De groep met Surinaams-Javaans als thuistaal

Tabel 3.13 laat zien dat in totaal 3.497 leerlingen aangeven dat bij hen thuis Surinaams-Javaans gesproken wordt. De meerderheid van de leerlingen met Surinaams-Surinaams-Javaans als thuistaal zit in de klassen 4 glo en 6 glo.

Tabel 3.13 Aantal leerlingen per klasgroep met Surinaams-Javaans als thuistaal

Groep 4 glo 6 glo 2 lbgo/mulo 4 lbgo/mulo Onbekend Totaal

Aantal 1.098 1.062 655 667 15 3.497

Verreweg de meeste leerlingen met Surinaams-Javaans als thuistaal zijn in Suriname ge-boren (98,7%). Slechts een klein aantal leerlingen is gege-boren in Frans-Guyana (0,3%), Neder-land (0,3%) en overige/onbekende Neder-landen (0,7%).

In Tabel 2.16 zagen we al dat de meerderheid van de leerlingen met Surinaams-Javaans als thuistaal in Wanica en Paramaribo woont. Kleinere groepen wonen in Commewijne en Nickerie en nog kleinere in Saramacca en Para. De minste leerlingen met Surinaams-Javaans als thuistaal wonen in het binnenland (Marowijne, Sipaliwini en Brokopondo).

Uit Tabel 3.14 blijkt duidelijk dat bij de meeste leerlingen met Surinaams-Javaans als thuis-taal thuis ook Nederlands gesproken wordt (97,9%). Sranan (76,9%), Engels (16,9%) en Sarnami (7,5%) zijn andere talen die naast Surinaams-Javaans als thuistaal worden gesproken.

66 Meertaligheid in het onderwijs in Suriname Tabel 3.14 Talen die bij de Javaanse taalgroep thuis gebruikt worden naast Surinaams-Javaans

Taal Aantal %

Nederlands 3.422 97,9

Sranan 2.690 76,9

Engels 590 16,9

Sarnami 262 7,5

Portugees 65 1,9

Aukaans 52 1,5

Saramaccaans 50 1,4

Spaans 49 1,4

Chinees 47 1,3

Karaïbs 26 0,7

Aluku 26 0,7

Arowaks 24 0,7

Paramaccaans 21 0,6

7 andere talen 16 0,5

In de volgende figuren wordt op basis van de door de leerlingen gerapporteerde gegevens het thuistaalprofiel van de leerlingen met Surinaams-Javaans als thuistaal gepresenteerd. Achter-eenvolgens wordt ingegaan op taalvaardigheid, taalkeuze, taaldominantie en taalpreferentie.

Figuur 3.20 geeft een overzicht van de taalvaardigheid in het Surinaams-Javaans van de leer-lingen in de Surinaams-Javaanse thuistaalgroep.

Figuur 3.20 Taalvaardigheid in het Surinaams-Javaans

De gerapporteerde taalvaardigheid voor verstaan en spreken van het Surinaams-Javaans is in alle klassen relatief hoog. Het spreken scoort daarbij steeds lager dan het verstaan. De lees- en schrijfvaardigheid in het Surinaams-Javaans is in alle klassen laag. De leesvaardig-heid is 26% in 4 glo en 6 glo, 37% in 2 lbgo/mulo en 44% in 4 lbgo/mulo. De schrijfvaardigleesvaardig-heid is nog lager: 19% in 4 glo, 16% in 6 glo, 24% in 2 lbgo/mulo en 28% in 4 lbgo/mulo. Deze resultaten wijzen op een zeer geringe geletterdheid in het Surinaams-Javaans.

Figuur 3.21 geeft een overzicht van de keuze voor het Surinaams-Javaans van de leerlingen in de Surinaams-Javaanse thuistaalgroep met hun moeders, vaders en broers en/of zussen.

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

4 glo 6 glo 2 lbgo/mulo 4 lbgo/m ulo

Verstaan Spreken Lezen Schrijven

Figuur 3.21 Taalkeuze voor het Surinaams-Javaans in het gezin

Leerlingen met Surinaams-Javaans als thuistaal rapporteren lage percentages voor het ge-bruik van Surinaams-Javaans in de interactie met hun moeders (49% - 54%). Met hun vaders (33% - 35%) en huns broes en zussen (18% - 23%) kiezen ze zelfs nog minder voor het Surinaams-Javaans. Van alle leerlingen met Surinaams-Javaans als thuistaal rapporteert 64% dat hun ouders in de thuissituatie Surinaams-Javaans met hen spreken. De leerlingen krijgen met andere woorden wel een aanzienlijke talige input van het Surinaams-Javaans in de thuissituatie waar ze de taal zelf (veel) minder gebruiken.

Figuur 3.22 geeft een overzicht van de keuze voor het Surinaams-Javaans van de leerlingen in de Surinaams-Javaanse thuistaalgroep met ooms en tantes, grootouders, buren en beste vrienden.

Figuur 3.22 Taalkeuze voor het Surinaams-Javaans met familieleden en bekenden

Leerlingen met Surinaams-Javaans als thuistaal rapporteren lage percentages voor de keuze van Surinaams-Javaans in de interactie met hun ooms en tantes (29% - 35%). In hun inter-actie met hun grootouders kiezen ze veel meer Surinaams-Javaans (65% - 73%). Dit kan samenhangen met het feit dat voor de oudere generatie anders dan voor de bevraagde leer-lingen het Surinaams-Javaans nog steeds een centrale positie inneemt als thuistaal. Met hun buren en beste vrienden tot slot gebruiken ze maar heel weinig Surinaams-Javaans (resp.

14% - 21% en 15% - 20%). Het taalkeuzepatroon van de leerlingen met Surinaams-Javaans als thuistaal met gezins- en familieleden is in alle klassen consistent beperkt. De enige uit-zondering wordt gevormd door de interactie met grootouders waarin wel vaak Surinaams-Javaans wordt gebruikt.

Figuur 3.23 geeft een overzicht van de dominantie in het Surinaams-Javaans en Nederlands van de leerlingen in de Surinaams-Javaanse thuistaalgroep.

0

4 glo 6 glo 2 lbgo/mulo 4 lbgo/mulo

Moeder

68 Meertaligheid in het onderwijs in Suriname Figuur 3.23 Taaldominantie in het Surinaams-Javaans en Nederlands

De meeste leerlingen met Surinaams-Javaans als thuistaal rapporteren een veel hogere dominantie van het Nederlands dan van het Surinaams-Javaans. Naarmate de leerlingen ouder worden, verdwijnt de dominantie van het Surinaams-Javaans bijna helemaal. Leer-lingen in 4 glo rapporteren 8% dominantie van het Surinaams-Javaans en 69% dominantie van het Nederlands. Deze percentages zijn 5% - 70% voor 6 glo; 3% - 73% voor 2 lbgo/mulo en 2% - 72% voor 4 lbgo/mulo. Gelijktijdige dominantie van Surinaams-Javaans en Neder-lands is in alle klassen zeer beperkt (7% - 2%).

Figuur 3.24 geeft een overzicht van de preferentie voor Surinaams-Javaans en Nederlands van de leerlingen in de Surinaams-Javaanse thuistaalgroep.

Figuur 3.24 Taalpreferentie voor het Surinaams-Javaans en Nederlands

In alle klassen rapporteren de leerlingen een veel hogere preferentie voor het Nederlands (54% - 69%) dan voor het Surinaams-Javaans (15% - 3%). Naarmate de leerlingen ouder worden, vermindert de preferentie voor het Surinaams-Javaans (van 15% naar 3%). Leer-lingen prefereren het Nederlands in toenemende mate boven het Surinaams-Javaans.

Tabel 3.14 tot slot geeft aan in welke mate het Surinaams-Javaans en Nederlands in de Surinaams-Javaanse thuistaalgroep de meest gebruikte talen zijn.

Tabel 3.15 Meest gebruikte taal Nederlands versus Surinaams-Javaans (N=3.482)

Taal 4 glo 6 glo 2 lbgo/mulo 4 lbgo/mulo Totaal

Nederlands 78% 74% 77% 80% 77%

Surinaams-Javaans 18% 10% 8% 7% 12%

Uit Tabel 3.15 blijkt dat de leerlingen met Surinaams-Javaans als thuistaal in het algemeen veel meer Nederlands spreken (77%) dan Surinaams-Javaans (12%). Het gebruik van het Nederlands is al hoog in 4 glo en neemt nog licht toe terwijl het gebruik van het Surinaams-Javaans naarmate de leerlingen ouder worden met meer dan 50% afneemt.

0

4 glo 6 glo 2 lbgo/mulo 4 lbgo/mulo

Su-Jav

Samenvattend kunnen we vaststellen dat de patronen van taalgebruik, taalkeuze, taaldomi-nantie en taalpreferentie van de Surinaams-Javaanse thuistaalgroep in alle klassen een veel sterkere positie laten zien van het Nederlands dan van het Surinaams-Javaans.