De groep met Sranan als thuistaal

Tabel 3.4 laat zien dat in totaal 13.761 leerlingen aangeven dat bij hen thuis Sranan wordt gesproken. De meerderheid van deze leerlingen zit in 4 glo en 6 glo.

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

4 glo 6 glo 2 lbgo/mulo 4 lbgo/m ulo

Dominantie Preferentie

Tabel 3.4 Aantal leerlingen per klasgroep met Sranan als thuistaal

Groep 4 glo 6 glo 2 lbgo/mulo 4 lbgo/mulo Onbekend Totaal

Aantal 4.123 4.123 2.807 2.604 104 13.761

Verreweg de meeste leerlingen met Sranan als thuistaal zijn in Suriname geboren. Kleinere groepen zijn geboren in Frans-Guyana (1%), Nederland (1%), Guyana (1%) en overige/

onbekende landen (2%).

In Tabel 2.16 zagen we al dat de meerderheid van de leerlingen met Sranan als thuistaal in Paramaribo en Wanica woont. Op de tweede plaats komen Nickerie, Commewijne en Para.

Kleinere groepen leerlingen met Sranan als thuistaal wonen in het binnenland (Marowijne, Sipaliwini en Brokopondo) en in Coronie.

Uit Tabel 3.5 blijkt duidelijk dat bij de meeste leerlingen met het Sranan als thuistaal thuis ook Nederlands wordt gesproken. Engels (24,9%), Surinaams-Javaans (19,5%) en Sarnami (19,3%) zijn andere talen die naast Sranan als thuistaal worden gesproken.

Tabel 3.5 Talen die bij de Sranan thuistaalgroep thuis gebruikt worden naast Sranan

Taal Aantal %

Nederlands 13.095 95,1

Engels 3.435 24,9

Surinaams-Javaans 2.690 19,5

Sarnami 2.665 19,3

Aukaans 1.875 13,6

Saramaccaans 1.466 10,6

Spaans 247 1,7

Portugees 231 1,6

Paramaccaans 197 1,4

Arowaks 185 1,3

Chinees 152 1,1

Aluku 147 1,0

Karaïbs 119 0,8

29 andere talen 127 0,9

In de volgende figuren wordt op basis van de door de leerlingen gerapporteerde gegevens het thuistaalprofiel van de leerlingen met Sranan als thuistaal gepresenteerd. Achtereenvolgens wordt ingegaan op taalvaardigheid, taalkeuze, taaldominantie en taalpreferentie.

Figuur 3.5 geeft een overzicht van de taalvaardigheid in het Sranan van de leerlingen in de Sranan thuistaalgroep.

56 Meertaligheid in het onderwijs in Suriname Figuur 3.5 Taalvaardigheid in het Sranan

De gerapporteerde vaardigheden in het verstaan en spreken van het Sranan zijn in alle klas-sen hoog. Leerlingen in 4 glo rapporteren een licht geringere spreekvaardigheid in het Sranan (80%) in vergelijking met leerlingen uit 6 glo (90%), 2 lbgo/mulo (92%) en 4 lbgo/mulo (94%).

De lees- en schrijfvaardigheid in het Sranan is in alle klassen laag. De leesvaardigheid in het Sranan is 52% in 4 glo, 60% in 6 glo, 76% in 2 lbgo/mulo en 77% in 4 lbgo/mulo. Vergeleken met de leesvaardigheid ligt de schrijfvaardigheid in het Sranan in alle klassen lager. De lees-vaardigheid is 41% in 4 glo, 50% in 6 glo, 57% in 2 lbgo/mulo en 55% in 4 lbgo/mulo. Deze resultaten maken duidelijk dat de schriftelijke taalvaardigheden in het Sranan minder ontwik-keld zijn dan de mondelinge.

Figuur 3.6 geeft een overzicht van de keuze voor het Sranan van de leerlingen in de Sranan thuistaalgroep met hun moeders, vaders en broers en/of zussen.

Figuur 3.6 Taalkeuze voor het Sranan in het gezin

Leerlingen met het Sranan als thuistaal rapporteren de laagste percentages voor keuze van het Sranan in de interactie met hun moeders (40% - 46%). In de interactie met hun vaders rapporteren de leerlingen een licht hogere keuze voor het Sranan (42% - 50%) en in de inter-actie met hun broers en zussen ligt de keuze voor Sranan het hoogst (54% - 72%). Naarmate de kinderen ouder worden kiezen ze vaker voor het Sranan. Van de leerlingen met Sranan als thuistaal rapporteert 58% dat hun ouders Sranan met hen spreken. Deze gegevens wijzen op een consistent weinig intensief gebruikspatroon van het Sranan in de interactie tussen ouders en kinderen.

Figuur 3.7 geeft een overzicht van de keuze voor het Sranan van de leerlingen in de Sranan thuistaalgroep met hun ooms en tantes, grootouders, buren en beste vrienden.

0

4 glo 6 glo 2 lbgo/mulo 4 lbgo/mulo

Verstaan

4 glo 6 glo 2 lbgo/mulo 4 lbgo/mulo

Moeder Vader Broer/zus

Figuur 3.7 Taalkeuze voor het Sranan met familieleden en bekenden

Leerlingen die het Sranan als thuistaal hebben rapporteren een lage keuze van het Sranan in de interactie met hun ooms en tantes (35% - 51%) en de keuze voor het Sranan in de inter-actie met hun grootouders ligt zelfs nog lager (31% - 34%). Ze kiezen van de andere kant wel voor het Sranan in interactie met hun buren (74% - 87%) en hun beste vrienden (70% - 82%).

Naarmate de leerlingen ouder worden, kiezen ze in de interactie met buren en beste vrienden in toenemende mate voor het Sranan. Deze gegevens bevestigen de positie van het Sranan als lingua franca.

Figuur 3.8 geeft een overzicht van de dominantie in het Sranan en Nederlands van de leer-lingen in de Sranan thuistaalgroep.

Figuur 3.8 Taaldominantie in het Sranan en Nederlands

De meeste leerlingen die het Sranan als thuistaal hebben, rapporteren een grotere dominan-tie van het Nederlands dan van het Sranan. Leerlingen in 4 glo rapporteren 18% dominandominan-tie van het Sranan en 50% dominantie van het Nederlands. De dominantiepercentages van Sranan en Nederlands zijn 21% en 52% in 6 glo, 18% en 53% in 2 lbgo/mulo en 19% en 52%

in 4 lbgo/mulo. Gedeelde dominantie van het Nederlands en Sranan is in alle klassen zeldzaam (13% - 11%).

Figuur 3.9 geeft een overzicht van de preferentie voor Sranan en Nederlands van de leer-lingen in de Sranan thuistaalgroep.

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

4 glo 6 glo 2 lbgo/mulo 4 lbgo/mulo

Ooms & tantes Opa's & om a's Buren

Beste vrienden

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

4 glo 6 glo 2 lbgo/mulo 4 lbgo/mulo

Sra Ned Sra/Ned

58 Meertaligheid in het onderwijs in Suriname Figuur 3.9 Taalpreferentie voor Sranan en Nederlands

In alle klassen rapporteren de leerlingen een veel hogere preferentie voor het Nederlands (52% - 49%) dan voor het Sranan (14% - 23%). Hoewel, naarmate de leerlingen ouder worden, hun voorkeur voor het Sranan licht toeneemt (van 14% naar 23%) blijven ze aan het Nederlands de voorkeur geven. Gedeelde voorkeur voor Nederlands en Sranan is in alle klassen zeldzaam (13% - 9%).

Tabel 3.6 tot slot geeft aan in welke mate het Sranan en Nederlands in de Sranan thuistaal-groep de meest gebruikte talen zijn.

Tabel 3.6 Meest gebruikte taal Nederlands versus Sranan (N=13.657)

Taal 4 glo 6 glo 2 lbgo/mulo 4 lbgo/mulo Totaal

Nederlands 61% 62% 64% 65% 63%

Sranan 45% 45% 47% 44% 45%

Uit Tabel 3.6 blijkt dat de leerlingen met Sranan als thuistaal in het algemeen meer Neder-lands spreken (63%) dan Sranan (45%). Het gebruik van het NederNeder-lands neemt toe naarmate de leerlingen ouder worden en het gebruik van het Sranan neemt licht af.

Samenvattend kunnen we vaststellen dat in de patronen van taalgebruik, taalkeuze, taaldomi-nantie en taalpreferentie van de Sranan thuistaalgroep het Nederlands in alle klassen op de eerste plaats komt. Dat het Sranan in Suriname de lingua franca is, leidt er zelfs in de groep met Sranan als thuistaal niet toe dat deze taal het Nederlands als best beheerste, meest geprefereerde en meest gebruikte taal van de eerste plaats verdringt.