnenlandse zaken en vele Europese lidstaten en Frontex. Frontex begon toen net met het uitvoeren van operaties, vandaar dat er twee verschillende operaties waren opgezet. Hera I was het eerste project, waar migranten geïnterviewd werden over hun afkomst, nationaliteit om op die manier meer informatie te verzamelen. Op deze manier was de eerste Hera operatie was dus voornamelijk gefocust op de Canarische eilanden zelf. Het hoofddoel van Hera II was om een surveillance project op te zetten aan de kusten van Senegal en Mauritania, omdat dit in die tijd de belangrijkste plekken waren waar migranten vertrokken richting Europa. Hera II droeg dus bij aan de lokale autoriteiten die aan het kustgebied van Senegal en Mauritanië al bezig waren met het surveilleren van de grenzen. In de derde Hera operatie werden alle doelen van voorgaande operaties samengevoegd.
2. De tweede operatie had als resultaat dat het aantal irreguliere migranten zeer sterk was gedaald. Kan er gesteld worden dat deze operatie succesvol was?
De operatie was heel erg succesvol, dat kan zeker gesteld worden. Daarbij droeg de operatie bij aan een positief imago voor Europa en Spanje. Uiteraard voornamelijk voor Spanje omdat Spanje de grootste inspanning heeft geleverd om deze operaties succesvol te maken. Het pakket dat gebruikt wordt in Hera is namelijk slechts 4% van het totale bedrag dat werd geïnvesteerd om deze problematiek aan te pakken.
3. Welke West-Afrikaanse landen waren er betrokken bij deze drie operaties?
Senegal en Mauritanië, in het begin. Nu is alleen nog Senegal betrokken bij de huidige operatie.
4. Betekent dit dat de derde Hera operatie nog steeds gaande is?
Nee in principe is de Hera operatie afgesloten. Echter zal de Spaanse overheid in augustus van dit jaar (2015) weer starten met een nieuwe operatie in Senegal. Voornamelijk om de surveillance in deze regio te behouden en de controle te versterken.
5. Hadden de gezamenlijke Hera operaties een grote invloed op de oplossing voor het irreguliere migratieprobleem naar de Canarische eilanden?
Zeker, zelfs toen de Spaanse overheid geld investeerde in de operatie werd dit door de Afrikaanse landen geassocieerd met Frontex. Bepaalde investeringen die door de Spaanse overheid, in de naam van Frontex, in deze Afrikaanse landen zijn gedaan worden door de Senegalese en Mauritiaanse bevolking geassocieerd met Frontex, hoewel ze dit eigenlijk niet zijn. Dit betekent dat het idee van Frontex en Europa (en de Europese Unie) sterk aanwezig is in deze West-Afrikaanse landen waardoor de steun voor deze operaties zeer groot is. De mate van succesvolheid is daarom dus sterk afhankelijk van het idee, en niet zozeer van de daadwerkelijke support en steun.
6. Spanje ondertekende klaarblijkelijk verschillende verdragen met Senegal en Mauritanië. Wat waren de belangrijkste doelen van deze verdragen?
Deze verdragen stonden in het teken van de ontwikkeling van de Hera Operaties. Zonder een vorm van verdrag is het namelijk niet mogelijk om middelen te implementeren. Binnen deze operatie moesten de
middelen uiteraard gevonden worden in deze West-Afrikaanse landen. Om die reden moesten we proberen om een overeenkomst te sluiten tussen Frontex en deze West-Afrikaanse landen. Door een aantal moeilijkheden tijdens de onderhandelingen bleek het niet mogelijk om onder de noemer van Frontex overeenkomsten met deze landen te tekenen. Om die reden moest er een bilateraal verdrag gesloten worden dus Spanje en respectievelijk Senegal en Mauritanië. Op deze manier konden er toch Europese middelen geïmplementeerd worden in deze landen. Als je het kort samenvat kan er gesteld worden dat het succes van de Hera missies sterk afhankelijk is van de afspraken die er gemaakt worden tussen Europese landen (Spanje) en in dit geval West-Afrikaanse landen.
7. Hangt het succes ook nog af van andere factoren, of is het echt het verdrag tussen deze landen dat het succes maakt of breekt?
Er zijn meerdere verdragen; een verdrag met betrekking tot de Hera operaties maar ook andere verdragen die betrekking hebben op patrouillering, border controle, training van de lokale autoriteiten. Het succes van de Hera verdragen is dus ook afhankelijk van de werking van deze andere operaties en verdragen.
8. Is de combinatie van verdragen en Frontex operaties belangrijk?
Natuurlijk, dat is echt essentieel. Zodra je geen afspraken kunt maken met de lokale autoriteiten heb je echt een groot probleem, dat is bijvoorbeeld terug te zien in de problemen die Italië op dit moment ondervindt met Libië. Er is op dit moment geen autoriteit waarmee een verdrag gesloten kan worden, waardoor het heel erg moeilijk is om dit soort problemen op te lossen met een land waar geen autoriteit meer is.
9. Zijn deze overeenkomsten tussen de Spaanse overheid en de desbetreffende Afrikaanse landen tot stand gekomen in een flexibele en soepele manier of is dit proces erg gecompliceerd?
Dit is inderdaad zeer gecompliceerd en het is niet gemakkelijk om met deze landen samen te werken en te onderhandelen. Ten eerste is het belangrijk om de juiste autoriteit, en de juiste persoon binnen deze autoriteit, te vinden. Daarna moet deze autoriteit overtuigd worden van het feit dat het voor alle deelnemers interessant en voordelig is om deel te nemen aan deze overeenkomst. Het is een zeer langzaam proces dat vaak maanden tot jaren duurt. Daarbij ‘is the time in Africa running in a different manner than in Europe’.
10. Waren deze landen uiteindelijk wel welwillende om samen te werken met de Europese Unie?
Ja, ze zijn welwillende om samen te werken omdat ze welwillende zijn om geld te verdienen. Daarbij is het aan ons om de lokale Afrikaanse overheden ervan te overtuigen dat het niet alleen geld is wat ze kunnen krijgen door het sluiten van een overeenkomst maar dat er ook andere dingen zijn die voordelig kunnen zijn door een overeenkomst te sluiten. Echter is het meest voornamelijk waar ze geïnteresseerd in zijn toch de financiële middelen die ze kunnen verdienen met het sluiten van een overeenkomst.
11. De Europese Unie is op dit moment bezig met het implementeren van een grensbeleid strategie die probeert om een geïntegreerde en globale aanpak voor migratieproblematiek te vormen. Denkt u dat deze geïntegreerde en globale aanpak een rol heeft gespeeld bij deze Hera operaties?
Dat is zeer lastig te zeggen. Uiteindelijk was het meer het bilaterale werk dat verricht is dat uiteindelijk belangrijker is gebleken dan de globale context. Het is belangrijk om aan te stippen dat er in het geval van de Hera operaties echt land per land wordt gewerkt en autoriteit bij autoriteit. Er worden eigenlijk steeds kleine stapjes genomen waar geen enorm grote strategie achter zit. Eigenlijk verschijnt de Europese Unie niet zo erg veel in het hele geheel. Het is voornamelijk de vlag van Frontex waaronder gewerkt wordt, en dit helpt erg veel. Hierdoor hebben West-Afrikaanse landen het idee dat ze meer samenwerken met Frontex dan met de Europese Unie in zijn geheel.
Centraal Mediterrane route?
Het verschil is dat de West-Afrikaanse landen min of meer stabiel zijn. Met de nadruk op min of meer uiteraard. Er zijn vaak moeilijkheden en problemen in deze landen, maar uiteindelijk is er natuurlijk wel een autoriteit die het land redelijkerwijs bestuurd. In een aantal landen in Noord-Afrika is dit echter niet het geval. Het hebben van een stabiele autoriteit is het belangrijkste verschil tussen de succesvolheid van beide routes. In het geval van Libië is het zo dat er een aantal lokale autoriteiten zijn in verschillende kleine steden en
gebieden waardoor er eigenlijk geen écht gezamenlijk Libië meer is. Dit is natuurlijk een groot probleem en geeft aan dat de stabiliteit van een bepaald land daarom dus echt essentieel is.
13. De gezamenlijk operaties van Frontex bezitten een sterke ‘external dimension’. Zo is bijvoorbeeld de Europese grenscontrole verschoven naar de grenzen van het Afrikaanse continent. Denkt u dat deze externe dimensie een onderdeel is van het succes van de Hera operaties?
Dat is zeker belangrijk en voornamelijk voor een geïntegreerd bordermanagement systeem. Het is belangrijk dat alle stappen naar een geïntegreerd bordermanagementsysteem gevolgd worden. Op deze manier kan de controle behouden wordt over de grenzen van de derde landen, de grenzen van de transitielanden (deze transitielanden zijn vaak de buren van Europa), de echte grens naar Europa (Spanje, Italië, Griekenland) en daarna intern in de Europese Unie. Dit is tevens belangrijk voor het tegengaan van internationale en interne criminaliteit. Op deze manier probeert Frontex met het probleem van irreguliere migratie om te gaan. Daarom is Turkije vandaag de dag en sleutelfiguur in dit systeem, het is immers een transitieland voor vele Syrische migranten. Dit is de reden dat Frontex tracht om daar een Liason Officer gevestigd te hebben. Om deze reden is het belangrijk om het Europese idee met betrekking tot migratie te verspreiden naar landen die buiten de Europese grenzen liggen. Op deze manier is er dus niet alleen sprake van bilaterale verdragen tussen twee specifieke landen maar gaat het om een verdrag dat door de gehele gezamenlijke Europese Unie gesteund wordt.
14. Zoals al eerder genoemd is het aantal irreguliere migranten dat naar de Canarische eilanden migreert, is sterk afgenomen, in dat opzicht kunnen de operaties als een succes beschouwd worden. Denkt u echter dat deze operaties ook een negatief effect hebben gehad?
Eigenlijk niet echt. Natuurlijk zijn er echter wel elementen die verbeterd zouden kunnen worden. Echter is het een feit dat de operatie snel van start ging en dat de samenwerking tussen de vertreklanden en Frontex zeer goed verliep. Daarbij was het mogelijk om na zes maanden het repatriëringsproces ook sterk te verbeteren. Daarbij is het belangrijk dat we de samenwerking steeds laten doorgaan omdat wij beseffen dat als we stoppen met deze operaties de deur naar Europa opnieuw open zal zijn. Dit zou betekenen dat we weer van voren af aan kunnen beginnen.
15. Er zijn veel maatregelen die gebaseerd zijn op het controleren van de grenzen (control based) maar er zijn echter ook meer preventieve maatregelen die er genomen zouden kunnen worden (bijvoorbeeld het wegnemen van de hoofdoorzaken van migratie). Denkt u dat dit soort maatregelen belangrijk en lonend zijn? Zeker, dit is ook de reden dat wij druk bezig zijn met het aanpassen van de visaregelgeving. Op deze manier kunnen migranten legaal naar Spanje vertrekken waarbij ze kans krijgen op een baan. Het is niet alleen de mate van controle die belangrijk is. Je moet het zien als een pakketje: indien er slechts één onderdeel van het pakket goed uitgevoerd wordt valt het hele systeem in elkaar. Op deze manier moet er een combinatie
ontstaan met controle maatregelen en meer preventieve maatregelen. Daarbij is tevens het repatriëringsproces van grote waarde. Zodra migranten begrijpen dat ze, ondanks hun succesvolle bootreis naar Europa, binnen een aantal maanden weer teruggestuurd worden, wordt het minder aantrekkelijk om de oversteek naar de Canarische eilanden überhaupt te wagen. Dorpsbewoners in West-Afrikaanse landen zullen elkaar vertellen dat ze teruggestuurd worden naar het land van herkomst als ze eenmaal in Europa zijn. Op deze manier zullen mogelijke migranten af worden geschrokken om een dergelijk risicovolle reis te ondernemen. Tevens voert de
Spaanse overheid campagnes uit op de televisie waarin gesteld wordt dat het zeer gevaarlijk is om een bootreis naar de Canarische eilanden te maken. Op deze manier wordt er gehoopt dat mogelijke migranten ontmoedigd zullen worden.
Literatuuroverzicht
Artikelen
Boswell, Christina ‘The ‘External Dimension’ of EU Immigration and Asylum Policy’, International Affairs, nr. 79 (2003), p. 619 – 638.
Boswell, Christina and Andrew Geddes, Migration and Mobility in the European Union, New York: Palgrave Macmillan, 2001.
Cardwell, Paul James, ‘New Modes of Governance in the External Dimension of EU Migration Policy’, International Migration, nr. 51 (2013), p. 59 – 66.
Carling, Jorgen ‘Migration Control and Migrant Fatalities at the Spanish-African Borders’, International Migration Review, nr. 41 (2007), p. 316 - 344.
Carrera, Sergio, ‘The EU Border Management Strategy Frontex and the Challenges of Irregular Immigration in the Canary Islands’, CEPS Working Document, nr. 261 (2007), p.1 – 33.
Carrera, Sergio and Leonhard den Hertog, ‘Whose Mare? Rule of law challenges in the field of European border surveillance in the Mediterranean’, Centre for European Policy Studies, nr. 79, (2015), p. 1 – 29.
Carrera, Sergio and Leonhard den Hertog, ‘A European Border and Coast Guard: What’s in a name?’ Centre for European Policy Studies, nr. 88 (2016), p. 1 – 19.
Carrera, Sergio, Leon den Hertog and Joanna Parkin, ‘EU Migration Policy in the wake of the Arab Spring What prospects for EU-Southern Mediterranean Relations?’ MEDPRO Technical Report, nr. 15, (2012), p. 1- 32.
Casas-Cortes, Maribel, S. Cobarrubias and J. Pickles, ‘Good neighbours make good fences: Seahorse operations, border externalization and extra-territoriality’, European Urban and Regional Studies, nr. 21 (2014), p. 1 – 21.
Casas-Cortes, Maribel, Sebastian Cobarrubias and John Pickles, ‘Stretching Borders Beyond Sovereign Territories? Mapping EU and Spain’s Border Externalization Policies, Geopolitica(s), nr. 2 (2011), p. 71 – 90.
Chou, Meng-Hsuan and Marie V. Gilbert ‘The EU-Senegal mobility partnership: from launch to suspension and negotiation failure’, Journal of Contemporary European Research, nr. 9 (2012), p. 409 – 427.
Dimulescu, Valentina, ‘Migrants at the gates: the external dimension of the EU’s migration policy in the South Mediterranean’, Interdisciplinary Political Studies, nr. 2 (2011), p. 2.
Dinan, Desmond, Ever Closer Union, An introduction to European Integration, New York: Palgrave Macmillan, 2005.
Dunnwald, S., ‘On migration and security: Europe managing migration from Sub-Saharan Africa’, Cademos de Estudos Africanos, nr. 22 (2011), p. 1 -18.
Fabrinni, Sergio, ‘The European Union and the Libyan crisis’, International Politics, nr. 51 (2014), p. 177 – 195.
Ferrer-Gallardo, Xavier and Henk van Houtum, ‘The Deadly EU Border Control’, ACME, nr.13 (2014), p. 295 – 304.
Godenau, Dirk, ‘Irregular Maritime Immigration in the Canary Islands: Externalization and
Communautarisation in the Social Construction of Borders’, Journal of Immigrant & Refugee Studies, Canary Islands: nr. 12 (2011), p. 123 – 142.
Guiraudon, Virginie, ‘European Integration and Migration Policy: Vertical Policy-making as Venue Shopping’, Journal of Common Market Studies, nr. 38 (2000), p. 251 – 271.
Haas, Hein de, ‘Mediterranean migration futures: Patterns, drivers and scenarios’, Global Environmental Change, nr. 21 (2011), p. 59 – 69.
Hamood, Sara, ‘African Transit Migration through Libya and Europe: the Human Cost’, Forced Migration and Refugees Studies, nr 1 (2006), p. 1 – 87.
Joffé, George, ‘Libya and the European Union: Shared Interests?’ The Journal of North African Studies, nr. 16 (2011), p. 233 – 248.
Lavenex, Sandra, ‘Shifting up and out: The foreign policy of European immigration control’, West European Politics, nr. 29 (2010), p. 329 – 350.
Leonard, Sarah, ‘The creation of FRONTEX and the Politics of Institutionalisation in the EU External Borders Policy’, Journal of Contemporary European Research, nr. 3 (2009), p. 371 – 388.
Mededeling van de Commissie aan de Raad, Over de versterking van het beheer van de zuidelijke maritieme grenzen van de Europese Unie, Brussel: Commissie van de Europese Gemeenschappen, 2006, p. 1 – 23.
Mededeling van de Commissie aan het Europees Parlement, de Raad, het Economisch en Sociaal Comité en het Comité van de Regio’s, Een Europese Migratieagenda, Brussel: Commissie van de Europese
Gemeenschappen, 2015, p. 1 – 22.
Panizzon, Marion, ‘Labour mobility: A win-win-win model for trade and development the case of Senegal’, Geneva Trade and Development Forum, nr. 1 (2008), p. 1 – 48.
Paoletti, Emanuela, ‘Power Relations and International Migration: The Case of Italy and Libya’, Political Studies, nr, 59 (2011), p. 269 – 289.
Paoletti Emanuela, ‘The External Dimension of European Migration Policy: The Case of Libya and Tunisia in Light of the Recent Protests’, Institut Europeu de la Mediterrània, nr. 1 (2011), p. 292 – 296.
Papagianni, Georgia, ‘Forging an External EU Migration Policy: From Externalisation of Border Management to a Comprehensive Policy?’ European Journal of Migration and Law, nr. 15 (2013), p. 284 – 299.
Poeze, Miranda, ‘High-risk migration: from Senegal to the Canary Islands by Sea’ in A. Triulzi, R. Lawrence McKenzie, ed., Long Journeys, African migrants on the Road, Leiden & Boston: Brill Uitgevers 2013, p. 45 – 66.
Princen, Sebastiaan, ‘Europese besluitvorming’ in: Anna van der Vleuten ed., De bestuurlijke kaart van de Europese Unie, Bussum: Uitgeverij Coutinho 2007, p. 71 – 83.
Rijpma, Jorrit, ‘Frontex: Successful Blame Shifting of the Member States?’ Elcano Royal Institute Analyses, nr. 69 (2009), p. 1 – 5.
Steven Sterkx, De alomvattende benadering uit balans: externalisering van het Europese asiel- en migratiebeleid, Antwerpen: Universiteit Antwerpen, 2004.
Steven Sterkx, ‘The External Dimension of EU Asylum and Migration Policy’ in: Jan Orbie ed., Europe’s global Role, External Policies of the European Union, Gent: Ashgate 2009, p. 117 – 138.
Tardy, Thiery ‘Operation Sophia, Tackling the refugee crisis with military means’, European Union Institute for Security Studies, nr. 30 (2015), p. 1 – 4.
Tholen, Berry ‘The Europeanisation of Migration Policy – The Normative Issues’ European Journal of Migration and Law, nr 16, (2005), p. 1 – 20.
Trevisant, Seline, ‘Maritime border control and the protection of asylum-seekers in the European Union’, Touro International Law Review, nr. 12 (2009), p. 157 – 161.
Triulzi, Alessandro, ‘Like a plate of spaghetti – Migrant narratives from the Libya-Lampedusa route’ in A. Triulzi, R. Lawrence McKenzie, ed., Long Journeys, African migrants on the Road, Leiden & Boston: Brill Uitgevers 2013, p. 213 – 234.
United Nations High Commissioner for Refugees (UNHCR), ‘Mixed Migration: Libya at the crossroads- Mapping of Migration Routes from Africa to Europe and Drivers of Migration in Post-revolution Libya’, 2013, p. 1 – 147.
Websites
BBC News, ‘Spain begins anti-migration ads’, http://news.bbc.co.uk/2/hi/africa/7004139.stm, geraadpleegd op 7 april 2016.
Brady, Hugo, ‘Schengen’s maritime border: Another annus horribilis in the Med?’
De Volkskrant, ‘EU moet in actie komen om nieuwe drama’s te voorkomen’,
http://www.volkskrant.nl/buitenland/-eu-moet-in-actie-komen-om-nieuwe-drama-s-te-voorkomen~a3966271/, geraadpleegd op 6 mei 2016.
De Volkskant, ‘6000 migranten sterven op weg naar een beter leven’,
http://www.volkskrant.nl/buitenland/6000-migranten-sterven-op-weg-naar-beter-leven~a821269/, geraadpleegd op 18 mei 2015.
De Morgen, ‘Zeg niet migrant tegen een vluchteling. En ja, het onderscheid is belangrijk’
http://www.demorgen.be/buitenland/zeg-niet-migrant-tegen-een-vluchteling-en-ja-het-onderscheid-is- belangrijk-b7f3edaa/, geraardpleegd op 10 juni 2016.
Europa.EU, ‘EU-Libya: negotiations on future Framework Agreement start’, europa.eu/rapid/press- release_IP-08-1687_en.pdf, geraadpleegd op 16 maart 2016.
Europa.EU, ‘Stockholm programma, burger meer centraal’, http://www.europa-
nu.nl/id/vi5mlqi7p0tk/stockholm_programma_burger_meer_centraal, geraadpleegd op 8 mei 2015.
Europees Parlement, ‘Europees Agentschap voor het beheer van de operationele samenwerking aan de buitengrenzen van de EU’, http://eur-lex.europa.eu/legal-content/NL/TXT/HTML/?
uri=URISERV:l33216&from=NL, geraadpleegd op 5 maart 2016.
Frontex, ‘Origin of Frontex’, http://frontex.europa.eu/about-frontex/origin/, geraadpleegd op 2 maart 2016.
Frontex, ‘EPN Aeneas’, http://frontex.europa.eu/operations/archive-of-operations/6g8Yly, geraadpleegd op 15 februari 2016.
Frontex, ‘Africa-Frontex Intelligence Community Joint Report’,
http://frontex.europa.eu/assets/Publications/Risk_Analysis/AFIC/AFIC_report_2015.pdf, geraadpleegd op 25 februari 2016.
Frontex, ‘FRAN - Risk Analysis Q1 2010’,
http://frontex.europa.eu/assets/Publications/Risk_Analysis/FRAN_Q1_2010.pdf, geraadpleegd op 19 mei