Staat van de segregatie in Breda
2.9 Clustering van factoren in de buurten van Breda: de staat van de segregatie
Samenvattende bevindingen
▪ In Breda als geheel en in bijna alle wijken/buurten is het aandeel corporatiewoningen licht gedaald. Het aandeel koopwoningen neemt in geheel Breda toe. De verhoudingen blijven echter redelijk stabiel. De woonbeleving (prettig wonen en kwaliteit woning) is stedelijk gezien stabiel, de WOZ-waarde stijgt en ligt boven het landelijk gemiddelde.
▪ In totaal scoren 15 buurten bovengemiddeld op de woonbeleving en de WOZ-waarde, waarvan 13 buurten ook positieve ontwikkelingen laten zien in de tijd. In 19 buurten is de score op één of meer punten minder goed dan gemiddeld in Breda, waarbij in 16 buurten een negatieve ontwikkeling op één of meer meetpunten in de tijd te zien is.
In veruit de meeste Bredase buurten is het percentage corporatiewoningen met 1 à 2% gedaald of gelijk gebleven. In sommige buurten/wijken is dit aandeel iets meer gedaald, zoals in Wisselaar (-6%) of Tuinzigt (-7%). Het aandeel koopwoningen is in veel Bredase buurten juist gestegen met 1 à 2%. Overall zijn de verhoudingen tussen het aandeel corporatiewoningen, koopwoningen en particuliere huur in de meeste wijken/buurten niet veel veranderd sinds 2015.
De verschillen in de woonbeleving tussen de buurten blijven gelijk, enkele buurten uitgezonderd. De verschillen in de WOZ-waarde van de woningen tussen de buurten nemen daarentegen toe. Buurten met een hoger dan gemiddelde WOZ-waarde kennen een hogere absolute stijging van de WOZ-waarde dan de buurten met een gemiddelde of ondergemiddelde waarde van de WOZ. Op dit meetpunt nemen de verschillen tussen de buurten dus toe.
2.9 Clustering van factoren in de buurten van Breda: de staat van de segregatie
Uit de analyse per invalshoek blijkt dat relatief veel buurten steeds in dezelfde kwadranten terechtkomen.
De door de gemeente benoemde kwetsbare en vroegsignaleringswijken zijn sterk oververtegenwoordigd in het rode kwadrant. Er is sprake van een stapeling van kwetsbaarheid en problemen in deze buurten en deze stapeling neemt ook toe sinds 2015 in die buurten. Geconstateerd moet worden dat de segregatie tussen de buurten in Breda toeneemt, omdat de clustering van positieve factoren in de meeste goede buurten eveneens toeneemt.
In onderstaande plot staan alle variabelen (behalve bevolkingsopbouw, deze is niet geanalyseerd aan de hand van het kwadrantenstelsel) samen berekend voor alle buurten in Breda. Alle totaalscores of
eindoordelen per invalshoek zoals in de paragrafen hiervoor beschreven, tellen hierbij even zwaar. Gekozen
is om een gelijke weging van de invalshoeken te hanteren. Het gaat immers bij segregatie, zo blijkt uit de literatuur, om een clustering van factoren en effecten. Onderzocht is of een gelijke weging van alle individuele variabelen (dus niet geaggregeerd op het niveau van invalshoeken) leidt tot een wezenlijk andere plaatsing van de buurten in het kwadrantenstelsel. Dat blijkt niet het geval. Zo blijkt nog steeds geen van de buurten in het oranje kwadrant te komen. Uiteraard zal het toekennen van een zwaardere weging van één of meerdere variabelen of invalshoeken tot een andere plaatsing van buurten in het
kwadrantenstelsel leiden. Maar dan moet ook beargumenteerd worden waarom bijvoorbeeld sociaal-economische variabelen zwaarder tellen dan gezondheids- of buurtbelevingsvariabelen. Uit de literatuur blijkt dat het vooral gaat om de optelling van kwetsbaarheden of krachten die leidt tot de segregatie. Om die reden wegen alle invalshoeken in de onderstaande opstelling even zwaar.
Zo ontstaat per buurt een totaalscore op twee aspecten: de positie ten opzichte van het stedelijk
gemiddelde op alle invalshoeken en de positie in de ontwikkeling van de scores in de tijd (positief, neutraal of negatief). Dat leidt tot de volgende plaatsing van de buurten in de kwadranten.
Een aantal zaken valt op. Ten eerste zijn er geen buurten die in het oranje kwadrant terechtkomen. Hoewel sommige buurten op een aantal variabelen in het oranje kwadrant vielen, zijn de totaalscores op alle aspecten bijna allemaal ofwel positief ten opzichte van het gemiddelde en positief in de tijd, ofwel negatief ten opzichte van het gemiddelde en negatief in de tijd. Hoewel het dus op bepaalde specifieke aspecten iets beter gaat in sommige kwetsbare en vroegsignaleringswijken, zoals in Haagpoort, Heuvel of Kesteren, en het aan de andere kant op sommige punten wat minder goed gaat in de andere buurten, brengt de overall score scherp in beeld dat de verschillen toenemen in de tijd.
Ten tweede is het niet verrassend dat in het groene kwadrant de buurten staan waar het overall al (heel) goed ging in 2015. En dat aan de andere kant in het rode kwadrant vooral de buurten naar voren komen die als kwetsbare en vroegsignaleringswijken zijn benoemd door de gemeente en waar het in de afgelopen jaren al niet goed mee ging. In 2019/2020 gaat het op meerdere punten nog minder goed met deze
buurten en de inwoners van deze buurten dan in 2015. Daar is een clustering van toenemende problemen te zien, zowel op sociaal-economische situatie, zelfredzaamheid/gezondheid, sociale participatie/sociale cohesie, de leefbaarheid van de wijken en de veiligheid.
Daarnaast is het belangrijk om te constateren dat in een aantal andere buurten dan de
kwetsbare/vroegsignaleringswijken sprake is van een achteruitgang sinds 2015. Het betreft buurten zoals Brabantpark, Heusdenhout en Valkenberg die op meerdere punten een (lichte) achteruitgang laten zien, waardoor zij overall in het rode kwadrant terechtkomen. Hierbij moet worden opgemerkt dat in deze buurten minder ernstige kwetsbaarheden en problemen bestaan dan bijvoorbeeld in Geeren Noord, Geeren Zuid, Biesdonk, Wisselaar, Doornbos-Linie, Schorsmolen en Fellenoord.
Samenvattende bevindingen
▪ Samenvattend kan worden gesteld dat de verschillen tussen de buurten toegenomen zijn. Met de goede wijken gaat het op de meeste punten beter en met de kwetsbare wijken gaat het op veel punten slechter of in iedere geval op meer punten slechter dan beter. Met name in de clustering van de variabelen komt de toegenomen scheiding, dus toegenomen segregatie, tussen de buurten in Breda scherp naar voren. Hoewel op sommige separate punten een verbetering is te zien in (enkele) kwetsbare/vroegsignaleringswijken, zijn de verschillen tussen de goede buurten en de slechte buurten in Breda overall toegenomen in de periode 2015-2019.