4. Langemark - Poelkapelle
3.2. Gedenktekens in Tielt
1. Mariakapel voor de vrede of de ‘Poolse kapel’
Identificatiefiche TiG 1
Naam? Mariakapel voor de vrede of de ‘Poolse kapel’
Plaats? Euromarktlaan 5
Type? Kapel
Materiaal? Rode baksteen, dak van rode tegels
Uitvoerder
(specifiek)? Onbekend
Beschrijving en interpretatie?
Ontstaans- geschiedenis?
Staat anno 2008?
De Poolse kapel is in goede staat, maar het lijkt voor de voorbijganger niet zo duidelijk dat het hier om een gedenkteken van ’40-’45 gaat. Enkel in de kapel wordt de ware toedracht duidelijk. Ze kan gezien worden als een eerste gedenkteken voor de Poolse bevrijders van Tielt. De kapel, opgericht op 15 augustus 1944, werd gebouwd in opdracht van de bewoners van de Rozenboomwijk (nu: Europawijk) en de Sint-Jansstraat.
Oorspronkelijk diende ze als bidplaats voor de Tieltse bevolking aan het eind van de Tweede Wereldoorlog, wat af te leiden valt van de tekst op het altaar: “De bewoners der St.-Janstraat en Ronzenboomwijk stelden zich in diepen oorlogsnood onder Maria’s hoede en bouwden deze kapel de Koningin van de Vrede ter eere 15 Oogst 1944”. De Poolse (vredes)connotatie die de kapel vandaag draagt, is dus pas later (na de bevrijding) aan de kapel toegevoegd.
Vandaag wordt binnenin de kapel de Poolse versie van Maria geëerd:
Onze-Lieve-Vrouw van Częstochowa, die ook wel als koningin van Polen wordt gezien.
Oprichting en/of inhuldiging?
De kapel werd gebouwd op 15 augustus 1944, in opdracht van de bewoners van de toenmalige Rozenboomwijk en de Sint-Jansstraat.
2. Gedenkplaat in de Mariakapel voor de vrede of de ‘Poolse kapel’
Identificatiefiche TiG 2
Naam? Gedenkplaat voor de vrede
Plaats? Euromarktlaan 5, in de Mariakapel voor de vrede of de ‘Poolse kapel’
Type? Gedenkplaat
Materiaal? Baksteen
Uitvoerder
(specifiek)? Onbekend
Beschrijving en interpretatie?
Staat anno 2008?
In de kapel vinden we tegen de rechtermuur volgende tekst terug: “Op O.L.Vr. Geboorte 1944 verhoorde de Koningin van de Vrede de bede van het volk en bevrijdde onze stad door de dappere Poolsche soldaten vereerders van O.L.Vr. van Czestochowa. Deze steen betuigt onzen dank”. Ook het teken van de Poolse pantserdivisie is hier herkenbaar. Deze gedenkplaat zorgt er voor dat de kapel echt gezien kan worden als een specifiek gedenkteken voor de Poolse bevrijders.
Oprichting en/ of
inhuldiging? September – oktober 1944
3. Generaal Maczekplein
Identificatiefiche TiG 3
Naam? Generaal Maczekplein
Plaats? Centrum Tielt
Type? Naam van een plein
Materiaal? Niet van toepassing
Uitvoerder
(specifiek)? Stadsbestuur Tielt
Beschrijving en interpretatie?
Ontstaans- geschiedenis?
Staat anno 2008?
Pas in 1974 werd beslist het grote plein in het Tieltse stadscentrum om te dopen tot het Generaal Maczekplein.193 Vijf jaar later zou de Shermantank (cf. infra) hier op komen te staan. Hoogstwaarschijnlijk is ook hier de initiatiefnemer dezelfde als bij de plaatsing van de Shermantank:
burgemeester Vander Meulen (cf. infra). Vandaag wordt het plein druk gebruikt.
Oprichting en/of
inhuldiging? 1974, precieze datum onbekend
4. Gedenkplaat voor de Poolse pantsertroepen + Shermantank
Identificatiefiche TiG 4
193 UGENT, BDW, “interviews verzet - niet verzet”, gedenktekens Tielt, algemeen deel.
Naam? Gedenkplaat voor de Poolse pantsertroepen + Shermantank
Plaats? Generaal Maczekplein
Type? Dit zijn in feite twee gedenktekens: een gedenkplaat en een oorlogstuig
Materiaal? Bronzen plaat, Shermantank staat op betonnen verhoog
Uitvoerder (specifiek)?
Initiatief van toenmalig burgemeester Vander Meulen
Beschrijving en interpretatie?
Ontstaans- geschiedenis?
Staat anno 2008?
Dit zeer originele, opvallende en bekende gedenkteken werd pas in het jaar 1979 opgericht: De tank vond toen heel toepasselijk een plaatsje op het Generaal Maczekplein. De keuze voor de Shermantank is niet toevallig:
met dergelijke tanktypes werd Tielt destijds bevrijd. Deze Shermantank maakte deel uit van het 24ste Lancers Regment van het Poolse leger en bevond zich in een opslagplaats in Arlon.194 In september 1979 slaagde de stad Tielt erin om, ten koste van veel inspanningen en met medehulp van Generaal Maczek zelf, deze authentieke tank als monument in de stad op te stellen. De transportkosten (60.000 fr.) werden door toenmalig burgemeester Vander Meulen betaald, die ook al het volledige initiatief voor de oprichting van dit monument had genomen. De overige onkosten, ca. 62.000 fr., werden bijeengebracht door een geldinzameling georganiseerd door een speciaal comité, het Huldekomitee Sherman-Tank.
Officieel werd de tank aan het stadsbestuur van Tielt in bruikleen gegeven voor onbepaalde duur. 195
De leuze die de Poolse oud-strijders tot de hunne maakten na de oorlog, luidde: NON OMNIAS MORIAR (Horatius, Oden, III, 30, 6) en staat op een bronzen plaat nabij de tank. De spreuk betekent: ik zal niet volledig sterven. Met andere woorden: van wat ik presteerde, zullen sporen
194 UGENT, BDW, “interviews verzet - niet verzet”, gedenktekens Tielt, algemeen deel.
195 M. JACOBS, op.cit.,,deel 2, p. 390.
overblijven. “Deze sporen mogen niet alleen kerkhoven zijn. Het moeten daarom ook niet noodzakelijk triomfbogen zijn, maar wel zinnebeelden van hoop, tekenen van hoop op een blijvende vrede”.196
Oprichting en/of
inhuldiging? 8 september 1979
5. Gedenksteen voor de militaire, de burgerlijke en de andere slachtoffers
Identificatiefiche TiG 5
Naam? Gedenksteen voor de militaire, de burgerlijke en de andere slachtoffers (WO I en II)
Plaats? Kortrijkstraat, op een plein
Type? Groot gebeeldhouwde gedenksteen
Materiaal? Witte natuursteen – rode baksteen
196 D. VANDER MEULEN, art.cit., p. 27.
Uitvoerder
(specifiek)? Henri Lateur (kunstenaar) en E. Lievens (aannemer – bouwmeester)
Beschrijving en (winkel)straat in het centrum van Tielt en trekt zo de volle aandacht van de passant. De wand van dit gedenkteken is opgebouwd uit sterk inspringende nissen van verschillende afmetingen, met sculpturen in hoogreliëf. De middelste nis stelt een calvarietafereel voor, uitstekend boven de rest. Daaronder staat een soldaat op wacht, met in beide handen een groot zwaard. Links en rechts daarvan, dieper gelegen, vinden we telkens drie halfzittende gekwetste of dode soldaten met op de achtergrond een brandende stad en een gefolterde figuur. Deze soldaten staan duidelijk symbool voor het lijden in de oorlog. In elke hoeknis vinden we een vrouw in lang gewaad met een doek op het hoofd terug, die met haar twee handen een kelk in de hoogte houdt. Deze twee vrouwenfiguurtjes symboliseren de overwinning, wat dus een tegengewicht vormt voor de lijdende soldaten. Op het eerste zicht lijkt het hier enkel om een gedenkteken voor de Eerste Wereldoorlog te gaan, maar op de rechterzijkant van het monument vinden we de tekst“Gefusilleerden”,
“Opgeëischten”, “Gesneuvelden”, “1940-1945” terug, met daarbij telkens een namenlijst.
De opdrachtgever voor de bouw van het monument was de kerkfabriek van de Sint-Pieterskerk met de toestemming van het stadsbestuur. Het geld dat nodig was voor de bouw van het monument (12.000 fr.) werd bijeengebracht door een geldinzameling. Het gedenkteken situeerde zich vroeger op het Hoekkerkplein (Kerkstraat) bij de Vrije Basisschool Sint-Godelieve, maar werd op 21 september 1949 verplaatst naar de Kortrijkstraat.197
197 UGENT, BDW, “interviews verzet - niet verzet”, gedenktekens Tielt, algemeen deel en Stadsarchief Tielt, bundel 2915, “Oprichting van een gedenkteken voor de Tieltse gesneuvelden en de oorlogsslachtoffers ”, s.p. en Stadsarchief Tielt, bundel 2916, “Verplaatsing van het gedenkteken…”, s.p.
Oprichting en/of inhuldiging?
De inhuldiging van het monument gebeurde op 26 september 1920, op 12 september 1944 werden dan de namen van de slachtoffers uit de Tweede Wereldoorlog toegevoegd.
6. Gedenkplaat voor soldaat Lesniewksi
Identificatiefiche TiG 6
Naam? Gedenkplaat voor soldaat Lesniewksi
Plaats? Hoek Sint-Michielsstraat nr. 61 en Steenovenstraat
Type? Gedenkplaat
Materiaal? Hardsteen, beschilderde letters Uitvoerder
(specifiek)? M. Dupont (?)
Beschrijving en interpretatie?
Staat anno 2008?
Niet van toepassing
Oprichting en/of inhuldiging?
Het gedenkteken werd geplaatst in de tweede helft van de jaren ’40, maar de precieze onthullingsdatum is tot dusver onbekend. Het initiatief kwam van de buurtbewoners (in de Sint-Michielsstraat) en van de toenmalige burgemeester van Tielt, Joseph Baert.198
Onversteend Deze kleine, maar toch opvallende hardstenen gedenkplaat verwijst naar
198 W. DE KEYSER, Diverse hulde- en herinneringsplaatsen van de Poolse bevrijders, onuitgegeven, 1992, s.p.
en D. VANDER MEULEN, art.cit., p. 27.
verleden? een van de acht gesneuvelde Poolse soldaten bij de bevrijding van Tielt, namelijk Jan Lesniewski. Lesniewski sneuvelde op 8 september 1944 toen hij kwam aangelopen met nieuwe munitie voor de Poolse troepen. Terwijl hij rondkeek werd hij doodgeschoten.199
7. Polenplein
Identificatiefiche TiG 7
Naam? Polenplein
Plaats? Kruispunt Ieperstraat, Sint-Michielsstraat, Deken Darraslaan
Type? Straatnaam
Materiaal? Niet van toepassing
Uitvoerder
(specifiek)? Stadsbestuur Tielt
Beschrijving en Op de gemeenteraad van 9 januari 1948 werd de beslissing genomen om
199 UGENT, BDW, “interviews verzet - niet verzet”, Tielt, interview met David Leon Brouckaert (V).
interpretatie?
Ontstaans- geschiedenis?
Staat anno 2008?
het kruispunt van de Ieperstraat, de Sint-Michielsstraat en de Deken Darraslaan om te vormen tot het Polenplein.200 Deze naamsverandering kan nogmaals gezien worden als de vereeuwigde dankbaarheid en bewondering van de Tieltse bevolking voor de Poolse bevrijders.
Oprichting en/of
inhuldiging? 9 januari 1948
8. Stanislaspoort
Identificatiefiche TiG 8
Naam? Stanislaspoort
Plaats? Markt, verbonden aan het huis met nummer 5
Type? Toegangspoort
Materiaal? Natuursteen
Uitvoerder
(specifiek)? P. Lebon (stedebouwkundige) en E. Lievens (aannemer)
Beschrijving en interpretatie?
Ontstaans- geschiedenis?
Staat anno 2008?
Op het moment van bezichtiging werd de markt van Tielt opengebroken en was de poort dus moeilijk toegankelijk. Het was opvallend hoe sterk deze poort werd behoed tegen eventuele schade door de wegenwerken.
Het is alvast duidelijk dat het hier om een atypisch gedenkteken gaat, dat andermaal voor de Poolse bevrijders werd opgericht. In de poort vindt
200 UGENT, BDW, “interviews verzet - niet verzet”, gedenktekens Tielt, algemeen deel.
men bovendien verschillende specifieke gedenkplaten en -symbolen terug (TiG9, TiG10 en TiG11) die ook allemaal verwijzen naar de Poolse bevrijdingsdivisie. De poort werd ingehuldigd op 11 november 1948 en werd gepromoot door het stadsbestuur en wederom door de toenmalige burgemeester (en oud-verzetsleider) Joseph Baert, die reeds in 1947 geweigerd had de stoffelijke overschotten van de acht gesneuvelde Polen van Tielt naar Lommel over te brengen (cf. supra). De stadskas stelde een bedrag van 130.000 à 140.000 fr. ter beschikking.201 De naam Stanislas verwijst naar Stanislas Leszczynski en bijgevolg het beroemde Stanislasplein in Nancy. Stanislas, voormalig koning van Polen, landde in 1737 in Nancy en zou daar tot aan zijn dood, in 1766, blijven.202 Het is dan ook niet verwonderlijk dat de Stanislaspoort in Tielt als het ware een kopie is van enkele monumenten op het Stanislasplein in Nancy. De naam Stanislas verwijst echter niet alleen naar Stanislas Leszczynski, maar ook naar de Heilige Stanislaus. Van deze heilige, patroon van Polen, is er een beeldje terug te vinden bovenaan de poort.203
Oprichting en/of
inhuldiging? 11 november 1948
9. Gedenkplaat voor acht Poolse soldaten
Identificatiefiche TiG 9
Naam? Gedenkplaat voor acht Poolse soldaten
Plaats? Stanislaspoort, linkerbinnenzijde
Type? Gedenkplaat
201 M. JACOBS, op.cit., deel 2, p. 393.
202 S. VAN HERPE, “Nancy, stad van verlichting en art nouveau” in Het Nieuwsblad (Vakantie en reizen), 13.08.2005/s.p.
203 W. DE KEYSER, op.cit., s.p. en Stadsarchief Tielt, bundel 2920, “Bouw Stanislaspoort”, s.p.
Materiaal? Koper, met zwart ingegrifte letters
Uitvoerder (specifiek)?
H. Seye (?)
Beschrijving en interpretatie?
Staat anno 2008?
Op de gedenkplaat vinden we overduidelijk het Poolse wapenschild (adelaar) terug. Boven de gedenkplaat prijkt het Belgische wapenschild (leeuw). De gedenkplaat werd opgericht “Ter nagedachtenis aan de acht Poolse militairen die hun leven offerden voor de bevrijding van de stad Tielt op acht September 1944”. De acht namen van de gesneuvelde Polen worden, in alfabetische volgorde, weergegeven onder bovenstaande inscriptie.204
Oprichting en/of
inhuldiging? 1948
10. Gedenkplaat voor de 1ste Poolse geblindeerde divisie
Identificatiefiche TiG 10
Naam? Gedenkplaat voor de 1ste Poolse geblindeerde divisie
Plaats? Stanislaspoort, linkerbinnenzijde
Type? Gedenkplaat
Materiaal? Koper, met zwart ingegrifte letters
Uitvoerder
(specifiek)? Onbekend, waarschijnlijk Paul Lebon of E. Lievens
204 Stadsarchief Tielt, bundel 2920, “Bouw Stanislaspoort”, s.p.
Beschrijving en interpretatie?
Staat anno 2008?
De tekst ‘Ter herinnering aan 8 september 1944 dag der intrede in Tielt der eerste Poolsche geblindeerde divisie vechtend voor uwe vrijheid en de onze’ wordt zowaar driemaal weergegeven, eerst in het Nederlands, dan in het Frans en ten slotte in het Pools. Voor het eerst zien we dus dat ook de Poolse bevrijders in hun moedertaal worden herdacht. Boven deze tekst vinden we het Poolse wapenschild terug, onderaan twee 17de-eeuwse Poolse ruiterhelmen, het kenteken van de Eerste Poolse Pantserdivisie.205 Boven de gedenkplaat werd een gebeeldhouwd en beschilderd kenteken van het Geheim Leger aangebracht.
Oprichting en/of
inhuldiging? 17 december 1944, in opdracht van de Poolse militaire overheid.
11. Gedenksteen voor de Poolse bevrijders en de weerstand
Identificatiefiche TiG 11
Naam? Gedenksteen voor de Poolse bevrijders en de weerstand
Plaats? Stanislaspoort, voorzijde
Type? Gebeeldhouwde gedenksteen (Poolse arend)
Materiaal? Witte natuursteen, rode initiaal, zwarte uitgehouwen letters
Uitvoerder
(specifiek)? P. Lebon en E. Lievens
Beschrijving en interpretatie?
Staat anno 2008?
Hier worden niet enkel de Poolse bevrijders herdacht, maar ook de Tieltse weerstand, wat duidelijk af te lezen is uit de inscriptie “Uit mijn as herrezen.
205 s.n., De eerste Poolse pantserdivisie en de bevrijding van Vlaanderen in september 1945. Herdenking september 1984, Poperinge: pvba Sansen, 1984, p. 2.
Polen en de Weerstand ter ere 1948”.
Oprichting en/of inhuldiging?
Deze gedenksteen werd aldus samen met de poort op zich ingehuldigd op 11 november 1948.206
12. Gedenkplaat voor twee Poolse soldaten
Identificatiefiche TiG 12
Naam? Gedenkplaat voor twee Poolse soldaten
Plaats? Ieperstraat 81
Type? Gedenkplaat
Materiaal? Hardsteen, met letters in reliëf
Uitvoerder
(specifiek)? M. Dupont (?)
Beschrijving en interpretatie?
Staat anno 2008?
Deze gedenkplaat doet sterk denken aan de gedenkplaat voor soldaat Lesniewski. Het gaat ook hier om een gedenkplaat specifiek opgericht voor een Poolse soldaat. In tegenstelling tot de plaat van Lesniewski betreft het hier twee militairen van de eerste Poolse geblindeerde divisie: luitenant Joseph Podziomek en soldaat Jan Graczyk. Beiden kwamen om tijdens hevige gevechten om het centrum van Tielt te bevrijden. Niet toevallig werd de plaats waar de gedenkplaat zich bevond enkele jaren later
206 W. DE KEYSER, op.cit., s.p. en Stadsarchief Tielt, bundel 2920, “Bouw Stanislaspoort”, s.p.
hervormd tot ‘het Polenplein.’
Oprichting en/of inhuldiging?
Deze gedenkplaat werd opgericht op 8 september 1945, een jaar na het overlijden van de twee Poolse soldaten.207
Oprichting en/of inhuldiging?
Deze gedenkplaat werd opgericht op 8 september 1945, een jaar na het overlijden van de twee Poolse soldaten.208
13. Bevrijdingslaan
Identificatiefiche TiG 13
Naam? Bevrijdingslaan
Plaats? Periferie van Tielt
Type? Straatnaam
Materiaal? Niet van toepassing
Uitvoerder
(specifiek)? Stadsbestuur Tielt
Beschrijving en interpretatie?
Staat anno 2008?
De grote baan van het centrum naar de buitenwijken van Tielt (en daarbuiten) werd tot Bevrijdingslaan omgedoopt.209 Ook nu zal de plaatsing van de Shermantank wel een rol gespeeld hebben: (de voorbereiding voor) het transport van de tank was namelijk al sinds 1978 bezig.
Oprichting en/of
inhuldiging? 18 januari 1979 210
207 M. JACOBS, op.cit., deel 2, p. 390.
208 M. JACOBS, op.cit., deel 2, p. 390.
209 UGENT, BDW, “interviews verzet - niet verzet”, gedenktekens Tielt, algemeen deel.
210 Idem.
14. Gedenksteen voor de Belgische en geallieerde militaire slachtoffers en de politieke gevangenen
Identificatiefiche TiG 14
Naam? Gedenksteen voor Belgische en geallieerde militaire slachtoffers en politieke gevangenen
Plaats? Keidamstraat, stedelijk kerkhof (militair erepark)
Type? Grafmonument - gedenksteen
Materiaal? Witte natuursteen, zwart graniet,…
Uitvoerder
(specifiek)? Paul Lebon (?) en Adhémar Hoenraet (?)
Beschrijving en interpretatie?
Staat anno 2008?
Dit grafmonument bestaat uit drie losse delen. Centraal staat de grote gedenksteen voor de politieke martelaren, met daarop in grote letters:
‘1940 Politieke Gevangenen 1945’. Wat opvalt, is de symbolische zwartgranieten graftombe midden op een soort ‘podium’. Ook het grote kruis, vervaardigd uit hetzelfde materiaal als de graftombe, trekt de aandacht. Achter de gedenksteen loopt een soort van kromme muur. Op de linkerkant van het centrale gedeelte vinden we het wapenschild van België terug, op de rechterkant dat van Tielt. Op de linkse muur de tekst
‘Onze Soldaten’ en op de rechtse muur ‘Onze Bondgenoten’.
Oprichting en/of
inhuldiging? Dit monument werd ingehuldigd op 3 mei 1953.211
Onversteend verleden?
Voor dit gedenkteken vinden we het militaire erepark terug, met daarop de graven van de acht Poolse soldaten die sneuvelden tijdens de bevrijding
211 W. DE KEYSER, op.cit., s.p.
van Tielt (o.a. Jan Lesniewski, Joseph Podiomzek en Jan Graczyk, cf.
supra), graven van Belgische politieke gevangenen en Belgische soldaten.
We gaan dieper in op het verhaal van Victor de Craemer (politiek gevangene).
Het verhaal van Victor De Craemer tijdens de Tweede Wereldoorlog is er eentje om in te lijsten. Geboren op 19 juli 1920 was Victor in de fleur van zijn leven toen de oorlog uitbrak. Dat hij niet van een kleintje vervaard was, bewijst een eerdere veroordeling voor slagen en verwondingen aan het eind van de jaren dertig. Hij was timmerman van beroep en bleef zijn hele leven ongehuwd.
Vreemd genoeg - hij staat op de slachtofferlijst van Politieke Gevangenen - meldde hij zich vrijwillig aan om als timmerman te gaan werken in Duitsland bij de firma Fünke & Co in Rendsburg. De toenmalige burgemeester van Tielt verstrekte hem op 9 juni 1941 een “getuigenis van goed gedrag en zeden”, wat hij nodig had om een reispas naar Duitsland te kunnen bemachtigen. Op 13 juni 1941 verkreeg hij dan ook zijn reispas, die geldig was voor één jaar. Victor vertrok al spoedig naar Rendsburg.
Kunnen we hier spreken van een Duitsgezinde Tieltenaar? Aangezien hij in Dortmund ter dood werd veroordeeld, lijkt dit weinig waarschijnlijk.
Een na-oorlogse getuigenis van Nathalie Muyeur, echtgenote van Gerard Muyle die samen met Victor was veroordeeld door het Volksgericht in Berlijn, verklaart veel. Het ‘vrijwillig werken’ in Duitsland was helemaal niet zo vrijwillig. Het Geheim Leger van Tielt had daartoe namelijk opdracht gegeven: “onder de dekmantel van vrijwillige arbeider, om na te gaan wat soort werk de Belgische werklieden gebezigd werden en om inlichtingen te verzamelen nopens zekere fabrieksinstellingen”. Nadat Victor verlof had gekregen van zijn werk, op 28 augustus 1941, ging hij trouwens niet meer terug. Van vermeende “collaborateur” tot verzetsheld?
Victor was inderdaad zeer actief in het verzet, dat onder leiding van André Dupont stond. Hij hielp alles en iedereen om de Duitsers maar enigszins te boycotten, was in het bezit van wapens (zijn huis deed dienst als wapenopslagplaats van het verzet) en verspreidde ook illegale bladen als
212 SOMA, mic 136/6, Documenten betreffende Gerard Muyle, André Dupont, Victor de Craemer,…
213 Voor deze tekst is, tenzij anders vermeld, geput uit Dienst Oorlogsslachtoffers (FOD Sociale Zekerheid), dossiers Victor de Craemer.
De Patriot en Vrij België. Maar ook Victors verzetsverhaal werd abrupt afgebroken. Hij werd verklikt door enkele inwoners van de stad. Op 27 november 1942, omstreeks 17u30, werd hij te Tielt gearresteerd door de Gestapo van Kortrijk. Tijdens zijn arrestatie werd hij geslagen en geschopt alsof hij een beest was. Toen begon de lijdensweg van Victor De Craemer.
Hij verbleef eerst in de gevangenis van Gent. Op 5 februari 1942 werd hij overgebracht naar de gevangenis van Brugge, van waaruit hij een grote maand later zou getransporteerd worden richting Duitsland. Bochum, Papenburg en Esterwegen werden zijn verblijfplaatsen. Vanuit Esterwegen, dat geen echt concentratiekamp was, maar niettemin een erg zwaar regime kende, werden veel gevangenen berecht door het Volksgericht in Berlijn.
Ook Victor werd, op 2 september 1943, berecht met de volgende woorden: “Er hat in 1942 durch Förderung einer Wiederstandsbewegung dem Feind des Reichs begünstigt und Freischärlerei begangen”. Hij werd samen met acht andere mannen, die allen iets met het Tieltse verzet hadden te maken (en waarvan de meeste namen ook terug te vinden zijn op het gedenkteken TiG14), veroordeeld: Gerard Muyle, André Dupont, Gery Deseyn, Maurice Demeese, Georges Van de Walle, Edgard Dupont, Gerard Wijkhuis en Roger Mahieu. Allen werden op 2 september 1943 ter dood veroordeeld, behalve Edgard Dupont (zes jaar Zuchthaus) en Roger Mahieu (vier jaar Zuchthaus).212 Op 15 november 1943 werd het vonnis, precies om 18u24, uitgevoerd in Dortmund: de 23-jarige Victor werd onthoofd.
Onmiddellijk daarna werd hij begraven op het centrale kerkhof te Dortmund, veld zes, graf nummer 216. Op 16 augustus 1945 vernam zijn familie pas dat hij al bijna twee jaar overleden was. Aangezien Dortmund na de oorlog in de Engelse zone lag, kwam er al gauw een bevelschrift tot opzoeken door de Control Commision for Germany. Op 8 oktober 1945 werd het bevel gegeven om het lichaam van Victor te repatriëren naar België (Tielt).
Toen de oorlog voorbij was, vroegen ook de ouders van Victor naar het
Toen de oorlog voorbij was, vroegen ook de ouders van Victor naar het