Twee ghehoude Mannen daghelijcks te samen verkeerende, heeft d'eene by des anders Wijf gheslapen: Dewelcke dat ghewaer gheworden zijnde, brocht soo veel te weghe by sijns medeghesellen wijf, dat sy hem in een Coffer sloten, op het welcke hy sijn wijf ghebesicht heeft. Om te kennen te gheven dat de ghene die yemanden smaetheyt aenghedaen heeft, onderworpen is vanden selven noch meerder te ontfanghen.
GHy moet weten, binnen Siena (ghelijck my gheseydt is) zijn gheweest twee Jonghe mannen, tamelijcken wel ghesteldt, ende van een goet borgherlijcke Maechschap, d'een was gheheeten Spinellosse Tavenne, ende d'ander Seppe de Mino, ende alle beyde warense ghebueren van woonstede in de Camoelly strate, niet verre vanden anderen gaende, ende haer onderlinghe beminnende nae het uyt-wijsen datse d'een den anderen deden, so seer ofte meer als oft sy broeders gheweest waren, ende elck een van beyden hadde een schoon Wijf. Nu ist gheschiedt dat Spinellosse seer dickmaels in Seppen huys verkeerende, al wasser
Seppe ofte niet, sulcken kennisse met sijn wijf ghemaeckt heeft, dat hy begonde by haer te slapen, ende dit hebbense een wijle tijdts vervolcht sonder dattet oyt yemandt ghewaer gheworden is. Niettemin, ten langhen lesten eens op eenen dach Seppe thuys zijnde, ende het wijf sulcks niet wetende, is hem Spinellosse comen soecken, ende sijn Vrouwe seyde hem, dat hyer niet en was, uyt welcke reden Spinellosse stracks boven gheklommen is, ende de Vrouwe inde Sale ghevonden hebbende, ende siende datter niemandt en was als sy twee, heeft hy haer omvattende beginnen te kussen, ende sy hem, Seppe die dit sach, en sprack niet een woort, maer bleeff verborghen om te sien hoe dit spel afloopen soude, ende om cort ende goet te maecken, hy sach sijn Wijf ende Spinellosse, die alsoo omhelst inde Camer gingen, daerse haer binnen sloten, waer van hy seer bedroeft wert, dan kennende dat sijn leet door schreeuwen ende tieren ofte andersints niet te minder, maer dat de schande dies veel eer te grooter soude worden, heeft hy ghedocht op wat maniere hy soo wijsselijcken hier van wraecke soude connen nemen, dat sijnen gheest sonder dattet over al gheweten werde, gherust bleve. Weshalven hy nae dat hy lanck ghedacht, ende (nae dat hem dochte) den middel ghevonden hadde, soo langhe verborghen bleef als Spinellosse by sijn Wijf was, ende alsoo haest als hy wech was, is hy in sijn Camer ghegaen, daer hy sijn Wijff vant, die noch niet ghedaen en hadde met haer hulsel te verstellen, dat Spinellosse (al mallende) hadde doen vallen, ende seyde: Wat maect ghy wijf? Den welcken de vrouwe geantwoordt heeft, en siet ghy't niet? Jae ick voorwaer sprack Seppe, ende hebbe oock noch wat anders ghesien dat ick wel wilde dat ick niet ghesien en hadde, soo dat hy in groote woorden quam over de dinghen dieder gheschiet waren, ende sy met een overgroote vreese nae veel propoosten, hem de gemeynsaemheydt diese met Spinellosse hadde, bekent hebbende diese seer qualijck conde loochenen, begonde hem al huylende om vergiffenisse te bidden, wien Seppe gheseydt heeft: Siet wijf ghy hebt qualijck ghedaen, dan soo ghy daer vergiffenisse af hebben wilt, soo past dat ghy gheheelijcken doet tghene dat ick u bevelen sal, ende ick sal het u segghen. Ick wil dat ghy Spinellosse seght dat hy morghen vroech opte neghen uren eenighe oorsaecke vinde van my te gheraecken, ende hier tot u come: ende als hy hier binnen sal zijn, soo sal ick comen, ende also haest als ghy my hoordt, sult ghy hem in dit Coffer doen gaen, ende sluyten hem daer binnen in, ende als ghy dit ghedaen sult hebben, soo sal ick de reste segghen wat ghy noch te doen sult hebben, ende en vreester geensins niet voor van dat te doen, want ick belove u dat ick hem gheen leedt en sal doen. De Vrouwe om hem te paeyen, seyde dat sy't doen soude, ende soo heeft sy't ghedaen. Als den morghen ghecomen was, Seppe ende Spinelosse by den anderen zijnde ontrent den negen uren, heeft Spinellosse die belooft hadde alsdoen by de Vrouwe te gaen, tot Seppe gheseyt: Ick moet desen
morghenstondt met eenen mijnen vriendt gaen eten, die ick niet en wil doen wachten, aldus wil ic u den Heere Bevelen: Ten is noch geen etens tijdt in een goede wijle, sprack Seppe. Spinellosse seyde: Daer en is niet aen gheleghen, even wel hebbe ick met hem van eenige mijne saken wat te praten, soo dat ick daer wat vroech moet zijn. Spinellosse dan van Seppe
ghescheyden zijnde, ende noch eenen keer ghedaen hebbende, is met eenen spronck tot sijnent thuys by zijn wijff geweest, ende tsamen inde Camer getreden zijnde, en waeren sy daer niet lange of Seppe en quam thuys, ende also haest als hem de vrouwe ghehoort hadde, maeckende soo den verveerden, dede sy Spinelosse int Coffer Cruypen, dat haer haren man ghewesen hadde, ende heefter hem binnen gesloten, daer na isse uyt de Camer ghekomen: ende als Seppe binnen was seyde hy tot zijn wijf: Ist noch geen etens tijdt Vrou? Tsal nu al tijt zijn sprack het wijf. Doen seyde Seppe: Spinolesse is desen morghen met eenen sijnen vrient gaen eten, ende heeft zijn wijf allen thuys ghelaten, steeckt nu dan u hooft ter vensteren uyt ende roeptse, ende seght datse met ons come eten. De Vrouwe seyde voor haerselven bevreest, ende zijnde deshalven seer ghehoorsaem gheworden, heeft ghedaen wat haer haeren man beval, ende heeft Spinellossen wijf soo lange ghebeden dat sy ghekomen is, hoorende dat haeren man niet thuys soude komen eten, ende alsse ghekomen was Seppe haer groote feesteringen doende, ende lieffelijck by de handt ghenomen hebbende, dede een teken aen zijn wijf datse inde keucken soude gaen, hy vast zijn ghebuerinnen met hem na de kamer leydende, in de welcke ghekomen zijnde, is hy te rugge ghekeert, ende heeft de deure gesloten. Als de Vrouwe haer daer binnen gesloten sach seyde sy lieve moeder Gods Seppe wat heeft dit te beduyden? Hebdy my hier doen komen om sulcken oorsake? is dit de liefde die ghy Spinnellosse toedraecht, ende het trouwe gheselschap dat ghy hem doet? Totte welcke Seppe by het Coffer hem begeven hebbende, daer haren man binnen was, ende haer vast houdende geseyt heeft, liefste eer ghy u stoort luystert eerst wat ick u seggen sal, ick heb Spinnelosse bemint, ende bemin hem als mijn Broeder, ende gisteren al en weet hyt niet, heb ick bevonden dat de trouwe die ick in hem hadde, tot daer toe ghekomen is, dat hy met mijn wijf slaept als met u, nu om dieswille dat ick hem lief hebbe, heb ick my voorgenomen geen ander wrake over hem te doen, als sulcken als de misdaedt gheweest is, hy heeft mijn wijf ghebruyckt, ende ick moet u gebruycken, ende dat ghy sulckx niet doen en wilt so moet ick hier in huys hem noch betrappen: ende om dieswille dat ic niet van sin en ben van dit ongelijck ongestraft te laten, soo sal ick hem sulcken speelken spelen, dat ghy noch hy noyt u des bedancken sult. De vrouwe dit hoorende, nae vele bevestiginghen die Seppe haer dede, het selve voor seecker houdende, heeftse gheseydt: Seppe vriendt nademael dattet soo zijn moet, dat dese wrake op my valle, ick bender mede te vreden met sulcke conditie dat ghy mijnen peys met u vrouwe maken sult vant gene dat wy doen willen, als ick (niet
teghenstaende het ghene datse gedaen heeft) voorghenomen hebbe haer 'tselve te vergheven. Aende welcke Seppe gheantwoordt heeft, ick salt voorseker doen, ende daerenboven sal ick u een soo schoonen juweel schencken als ghy en hebt: Dit geseyt hebbende, haer cussende ende omhelsende heeft hyse opt coffer nedergheleyt daer haren man ingesloten was, ende daer op heeft hy met haer, ende sy met hem den tijdt ghepasseert, soo langhe als hem beliefde. Spinnellosse die binnen het Coffer al de woorden ghehoordt hadde, die Seppe geseyt hadde, met zijns wijfs antwoorde, ende daer nae noch het getommel ghehoordt hadde,
vande gailliaerde, vande kluyten met een daer inne ende twee daer buyten, die op zijn hooft dansten, bedach hy gram zijnde evenwel goet vriendt met Seppe te blijven. Dit ghedaen zijnde zijnse van't Coffer ghegaen, de vrouw het juweel eysschende, dede Seppe de deure open ende liet zijn wijf inkomen, die anders niet en seyde, dan vriendinne gy hebt my witte-broodt voor weggen wederghegheven, ende seydet al lacchende. Sy dedet Coffer open toonende de vrouwe haeren man. T'waer nu quaet seggen wie van beyden meer beschaemt was. Seppe seyde tot de Vrouw: siet daer ist juweel dat ick u schencke. Spinellosse doen hy uyt het Coffer gecomen was, sonder weynich moeyte seyde: Seppe 'tis quijt om quas, ende daerom vind ickt goet als ghy onlancks tot mijn vrou gheseydt hebt dat wy vrienden zijn als wy pleghen. Ende geen dinghen tusschen ons ghe-eyghent zijnde als onse wijfs, ben ick van sin dat wyse oock ten besten gheven: Seppe was te vreden, ende ginghen t'samen eten als de grootste vrienden vande werelt, ende van doen af heeft yder vrouw twee mans, ende yeder man twee vrouwen gehad, sonder datse deshalven eenich gheschil ofte twist meer hadden.