Broer Reynout by sijn Gevader slapende, wert van haeren man betrapt, den welcken sy wijs ghemaeckt hebben, datse de Wormen van sijn Soonken bezwoeren. Om de gheene te waerschouwen die Wijfs hebben, datse t'heuren huyse noch Monnicken, noch Papen laten verkeeren, al zijn't schoon al heur Comperen, om redenen waerom. TOT Sienen daer was een Jonckman van een seer goede gratie ende eerlijcken huyse, die Reynoudt gheheeten was, die grootelijcken verlieft was op eene sijne buerinne, een seer schoone Vrouwe, aen eenen schoonen Man ghehouwelijckt, ende verhopende dat so hy middel creech om met haer sonder achterdencken te moghen spreecken, al vercrijghen soude daer hy naer verlanghde, nochtans gheenen merckende, ende de Vrouwe zwaer zijnde, heeft hy ghedocht haer Compeere te willen worden. Weshalven hem by den Man begheven hebbende, heeft hy hem sulcks door den eerlijcksten middel die hy heeft connen bedencken, voor gheleydt, soo dattet gheschiet is. Reynout dan Compeere gheworden zijnde van Vrouw Agneete, ende wat beter gheverfder verlof hebbende, om met haer te moghen couten, ende wat stouter door sulcken middel gheworden zijnde, heeft hy haer mondelinghe te kennen ghegeven, tgeene dat sy langhe te vooren van sijn meyninghe door het ghelaet sijnder ooghen wel ghemerckt hadde, dan dat hielp hem weynigh, hoewel het de Vrouwe gheensins leedt en was, dat sy zijn clachten ghehoordt hadde. Nu ist een weynich tijdts daer nae gheschiedt, dat Reynout een Religieux gheworden is, ende tzy goet ofte quaedt dat hy de weyde vande Religie ghevonden hadde, hy volherde in de selve, ende hoewel hy eenighen tijt lanc daer nae dat hy Religieux gheworden was, de vrientschappe ende liefde die hy tot sijn Gevader plach te draghen, verlaten hadde, met noch andere sijne ydelheden, nochtans heeft hy die by verloop van tijde weder aengenomen, sonder om al tselve het habijt te laten, ende nam ghenoechte van hem selven in goede cleederen ghecleet te toonen, ende van in alle dinghen nettekens ende jentkens te wesen, ende in Liedekens, Refereynkens, ende Sonnetkens te dichten ende te singen, met eenen hoop andere dierghelijcke dinghen: Maer wat ist dat ick van onsen Broer Reynout segge daer wy van spreken, waer zijn d'andere die soo niet en doen als hy? Helaessen (een schande van dese verdroven Weerelt) sy en hebben geen schaemte vet te wesen, bloosende ende blinckende in d'aengesicht te schijnen, van hun teer ende vol soeticheydts en ootmoedicheydts inde cleedinghe ende alle heuren dinghen te toonen, niet als Duyven, maer als Hanen met opgheheven kammen, die den crop swilt, aenscherdende, ende dat noch ergher is, op een zijde latende tgheene sy in haer Cameren gestoffeert met cleyne dooskens vol Conserven, excellente Parfuymen, ende van andere vol van verscheyden Compositien, met Flesschen van ghedistileerde wateren ende Olien, tsamen met de Tonnekens Malveseye ende Griecxschen Wijn, ende andere costelijcke Wijnen hebben. In sulcker voeghen dattet gheen Cameren van Religieusen schijnen, maer veel eer Cruydeniers ofte Parfemeurs Winckelen, en hebbense gheen schaemte dat elck een weet datse gichtich zijn, ende
denc-ken datmen niet en weet dat ghewelt van grove spijsen, ende luttel ende soetelijcdenc-ken te leven, de menschen magher ranck ende te ghesonder doen worden, ende soo nochtans yemandt daer van sieck wordt soo en is dit ten minsten van flerecijn niet totter welcken men van eenen raedt de reynicheyt plach te gheven met alle de andere dinghen tot het leven van eenen sedighen religieux behoorende, sy meynen oock dat niemandt en weet dat boven het weynich eten het langhe waecken, bidden ende disciplineeren de mensche niet en moet bleeck ende onaensienelijck maken, ende datmen niet wel en weet dat hun Sinte Dominicus ende Sinte Franciscus wel ghekleedt hebben sonder drie habijten voor een te hebben, niet in de wolle gheverft noch van de fijnste Lakenen, maer vande grove stoffe ende natuerlijcke verwe om de coude alleenlijck te weeren, ende niet om hen selven voorts te doen, in welcke dinghen ons Heere versien wil, als noodich is voor de Sielen vande slecht luyden die heur onderhout gheven. Aldus dan Broer Reynout in sijn eerste spore keerende, heeft hy zijn Ghevaeder dickmaels komen besoecken en zijn stouticheydt gemeerdert zijnde, heeft hy begonnen met meerder viericheydt als hy van aenvanck ghedaen hadde, haer te solliciteren te doen wat hy verlanghde. De goede Vrouwe haer dus heet gheport siende, ende Broer Reynout haer schoonder schijnende te wesen als hy haer ghedaen hadde, eens op eenen dach van hem seer vermoeyt wesende, heeft sy even alsulcken termijnkens ghebruyckt, als de ghene ghebruycken, die wil hebben te doen 't gheene men van haer versoeckt, ende sprack: Hoe Broer Reynout, de Minnebroeders doen sy sulcken dingen? Wien Broer Reynout gheantwoort heeft: Me-Vrouwe als ick dit kleedt afgheleydt sal hebben (dat my een lichte saecke om doen is) soo sal ick u een Man schijnen als een ander ende niet een Minnebroeder de Vrouwe maeckte een kleyn mondeken als of sy hadde willen lacchen ende seyde: O Godt,
ongheluckighe als ick ben, ghy zijt immers mijn Compeere, hoe soude dit te wercke gaen? Dit waer te grooten quaet want ick heb menichmaels hooren segghen dattet veel te groote sonde is, ende om de waerheydt te segghen, ten waer dat ick soude al doen wat ghy begheert, wien Broer Reynout gheseydt heeft: Ghy zijt mal soo ghy 't daerom laet te doen, ick en segh niet dattet gheen sonde en is, dan ons Heere vergheefter wel veel grooter die hem daer na berout: dan segt my wie is uws soons naeste Maeghschap, oft ick diet over de vonte ten doope ghehouden hebbe, of uwe Man diet ghemaeckt heeft? De vrouwe antwoorde dattet haeren Man was. Ghy seght de waerheydt sprack de Minne-broeder en slaept nochtans uwe man by nu niet? Ja hy sprack de Vrouwe. Soo mach ick dan oock die uwen Sone soo nae niet en bestae als uwen Man, met u soo wel slapen als hy doet. De Vrouwe dat gheen Logicienne en was, ende die niet veel steedts en hoefse om haer te doen ligghen, gheloofde ofte maeckte de Mannekens van't gene te ghelooven dat de Minne-broeder seyde, ende heeft gheantwoort: Wie isser Compeere die op u Heylighe woorden soude konnen antwoort gheven? Ende daer heeft sy haer selven overghegheven om sijnen wille te doen: Hoewel het om een reysken niet achter en bleef, maer ondert decksel van Compeerschap meer gheleghentheydts hebbende, om dat de suspitie te
min-der was, zijnse noch menigh ende verscheyden malen by den anmin-deren ghekeert: Niet te min is het eens onder anderen ghebeurt dat Broer Reynout ten huyse van zijnen Ghevader ghecomen zijnde, ende siende datter doen niemandt en was dan een cleyne Cameniere vande Vrouwe, seer schoone ende lieffelijck, hy sijnen Compagnon mette selve boven int Duyvecot ghesonden heeft, om de selve Duyve den Vader onse te leeren, ende hy met de Vrouwe, die haer cleyne Kindt by der handt hiel, zijn inde Camer ghegaen, daer sy hun binnen ghesloten hebbende, den tijdt ghepasseert hebben op een cleyn Beddeken daermen op sat, ende op dees maniere wesende, wilde d'ongheluck dat de Compeere t'huys ghekeert is, die sonder van yemanden ghehoort te zijn, stracx aende deure vande Camer gheweest is, daer hy aen clopte, ende riep zijn Wijf, dewelcke dit hoorende gheseydt heeft: O my, ick ben doodt, siet hier mijnen Man, nu sal hy de oorsaecke ghewaer worden van onse ghemeensaemheydt. Broer Reynoudt was uytghedaen, namelijck tot op zijn onderlijf, sonder Cap ende Covel, dewelcke dit hoorende gheseydt heeft: Ghy seght de waerheydt ghevader: Waer ick maer alleenlijck ghecleet, wy souden eenige excusatie vinden, dan doet ghy hem open dat hy my soo vindt, wy en sullender ghene connen vinden. De vrouwe is stracks inghevallen 't ghene dat sy te segghen hadde, ende sprack: Wel aen cleedt u, ende als ghy ghecleedt sijt neemt u Peterken tusschen u armen, ende luystert wel na dat ic seggen sal, op dat u woorden daer nae met de mijne over een comen, ende laet my gheworden. De goede blutten vande man en hadde nau afghelaten van cloppen, zijn wijf en antwoorde hem: Ick come mijn vrient, ende opgestaen zijnde, is sy met een goet gelaet aende Camerduere gegaen, die sy open ghedaen heeft, ende sprack: Lieve Man ick wil u wel seggen dat Reynout ons Compere hier ghecomen is, ende Godt heeft hem hier ghesonden: Want voor seecker soo hy niet ghecomen en ware: wy souden heden ons cleyn Soonken verlooren hebben. Als den gec vanden Man dit gehoort hadde, viel hy schier in zwijm ende seyde: hoe dus? Helaessen Man sprack het wijf hem is inden aenvanck een haestighe swijmelinghe overghecomen, vande welcke ic meynde dattet doodt was, ende ick en wist niet wat segghen ofte doen, dan dat Broer Reynout ons Compeer ter selver uren ghecomen is, ende 'tselve in zijn armen ghenomen hebbende, heeft hy my gheseydt Gevader 't zijn Wormen die hy int lijf heeft, die hem aent herte naecken, ende souden hem wel ombrenghen, dan en sijt daer niet voor beschroomt, want ick salse soo besweeren dat sy altsamen sterven sullen, ende eer ick van hier scheyde sult ghy u kindt alsoo ghesont sien als ghy het oyt ghesien hebt, ende om dat ghy hier van doen waert om seeckere ghebedekens te segghen, ende dat u de Cameniere niet en heeft weten te vinden waer dat ghy alsdoen waert, soo heeft hy tot dien eynde de selve zijnen medegheselle doen segghen, ende dat op het hooghste vanden Huyse, ende ons Compeer ende ick zijn hier binnen ghegaen, om dieswille dat niemandt als de Moeder vant Kint by dese verholentheyt teghenwoordich mach zijn: Wy hebbender ons oock binnen ghesloten, op dat ons niemandt en verhinderde, noch heeft hy het tusschen zijne Armen, ende ic meyne dat hy niet anders en wacht dan dat zijn medegheselle zijn ghebedekens voleyndet hebbe
te segghen, ende dan sal het al claer wesen, want het kindt is alreede seer tot hem selven ghecomen. Den Bock ende den Ezel van den Man, alle dese dinghen gheloof ghevende, hadde de ooghen des verstants in sulcker voeghen door d'affectie die hy totten kinde hadde ghesloten, dat hy opt bedroch niet eens en docht, maer eenen grooten sucht uytghesonden hebbende, seyde hy: Ick wilt gaen sien. En gaet daer niet sprack het wijf, want ghy sout alle t'ghene bederven datter ghedaen is, wacht wat, ick wil gaen sien oft ghy daer noch incomen meucht, ende dan sal ick u roepen. Broer Reynout die al dit ghehoort, ende hem selven met ghemack ghekleedt hadde, heeft het kint tusschen sijn armen ghenomen, ende als hy alle dinghen nae sijnen sin gheschickt hadde, riep hy, hou Gevader en heb ick Kompeer niet ghehoort? Den botmuyl vanden man antwoorde: Jae Heere. Doen sprack Broer Reynout: Comt in. Doen isser den mallen gheck inghegaen, tot den welcken de Minnebroer geseyt heeft: Hout daer uwen Soone door Godts ghenade ghesondt, daer ick stracks op staende voet meynde dat ghyen t'avont niet levende gesien en soudet hebben, ghy sult order geven om een wassen Beeldt van sijn groote ter eeren Gods voor Sinte Ambrosius Beelt te laten stellen, door wiens verdiensten u ons Heere dese ghenaede bewesen heeft. Het Kint sijnen Vader hoorende, liep stracx nae hem toe, ende dede hem feesteringhe aen als de cleyn kinderkens ghewoon zijn, dewelcke dat in sijn armen genomen hebbende, huylende min ofte meer, als of hy't uyten grave ghetrocken hadde, tselve begonnen heeft te kussen, ende sijnen Compeer te bedancken die't ghesondt ghemaeckt hadde. Broer Reynouts Compagnon die niet alleenlijck eenen Paternoster, maer moghelijck wel vier aende Cameniere, ende haer een cleyn Borseken van witte zijde gheschoncken hadde, dat hem een Nonne gegeven hadde, die tot hem devoot was, was al schoonkens als hy den man had hooren spreken, in der Vrouwen Kamer ghecomen, in een plaetse van waer hy gantschelicken conde sien ende hooren watmer dede, ende siende dat alle dinghen wel was, is hy beneden gecomen, ende als hy in de camer getreden was, seyde hy Broer Reynout ick heb alle vier de gebedekens geseyt, daer ghy my last af gaeft, den welcken Broer Reynout gheseyt heeft: Broer mijn vrient ghy hebt stercken aessem, ende hebt seer wel ghedaen, my aengaende doen mijn Kompeer hier ghecomen is, en had icker noch maer twee gheseydt: Dan ons Heere so om u gebedt als om t'mijne, heeft ons de gratie ghedaen dat het kindt ghenesen is. Den boc vanden man dede wijn brenghen en vanden besten, met ghewelt van confituren, ende heeft den Kompeer en sijnen Kompagnon goet chier aen-ghedaen, mettet ghene datse meer behoefden, als van eenich ander dinc, daernae de selve uyten huyse gheleyt hebbende, heeft hy heur adieu geseyt, ende sonder wachten t'wassen beeldt doen maken hebbende, heeft hy dat by de andere voor S. Ambrosius beeldt, maer niet te Milanen laten hanghen.