VRIJHEID. EN DEMOCRATIE
%aferdag 28 Februari 1953 · No. 246
Dirigisme of Vrijheid?
<Zie pag. 2)
W E EK B L A D V A N D E V 0 L K S P A R TIJ V 0 0 R V R IJ HE I D E N D E M 0 C R A TIE
De worsteling om de economische integratie
E r zijn voldoende redenen om de bl~k we~
. derom te wenden naar hetgeen z1ch op het Europese vlak afspeelt. Wij zijn weer eens in een periode van moeilijkheden, zoals wij die in de afgelopen jaren zo vaak hebben gekend wanneer het er om ging een nieuwe stap voorwaarts te doen. Reeds menigmaal hebben wij er op gewezen, dat dit ook begrij~
pelijk is. Wanneer men in de periode. is van het uitbrengen van toasten op de Europese eenheid, welnu dan zijn er velen, die daarbij voorop willen gaan. Wanneer het echter gaat om het nemen van concrete maatregelen, dan komen de moeilijkheden. Het is immers zo, dat Europa vele jaren verdeeld geweest is door muren van protectie, die in vele landen talrijke kunstmatigheden in het economische leven ten gevolge hebben gehad. Zo zijn er hler en daar bijvoorbeeld belangrijke takken van voortbrenging ontstaan, die er bij vrije concurrentie niet zouden zijn geweest. Is het wonder, dat de betrokkenen uit deze bedrijfs~
takken zich verzetten wanneer zij horen spreken van één Europese markt en zij de kracht der buitenlandse mededinging zullen gaan ondervinden? Hunnerzijds worden dan de nadeleri zeer breed uitgemeten!
Het is de grote verdienste geweest van minister Stikker, dat hij bij zijn streven naar Europese eenheid zeer wel heeft begrepen, dat juist alle in de loop der jaren ontstane kunstmatigheden een ernstige rem zouden vormen voor het bereiken van een zogenaam~
de gemeenschappelijke markt. In zijn plan, het "plan~Stikker", was dan ook het vormen van een Europees Integratie Fonds voorzien, dat overgang van de kunstmatige naar de natuurlijke situatie zou kunnen vergemakke~
lijk:en. Voorts was de betekenis van het werk van mr Stikker, dat hij het accent legde op de economische eenheid. Het is immers zo, dat de politieke eenheid van Europa een lege huls is en nooit innerlijke betekenis kan hebben wanneer de verbonden landen toch van elkaar ·gescheiden blijven doór piotec~
tioriistische maatregelen.
• • •
I n de kolen-- en staalsector zijn in de loop der jaren in de onderscheidene landen talrijke kunstmatigheden gegroeid en daar;.
om vormt de overgang naar de ,.gemeen~
schappelijke markt" een aangelegenheid, die bepaald niet eenvoudig is. Men is er thans aan bezig. De bevoegdheden in' deze 'sector zijn nu aan de nationale sfeer onttrokken en;
zijn overgegaan op de Hoge Autoriteit der Kölen .. en Staal Gemeenschap, die momen- teel moet pogen orde op zaken te stellen. De daarvoor te verrichten arbeid stuit op vele moeilijkheden, gevolg van wat kunstmatig was gegroeid, gevolg uiteraard mede van het feit, dat de betrokken staten de zaken nog sterk van de nationale gezichtshoek uit be- zien. Dat er zodoende verschillen van inzicht ontstaan met de Hoge Autoriteit, voor welke slechts het belang van het betrokken gebied der zes landen in zijn geheel richtsnoer is, zal duidelijk zijn. Wie anders verwacht had, had zich blijkbaar geen beeld gevormd van de ingewikkeldheid der betrokken materie. Het maken van een Europese eenheid uit de Eu- ropese verdeeldheid moet nu eenmaal span- ningen met zich brengen. Wijs beleid vraagt
van de Hoge Autoriteit der Kolen en Staal Gemeenschap, dat zij de spanningen zo ge,.
ring mogelijk zal doen zijn. Dat vereist in de periode van overgang die op de lOe van deze maand ingegaan is en vijf jaar zal duren, dat de nationale economieën zich zo rustig mo,..
gelijk aan de nieuwe situatie van de "gemeen,.
schappelijke markt" kunnen aanpassen.
• 0 •
W ij kunnen in het verband van dit artikel niet treden in alle ingewikkeldheden, die zich thans in het kader der Kolen en Staal Gemeenschap voordoen. Voor ons zijn zij niet verrassend, zoals wij reeds zeiden.
Maar wel moeten die moeilijkheden tot lering strekken en ons met name duidelijk doen zijn, dat de economische éénwording een zaak :van uiterst complexe aard is, die allerlei weer,.
standen oproept. Toch moet zij komen, wil er een werkelijke Europese eenheid kunnen ontstaan.
Het is verheugend, dat dit van Nederland- se zijde ook. zo sterk naar voren is gebracht in het intetnafionale milieu, want wordt thans de kans niet gegrepen om terzake van het bereiken der economische eenheid iets vast te leggen, dan wordt een goede kans gemist.
Y erheugend is mede, dat gebleken is hoezeer de onderscheidene politieke partijen ten deze eensgezind zijn en dat de minister van Bui,.
tenlandse Zaken getoond heeft _. juist de- zer dagen - hoezeer het hem ernst is op dit punt.
Er zij nog eens aan herinnerd, dat deze kwestie bepaald niet eenvoudig ligt. Zoals men zich herinneren zal, is in Januari in de zgn. Assemblée Ad Hoc te Straatsburg een project aan de orde geweest betreffende op- richting van een Europese Politieke Gemeen,.
schap, waarin de Kolen en Staal Gemeen,.
schap, alsmede de nog tot stand te brengen Europese Defensie Gemeenschap zouden worden ondergebracht, en welke Politieke Gemeenschap voorts nog een aantal bevoegd- heden: zou krijgen.
Echter practisch niets op het economische gebied en op· dit gebied werd ook geen en- kel perspectief geboden. Van Nederlandse zijde wèrd daartegen ernstig bezwaar ge~
maakt en wij hebben zelf ook naar voren gebracht, dat onzes inziens de vorming van een douane-unie in een zeker aantal jaren in het vooruitzicht· moest w9rden gesteld: Wij hebben er daarbij bepaald geen onzekerheid over laten bestaan, dat een Europese Poli- tieke Gemeenschap zonder zulk een perspec~
tief voor ons geen aantrekkelijkheid zou heb- ben. Zou men thans alleen op politiek ter- rein gaan integreren zonder iets op econo- misch gebied te doen, dan kan men er zeker van zijn, dat er op het laatste gebied vele ja~
ren niets meer zal gebeuren. Daarom moet goedkeuring van politieke integratie worden gebonden aan economische integratie.
0 0 0
De strijd in Januari in de Assemblée Ad Hoc leek aanvankelijk weinig resultaat op te zullen leveren, maar de door de Neder- landers betoonde vasthoudendheid heeft de afgevaardigden uit de andere staten toch niet onberoerd gelaten. Men begreep ook wel, dat het niet voldoen aan de van Nederlandse zij- de gestelde wensen de plannen tot de vor-
ming van een Europese Politieke Gemeen- schap wel eens in gevaar zou kunnen bren- gen. Immers, elk land, dat geen vertrouwen stelt in de plannen kan zich afzijdig houden.
Het einde van de discussies was, dat de pa- ragrafen betreffende de economische sector naar de commissie, die het geheel voorbereid had, werden teruggezonden. Ongetwijfeld had niet elk lid, dat zijn stem vóór die terug- wijzing uitbracht, daarbij de zelfde gedachte.
Hoe dat echter zij, de betrokken paragra- fen werden teruggewezen en in de betref- fende commissie hebben de Nederlanders de strijd voor de verwerkelijking van hun idee- en weer opgevat. Wat uiteindelijk het resul- taat van hun werken zal zijn zal dezer da- gen naar buiten blijken wanneer de arbeid der commissie openbaar zal worden ge- maakt.
0 nze Regering heeft ook niet stil gezeten en met instemming constateren wij, dat de door minister Stikker gevolgde lijn om bij zijn beleid zeer grote waarde te hechten aan de economische integratie. door minister Beijen wordt doorgetrokken. Hij heeft d~ze
week zijn plan voor de vorming van een douane-unie in de kring zijner collega's ver~
dedigd en het heet, dat de plannen daar veel sympathie hebben ontmoet. Wij horen der- gelijke mededelingen van diplomatieke zijde altijd met zekere reserves. Wij lazen immers dat er een "accoord in principe'' is bereikt, wat inhoudt dat er bij verdere studie door de diverse Regeringen nog heel wat bezwaren zullen rijzen!
Volgende week nu is dan weer de beurt aan de parlementariërs. De Assemblée Ad Hoc immers komt op 6 Maart weer bijeen en zij zal dan de omgewerkte voorstellen van de commissie van voorbereiding bestuderen en haar standpunt bepalen. Men mag ver- wachten, dat over de economische paragra- fen dan nog wel het een en ander zal wor- den gezegd. Trouwens, dat is ook nodig, want er kan niet genoeg de nadruk op wor- den gelegd, dat deze paragrafen essentieel zijn voor het bereiken van een werkelijke Europese eenheid.
.. 0 •
Z oals gezegd, de Assemblée Ad Hoc komt V rijdag bijee,n. Op 10 Maart zal zij haar werkzaamheden eindigen. Men denke echter niet dat de Europese Politieke Gemeenschap dan zal zijn gesticht! Zover is het nog lang niet. De Assemblée Ad Hoc maakt een ont- werp en )egt dat over aan de Regeringen.
Dan gaan de Regeringen er over spreken en die zullen dan al of niet komen tot het opstellen van een verdrag inzake de oprich- ting dier Europese Politieke Gemeenschap.
En daarna zal het woord zijn aan de natio·
nale parlementen. Er zal dus niets ,.bij ver•
rassing" gebeuren. En dat is goed ook, want wanneer de plannen van de Assemblée Ad Hoc er zullen zijn, zal het nodig zijn, dat de publieke opinie er over zal worden gehoord.
Ook onze partij zal zich een mening moeten vormen en daarom verheugt het ons, dat ter aanstaande algemene vergadering het bui·
tenlandse beleid aan de orde is gesteld. Dan kan de partij beginnen met het vormen harer
mening. K.
VRIJIIEID EN DEl\IOCRATIE 28 FEBRUARI 1953 - PAG. 2
DIRIGISME OF VRIJHEID
DE TEKENEN WIJZEN ER OP, DAT WIJ PRINCIPIEEL OVER HET DIEP1,E- PUNT V~ N DE VRIJE ECONOMIE EN DE WAARDERING
DAARVOOR HEEN ZIJN
W ilhelm Röpke - met Hayek en zovele anderen een strijdvaar•
dig pleitbezorger voor een vrije eco•
nomie, aangepast aan de behoeften en gefundeerd op de wetenschappelijke basis van het heden - maakt in een van zijn geschriften de balans op van het Europese collectivisme.
Hij constateert, dat dit momenteel een diepe innerlijke crisis door·
maakt. Achter de uiterm.ïke triomt gaat een innerlijke leegte schuil. Dui- zenden en duizenden socialisten vra- gen zich thans stellig in stilte af: was het geen vermetelheid, dat wij bet economische leven naar onze plannen wilden besturen en storten wij het niet van de ene crisis in de andere?
Zou het toch niet het meest doelmatig zijn, wanneer het eigenbelang der mensen zo geruisloos mogelijk met 't algemeen belang werd gecombineerd en behoren hiertoe niet de juist door ons zo vervloekte zaken als vrijheid, concurrentie, persoonlijke verant- woordelijkheid en eigendom?
Is het werkelijk beter, wanneer wij deze dingen verruilen voor een steeds a!machtiger wordende bureaucratie?
* * *
D it zijn - zoals ze hier door Röpke worden gesteld - fic- tieve, min of meer rhetorische vra- gen. Maar wie geregeld met arbeiders omgaat, wéét dat soortgelijke vragen wel degelijk bij hen opkomen, ook al worden ze in het openbaar zoveel mo- gelijk onderdrukt.
Röpke stelt er nog meer. Bijvoor- beeld deze: Hebben onze tegenstan- ders (de liberale economen) niet toch gelijk gehad, toen zij de vrijheid, de waardigheid en de rechten van de mens de verschrikkelijke prijs noem- den, die voor het collectivisme moet worden betaald? Zie alle totalitaire landen, die immers ook de armste zijn, En: vermeerdert het collectivis- me de stof voor internationale con- flicten niet eer dan het die vermin- dert? En is het socialisme niet altijd ,,nationaal" socialisme?
Dit schreef Röpke enige jaren ge- leden. Wie nu ziet, hoe verdeeld ook het socialisme staat zelfs in de discus- sies over het Verenigd Europa, zal al·
weer de juistheid van hetgeen Röpke stelt moeten erkennen.
Dit alles noopt het socialisme tot een apologie. Men beroept er zich op, dat de tegenwoordige verar- ming van Europa gedwongen heeft tot een socialisme van de nood, zon- der te bewijzen, dat het socialisme deze nood kan overwinnen en zonder zich at te vragen of het niet veeleer gaat om een uit het socialisme ge- boren nood.
Pijnlijk juist is m.i. wat Röpke c'iaarop laat volgen: Door alarmering van de openbare mening· willen zij de bevolking bewegen tot aanvaarding van nieuwe offers, die de collectivis- tische economische politiek van hen verlangt. Men tracht kunstmatig de hoge golven van het oorlogspatriotis- me op te wekken, die het collectivis- me van de oorlogseconomie mogelijk maakte en men begrijpt niet, waar- om men tenslotte niet een nieuwe golf van oorlogspatriotisme, maar een opwelling van de volkstoorn over de doctrinaire economische politiek te- weeg brengt.
* * *
De thans meest verkondigde aan- prijzing van het socialisme is dèze, dat dit nog de enige dam tegen het communisme vormt.
Zij geven daarmee alvast toe, dat zij in de grond der zaak tot het grote midden behoren en het lijkt geen ho·
peloos ondernemen, deze socialisten
(111 en slot)
te overtuigen, dat hun economische ideologie onverenigbau is met het behoud van de seestes· en wezens~
kenmerken onzer Westerse bescha·
ving, waarvan het liberalisme de ty.
pische uitdrukking is.
Hier nu ligt in wezen de oorzaak van de crisis in het moderne socialis- me, dat het enerzijds rust op het na·
tuurrechtelijk-democratisch-liberaal humanitaire element en anderzijds op het daarmee te enen male tegenstrij- dige element ener machtspolitiek die anti-liberaal en romantisch is. 'Het vrijheidsideaal (in wezen liberaal) èn de hartstochten van de klassenstrijd, hand in hand gaande met machtshon- ger en een anti-humanistische geest- drift voor het collectivisme.
* * •
T ereebt zegt Röpke: wanneer het economisch program van het democratisch socialisme hierin be·
staat, dat het van het communisme een min of meer hoog disconto af- trekt, dan mogen wij toch de vraag stellen, of niet de voorstanders van 50 % collectivisme op de duur ten opzichte van hen, die naar de volle 100% streven, in het dubbele nadeel staan dat zij de massa weliswaar enerzijds aan de richting van zulk een program gewennen, doch anderzijds aan de communisten de voorsprong van een radicale verwezenlijking laten.
Hier krijgen we dus een wedloop, die welhaast noodwendig in het na- deel van het democratisch-socialisme moet aflopen. Bovendien leidt het de- mocratisch socialisme in West-Euro- Pa tot gestadige achteruitgang in to- taal van de economische toestand en ook dit maakt de communisten het spel gemakkelijk, het spel dat de met 50 % socialisme voorlopig zoet ge- houden arbeidersmassa's op den duur in de armen van het communisme en
dus töch van het collectivisme en de staatsalmacht zal drijven, waarvan het 1:\emQCl'atiscb-soc:ialisme hen meende te kunnen afhouden.
.. ...
Dit demo<:ratisch•socialisme is slechts mogelijk in een "k<~.pi·
talistische" samenleving, waar men zijn eisen steeds hoger op kan voeren en ingewilligd krijgt, omdat de on- dernemingsdurf van vrije burgers bet totaal inkomen van de gemeenschap op zulk een peil houdt, dat dit mo- gelijk wordt. En waar het socialisme de bronnen, waaruit dit particuliere ondernemersdom put verstopt, daar kan men alleen nog een tijdlang een zeker niveau, een zeker levenspeil handhaven, zolang hetgeen in het ka- pitalistische tijdperk aan nationaal vermogen is bijeengegaard, dit toe- laat.
Dan treedt de verarming in en daarmede de ontevredenheid, die de poorten voor het communisme opent.
* * *
D e economische problematiek hangt tenslotte steeds samen met die van psychologie en filosofie.
Vandaar dan ook, dat alle dirigisti- sche politiek grijpt naar de middelen die de moderne techniek hem aan de hand doet, die het denken der mas~a
wil beïnvloeden: krant, radio en wat men onder de fraaie leuze van ac- tieve cultuurpolitiek daar zoal meer onder thuis kan brengen.
Dit werd misschien· nooit zo onom- wonden - althans niet in de niet- communistische landen - toegegeven als in de ta;tk.omscb.rijving van het Central Office of Information van
~ngeland, waarin gezegd worclt: ·
"In de eerste plaats bestaat er on- getwijfeld behoefte aan een voorlich- tingsdienst om overredingscampagnes te organiseren, vooral in aangelegen-
DEZE BURGER
heeft onlangs met, aan panische ontzetting grenzende, diepe droefenis gelezen, dat 'n motie Van Rijckevorsel door de Tweede Kamer is afgestemd, alléén bij vergissing: meneer Van Dis had zich vergist bij de stemming en meneer Van Rijclcevorsels naam werd niet eens afgeroepen omdat hij verzuimd had de presentie- lijst te tekenen.
Het komt dus tenslotte hier op neer, dat de stem d~s volks is omgeslagen tot een rauw en ongearticuleerd "neen .. , terwijl het hart des zelfden volks hartstochtelijk "ja" 1·iep.
Ik vind dit een afschuwelijke situatie; ik heb er vele nachten niet van geslapen en ik begrijp niet dat de heer Van Rijcke- vorsel, die ik in Den Haag, in de buurt van de Juffr<JUW Ida- straat tegen kwam, zo vriendelijk gliml.achte en zo helder uit zijn oogjes keek.
Hoe zit dat nou?
Kan, door een loutere vergissing van zijn onderdanige diena- ren, zijn vertegenwoordigers, de stem des souvereinen volks in de wieg worden gesmoord?
Mag door een klein en kleinmenselijk verzuim de majesteite- lijke gang der wereldhistorie worden omgebogen naa1· het slop der vergetelheid?
Is het mogelijk dat doo1· de fout van één Van Dis en de ve1'- strooidheid van één enkele Van Rijckevorsel de wil van Neê1'- lands massa's verzandt in het onafzienbare niets?
Dat de brandende wens van gans een land; van tien millioen mondigen, zó maar veronachtzaamd wordt door de onachtzaam- heid van twee?
Staat hier de Dernoemtie niet in haa1· hemd op het $pel?
Zendt, vrienden, slaaptabletten aan
DEZE BURGER
heden van gezondheid en publieke veiligheid, en op de terreinen waar dwingende wetgeving onmogelijk is.
Ten tweede heeft in een hecht ver- bonden gemeenschap, levende onder een gecompliceerd administratief sy- steem de Regering de directe plicht llaar politiek en haar wetten duide·
lijk te maken. <Hier denlten we on·
willekeurig aan Schermerborns praat- jes op de brug - De R.> En ten der- de heeft de overheid voor vele jaren
d~ verantwoordelijkheid op zich ge·
nomen om in industrie en landbouw de technische standaard te verhogen en om de beroepstraining te bevorde- ren. Daar de Staat meer en meer be·
trokken wordt bij de opvoeding zo- wel van kinderen als van de rijpere jeugd, nemen de verschillende vor- men van massale voorlichting door film, boek, voordracht gelijkelijk in betekenis toe."
T e bedenken valt daarbij, dat ook waar nog niet direct van opzet- telijke en duidelijke socialistische in·
filtratie gesproken kan worden, de moderne Staat meer dan de liberaal goed kan keuren offert !lan de socia- listische methode van !razen. Ik denk hier bijv. aan de vermaarde Algeme- ne Verklaring van de Rechten van de Mens, waar gratuit beweerd wordt, dat ieder recht heeft op bevredigen- de arbeidsvoorwaarden en bescher- ming tegen werkloosheid en billijke, bevredigende beloning, die hem in staat stelt om met zijn gezin een be- staan te leiden, dat in overeenstem·
ming is met de menselijke waardig- heid. Hier worden n.l. gedachten op- geroepen, die hersenschimmen zullen blijken, gedachten aan een gemeen- schap, die dit alles zou kunnen bie- den en een Staat die dit alles zou kunnen garanderen. En dat, terwijl in diezelfde Verklaring niets wordt ge- zegd over 's mensen recht op de vrije beschikking over ûjn inkomsten, enz., enz.
Verklaringen als deze geven - be- doeld of onbedoeld - voedsel aan )let dirigisme. En het is daarom taal{.
van hen die een vrije economie voor·
staan, óók te waarschuwen tegen ten- denties als door zulke verklaringen onder de massa's worden verbreid.
• • •
C"' anciuderende herhalen wij dat
· het inzake dirigisme of vrijhçi.d principieel gaat om het een of het ander.
Het getij is op dit ogenblik voor bet dirigisme gunstiger dan voor de vrijheid, maar niet zo gunstig als bet schijnt, juist omdat het dirigisme 'thans voor verantwoordelijkheden geplaatst wordt en zijn teleurstellin- gen reeds te incasseren krijgt.
Ook de moeilijkheden, die met na- me Europa ondervindt, waar het tracht te komen tot de integratie die in de dirigistische propaganda als zo voor de hand liggend werd voorge- spiegeld, zullen ongetwijfeld hun te- rugslag doen gevoelen op het didgis- me als panacee voor onze economische kwalen.
Onze taak zal het daarbij zijn, het dirigisme te ontmaskeren, ook daar waar 't zich in mildere verschijnings- vormen aan ons vertoont of werkt met leuzen die het eigenlijke doel verhullen.
Er zullen misschien nog jaren over- heen gaan, eer de vrije economie weer algemeen in haar wezenlijke en zegenrijke waarde voor mens en mensheid wordt erkend.
Maar alle tekenen wijzen er op, dat wij principieel over bet dieptepunt van de vrije economie en de waar7.
dering daarvoor heen zijn,
G. A. DE RIDDER
VRIJHEID EN DE.l\'IOCRATIE
* u.a,n WEEK to.t WEEK *
Pos gaat heen
H et lijkt nu wel vast te staan dat mr dr Ray- mond Pos zijn plaats als Vertegenwoordiger van Suriname in Nederland. zal verlaten, om die van voorzitter van de Regeringsraad (minister- president) in Suriname te gaan innamen.
Winst voor Suriname, doch verlies voor Neder- land, want de heer Pos is een buitengewoon be- kwaam man.
Hij heeft in Nederland bergen werk verzet en er veel toe bijgedragen de, losser geworden, band tussen de delen des Rijks in Europa en Amerika,
aàn te halen. · ·
Formeel mag uiteraard de Vertegenwoordiging van Suriname in Nederland geen gezáritscháp woc~·
den genoemd. Materie e 1 lijkt het er echter véél op. Eri dan mag gezegd worden, dat van alle vertegenwoordigingen in Den Haag, die van Suri- name (mèt die van de Nederlandse Antillen, in de persoon van mr Cola Debrot) tot de best-hèzette behoren.
Mr Pos kent Nederland gö~d. Hij weet wat hier gedacht wordt. Hij weet dat véél beter dan vele van de politieke heren die in Suriname toon en tempo aangeven.
Moge hij voldoening vinden in zijn nieuwe ambl.
En moge hij voo1· zijn ambtsvervulling in zUn 1\Ioederlarid, méér waardering vinden dan zijn voorgangers Helman en Buiskool, die op ruwe wijze àe woestijn zijn ingestuurd.
Nederland mag Pos oprechte dank weten voor de wijze waarop hij hier ge·werkt heeft.
Zo kan het ook
R ceds mochten wij eerder op deze !•laats mel- ding ervan maken, dat de watersnood1·amp
\vaardoor ons land werd getroffen, behalve een sterke eensgezindheid, voorts heeft doen zien, dat als de nood aan de man komt, alle ambtelijke en bureaucratische barrières op een wel zeer snelle en resolute wijze kunnen worden doorbroken.
Zeer velen in den lande heeft dit werkelijk goed gedaan.
Het geval van de meubelmaker uit Klundert, die bij de ramp letterlijk alles verloor, spant in dit verband wel de kroon. Hij wilde n.l. naar Canada emigrc'ren en had op het kantoor van de Stichting Landverhuizing vernomen, dat hij -- zv hij dai;
wenste - reeds de volgende dag zou kun:~en ver- trekken. Hij stemde hierin toe en binnen vier en twintig uur zat deze landgenoot reeds aan boo;:d van de "Grote Beer".
Voorwaar, een woorJ vm' hulde aan de ambte- naren, die de hiervoor benodigde papieren op een dergelijke snelle wijze hebben klaargemaalkt, is zeker op zijn plaats.
Het is een voorbeeld, dat tot lering kan strel{·
ken. Het is een bewijs van een frisse en doOI·tas- tende mentaliteit, een bewijs ook van het feit, dat men met beide benen op de grond staat en vol- doende kijk heeft op de practische zijde van de vraagstukken waarvoor men wordt geplaatst.
Zo kan het dus ooik. Mogen wij in dit opzicht een blijvende winst boeken, opdat de helaas zo vaak gerechtvaardigde critiek op de "ambtenarij'' de wind uit de zeilen kan worden genomen.
Waarschuwingen uit de practijk (1)
W _ederom zijn van een aantal grote banken en . ondernemingen dê jaarverslagen versche- nen betreffende de commerciele gang van zaken ever het afgelopen jaar.
Deze verslagen beperken zich in de regel niet alleen tot een overzicht van de economischè en fi·
nanciële toestand in het bedrijf zelf, maar bevat- ten ook veelal waardevolle vingerwijzingen met betrekking tot de financiële en economische ont·
wikkeling van ons land.
Vingerwijzingen, die inderdaad waardevol kun- nen worden genoemd, omdat zij de natie worden gegeven, door mensen die midden in de practijk van dat financiële en economische leven staan.
Allerwegen wordt nog steeds de klacht verno- men, dat zowel de grote als de kleine bedrijven te
!kampen hebben met een onvoldoende voorraad aan vlottende middelen (het liquiditeitsprobleem), Vooral ook voor de kleine bedrijven is het veelal onmogelijk om uit de overwinst voldoende. midde- len te putten voor de interne financiering.
Dit euvel heeft de directie van de Mlddenstands- bank in haar jongste jaarverslag opnieuw tot het uitspreken van een ernstige waarschuwing ge- noopt, waarin zij zegt van oordeel te zijn; dat een vermindering van de fiscale druk op de kapitaal- vorming van bedrijven in het landsbelang moet worden geacht.
De directie van de Heemaf drukt het in haar zojuist verschenen jaarverslag als volgt uit: "Nog altijd ontbreekt bij te velen het inzicht, dat zonder kapitaalvorming geen uitbreiding, ja zelfs geen bestendigihg van werkgelegenheid mogelljlk is en dat beloning van het kapitaal - uit welke sector ook - daartoe een eerste voorwaarde is.
Kortom, de algemene opvatting is, dat bet trage
uitbreidingstempo van onze industrie voor een groot deel is te wijten aan de te zware fiscale druk.
Hierdoor wordt de ondernemersiust geremd en dientengevolge . de werkgelegenheid in ernstige mate benadeeld.
Waarschuwingen uit de practijk (11)
D e directie van de Twentsche Bank maakt in
· . dit opzicht wel zeer behartenswaardige op:..
merkingen, ·die naar wij hopen, tenslcitte niet te- .' vergeefs zullén: zijn gelanceèrd.
· ' Zij k'è'l'l:schetst d'é eeo-nomiseliè toestantf van ons land wel op een zeer duidelijke wijze als zij de vraag stelt, of wij te doen hebben met een ortho-·
doxe bewaking van de overheidsfinanciën en van het monetaire evenwicht. Of Is een aanva!l'kelijke juiste politiek stilaan overgegaan in een nationali- sering van de vermogensvorming en daarmede allengs van de particuliere onderneming?
Want duidelijk is, aldus gaat de directie verder, dat de vermogensvorming b!j het Rijk slechts be- reikt kon worden door middel van een zo zware belastingheffing, dat de vermogensvorming b\j particulieren veelal negatief werd, dat kleine on- dernemingen bijkans niet meer omhoog kunnen komen en dat ook bij de grotere ondernemingen dezelfde financiële mogelijkheden onvoldoende zijn om de bedrijven behom·lijk op de hoogte van hun tijd in stand te houden en uit te breiden,
\Vat de wel'kgelegenheid betreft, geeft de direc- tie als haar mening, dat onze welstand slechts on peil kan worden gehouden als tegenover gestadige bevolkingstoeneming een voortdurende uitbreiding der investeringen staat,
Het knelpunt voor de vergroting van het pro- ductie-apparaat ligt bij de kapitaalvoorziening.
De directie acht het moeilijk in te zien hoe het nodig geachte investeringsniveau van twee mil- Hard gulden onder het huidige belastingstelsel be- reikt kan worden.
Het kan goed zijn aan deze stemmen de nodige aandacht te besteden, temeer nu het er naar uit- ziet, dat de regering geneigd is meer dan tot dus- verre naar deze stemmen te luisteren, gezien het voornemen van de minister van Financiën om met maatregelen te komen, die ertoe zullen kunnen leiden, de fiscale lasten voor het bedrijfsleven te wrminderen, teneinde aldus mede - en dat is in deze tijd wel uitermate belangrijk- de werkgele- genheid te kunnen bevorderen.
Wij zullen inmiddels dienen af te wachten met welke maatregelen de minister tenslotte zal ko- men, waarbij wij mogen hopèn, dat ook en vooral de kleine ondernemingen enige verlichting zullen krijgen, teneinde het vaak bedreigde bestaan van ondernemer en werknemers een bredere basis van veiligheid te geven.
Positie van stand
de midden-
T ijdens de behandeling van de begroting van Economische Zaken maakte de staatssecre- tal'is, de heer Veltkamp, er met vreugde melding van, dat de liquiditeitspositie van de midden- stand gedurende het v0rige jaar vrij belangrijk was verbeterd, een bewering die in de Tweede . Ka.mer o.i. zeer terecht werd betwiSt.
Uit het reeds bovengenoemde jaarverslag van de Nederlandse Middenstandsbank bleek Intnid- dels wel 2eer duidelijk, dat zij, die de optimis- tische kijk van de staatssecretaris niet konden delen, blijkbaar toch wel door de feiten in het gelijk zijn gesteld.
Zeer nadrukkelijk constateert n.l. de directie van de N~derlandse Middenstandsbank - zoals wij boven reeds in het kort opmerkten - dat in de liquiditeitspositie van de middenstand, weliswaar geen verslechtering is ingetreden, maar dat anderzijds de voortdurende zeer om- vangrijke credietvraag wijst op het voortbestaan van liquiditeitsmoeilijkheden.
Hèt zeer grote aantal aanvragen voor verhoging van bestaande eredieten blijft opvallend hoog, Vooral voor goed geleide, gezond groeiende be- drijven blijkt de interne financiering uit over- winst veelal niet in voldoende mate mogelijk te zijn.
Wellicht kan de heer Veltkamp bij het samen- stellen van zijn nota over de Middenstand, de ge.
legenheid te baat nemen, deze zaak nader te on- derzoeken en kan hij wellicht nagaan in hoeverre zijn mededelingen al dan niet op onjuiste gege- vens waren gebaseerd.
Wellicht is het voorts mogelijk, het gehele liqui- diteitsprobleem van de Middenstand aan een zeer nauwkeurig onderzoek te onderwerpen.
Het gaat hier inderdaad om een vraagstuk van zeer grote betekenis.
%8 FEBRUARI 195S -PAG. S
Oostenrijk op de bres voor de democratie
D e stembusstrijd in Oostenrijk is een overwin- ning voor de democratie geworden.
Zowel het nieuwe nationaal-socialisme, als het communisme hebben geen voet aan de grond ge- kregen, hetgeen vooral in het uiterste bolwerk van de vrije Westerse wereld zo dicht gelegen bij het IJzeren Gordijn, van uitermate grote betekenis is.
Ondanks bedreigingen en uitgeoefende druk, hebben de Oostem:ijkse kiezers zich niet uit he'c veld laten slaan en zij zijn de democratie niet al- leen trouw gebleven, doch hebben haar positie zelfs weten te verstevigen tegenover de dicta- toriale stromingen van links en rechts.
Een opvallend verschijnsel is tevens, dat de kleine splintel'partijen vaak met aanzienlijke be•
dragen· 'kefinancierd; ·pradisch geen stemmen heb- ' ben kunnen veroveren en aan degrotere formatie~
aldus geen practische afbreuk hebben kunnen doen.
Ook in dat opzicht hebben de Oostenrijkse ki<'- zers getoond begrip te hebben voor de ware demo- cratie.
Moge ons land wat dit laatste betreft bij de ko- mende gemeenteraadsverlkiezingen een voorbeeld nemen.
·~ * *
Sociale zekerheid
A I zou het mogelijk zijn voor honderd procent sociale of bestaanszekerheid te scheppen, wenselijk zou zulks niet zijn, want de harde prac- tijk leert, dat wanneer men de mens alle eigen risico en verantwoordelijkheid ontneemt, misbrui- ken onafwendbaar zijn:', aldus sprak de minister van Sociale Zalken, de heer J. G. Suurhof, de vo- rige week op een vergadering van de Partij van de Arbeid te Ede, zo lezen wij in het Vrije Volk.
Wij kunnen niet anders zeggen, dan dat wij met voldoening deze verklaring uit de mond van een socialistische minister hebben vernomen. Zij wijst· . er op, dat hij de dingen in alle nuchterheid ziet zoals ze zijn en dat hij wars van propagandistische slogans, die zo vaak passen binnen het raam van de enge partijpolitiek, heeft durven zeggen waar het op staat.
Hoezeer wij deze verklaring ook kunnen onder- schrijven, wij zouden hierbij niet uitsluitend de na- druk willen leggen op het element van misbruik.
maar op waarden in het maatschappelijk leven van nog veel belangrijrker strekking.
Wij willen hierbij aanhaken op een passage, die wij aantroffen in het jongste verslag van de Heemaf waarin wij n.l. het volgende lazen:
"Vrijheid en risico gaan hand in hall<l. Wie een aanvaardbaar risico niet aandurft, verspeelt zijn vrijheid en verkrijgt slechts vermeende zekerheid.
De gerechtvaard.lgde twijfel aan de in uitzicht ge- stelde zekerheid moge tot onze economische, poli.
tielke en morele gèzondwording bijdragen!"
Minister Suurhof is blijkens het verslag in Het Vrije Volk echter nog verder gegaan door te ver- klaren, "dat de perspectieven voor de naaste toe- komst niet zo rooskleurig zijn. De mogelijkheid van verdere uitbouw der sociale zekerheid is op dit moment niet groot. Grijpen we te hoog, dan zouden we toestanden !kunnen scheppen - inflatit.' - , waarvan in eerste instantie de klei~ man het slachtoffer wordt".
Welnu, dit is steeds ons standpunt geweest en wij hebben nimmer nagelaten ons volk dit voor te houden. Het gaat hierbij niet om de sociale zeker- heid aan te tasten of de vooruitgang op dit terrein te belemmeren. Integendeel!
Maar men dient in dit opzicht met de beide he- nen op de grond te blijven staan, opdat men niet in de ongelukkige situatie komt te verkeren, dat men - zoals b.v. in Engeland - weer moet terug.
nemen hetgeen men aanvankelijk heeft toegezegd en verschaft.
Wij kunnen ons er slechts over verheugen, dat onze jarenlange waarschuwingen ook op dit ter- rein tenslotte weertklank hebben gevonden, waar- mee wel op een zeer duidelijke wijze is bewezen.
welk een zin onze politieke strijd heeft.
Het gaat er tenslotte om, de regering ervan ·•E!
doordringen, hoe wij over al deze zalt~ denken
en het siert daarom de socialistische minister, dat
hij breed genoeg van opvat'ting is om met derge-
lijke zienswijzen openlijk voor het volk te ver-
achijnen.
!8 l'~EBRUARJ; 19•>8 - PAG. 4 VJ
parieme
DE HEER LOU\lTES VRAJ
Bij de behandeling van de begroting van Landbouw, Visserij en Voedsel- voorziening in de Eerste Kamer memoreerde de woordvoerder van onze fractie, de heer H. D. Louwes, ook in enkele sobere woorden de scheppende kracht van wijlen zijn broer, onze geestverwant dr lr S. L. Louwes, aan wiens nagedachtenis in ons blad van 7 Februari reeds een artikel werd
gewijd . MANSHOLT's
. Treffend was hetgeen minister ~lansholt dàal'na, tijdens de beMttwoor- dlng van de sprekers over zijn begroting, eveneens ovèr de ·betekenis' van deze figuur opmerkte.
-In de tweede plaa:ts. rdat er. geen ongegronde verwachtingen wordèn geschapen; dat wij ons er dus op moe- ten instellen hoe het moet, wanneer de exportprijzen inderdaad beneden de kostprijs dalen. Hoe het dan met de alsdan . onontkoombare productie- beheersing en het prijsbeleid in ons land moet gaan, wanneer onverhoopt · dat geval zich mocht voordoen.
Na~edachtenÛJ van dr . van Landbouw en
Minister Mansholt sprak woordelijk: "Overgaande tot het landbouwbeleid, is het ook mijnerzijds een .behoefte om enkele woorden te wijden aan det onlangs overleden directeur-generaal dr .Ir s. L, Louwes.
Eerste Kamer · · •
sociale ·. verzekering .~ -~
. Deze . man beeft in de. afgelopen tientallen jaren eigenlijk zijn stempet gedrukt op de Nederlandse landbouw en hij heeft dat gedaan op een on- navolgbare wijze. Hij heeft er blijk van gegeven, de landbouw niet alleen
in engere zin te zien, maar in het geheel van de Nederlan~ gemèenschap. . ....
:Hij heeft de grote stoot ·gegeven voor de ontwikkeling en de eitod,ernet toepassing van de landbouweconomie •. In de moeilijke jàren sedert 1980 heeft hij blijk gegeven een grote mate van initiatief en een creatieve geest te bezitten, die tot grote zegen Is geworden van de Nederlandse landbouw niet alleen, maar van het gehele Nederlandse volk".
.In ~o~erre mee~de de heer Louwes, dat wij ~r nu beter voorstaan dim in de dertiger jaren, dat wij thans be- schikken over de ervaring van· toen.
Al de ervaring van het toen ontstane apparaat (waarvan sprekers broer, dr Louwes, al zijn scheppende kracht heeft gegeven> . is nu aanwezig,. maar de probleemstelling is in. wezen niet veranderd.
· commûsie uit de 7we~
wet hejt een discrin Esperanto niet op de iets verlaagd • Eerste 0 nze woordvoerder, de heer H. D.
Louwes, zelf, als voorzitter van de Stichting voor de Landbouw, ook een der meest vooraanstaande figu- ren in onze Nederlandse landbouw, sprak eerst een woord van innige deelneming met de getroffenen door de overstromingsramp.
Mede in verband met deze ramp stelde hij minister Mansholt een aan- tal nuttige vragen over de omvang van de schade op landbouwgebied en andere bijzonderheden, welke de minister gelegenheid gaven, de ten dele reeds in de nota over de waters- nood verstrekte gegevens daarom- trent nog nader aan te vullen.
Komend tot het eigenlijke land- bouwbeleid viel het onze woordvoer- der niet moeilijk, zijn voldoening er- over uit te spreken, dat minister Mansholt op deze plaats was terug- gekomen. In grote lijnen immers - het is telkens weer gebleken - kun- nen onze fracties zich met het be- leid aan Landbouw wel verenigen.
:Oe heer Louwes informeerde ·nu bij de bewindsman, of deze aan zijn mi- nistersteek ook een stormband heeft.
Indien dit zo is, zo zei de heer Lou- wes, mag hij wel eens nakijken, of deze nog dienst kan doen.
Onze woordvoerder wilde er üa- melijk de ogei'. niet voor sluiten, dat er misschien toch wel eens moeilijker tijden zouden kunnen komen dan die, welke wij tot nu toe hebben doorge- maakt. En hij hoopte, dat dan niet zou worden bewaarheid het oude Ne- derlandse gezegde: Lege kisten ma-
ken twisten. ·
·waar gaat het om? Onze geestver- want wees er op, dat wij ons sterk
MINISTER MANSHOLT
•••. gewaardeerd beleid .•••
moeten realiseren, dat wij, als Ne- derlandse land- en tuinbouw en als Nederlandse volk, zijn aangewezen~
op de resultaten van onze exportbe- drijvigheid en dat deze resultaten ook aangeven, hoe wij beurs-. en buik·
riem hebben te hanteren.
Zoals spr. uitvoerig aantoonde, is de gehele · exportsituatie van buiten- gewoon grote betekenis voor de in- houd van de garanties, waarbinnen de landbouw zich min of meer gerust gevoelt. Dit geldt ook ten aanzien van de reële betekenis van de bestaans- zekerheid van het economisch en so- ciaal verantwoord geleide bedrijf.
* "' *
vissersbevolking hebben; een volks- deel, dat niet blootstaat aan de mas- sificatie van de moderne tijd, een volksdeel met een eigen kárakter en een eigen aard.
Bovendien een volksdeel, dat heel wat mensen levert voor onze marine en koopvaardij. Er is dan ook alle reden om ons opofferingen te getroos- ten teneinde onze visserij tot grotere bloei te brengen.
In dit verband bracht de heer Lou- wes in herinnering, van hoeveel be- tekenis voor de landbouw de eerste
De heer Louwes stelde het aldus, landbouwconsulenten waren geweest;
dat wij onder alle omstandighe- H. D. LOUWES hoe deze mensen, uit de boerenstand den moeten trachten,. de kostprijzen in voortgekomen, tot de boeren wisten Nederland zo laag mogelijk te hou- • .stormband aan ministersteek? • • te spreken en hun vertrouwen wisten
den. Wij moeten verder met alle mid- te winnen en de weg hebben gepla-
delen, waarover wij beschikken, Wat de publiekrechtelijke bedrijfs- veid voor de moderne landbouwvoor- trachten, met onze handelspolitiek organisatie betreft, bracht onze lichting op het gehele terrein.
een zo gunstig mogelijke positie voor woordvoerder in herinnering, dat de De heer Louwes geloofde nu, dat onze landbouwexport te scheppen. georganiseerde bedrijfsgenoten in 1946 iets soortgelijks ook ten aanzien van Door deze beide middelen moeten reeds een wetsontwerp voor een pu- de visserij moet -gebeuren; dat voor-
blijvE ganer dezell Bm
van~
reetel moet der b nen verzo dit p1 muta1 bij sla.
lijks Hij stem omda ding contr•
dan I plaat!
wij tot het uiterste trachten, moeilij- bliekrechtelijk bedrijfsargaan kant en eerst het vertrouwen van de vissers ke prijssituaties te voorkomen. Toch klaar hadden. Een wetsontwerp, dat moet worden gewonnen en 'hun geest geloofde de heer Louwes - en daar er z.i. nog altijd mag zijn, maar, zo moet worden opengelegd voor de idee, ~!~:c ging het hem nu om - dat, wanneer merkte hij op, sedertdien is bij · de dat zij in de eerste plaats zelf alles De
.E
het ondanks krachtig toepassen van totstandkoming van het publiekrech- moeten doen om hun bedrijf zo goed t beide middelen op de exportmarkt telijke bedrijfsargaan het betere de mogelijk te voeren en de moderne . :CC:f.::
mis mocht gaan, wij moeten weten, vijand van het goede geworden. Wij methoden daarbij toe te passen. Daar- Toezi•
wat de werkelijke betekenis van de schrijven thans 1953 en het is nu zo- bij kan dan de Regering op velerlei ciale prijsgaranties is. ver gekomen, dat de verwerkelijking wijzen aanknopen. is dar
Hoe zien de boeren, de tuinders; ·de · ininzticht komt. R.V.E
landarbeiders dit probleem? Naar de · ussen Vl(ilde· spr. toch op · één . • • • van: c:
· mening van de heer Louwès aldus; ding wijzen, nl. dat het bedrijfso'rgáan · · · ven , .dat zij. er ·zich van bewust zijn, dat · zij het niet in publiekrethtelijke staat, ; N .. a d~ · begr~iing' ~~· ~dboUw De
zij (als gevolg van het feit, dat het volop ·werkt en marcheért: de Stiëh- werden nog.. z.h.s. . aangenomen tuur , landbouwbeleid, .zoals dat na de oor- ting voor de Landbouw. drie met .elkander' samenhangende ' niet v log is gevoerd, .voor een groot deel Ten aanzien van de integratie :was wetsontwerpen: 1. Wijziging van de zekeri prijsbeheersend is geweest) hun pro- de heer Louwes van mening, dat de Werkloosheidswet (aanpassing aan Veel ducten beneden de wereldmarktprijs éénwording van de Europese land- Organisatiewet Sociale Verzekering>; de he hebben geleverd. bouw voor haar verwezenlijking veel 2. Wijziging van de Wet op de Rijks- omda1
Zij hebben daarin berust, omdat zij tact zal vereisen en dat deze alleen verzekeringsbank en de Raden van voelden, -dat dit voor de wederop- zin heeft, wanneer hier inderdaad Arbeid (Aanpassing aan idem); 3, bouw .van ons zwaar getroffen land · een ,,hoge ·autoriteit" achter staat. Wijziging van de Organisatiewet So- nodig was; zij hebbèn ·sterk gevoèld, Terwijl wij de grote dingen nästre- ciale Verzekering <Aanpassing Werk- dat zij zich willig en constructief had- ven, zullen wij de kleine niet moeten loosheidswet).
den te schikken in een landbouwbe- vergeten. Ook onze fractie heeft haar ~-tem
leid, dat voor een groot gedeelte prijs- In dit verband besprak de heer Lou- daar dus niet aan onthouden, maar beheersend is geweest. wes de uitwisseling van de jeugd (zo- pro:l'. Molenaar bracht (als enige Daaruit vloeit, aldus de heer Lou- wel met het buitenland als 11,ationaal, woordvoerder hierover in de Kamer) wes, voort, dat zij menen, een sterk opdat niet ieder uitsluitend in de ei- toch wel een aantal bezwaren naar moreel recht te hebben om niet in gen streek volledig wordt opgeleid),
de steek te worden gelaten, wanneer het landbouwonderwijs en de natuur- het eventueel ot> de exportmarkten bescherming, bij welke laatste naar slechter zou gaan. een aanvaardbaar compromis zal moe-
De kern van het probleem vatte de ten worden gestreefd.
heer Louwes nog eens samen in twee Verschil van mening bleef er daar- punten; in de eerste plaats, dat de bij vooralsnog tussen onze geestver- boerenstand vóór alles wil weten, dat want en de minister over de wense- die morele aanspraak, welke is ont- lijkheid van een landaanwinnings- staan door het ver beneden de wereld- fonds, om het zo zuinig mogelijk om- marktprijs leveren van de landbouw- gaan met onze cultuurgrond in de producten, èn door de minister èn hand te werken.
door de Regering; maar· ook door het Nederlandse volk, wordt erkend en zo nodig ook in een redelijk land- bouwbeleid, dat opofferingen vraagt van het overige deel van het volk, wordt vastgelegd.
* * •
T enslotte wijdde de heer Louwes nog aandacht aan de visserij.
Ik geloof, zei hij o.a., dat ons volk als geheel bliJ moet zijn, dat wij nog een
voren.
Bij de nieuwe indeling is het Algc- meen Werkloosheidsfonds ondcrge•
bracht bij de uitvoeringsorganen, waardoor de typisch toezichthouden·
de taak van het Algemeen Werk·
loosheidsfonds zou behoren over te gaan naar de Sociale Verzekerings- raad.
Dat is echter niet gebeurd en zo ontstaat nu de doublure, omdat daar- naast de· Sociale Verzekeringsraad toezicht houdt op het algemene be- leid van de bedrijfsverenigingen.
Zelfs als een coordinatie van werk·
zaamheden door de Sociale Verzeke-
ringsraad en het A.W.F. tot stand
komt, zal de situatie onbevredigend
ICRATIE %8 FEBRUARI 1958 - PÁG. I
I flit•en. )*
EEN STORMBAND VOOR
~ISTERSTEEI(
'es l{eëerd • De begrotintl tieke vra~stukken .in de
~rganisatie-problemen der unisten in. de· .. Watersnood-
" Wijzitfintf van de L~O.~
~r de onderwjjzers op tlen · • V erevenintfsheffing
~a tersnood
•
eerdere or·
~e zichmet ien.
verspilling mn een di-
secretaris es z.i. zon- ouden kun- , Molenaar
~gend, aan lr.en, omdat let Kinder- Is soortge- r wel zijn m3 geven, vere schei- Ie en de 1ter - en fijk- kan
lenwet en de Invaliditeitswet niet aan bedrijfsverenigingen wordt over- gedragen, te laten bij de Raad van Toezicht.
Bovendien kon prof. Molenaar niet inzien, dat het juist was om, nu de werkzaamheden van de Raden van Arbeid sterk gaan verminderen, het aantal leden van deze Raden juist van 4 op 6 te brengen.
Ook prof. Levenbach heeft dit voor- stel sterk becritiseerd en het para- doxaal genoemd. De enige verdedi·
ging van mr Van Rhijn was, dat het gewenst was gebleken, alle drie de richtingen in de vakorganisaties van werkgevers en werknemers in · de Raad van Arbeid vertegenwoordigd te doen zijn. Ook een bezetting van de- ze plaatsen bij toerbeurten wees mr Van Rhijn af, omdat bij pogingen in deze richting herhaaldelijk moeilijk- heden zouden zijn ontstaan.
:6 pct •. cvali· de Nederlandse kiezers hun stem · öp . déZè partij , heeft tût.,. . gebracht. Dat is ellli feit 1 dat·Wij op zichzelf hebben te aanvaarden en waaruit wij de consequenties heb- ben te trekken, die in het vertegen- woordigende en parlementaire stel- sel, · · dat wij ·in ons land · hebben, daaruit moeten worden getrokken.
Kamercommissies worden zoveel mogelijk samengesteld in overeen·
stemming met· de sterkte-verhou- dingen der fracties in de Kamer. Uit dit oogpunt· bes()houwd, moet men ook de communistische fractie haar plaats ·geven in deze commissies, tenzij zeer overwegende redenen van landsbelang nopen het anders te doen.
In de tegenwoordige omstandig- heden verzet het landsbelang zich duidelijk tegen opneming der. com- munisten bijvoorbeeld ' in de com- missies voor buitenlandse zaken en voor de defensie. Aan die uitsluiting heeft onze fractie haar steun dan ook gegeven, Met het toepassen van uitzonderingen als deze moet men echter erg voorzichtig zijn en men moet niet verder gaan dan strikt noodzakelijk is.
.. * *
W as hier nu een strikte nood·
zakelijkheid? Terecht o.i.
meende. prof. Oud el).. meenden ook al zijn fractiegenoten ·in de Kamer, deze vraag ontkennend te moeten beantwoorden.
Mr Burger had er zich o.a. op beroepen, dat in deze commissie ook wel eens dingen ter sprake konden komen, die een zeker raakvlak zou- den blijk~m te hebben met defensie- problemen in het algemeen, met evacuatie ook in oorlogstijd en met de bescherming der burgerbevolking.
Prof. Oud stelde hier tegenover,
·veer soort- • • •· dat deze zaken dan veel beter in
prof. Mole- de voor die zaken bestemde en be-
g· tot het staande vaste commissies konden
11.. Steken. wij thans over naar de worden behandeld.
ten otn. het Tweede Kamer, dan dienen wij Deze watersnoodcommissie moest
1, de Rijks· eerst te vermelden de discussie, wel- d . al b"
ke zich ontwikkelde bij de samenstel- wor en geZien s een zeer IJZOn·
I Raad van dere commissie (zij is ook geen vaa-
laar de So- lirig van de z.g. "Watersnoodcommis- te commissie, maar als tijdelijk be- lt \Teemde sie" uit deze Kamer. doeld), met het oog op de proble- BOrgaan, de Het hoofdartikel van de vorige men van de watersnood, kwesties Dl te stáan week was daaraan reeds geheel ge- . van .. schadevergoeding, e.d.. Er is lculierë''le· wijd, zodat wij hier in onze toelieh- .trp:uwens ook een vaste commissie 11. ting dus kort kunnen zijn. Toen dr .. vO<>r verkeJJr ·en: waterstaat, waarin llit prëma- ·· Korten:Iiorst' zou: ·overgaan tot ·de aan-· de :parlementaire deskundigen op •t Inden~ Obk wijzing van de leden ··dier commissie, gebied van de waterstaat; het wa- loeiale Ver- vroeg mr Burger, de tractievoorzitter terschapswezen en het verkeer zit-
met werk . . van· de P.v.d.A, het woord en diende, ting hebben. ·
!lening van · mede namens de andere fractievOQr- En wanneer . wij deze zaak dan licht, mede zitters minus de heer Oud, een motie tenslotte nog eens uitsluitend uit
e Ongeval- in, waarin als het oordeel van de opportuniteitsstandpunt bezien, ook Kamer werd uitgesproken, dat ·het dan moet men komen tot de con- lidmaatschap dier commissie niet be- clU13ie, <lat deze uitsluiting met ver- . hoorde te worden toegekend aan een standig is.
lid van de fractie van de C.P.N. Het is gebleken, dat de commu- Prof. Oud had deze motie dus niet nisten bij elke verkiezing sedert het mede-ondertekend en onze fractie- einde van de oorlog achteruit gaan.
heeft, in haar geheel, haar stem daar- Zij zijn teruggegaan van 10 zetels aan onthouden. op 8 en van 8 zetels op 6. Als het Duidelijk en volkomen openhartig zo doorgaat, zei de heer Oud, ver- heeft de heer Oud deze houding in de dwijnen ze vanzelf, op volkomen Kamer toegelicht. Ik meen, zo zei hij, regelmatige wijze. En hun houding dat de Kamer er niet verstandig aan na de ramp had daartoe - daar was doet zo te handelen. · de heer Oud van overtuigd - be-
Natuurlijk behoefde onze fractie- slist nog een flink steentje bijge- voorzitter nauwelijks te betogen, dat dragen.
hij voor het optreden van de com- Laten zij, zo riep de heer Oud uit, munistische fractie in de Kamer met hun volkomen ongemotiveerde
"geen grein waardering" had en dat critiek maar in de commissie ko- die waardering er door haar hou- men. Zij zullen dan "nog wat dui- ding bij het watersnood-debat van delijker in hun hemd komen te enkele weken geleden zeker niet staan, dan dit verleden week reeds groter op was geworden. Dit had de het geval was".
heer Oud toen trouwerts ook wel Ondertussen: het was duidelijk, zeer duidelijk uitgesproken. dat de andere fracties zich reeds Waarom echter, zo vroeg hij, zit- hadden vastgelegd en zo werd de ten er zes ·communistische verte gen- motie-Burger c.s. aangenomen met woordigers in de Kamer? Dat komt, 73 tegen u· stemmen. Onze fractie omdat nu eenmaal, helaas, ongeveer was de enige niet-communistische
fractie, die haar stem aan deze motie niet gaf. Daarna benoemde dr Kortenhorst de 15 leden dezer commissie, waarin voor onze V.V.D.- fractie hebben zitting gekregen de heren Den Hartog en Cornelissen, met als plaatsvervangers hun frac- tiegenoten mr Van Leeuwen en de heér ·Ritmeester.
'l • ' ~· • •
• • •
D e wijziging van de Lager-Onder- wijswet 1920, welke de vorige week in de Tweede Kamer werd be- handeld, bracht een allegaartje van verschillende wijzigingen . en aanvul- lingen, waarvan er enkele echter in zoverre toch wel van principieel be·
lang waren, dat zij, zoals mevr. For-
tanier~e Wit . opmerkte, de rechts- positie van de onderwijzer "eindelijk çn ten langen leste" gelijk ·stelden met die van de ambtenaren.
Wij verheugen ons daarover van harte, want het is zeer begrijpelijk, dat reeds decennia lang de onder- wijzers het achterwege blijven daar- van hebben · beschouwd als een dis·
crimina tie.
MINISTER CALS .... Esperanto . ...
Het betreft hier speciaal de gelijk- stelling met ambtenaren voor zover het de verlafsregeling betreft en de toekenning van het zgn. ,,smarte- geld" (doorbetalinJ voor enige tijd van het salaris) aan de nabestaan·
den, nu ook van het onderwijzend personeel.
Een geheel andere kwestie betrof het openen van de m o g e 1 ij k·
h e i d, om in het leerplan vari lage- re ·scholen Esperanto als leervak op te nemen. Een wijdere ·strekking had het voorstel van minister Cals (af·
kollistig nog van zijn voorganger, minister Rutten) niet.
Slechts de m o g e I ij k h e i d.
daartoe werd geopend en voor een toepassing van dit experiment moest de Onderwijsraad eerst worden ge- hoord en zou vervolgen~. de toestem•
ming van de minister nodig zijn~
Zich aansluitend bij de woorden van . minister Cals; vroeg · mevrouw Fortanier-de Wit dan ook: Wat is er tegen, wanneer op een aantal scholen bij wijze van experiment de kinderen door deskundige onder·
wijskrachten les in Esperanto krij- gen?
Onze woordvoerster verheugd• er zich over, dat de mogelijkheid van onderwijs in Esperanto op de lagere school werd geïntroduceerd, mede omdat wel eens zou kunnen blijken, dat in die gevallen, waarin men dat onderwijs wenst te geven, Esperan- to een goed fundament is om het onderwijs in andere talen, b.v. in de Franse taal, vruchtbaarder te doen zijn.
Met dit artikel zou de lagere school meer mogelijkheden worden geboden waardoor op een aantal scholen ' wellicht een proef zou kunnen worden genomen met nieu- we vakken. Daar stond de woord·
voerster voor onze fractie niet af- wijzend tegenover en zij had nog wel enig vertrouwen in het gezond
verstand, waarrr:ee de minister dit artikel zou hanteren.
Ondanks dat een vorige Kamer, in 1948, practisch de mogelijkheid van het geven van onderwijs in Zspe- ranto reeds had aanvaard (maar aan de hand van de bestaande wetstekst bleek C:it toch niet mogelijk), kwam er thans van and.::re zijden toch. een duscianig verzet, dat het artikel zelfs geen meerderheid wist te" be•
halen.
Het werd verworpen met 44 tegen 37 stemmen. De minderheid, welke yóór het artikel stemde, werd ge-
vormd door onze V.V.D.-fractie, de P.v.d.A.-fractie met uitzondering van de heer Ten Hagen, de C.P.N. en de Anti- Rev. mr Roosjen. Het ont- werp, zonder dit artikel, is na enige betrekkelijk formele wijzigingen, z.h.s.
aangenomen.
• $ •
