VRIJHEID EN DEMOCRATIE
Zaterdag 26 Januari 1952 - No. 194
Blijvende Winst
(pag. 7)
WEEKBLAD VAN DE VOLKSPARTIJ VOOR V R IJ HE I D E N D E M 0 C R A T IE
EUROPA GRIJPE DE KANS!
'En anders? De Rus zou lachen!·
D .
e dagbladen hebben uitvoerig melding gemaakt van het bezoek, dat Churchill heeft gebracht aan de Verenigde Staten van Amerika. Het schijnt, dat de wegen van Churchill en dé Nederlandse minister~presi~dent, zich in dat grote land niet hebben ge~
kruist. Daar zou ook een afspraak voor nodig zijn geweest en wij menen zo. dat Churchill aan zo'n ontmoeting niet de minste behoefte héeft gehad. Churchill is naar de Verenigde Staten gegaan als minister~president van En~
geland. Hij heeft daar de wereldpolitiek he~
sproken van het Engelse gezichtspunt·uit en hij heeft zijn best gedaan om de Engelse posi~
tie zo veel mogelijk te versterken. Churchill ziet het Engelse imperium als een macht naast dè V erertigde Staten en de behoefte om een minister~president van één der landen van het continent te ontmoeten heeft hij dus niet, Churchill wil niet dat Engeland, tezamen in één club met het continent, een macht is naast de Verenigde Staten. maar hij ziet die positie naast de Amerikanen voor Engeland alleen.
Deze Qeu4/pg ,,yan .. a~hill
..
is ov~s~ ·niets nieilws. JUtlee ·· 'precies hetzètfde standpunt it1genomen. HeHs nu eenmaal het Engelse standpunt. Toen déstijds, als gevolg van het conflict in Korea. moeilijkheden ont~
stonden over de verdeling der grondstoffen vloog Attlee naar de Verenigde Staten en kwam met Truman overeen, dat de Amerika~
nen en de Engelsen samen die verdeling wel zouden regelen. Een ander behoefde daar niet a~n te pas te komen. Churchill zou nu ook gaarne samen met Truman de zaken re~
gelen en zal ook niet bepleiten daar een ander aan te pas te laten komen.
Dat is de Engelse politiek. Het is nodig daarvan goed nota te nemen.
E r is nog een punt waarvan wi~ goed nota moeten nemen. Onder de mdruk van de vaardige tactische manoeuvres van Chur~
chiJl heeft men de oude Engelse staatsman van verschillende zijden grote lof toege- zwaaid. Het optreden in het Amerikaanse Congres getuigde van Churchill's grote poli~
. ti~e bekwaamheid. Hier sprak de man,. die de politiek weet te maken tot een voorname kunst. Zijn persconferenties getuigden van een grote "lenigheid" van geest, zoals wij beschreven zagen. Zo heeft Churchill voor zijn land ongetwijfeld grote goodwill weten te kweken. Op dit gebied heeft hij zijn voor- ganger, Attlee, met stukken geslagen.
Maar, de politiek - en zeker de interna- tionale politiek - is niet een zaak van vaar~
dig staatsmanschap alleen .. Het gaat daarin ook om machtsverhoudingen. En daarom is er, ondanks Churchill's grote bekwaamheden en ondanks de aan hem gedane toezeggingen, toch critiek. Een critiek, die niet voortvloeit uit e~n verkeerd manoeuvreren van Churchill, maar gevolg is van het feit, dat de Verenigde Staten nu eenmaal grotere macht hebben. De Londense correspondent van de Nieuwe Rot~
terda mse Courant heeft er dezer d~gen zeer terecht op gewezen, dat het er sterk naar
uitziet, dat de .. groeiende harmonie" tussen de Amerikaanse en Engelse politiek - en hij doelde toen hij dat schreef in het bijzonder op de politiek ten aanzien van het Verre Oosten - "veeleer te danken is aan zijn ( Churchill' s) bereidheid zich naar de Ame~
rikaanse inzichten te voegen dan aan Ame~
rikaanse concessies aan het Britse stand- punt". En de correspondent der N.R.C.
voegt hier dan nog aan toe: "Niet dat men hem ( Churchill) daar noodzakelijkerwijs een verwijt van zou moeten maken. Wat kan hij anders doen dan zich bij de wil van de grote broer neerleggen, wanneer die grote broer niet vatbaar blijkt voor overreding? Hij kan het immers niet zonder hem stellen en heeft derhalve geen enkele doeltreffende stok ach- ter de deur oni zijn argumenten kracht hij
te zetten". · ·
Inderdaad, zo is het. Daarom l;teeft Chur- chill ook moeten slikken waarover hij inder~
tijd als leider 4er oppositie gegron;d heeft a~~
eertijds d~ i3ritse reeuw z~lf:chij.beeff irioêten7'
· aanvaarden, dat het opperbevelhebberschap, der Atlantische vloot in handen komt van een Amerikaan. \V aarlijk,- deze slag voor het Britse prestige is met geen milHoen ton staal goed te maken.
U
it de besprekingen van Churchill in de Verenigde Staten zijn dus twee conclu- sies te trekken: Churchill poogde, met negatie van de rest van Europa, voor Engeland een speciale plaats naast de Verenigde Staten te scheppen, èn. momenteel delen de V erènigde Staten de lakens uit.Welnu, die reis van de Britse. staatsman is vanwege deze lessen voor de rest van Europa van veel belang. In de Staten-Generaal heb- ben onze woordvoerders in de laatste jaren gewezen op de sterk gestegen invloed der Verenigde Staten en wij hebben daarom de noodzaak van de Europese eenheid bepleit.
Het liefst hadden wij daar Engeland bij. Dan
~ouden wij een macht van grote betekeni.s zijn, een evenwaardige gesprekspartner der Verenigde Staten. Engeland echter wil thans
·niet meedoen. Het meent dat zijn belangen in het Britse Imperium dat niet toestaan, zo wordt steeds betoogd. Het meent echter na- tuurlijk·ook, dat zijn invloed in één Europees geheel minder zal zijn dan wanneer het een eigen aparte macht vormt.
Men moet dat niet willen meedoen der Engelsen betreuren, maar het moet bij dat treuren niet blijven. Daarom zijn wij er voor- standers van, dat de landen van het· conti-
De Secretaris der redactie zal enige tijd afwezig zijn. Copy en correspon- dentie voor het volgende nummer die- nen te worden gezonden naar:
G. STEMPHER
Prinsengracht I 077 Amsterdam Telefoon 35343
nent dan tezamen pogen een zá groot en krachtig mogelijke eenheid te vormen. Ge- beurt dat niet en blijven wij versplinterd voortbestaan, dan zijn de dagen van onze in- vloed geteld. Dan zullen de Verenigde Sta·
ten met de Engelsen in het kielzog de zaken voor de Westerse wereld wel gaan regelen.
En de continentale staten vim Europa zullen moeten prijzen wat anderen zullen wijzen.
Wie deze situatie wil, hij hou de met halsstar- righeid vast àan de fictie dat wij zo weinig mogelijk van onze souvereiniteit moeten prijs~
geven! De werkelijkheid immers is, dat op zeer belangrijke terreinen de beslissingen al lang op een boven het nationale uitreikend niveau wördep. genomen. Als wij supra-natio- nale organen. scheppen .zullen wij dan ook in feite niet zo veel aan souvereinHeit offeren als wel vaak wordt voorgesteld. Wij zijn er al zo veel van kwijt!
. \ ' '
W
at de Ettropese eenheid. {<an bevorde- ren hebbe'u wij daarom zeer toegejuicht.Ook de vorming van een Europees leger, al mag het dan zo zijn, dat wanneer wij ,.nor- maal" te werk zouden gaan eerst de politieke eenheid zou worden gesmeed en eerst daarna dat politieke geheel met een leger zou wor- den uitgerust. Maar het maken van Europa is niet .een ,.normale" aangelegenheid. Vorige week zetten wij reeds uiteen, dat de initiatie- ven daartoe uit verschillende hoeken zullèn komen. En daar is dan nu dat initiatief tot de vorming van een Europees leger, ingegeven voornamelijk door de wens daar een Duitse militaire bijdrage in te kunnen encadreren.
Men moet zich eens voor ogen stellen, dat de besprekingen {)Ver dat Europese leger zullen mislukken. Dat zou een geweldige klap he~
tekenen voor de éénwording van Europa en vooral zouden de gevolgen voor het moreel en veytrouwen der Europese volken van hoogst ernstige aard zijn. En de Rus zou lachen!
Het lijkt alsof de Duitse regering van haar
·kant ons ook ~og eens heeft willen doen be- seffen welke mogelijkheden er ::o al zijn. Zij heeft immers aangekondigd dat Duitsland een 400.000 man in het Europese leger . zal inbrengen. Laten wij ons naar aanleiding van deze mededeling ook het alternatief goed realiseren. Als het Europese leger er niet zal komen, dan zal er toch een Duits leger ko- men en dan wel een nationaal Duits leger.
Dan is de tijd van het bereiken der Europese eenheid voorbij. Nu is die tijd er nog \Vel.
maar er is haast.
E
r is haast·. Omdat anders de tijd voorbij is. Omdat wij, Europeanen, weer een positie in de wereld moeten gaan innemen.waardoor onzè stem waarde zal hebben. Om- dat ook in de Verenigde Staten zorg gaat
<Vervolg op pag. 3>
VIU.JIIEJD EN DEMOCAATIE 26 JANUARI 1952 - PAG. 2
*lrtUQUIUUEJIIêl flitsen }*
De Eerste Kamer deed zich weer gelden
De ·
splitsing van appartenzenten - NMuweBet{mselenwet Gevangenis- wezen Problemen van nationaliteit, ingezetenschap
en
onderdaanschap~Ok cle Eerste Kamer heeft thans het ontwerp Toezieht Credietwezen - in meer- elerheld - aanvaant ea wanneer dli blacl versebijnt. zal ook de Winkelsluitings- wet de einddreep wel reeds aijn gepassèerd. WU la&en dit eehter voor ons over- zielat van de volgeacle week, em t~ ~ ogenblik aallda.eÏl& ie wijden aan eea aantal alft&"elqèdaecleD, wèlke 4e Eerste Kalftr ~ vóór Jaet Kel'llireeès heeft alge4aan.
kere principiële bezwaren naar vo- ren bracht, is toch, naar onze woord- voerder. terecht opmerkte, een aange- legenheid. welke wij Jn onze· Èinder- wetten al sedert jaren kenneri. Het gaat in deze dus meer om de mate van het ingrijpen en de mate van het toezicht dan dat hierbij een beginsel- kwestie betrokken is.
Daarbij is opnieuw gebleken, dat onze Senaat toeh wel een zeer eigen plaats IDneemt in ons Staatsbesiel en dat hij steeds weer waardevolle aanvullingen op bet debat in de Tweede Kamer weet ie geven, welke van een eigen visie getul- l'enis afieggen. Bet komt daarbij meermalen voor, dat onderwerpen, waarover in de Tweede Kamer uitvoerir is gediseussleerd, er aan de overzijde van het Blaaellbot nU reDlakkeJUk 4oorpan (Ie zaak is tlan naar de menlor van de Eerste Kamer ill bet .deW aldaar voldoende duiclelijk geworden en hei pleit vo.r baar, dat zij clan geen moetie cloet om nor wat overbodip tiaaraan toe te v~), ierwijl over voorstellen,. welke iD de Tweede Kamer weioir aandaeht irükelt, somi!l plotseling een ner principieel debat kan ontstaan.
Bovendien kon onze· woordvoerder er nog op wijzen, dat het ontwerp in de Tweede Kamer nog een wijziging in de richting, zoals de heer Witteman deze wenst, bad ondergaan door de aanneming van de amendementen~
Terpstra en -De Haas en dat door de inwerkingtreding van dit wetsontwerp de gemeenteli,jke verordeningen, die in enkele gevallen (bijv. in Gronin- gen) verder gaan dan de voorgedra- gen regeling, tegelijk zullen verval- len. Mr. de Vos van Steenwijk kon daarom namens onze fractie de hoop uitspreken, dat dit wetsontwerp, waarmede de leniging van zoveel kin·
derleed is gemoeid (en dat weliswaar een ingrijpen, waar nodig, in de ou- derlijke macht meàebrengt, maar een ingrijpen, dat met veel waarborgen is omgeven), met een zo groot moge- lijke meerderheid zou worden aange- nomen en spoedig in werking zou tre- , den.
Speelaal prof. Molenaar tuneeert daarbij meermalen als het juJ:idisehe reweten vu deze Kamer en weet veelal te verrassen door een originele kijk op de uilen ·eD door het leveren van zeer constructieve bijdragen met betrekking tot de aan de orde zijnde Dli&ierie,
I.., en zeer juridisch debat werd - .1!1 wij moeten hier uiteraard met een enk€le vermelding volstaan - reeds dadelijk tussen onze geestver- want "prof. Molenaar en minister Mul- derJje gevoerd over een, naar de me·
ning van onze geestverwant, ontsie·
rende en bij de wetstoepassin!l niet- ongevaarlijke wisseling van termino- logie bij het ontwerp Voorzieningen betreffende de splitsing van de eigen- dom van een gebouw in appartemen- ten: Zowel het woord "appartemen- ten" als ·het woord "gemeenschap"
worden daar JU!bruikt als aanduiding voor een rechtsbegrip en voor een be- paalde materie.
Minister Mulderije trachtte prof.
Molenaar op deze punten gerust te stellen, maar geheel bevredigen kon hij onze geestverwant toch niet. even- min als de minister erin slaagde aan- nemelijk te maken, dat een notaris in strijd met de wet zou handelen, wan- · neer hij te goeder trouw een akte van splitsing zou opmaken, welke niet aan de objectieve eis van de wet zou blij- keil te voldoen. Het ontwerp werd z.h.s. aangenomen.
Uet grote belang van bet ontwerp D tot vaststelling van een nieuwe Begtnselenwet gevangeniswezen en van daarmede verband houdende wij- zigingen. van het Wetboek van Straf- recht en het Wetboek van Strafvorde- ring hebben wij destijds, toen het ont- werp in de Tweede Kamer werd be- handeld, ·reeds uitvoerig uiteengezet.
Terecht. sprak prof. Molenaar dan ook een woord van hulde aan het adres van allen, die zich met het voorberei- den van dit wetsontwerp hadden be- zig gehouden. Die waarde:ring gold zo- wel voor de commissie-Fick als voor de" opvolgende ministers en de ambte- naren, die, in ongeveer vijf jaar tijd, deze herziening hebben voorbereid en hun beste krachten aan de verbetering van het gevangeniswezen hebben ge- wijd.
Zoals onze lezers zich wellicht zul- len herinneren, was er bij het debat in de Tvv·eede Kamer echter één be- langrijk punt, waarover de meningen vierkant tegenover elkander 'stonden,·
n~èl:ijk over de vraag, wie moet be- slissen, ' in welke inrichting een straf moet worden uitgezeten: de admini- stratie of de rechter. Wij hadden de indruk, dat prof. Molenaar iets min- der 1el in deze kwestie stelling nam dan mr. Vonk destijds in de Tweede Kamer had gedaan, maar ook prof.
Molenaar zag het tenslotte toch wel zo, dat hij het een naqeel achtte, dat de rechter, voor wie de strafoplegging en de strafuitvoering een eenheid moeten vormen, door de opdracht aan een ambtelijke instantie verder dan de strafuitvoering komt af te staan.
Een amendement van mr. Van der Feltz (C.H.) om deze bevoegdheid bij de rechter te laten en niet aan de
"administratie" toe te delen, werd des·
tijds in de Tweede Kamer echter ver- worpen. Dat was, ook voor onze fractie, tel-eurstellend, maar op grond van de overige grote verbeteringen, welke het ontwerp bracht, stemde zij
toch voor en desgelijks heeft ook onze fractie in de Eerste Kamer gedaan . Prof. Molenaar zei het aldus: "dat dit wetsoatwerp zoveel verbeteringen brengt, dat wij ondanks de aarzeling, die bij ons bestaat met betrekking tot het orgaan, dat de differentiatie van het gevangeniswezen toepast, wij toch uit volle overtuiging vóór het wets- ontwerp stemmen". Alleen ·de A.R.
vroegen aantekening van hun tegen- stem.
E
en ander belangrijk ontwerp, dat namens onze fractie van harte kon worden toegejuicht onze woordvoerder , was hier mr. De Vos van Steenwijk - was dat houdende Voorzieningen betreffende het toe- zicht op de verzorging en opvoeding van pleegkinderen. Om de noodzake•lijkbeid van een toezicht, als in dit wetsontwerp voorzien, nog eens dui- delijk aan te tonen, haalde mr. De Vos van Steenwijk een artikel aan van mej.
C. Mulder in het "Tijdschrift voor Maatschappelijk Werk" van 5 Januari 1950, waarin deze een enquête besprak, welke in 1947 werd gehouden. Toen . zijn onderzocht 79 tehuizen met totaal 1579 pupillen en van deze bleken 28 tehuizen met totaal 584 kinderen (dus ruim een derde gedeelte) slecht! En daaronder waren dan nog niet begre- pen. de z.g. dubieuze gevallen, waarbij er ongetwijfeld ook wel zullen zijn, die de critiek niet kunnen doorstaan.
Nu zijn aan het invoeren van iedere wettelijke controle bezwaren verbon- den, maar het ingrijpen in de bevoegd- · heid van de ouders en in de verhou- ding van ouders tot kinderen, waar- tegen de heer Witteman (K.V.PJ ze-
Deze wens is inderdaad in vervul- ling gegaan. Sleehts 7 leden van de K.V.P.-fractie stemden tegen, zodat het met Z5 tegen 7 stemmen kon worden aanvaard. Mr. W,ijers, die het ontwerp destijds had .. ~~ en nog t~e
andere leden ,van de K.V.P.-tradie , · (de heren Kolfschoten en Van Veld·
hoven) stemden met de aanwezigen vóór. ·
Een wetsontwerp, waarover in de·
ze Kamer, in tegenstelling met de behandeling in de Tweede Kamer, een vrij uitvoerig en hardnekkig de- bat, in het bijzonder tussen onze geestverwant J?rof. Molenaar en minis·
ter Muldertie is gevoerd, was het ~t
werp: Nadere regelen omtrent natio- naliteit en ingezetenschap. Ook de te- genwoordige voorzitter van de· Eerste Kamer, mr. Jonkman, die hiervoor de leiding van de vergadering tijdelijk aan prof. Woltjer overdroeg, heeft.
daaraan trouwens meegedaan.
Afgezien dat ook de ons toegewezen ruimte dit niet zou toelaten, zou een uitvoerige uiteenzetting van de vele juridische vragen, welke hierbij rezen, voor de overgrote meerderheid van
DEZE BURGER
is, naar gij weten kunt - right or wrong, my premitw - een man met warme gevoelens voor Papa D.rees en hij volgt dezen met warme arendsblikken op zijn tocht daor 't v.erre, rijke land.
Maar ergens i?l mijn kinderhart,· dat Z6 goed en 1"UStig klopt wanneer hij in de buurt van Vader WiUem komt (al is dat maar met zijn geest), is een onrustig plekje van waar uit de vraag naar zoons lippen welt: Wat doet papa. daarginds eigen- lijk precies?
Ik bedoel: ik heb gelezen dat de doctor menesr Murray be- zocht heeft en met arbeiders gebabbeld heeft en dat er een grammofoonplaat is gemaakt met zijn stem er op, en dat hij allerlei vakverenigingswerkzaamheden en dingen en alles heeft bekeken en dat hij niJg eens doctor wordt en als. er iemand is die zijn Premier dit alles gunt dan ben ik het, deze burger.
Maar nu wilde ik toch graag weten of mijn Vader dáárvoor qualitate qua, door ons allen, zijn volk, naar Amerika is ge- zonden.
Begrijp mij wel en goed: denk niet dat ik deze g9ede man dit alles niet van heler harte gun, maar ik d4cht dat de Premier-
al~;o Premier naar Amerika is gegaan, als afgevaardigde 'liUn het Nederlandse Volk, als vertegenwoordiger va:n. het Nederlandse Volk, als lasthebber van Jw?t Nederlandse Volk ea ik dacht dat mijnheer Murray en alles uit .die gezichtshoek niet "in the pic- ture" staan.
Ge zult toch wel begrijpen dat het mijn kinderlijke toegewijd- heid is, die mij deze vraag doet stellen?
Het is alleen maar wil-tot-weten van
DEZE BURGE'R
onze lezers ook niet voldoende zin hebben. Het komt echter hierop neer, dat als gevolg van de geheel gewijzig- de >Staatkundige verhouding tu~en
Nederland en Indonesië een ten ,dele ' andere regeling van de nationaliteits·
kwestie noodzakelijk was dan in de Wet op het Nederlanderschap (van 1892) en in de Wet op het Nederlandse onderdaanschap van de bevolking van Nederlands-Indië (van 1910) jaren•
lang is :r>~a-'{elegd geweest. Zoals mi•
nister - ;je het uitdrukte: Bij dit ontwerp ."~,.t het erom, circa 80 mil·
lioen mensen in te delen met betrek- king tot hun nationaliteit.
Bij dit ontwerp werd nu in de eer- ste plaats de Wet op het Nederlander- schap en het Ingezetenschap uitge- breid tot de gehele bevolking van Su·
riname en de Ned. Antillen. In de tweede plaats wordt het begrip onder- daanschap behouden, doch beperkt tot de inwoners van Nieuw-Guinea. En het derde punt is, dat wie de Toe- scheidingsregeling opteert, zoals deze met Indonesië is overeengekomen, Ne- derlander wordt in de zin van de Wet van 1892.
Wat dit laatste punt betreft, meen- de prof. Molenaar nu, dat de Regering met art. 1 van het ontwerp had kun- nen volstaan en dit dan had kunnen insereren in de wet van 1892. Een zelfde opmerking maakte hij ten aan- zien van artikel 3, in die zin, dat de
PROF MOLENAAR
•... de Unie mo.rsdaod ...•
nieuwe bepaling omtrent het onder- daanschap in d€ wet van 1910 had kun- nen zijn opgenomen. Aldus zou de vraag ·zijn gerezen, of artikel 2, dat tot de belangrijkste op- en aanmer- kingen · aanleiding heeft gegeven, ge- handhaafd had moeten worden. Prof.
Molenaar geloofde, dat, als de Rege- ring ervan had afgezien naar zijn me- ning zeer bestrijdbare onderdelen in het tweede artikel op te nemen, zij de rest, tegelijk met de inhoud van arti- kel 1, in de wet van 1892 had kunnen incorporeren. Dan was zij er misschien in geslaagd inderdaad, overeenkqm- stig haar wens, tot een harmonisch ge- heel te komen. En. dat was, zoals prof.
Molenaar uitvoerig aantoonde, thans in het geheel niet het geval.
l"Wize woordvoerder verklaarde niet V te begrijpen, dat de Regering niet direct· duidelijk had gezegd, dat zij er aanvankelijk van uitging, dat het goed zou zijn, op grond van de ver- plichtingen, die beide partijen bij de briefwisselingen op zich hadden geno- men, aan de Indonesiërs in Nederland een bepaalde status naast het Indone- sische staatsburgerschap tOt te kennen.
En dan had kunnen volgen, dat zij, wellicht in verband met de {)Dtwi"kke·
ling van de feiten, op haar, aanvan-
k~ijk standpunt was teruggekmnen.
Maar hoe dit ·zij, de Begering had nooit moeten komen met een redene•
ring, die noch juridisch, noch theore- tisch klopt, Qm te betogen, dat zij bang was, dat bij de huidige tekst van de wet van 1892 Indonesiërs geen vreemdelingen zijn, en daarom de (Vervolg op pag. 5)
f/411;
WEEK ~t WEEK
Mislukt Rendez-V ous
Men schrijft ons:
D
e Algemene Nederlandse Vereniging voor Vreemd"clingenverkeer heeft dezer dagen in het theater Seinpost te Scheveningen de eerste voorstelling gegeven van een film, vervaardigd met behulp van Marshallgelden ter bevordering van het watert{}UI'Îsme, in het bijzonder door buitenlanders, onder de op zich zelf suggestieve naam "Rendez-Vous in Holland". Wij .aarzelen niet, na ernstige overweging, om dit een "mis- lukt rendez-vous" te noemen. Het geld, voor deze film besteed, lijkt ons niet nuttig aange- wend. De vervaardiger van de film, Homecker, heeft zijn camera meer gericht op pin-up girls dan op de schoonheid van ons land. De wijze, waarop b.v .. de Belgische watertauristen zijn af- gebeeld, naderde vrijwel de grens van een be- ~lediging van het Belgi,sche volk. Het beste, dat men met deze film kan doen, is haar· zo spoedig mogelijk opbergen in de archieven. Dan wordt er tenminste aan de bevordering. van het vreem- delingenverkeer naar ons land geen schade toe- gebracht.
Merkwaardige voorlichting
OP Donderdagavond 10 Januari is voor de radio de prijsverhoging bij de Nederlandse Spoor- wegen goedgepraat. Wij achten dit een merk- waardige vorm van voorlichting. Wat zou men . er van zeggen, als de Unilever de gelegenheid kreeg om een prijsverhoging voor margarine toe te lichten en te verdedigen of Philips ten aanzien van een noodzakelijke prijsverhoging van b.v.
lampen? •
Wij achten dit een voorbeeld var.. ongelukkige reclame en het zou een symptoom genoemd kun- nen worden van de weg naar de gesocialiseerde staat.
Voor dergelijke doeleinden dient de radio niet
geb~kt te worden.
"Droogdok"
V
oor de Rotterdammers vertellen wij geen . nieuws. Die weten wel, dat de "Droog- dok" in deze dagen, zij het sober; het vijftigjarig bestaan viert.Maar de RotterdamSe moge
kan
deze . niet e~n
damse alleen, maar · · een nationale. En wij gevoel~,m· er_. behoefte lUiD om bij het jubileum een ogenblik stil te staan..
De Nieuwe Rotterdamse Çourant heeft dezer dagen een · voortreffelijk artikel gewijd aan de ontwikkeling van deze onderneming. Wij lazen daaruit dat duizenden schepen, "of zij nu een kleine ~cheur in de huid hadden dan wel in tweeën gebroken bij de werf aankwamen", in de Joop der jaren bij de Droogdok zijn aangekomen en deze wist ze steeds "in kortere of langere tijd weer geheel zeewaardig af ~ leveren."
:Maar niet alleen zijn er duizenden schepen ge•
repareerd, naast gerepareerde heeft deze werf ook heel veel nieuw gebouwde schepen afge·
leverd, namelijk niet minder da:n 237 met een totale tonnage van 1.800.000 ton waterverplaat•
s· ·.:;. Daaronder waren 3 oorlogsschepen, 27 pas·
sagiersscqepen, 93 vrachtschepen, 51 tanksche•
pen, 12 kustvaartuigen en . 34 liChte vaartuigen.
Veel zeggen deze getallen, maar niet alles. Voor de buitenstaander spreekt echter wel heel sterk, dat één van de 237 gebouwde sc)lepen de Nieuw Amsterdam Is!
Wanneer men zich realiseert wat al het werk van zulk een onderneming betekent voor ons
aatlonale;.~ en sociale leven, dan past een woord van eerbied aan hen, die de Rotter- damse Droogdok. Maatschappij . hebben gemaakt·
tot wàt zij nu ·i& Met steun en medewerking van hun staf en het gehele personeel hebben bier enige ondernemers in de goede zin van het woord·
iets prachtigs tot stand gebracht. De naám der maatschappij is tot ver buiten onze grenzen be- kend. Zij heeft medegewerkt om Nederlands naam in den vreemde een goede klank t-e bezor- · gen. Aan• bedrijven als de Rotterdamse Droog- dok Maatschappij danken wij het, dat Nederland gezien wordt als een land van mannen, die van aanpakken weten. Het was ons een behoefte dit bij het jubileum dezer maatschappij neer te schrijven.
Wederzijds begrip en samenwerking
Wij gaven boven cijfers over de omvang van de werkzaamheden der Rotterdamse Droog•
dok Maatschappij. Niet minder indrukwekkend is het aantal personeelsleden. Dat bedraagt ruim 15000. Het· geeft ons een idee van wat .&ulk een groot bedrijf betekent voor de werkgelegeBheid;
het geeft ook een idee van het aantal mensen.
dat, met hun gezinsleden, afhankelijk is var. het wel en wee der onderneming, het verlevendigt
verder in ons het besef welk een plaats een on·
derneming voor de sociale welstand van zo velen betekent. En verder geeft het ons inzicht in de verantwoordelijklÎeden, dié de leiding van grote
bedrijven draagt. ·
De onder11emer draagt ook de verantwoorde•
lijkbeid voor het geluk van zijn personeelsleden.
Dat is een zware verantwoordelijkheid. Geluk- kig, dat wij in ons land vormen van samen- werking tussen werkgevers en werknemers heb- . ben geschapen, die waarborgen dat men weder- zijds van de noden en behoeften op de hoogte is.
. Leiding en personeel hebben beide belang bij het welslagen der onderneming. En het is een verheugend iets,- dat in ons land dat begrip zich heeft baàn gebroken en dat in dè ondernemingen vormen van samenwerking nodig zijn, die voor de sociàle rust van· de grootste betekenis zijn.
Maar niet alleen· in de onderneming. Ook daarbuitéri, Zoals in de Stichting van de Arbeid, wordt bij voortduring overleg gepleegd. En dit alles heeft· kunnen groeien in volle vrijheid en heeft zijn grondslag gevonden in initiatieven uit het maatschappelijk leven zelf. Het lijkt goed om ook daaraan nog eens te herinneren.
De verkeerde ·weg
E
r is al weer een groep Nederlanders ge- vormd*), die van oordeel zijn, dat het onjuist is om zich in het grote wereldconflict aan de kant van "het Westen" te stellen. Niet dat zij zich aan de Russische kant - "het Oosten" -:- willen stel- len, maar in het kamp van "het Westen" willen ze dan toch ook niet staan. Zij hebben - hoe kan het anders - een eigen weg. Zij spreken van .die weg als te zijn "de derde weg".Uit het geheel spreekt hovaardij. De redenering van deze mensen is, dat wij hier in Nederland
"door een eenzijdige voorlichti~g in pers, .film en radio" hoe langer hoe meer door angst en nervo- siteit worden aangetast. Er moet tegen de alge- meen gepropageerde visie tegengif gegeven wor- den. En dat tegengif zal door die groep verschaft worden. Die denkt het beter te zien dan de rest van ons volk.
Wat 'dit gezelschap mist is realiteitsbesef. Wat het heeft is: zucht om de werkelijkheid te ontlo- pen.
De grote tegenstelling Oost-West is er. En in het Oosten zit· eeri macht, die onze vrijheden en ons ' geluk ·vernietigen zal tódra zij de- karut heeft. <Dat
· zal Zij èfOen · zoals' zij het gedaan heeft in eigen lànd en in. de satelliet-Staten van· Oost-Europa.
En-wanneer dan de lieden van de "derde weg'' schrijven, dat zij "zowel het door Amerika beheers•
te Atlantische. Pact als. de door Rusland beheerste Kominform" afwijzen, dan kan men slechts be- droefd zijn. Van al dat ijdele gepraat van deze mensen zal Rusland zich weinig aantrekken. Het zal rustig met de Kominform doorgaan.
Maar het zou lachen wanneer wij een eind· zou- den inaken aan het Atlantisch Pact, want dan was het Westen verdeeld en zou het Westen de over- weldiger niet kunnen weerstaan. Daarom is al het gepraat over "de derde weg" het gepraat van mensen, wier ideeën door de Russen met vreugde worden gezien. Want alle schone redenéringen ten spijt, die z.g. derde weg zou Moskou in de kaart spelen.
Daarom is die weg een verkeerde weg.
•> Tot deze groep behoren o.a.: Anna Blaman, ds. Buskes, ir. Chr. G. Cramer, prof. Donkersloot, dr; C. P. Gunning, prot. dr. G. J. Heering, ds. J.
B. Th. Hugenholtz, prof. Miskotte, dr. H. J. Mis- blom Beyer, prof. dr. H. J. Pos, H. 14. van Rand•
wijk, prof. dr. J. Romein, prof. dr. W. F. Wertheim, A. Viruly, Victor E. van Vriesland, Sam de W:olff.
Herhalingsoe/e",ingèn
Ons is weer heel duidelijk geworden in deze dagen wat de d~fensie van ons vraagt; Tru- man heeft weer milHarden aangevraagd. In ·ons eigen land zijn herhalingsoefeningen aangekondigd, die zeer velen voor geruime tijd ·uit hun normale werk zullen halen. Gelukkig is, dat de Regering zoveel mogelijk met de· belangen der betrokkenen rekening zal houden. Zo lazen wij met instemming het beroep op de werkgevers om zo soepel moge•
lijk te zijn. Zo zijn wij er over verheugd, dat het onder de wapenen komen voor de mensen in ieder geval geen ontslag tot gevolg mag . hebben. De Regering heeft dus aan de sociale kant van het vraagstuk de nodige aandacht besteed. En ook aan de culturele kant, want ook ten aanzien van vrij- stellingen voor examens zal zo groot mogelijke medewerking worden verleend.
Maar hoe goed er ook gezorgd wordt, niettemin zullen wederom duizenden zware persoonlijke las- ten te dragen krijgen. · Zowel voor hen, die in
~ienstbetrekking zijn als voor hen, die eigen za- ken drijven is dit alles zeer zwaar. Men denke aan de mari, die het eigen kleine bedrijf enige tijd moet verlaten! Welk een zorgen en welk een scha- de kunnen daaruit voortvloeien. Laten wij ons dat alles goed realiseren.
Aan de andere kant echter weten wij dat aan de thans opgelegde maatregelen niet kan worden out·
ZG .JANUARI 1952 - PAG. 3
komen. Deze herhalingsoefeningen zijn absoluut nodig om er voor te zorgen, dat wat voor onze defensie wordt uitgegeven inderdaad ook goed be- steed is. Anderhal:( milliard wordt thans per jaar uitgegeven. Voor ons volk is dat een schier niet te·
dragen last, maar wij weten dat zij gedragen moet worden omdat anders onze onafhankelijkheid, onze vrijheid en ons geluk in direct gevaar zijn.
Wat wij thans aan onze defensie uitgeven is de premie die wij betalen om te pogen het oorlogs·
gevaar te voorkoinen .• Dat kan echter alleen voor·
komen worden als ons defensie-apparaat ook effi- cient werkt. Om die efficiency zo hoog mogelijk op te voeren is het nodig, dát zo goed mogelijk geoefend wordt. Daarvoor zijn de nu aangekondig- de herhalingsoèfeningen onmisbaar.
Aan het bovenstaande willen wij echter iets toe- voegen. Van de betrokken mensen worden nu zeer grote offers gevraagd. Daartegenover l!.eeft de ~nh
litaire leiding de plicht te zorgên, dat een zo goed mogelijk .v<iorbereide orga1:1isatie · èr · zorg i9Pr draagt, dat de oefeningen het hoogste nut hebben.
Vorige malen. hebben wij ~el klachten ~eb,QOrct over slechte organisatie. Dan zouden opgeroepenen wel. het gevoel heb'Qen gehad volkomen vocir zlilitS:
te zijn opgeroepen, want zij krëgen. vrij~ el. nJets.
te doen. Zoiets mäg nièt voorkomën. Wanneer .men de mensen uit hun dagelijkse werk haalt, dan moet'
er ook voor gezorgd worden dat hun tijd goed i>e."
steed wordt. Dat is men tegenover de opgekomen militairen verschuldigd. Maar dat is men ook ver- schuldigd tegenover de omstandigheden. Want die.
eisen dat ons defensie-apparaat zo goed mogelijk voorbereid is op zijn taak. · ·
Een huis
N
u het woningprobleem zo uitermate nijpend is, zal een ieder met verbazing kennis nemen van het verhaal, dat dezer dagen in ,,de Volkskrant" werd gepubliceerd met betrekicing tot een herenhuis in Maastricht, waarin enkele gezinnen een roya1tl onderlwmen zouden kunnen vinden, dat sinds December 1950 leeg staat. Tot kort daarvoor was de Sociale Dienst van de ge- meente Maastricht er in gevestigd. De Rijks~gebouwendienst heeft het gebouw destijds laten ontruimen. Nog steeds prijkt .op een der ramen de mededeling, dat het kantoor Maandag en Dinsdag gesloten zal zijn, omdat het .ingaande 20 December (dat was in 1~) werd overge- plaatst. Intussen zoeken, aldus "de Volkskrant"
in Maastricht 3000 mensen naar een woning en nemen de Volkshuisvestingsproblemen in som.,.
mige buurten afschrikwekkende vormen aan •.
Naar verluidt, zou de gemeente het irriterende lege huis VaJ:t het Rijk willen vorderen. Een.
, ,e~ena,ardige ,mt,uatie die voor Vadertje Staat
~r weinig vleiend kan worden genoemd.
<Vervolg van pag.' 1)
bestaan over de vraag of de aan Europa ver ..
strekte hulp wel voor een nuttige zaak is be ..
steed. In Straatsburg, tijdens het gesprek met vooraanstaande politici uit de Senaat en het Congres is gebleken, dat de Amerikanen niet begrijpen waarom de éénwording zo lang.- zaam gaat. Eisenhower voorts schijnt zich zeer te interesseren voor het slagen van het Europese leger. En Eisenhower is een he ..
langrijk man. Candidaat voor het president.- schap is hij en wel voor de Republikeinen bij wie een heel sterke stroming van isolationis-- me bestaat. Fataal zou het zijn wanneer Eisenhower naar de Verenigde Staten zou teruggaan met desillusies op het punt van · het Europese leger. Fataai voor de gehele Westerse wereld, want een gedesinteresseerd raken van de Amerikanen in West~Europa zou de kracht der gehele Westerse wereld . een. ernstige slag toebrengen. En de Rus zou ··
lachen! . ·
V
or~ge week sc~reven wij dat onze Rege•rmg .. thans m opbouwende zin werk- zaam is". Wij verheug_en ons daarover. Wij willen verder afzien van de uitwerking, die·
de Regering aan haar plannen heeft gegeven.
Zij bouwt mede en dat is heel belangrijk.
Wanneer wij dan voorts lezen, dat dr. Drees na zijn besprekingen met de leidende Ame~
rikaanse staatslieden zou hebben verklaard hoopvol gestemd te zijn met betrekking tot de .moge~ijkheid van het bereiken van een compromis inzake het Europese leger, dan sterkt on.s dat. En dan stijgt bij ons het ver- trouwen,. dat in de aanstaande besprekingen over het Europese leger de West~Europese staten dè kans zuUen grijpen om iets groots tot stand te brengen. · K.
