VRIJHEID EN DEMOCRATIE

•

VRIJHEID EN DEMOCRATIE

VRIJDAG 25 MAART 1949 - No. 52

~o~o~ ~lle~~e~~~e~

MACHINEFABRIEK C. MATERS, CV BEVERWUK, TEL 3141

WEEKBLAD VAN DE VOLKSPARTIJ VOOR VRIJHEID EN DEMOCRATIE

HET DOEI{ IS OPGEGAAN

De resultaten van het werk Nog slfC~lts

der Enquête-commissie voorspel

De oorlogstijd van 1940-19-15 en dP onmiddel- lijk daaraan voorafgegane periode ,waren voor de politieke ontwikkeling van ons land van uitzonderlijke aard. In de maanden sedert Augus- tus 1939 tot aan de dag van het uitbreken van de strijd op ons grondgebied, was de internationale situatie zo dreigend en moesten zovele voorberei·

dingen en handelingen geschieden, waarover geen uitleg in het openbaar kon worden gegeven, dat de parlementaire contróle ten aanzien van voor ons Rijk gewichtige punten niet kon worden uit- geoefend. Na 10 1\iei 1940 -- dag waarop nog on·

geveer veertig leden van de Tweede Kamer' bijeen zijn geweest om het protest van de voorzitter der Kamer tegen. de Duitse inval te horen - heeft het parlement in het geheel niet meer kunnen optreden. De regering was naar Londen vertrok·

ken. de overgrote meerderheid van de parlements- leden was in het bezette gebied achter gebleven;

voorzover -ons bekend waren slechts één Eerste Kamerlid en één Tweedè Kamerlid "buiten".

* * *

De normale relatie tus"en kabinet en parle- ment was flus verbroken, en het Jmbinet kreeg daardoor ook een gewijzigde relatie tot de Kroon. Afleggen van veran'twoordeHikheid jegens het parlement. was geheel onmogelijk en zo bleef alles wat zich in de jaren '4"0-'45 afsneelde ge- huld in een waas van geheimzinnigheid.

Zulk een situatie vraagt om opheldering en het.

is juist, dat de Tweede Kamer op 6 Nov. 1947 zonder hoofdelijke stemming heeft besloten een enquête te doen vaststellen naar het regerings- beleid uit die tijd. Dank zij een amendement van dr. Bierema is de 'te onderzoeken periode niet af·

gesloten op de dag der bevrUding, maar op 20 November 1945, de dag van de opening van de zitting der voorlonige Staten-Generaal. De en·

quête-commissie zal haar werkzaamheden dus ook uitMrekken over de eerste periode van het beleid van prof. Schermerhorn. De gedachte, die aan het amendement-Biererna ten grondslag lag, was een zeer göede, n.l., dat onderzocht moest worden het beleid der regering zolang het parlement niet nor·

maal had gefunctionneerd en dit was tot Nov.

1945 niet het geval geweest.

Door het inschakelen van de periode-Schermer- horn werd tevens voorkomen, dat de blj sommi- gen postgevatte gedachte, als zouden tegen be- windslieden uit de Londense periode gerichte poli- tieke bijbedoelingen de opzet der enquête zijn, de kop kon worden ingedrukt.

Trouwens, de objectiviteit der commissie vindt een waarborg in haar samenstelling. De president van de 'l'weede Kamer heeft er verte·

genwoordigers uit alle fracties in benoemd. Van onze zijde is drs. H. A. Korthals er lid van.

De veelzijdige samenstelling is borg voor een minutieuze afweging van inzichten en het is naar onze mening wel een gelukwens waard, dat het eerste deel van het rapport der enquête-commis- sie de mogelijkheict van gemeenschanpelijke op- vatting op breed 1errein tot uildrukking heeft ge- bracht. Daardoor stijgt de waarde ervan aan- merkelijk.

Slechts op enkele punten heeft de eommissié geen eensgezindheid kunnen bereiken: Voorzover wij hebben kunnen nagaan is dit ten aanzien van drie punten het geval. In de eerste ]Jlaats gaat het over een vraag betreffende de toenmalige majoor Sas, die in de periode van '39-'40 militair attaché te Berlijn was, en dank zij zijn relaties met een hoog Duits officier, die tot de groep der anti-Hitler mensen behoorde, in staat was inlich·

tingen van de grootste waarde te verschaffen.

Over de betekenis van de toenmalige majoor Sas en over de vraag of de regering en de militaire autoriteiten destijds voldoende waarde aan zijn berichtgeving hebbrn geschonken, is de enquête·

comrnissie het. geheel eens. Slechts is zij in een meerderiwid en mtndè'rheid verdeeld over de vraag of het initiatief tot het terugroe>pt'n van de rnm-

tair attaché uit Berlijn ····- wat overigens niet eens is door gegaan -·- al of niet van generaal Reyn- ders is uitgegaan. Een punt dus van niet zo grote waarde.

Een onderwerp van groter betekt'IJls is rle cri- tiek, die geuit is op de houding van het algemeen hoofdkwartier in verband met de Duitse overval.

Zeer terecht gispt de commissie de houding van die offici(.lren, die tegenover de N.S.B.-er mr. Ha-

mez ':-t oorlogstijd eritiek daarover hebben geuit.

De commissie zelve uit echter ook criiiek. Ook hier· blijkt echter va u een afwUkende opvatting, namelijk van één lid. Deze had de geuite critiek ,.scherper en scherper• gesteld" willen zien. Ui1 hetgeen De Waarheid heeft gepubliceerd, zou men wel mogen afleiden, dat het lid met een afy,..ijken·

de mening in dit geval wel het commissielid zal zijn, dat De Waarheid na staat, namelijk de com- munist Stokvis. Een afwijkende mening van dit lid behoeft echter niet te verwonderen.

Een afwijkende mening -- ook hier laat ziel•

raden, dat die van het lid Stokvis is --- is er ook met hetrekking tot een uitspraak inzak<' de toekomst. De commissie heeft 0r namelijk niet mee willen volstaan alleen historie te sch6ivE:n en de feiten te bet•onielen. Waar haar dat. moge- lijk was, heeft zij ook aangegeven wat naar haar oordeel het politiek<· beleid in de toekomst vereist.

Zo geeft zij interessante beschouwingen over de staatsrechtelUke po~il ie van dt- opperh•~vellwbher

-- een onderwerp. dat tot vele moeil\il<herlen in de praktijk aanleiding heeft gegeven en veet schrijvers tot het formuleren van hun gedachten heeft gebracht ----, zij levert ook een waardevolle b\idrage met belrekking tot de te volgen inter- :nationaal-politiekc- lijn.

Haar grootst mogel\jke meerderheid ~-· lwt en'' genoemde lid staal. hier uiteraard niet. achter --··

meent "met des te meer vrijheid de conclusie te kunnen trekken, dal bij een eventuc~le nieuwe oorlog het optredt>n van de Nederlandse strijd- krachten zo nodig en zo mogelf5'k gericht moet zijn op samenwerking in bondgenootschappelijk verband. Hiertoe zal het nodig zijn. dat wij van te voren tot overeenstemming komen met deze bondgenoten, over l1et te voeren krijgsplan en over ons aandeel in een eventuele strijd". In dit.

verband is merkwaardig, dat de publicatie van het rapport same'l'lviel nwt t'le publicath• van het Noord-Atlantisehe Pnct!

De eensgezindheid der commissie op de onder- scheidene gewichtige punten is van grote be- tekenis voor de waarde van •t rapport. Duidelijlt blijkt er uit, dat gestreefd is naar de grootst mo- gelijke objectiviteit. Sensatie is vermedmL

Voor de geschiedschrijving kan dit rapport dan ook van nh't te onderschatten hd.-ltenis worden geacht. Van belang is hd ool<

voor het juist va~tst ellen der verantwoordelijk- heden, en ook voor lwt zuive;'en van blaam! Een periode waarin allc'S achter de schermen ge- schièdt, draagt natuurlijkerwijze de roddel en ver- denking met zich. Waar geen openbaarheid is, daar gaat de fantasie haar vrije loop. Wat is er niet gefantaseerd over de wijziging in het opper- bevel en de vervanging van generaal Reynders door generaal Winkelman. En niet_door de eerste de besten, zoals hPt rapport aantoont!

Het is gded, dat alles uit de doeken wordt ge·

daan. Dan weet ons volk waar het aan toe is.

* * *

Hei doek is opgegaan, maar wat th<"ms te zien is, is nog slechts voorspeL Zelfs de periode van vóór 10 Mei 1910 is nog niet geheel afgehan- deld. Zo zal bijvombe0ld het Venlo-incident in het tweede deel van het 1·apport der commissie wor·

r

Radio-uitzending V.V.D.

Vrijdag 8 April te 20.00 uur Opestingsrede Mr. P. J. Oud

den behandeld. F.Jn alles wat samenhangt md het vertrek der Regering naar Londen en de over- dracht der regeringsbevoegdheden aan gem·raal Winkelman moet ook nog aan de orde komen.

En dan eerst lwmt de hoofdmoot: wat zieh te Londen heeft afgespeeld.

Een enonne arbeid moet dus nog worden ver-- richt, hoewel bekend is. dat de commissie reeds verder is met haar onflerzoekingen dan alleen het voorspel. Zo heeft haar voorzitter kunn,n aan·

kondigen. dat het in het voornemen ligt half Mei weder cPn deel af te leveren en dan verder om rle l\VeP n1a<:u1C1t ... n C'en deel.

Het thans versehenen gedeelte van het rapport bestaat uit twee handen, tezamen beva:ttende meer dan 1000 pagina's van het formaat der Ka·

merstukkt:n. Dit is ongeveer gelijk aan het resul·

taat van de enquête van 1886 naar de ldnder·

arbeid, waaraan de naam van Goeman Borgegius is verbontkrt.

De thans ondernomen enquête zal dw; veel uit- gdn·eidf"l' zijn. Duizenden pagina's zullen nog vol- gen. Zij zal ook 't totale regeringsbeleid van 5 à 6 jaar on-watten. Daarmede zal dan een werk zijn verricht, dat openbaarheid schenkt over hefgeen heeft plaats gehad en niet heeft plaats gehad, dat historie geeft en tevens .Je mogelijkhC'id van lwt

putten van lessen voor de toekomst.

Moge het werk in ntime kring gelezen wonkn.

vVanl hel is niet alleen geschreven voor het par- lement, maar voor het gehele volk in al zijn ge-

ledingen. S.

Juist!

O^p de jaarlijkse vergadering van de Neder- lamise Journalistenkring is uitvoerig ge- sprol<en over het verschoningsrecht van de jour·

11alist. Wij waren getroffen door een opmerking van prof. mr. J. C. van Oven, een der inleiders, toen hij sprak over de inhoud en de kwaliteit der Ned<!!"landse kranten van het huidige ogenblik.

Hij zeick. rlat c'en van de grote fouten van dP kranten 'nts, dal zij ondanks de hPpPrkte papicr··

ruimte, te ·weinig plaats inruimckn voor de rubriek in:c;ezonden st•.tkkt>n. Er zi.in zelfs \'ele krantt\11, die in h~..·1 ~';ehet)l g-.;(_ln jng(~zonden

stukken OJHlemen. Dif yond prof. van Oven geheel verl<eerd, omelal naar zijn mellillf~. en hit-I"

sluiten wij ons gaarn .. • hij !1em aan, danruil zo

goed blijk1, wat er ondc1· het publick lc•eft.

Wij geloven dan ooh. dat sonnnig(• k ran1 ('11 e1·

goed nrm gedaan hehlwn n~eds g.:•ruinw tijd dPz<' rubriek weer op te 1wmen en juisf in dez,, 1.\jd met zijn vde en vaak mot'ilijke problenH'n op allerlei terreinen, achten wij het wensdijk voor het goed functioneren van de de moerat k, dat zij deze rubriek handhaven .. Tuist in é•c•n tijd. waarin er zoveel officiële voorlichting is in binnen- (!U huitenlnnc1, is een coneclief nodig. Dat corl'(eci ief wordt uil de aard der zaak door elk<· vcrnntwont•

del\ike redadie gegevc'n. maar het is he(' I nu\.! ig, dat ook doot middel yan ingezomkn si ukkt'n he&

publiek zijn opmerldngcn ten be:;te geeft.

YRIJHEID EN DEMOCRATm 25 MAART 1949 - I'ag. Z

c

)

Harde lessen ener enquête

Pensioenen, en nog eens:

penszoenen

De be!U.il,gtijkste parlementaire gebeurtenis speelde zich de t:orige week niet af in de Kamer zelve, maa1· in een der nevenvertrekken van de Kamer.

stel weinig voldaan was. Het vol- deed niet in het minst aan wat in de motie van destijds was ge- vraagd. Niettemin hadden de onder- tekenende Excellenties in de Memo- rie van toelichting op dit ontwerp la- coniek neergeschreven: "De onder- getekenden vertrouwen, dat deze uitwerking van de motie-Van Sleen bevrediging .zal schenken.'' Dit nu ging de woordvoerder van onze fractie, de heer Ritmeester, toch te ver en hij merkte, ietwat ironisch, op: "Ik vrees in bange vreze, dat de uitwerking feitelijk alleen be- vrediging zal schenken aan de ondertekenaren van ·de Memorie van Toelichting en in het bijzonder aan de minister van Financiën; wij kunnen toch niet met de hand op het hart op het ogenblik zeggen, dat de uitwerking van deze motie in dit wetsont\verp tot· ven'lezenlij-·

king is gekomen."

Daar, in het felle licht van de schijnwerpers der fi,lmopemteurs, wer- den op Woensdagavond 16 Maart aan de parlementaire ?'edacteuren van de N ede1·landse dagbladen de twee lijvige boekdelen uitgereikt, die het eerste verslag van de Parlementaire Enquête-commissie Rer;eringsbeleid 1940-1.945 inhouden.

Wie tot nu toe mocht hebben getwijfeld aan het nut van deze enquête zal, ook al heeft hij van dit ruim duizend pagina's tellende boekwerk slechts door de uittreksels uit de dagbladen kennis genomen, nu wel op deze dwaling zUns weegs zijn teruggekomen.

Wat thans rwn de Tweede KameT is aangeboden en ter openbare kennis is gebracht, mag zonde?· overdrUving een histo1·isch document zonder weerga wo'rden genoemd.

Het moet Yoor de Commissic van Negen, welke van V.V.D.-zijde het Kamerlid Korthals onder haar leden telt, w<'l een grote voldoening geweest zijn, dat zij op deze gedenk- waardige avond van de 16de Maart de eerste resultaten van haar arbeid aan het publiciteits-orgaan van het Nederlandse volk: de dagbladpers, lwn voorh'ggen.

Na de uitvoerige uittreksels in de dagbladen heeft het weinig zin, ook in ons blad nog gedeelten uit dit ver- slag weer te geven. Wel echter zal er in de toekomst meermalen aanlei- ding zijn, bij de bespreking van be- paalde oudenverpen op sommige be- vindingen en conclusies dezer enquê- te terug te grijpen.

Mr. Donker, de voorzitter d<'r en-' quête-commissie, had ongetwijfeld gelijk, toen hij zeide, dat, wanneer deze enquête geheel beëindigd is, er waarschijnlijk geen periode in onze politieke geschiedenis van de laat- ste 150 jaar te vinden is, die zo nauwkeurig is onderzocht en ont- leed als het zo dramatische tijdvak 1939-1945.

Historisch moet dit van groot be- lap.g worden geacht. Maar nog be- langrijker zijn de 1 e s s e n, die voor de t o e k o m s t uit de veelal bittere <' rvaring kunnen en ·zullen m o e t e n worden getrokken.

En harde lessen legt reeds het eerste van deze verslagen, dat het militaire beleid en de militaire si- tuatie in de periode 1939-1940 be- handelt, aan ons voor.

Het is, voor wie goed weet te lezen, één hittere aanklacht tegen de ge<'st des t\jds in de jaren om- streeks 1930.

Dat een belangrijk gedeelte van ons volk door zulk 'n lauwe, slappe, défaitistische geest in de jaren tus- sen de beide wereldoorlogen was aangetast, heeft zich wel heel erg gewroken. Niet de legerleiding (welke fouten zij dan ook moge heb- ben gemaakt), maar wij allen te zamen, de één meer, de ander min- der, hebben de zware schuld te dra- gen van het drama, dat zich in de Meidagm van 1940 heeft afgespeeld.

Qui se fait brebis, le loup l,c mange ... .

Het heeft er, gelukkig, veel van, dat ons volk de waarheid van dit spreekwoord eindelijk is gaan er- kennen en bereid is, f>r naar tf>

handelen!

Bezoekt, de jaarlijkse _ALGEMENE

"'

VERGADERING van de VVD op Vrij·

dag 8 en Zaterdag 9 April in gebouw Es- planade, Lucas Bol- werk te Utrecht.

De Tweede Kamer is weer eens in een pensioendebat vastge- lopen. Eind September van het vo- rige jaar had deze Kamer de door de Regering voorgestelde verhoging der pensioenen met een toeslag van 25 % goedgekeurd. Zij had toen tevens Peilter met vrijwel algemene stemmen (alleen de communisten waren tegen) in een motie-Van Sleen j Arb.) tot uitdrukking ge- bracht, dat zij deze verhoging zo ver ten achter vond blijven bij de sterk gestegen kosten van levens- onderhoud, dat zij de Regering ver- zocht, met nieuwe voorstellen te komen, welke een juistere verhou- ding tussen de in de periode 1922 tot 1945 toegekende pensioenen en de verhoogde salarissen tot stand zouden brengen.

Nu lag dan eindelijk een voorstel van de Regering ter behandeling gereed. Het wees iedere verdere verhoging van de hand, op één ldeine uitzondering na. Voor de ge- pensionneerden van vóór 1922 bracht het n.l. een bescheiden ver- hoging der maxima voor het eigen- en het weduwenpensioen.

Het was niet moeilijk te begrij- pen, dat de Kamer over dit voor-

0 _~eze

burgtlr

"In het Voorlopig Verslag", zo merkte de heer Ritmeester verder o.a. nog op, ,.is aangeto()nd, dat de motie-Van Sleen geheel andere din- gen vraagt, en ik zou het juister gevonden hebben, indien men in dit geval gezegd had: Deze motie kun-

nen wij niet uitvoeren! "''ij leggen haar zonder meer terzijde. Nu men zich echter bereid heeft verklaard deze uit te voeren, sta ik tegenover deze wijze van uitvoering wel zeer afwijzend."

Het gevolg was: een amendement Yan de heer Van Sleen, dat, evenals de motie van weleer, de steun van de overgrote meerderheid van de Kamer leek te krijgen, maar dat door minister Van Maarseveen, die de beheerder van de schatkist naast zich kreeg zitten, resoluut werd af- gewezen.

Wat nu? Goede raad was duur;

Zelfs een dag uitstel van liet ver-

heeft zo eens hier en daar rondgeneusd in onze parttj en buiten onze partij en hij heeft de stellige mdruk:

gek1·egen, dat het hele- maal niet slecht gaat met ons. HU heeft de indruk gek1·egen dat zeer velen

• 0

in di~ goede land, dat in wezen bestaat uit klei, zand, v1·ijheid en democratie, zich er van bewust worden hoeveel die vier ele- menten betekenett.1J001' lum geluk, hunqeven en het geluk en het leven van wie later op deze klei en op dit zand het voor- recht zullen moç;en hebben Nederlander te z~jn.

'

0

f ~

0 t

Deze burger kreeg vroeger nog wel eens te horen dat de poli- iieke en economische en openba(!i'-nW1'ele beginselen van staa-ts- bestuur en -beleid, die ll'ij uit zo diepe zeke1·heid aanhangt "uit de tijd" waren "ouwerwets" en ,,niet meer van onze dagen".

En dat hoort h~j nu niet dikwijls meer. Ik /~rijg de indruk dat er steeds meer zijn in Nederland die diep over deze dingen 11adenken en die tot de onvermUdelijke slotsom komen dat die hoge twee-eeuheid die in de naam van onze partij; op de vanen onzer overtuiging gesch1·even is, e,igenlijk wel de levensbeschou- wing bevatten waarzonder Z'(j zel1:e noch hun land zouden kttn•

1wn ade1nen en leven.

Zonder v1·ijheid en zonder democratie kan een goede N edet·- Lrmder niet adem halen, dat wist men al wel reeds zonder daarbij aan één bepaal,de pm·tij te denken, maar ik geloof dat 'Jl,en er juist nu steeds meer toekomt deze levensnoodzaak te vereenzelvigen met onze part~j. Men gaat de theorie dezer be- grippen verbinden met de praktijk van de werkzaamheid onzer partij.

Ik heb de laatste tijd véél gekeken en gel,uisterd op dit ge- bied. De schimpscheuten en het schouderophalen zijn er niet meer. Er is bezinning voor in de plaats gekomen. Bij duizen- den en tienduizenden. Bezinning op de werkzaamheid en de beginselen van onze partij. Wij mogen daar verheugd ()Ver zijn.

Doch niet alleen dit. Wij moeten nu ook handelen ten opzichte van hen die voor de poort van, ons huis aarzelen. Wij moeten zoYgen dat zij binnengaan in het huis van ons,, van U, van

DEZE BURGER.

.:tere debat bracht geen oplossing en toen werd, door de aanneming van een motie van orde van de heer Stapelkamp iA.R.), de zaak nog maar wat langer uitgesteld. Er werd n.l. besloten, het amendement eerst maar eens in de afdelingen te bekijken. Wie weet of dan niet nog een oplossing van dit moeilijko vraagstuk wordt gevonden. Want een moeilijk vraagstuk is het zeer

VAN MAARSEVEEN .... nood en nood ....

zeker. Enerzijds is er de niet te miskennen nood der gepensionneer- den, anderzijds is er de al evenmin te ontkennen nood van de schatkist.

Wat zal het zwaarste moeten we- gen?

Het stichten van bedrijfs- en ondernemingspensioenfondsel) kan niet anders dan worden toege- juicht. Dat wil echter geenszins zeggen, dat daarom ook het ont- werp wettelijke regeling betreffende verplichte deelneming in bedrijfs- pensioenfondsen onvoorwaan!elijk~

toejuiching zou verdienen.

Bij de behandeling van dit ont- werp in de Tweede Kamer hebben wij al doen uitkomen, welke voet- angels en klemmen hier liggen en waarom wij het tijdstip van behan- deling van dit ontwerp niet juist achtten. Prof. Molenaar, die in deze zaken wel uitermate deskundig is, heeft dat alles nog eens uitvoerig in de Eerste Kamer toegelicht en moest in eerste aanleg verklaren, dat zijn fractie nog zeer aarzelde of zij haar stem wel aan dit ont- werp zou kunnen geven. Vooral ook de mogelijkheid om zelfstandigen onder de bedrijfspensioenfondsen op te nemen, maakte het hem moeilijk, zijn standpunt te bepalen.

Bij de replieken kon minister Joe- kes echter voor een verrassing zor•

gen. Hij kon toen nl. mededelen, zojuist te hebben vernomen, dat het bestuur van de Stichting voor de Landbouw besloten had, voorshands af te zien van het plan om de toe- passing van deze wet op zelfstan- digen in de landbouw te vragen.

Na deze mededeling kon onze fractie over haar andere bezwaren op onderdelen heenstappen en heeft zij, evenals alle andere fracties (met uitzondering van de communisten), haar stem aan het ontwerp gegeven.

Aan de behandeling van de be- groting van Economische Zaken, welke nog niet was afgelopen, zul·

len wij de volgende week onze aan- dacht wijden.

VRJ,ffiEID EN DEl\IIOORATIE

VRIJBEID EN

DEMOORATIE

WEEKBLAD VAN DE VOLKSPARTIJ VO~OR VlliJHEfO EH l)fHOCIAfli

Voorzitter Redactie-comm.: Drs. H. A. Korthala.

Redact1e-secretar1s: Mr. E. Elias

Adres · Vtetona Hotel Amsterdam. Kamer 435.

Administratie: Postbus 43, A'foort. tel. 5267 Abonnementsprijs f 1.90 p.ltwartaa1,! 7.50 p. jaar.

Losse nummers 15 cent.

Voor het zenden van abonnements- en adverten- tie-gelden : Postgiro no. 245103. ten name van de Penmugmeester van de Stichting .. Vrijheld en Democratie" te Amersfoort.

Voor advertenties we:Rde men zich tot de adminis- tratie of tot de hoofdvertegenwoordiger: L. Vlug, Geestbrugweg 69 Rijswijk <Z.-H.>.

Baas b.oven baas

'I'ot welk een opgeschroefde grootheidswaan een ongezond en overdreven nationalisme kan leiden, is ten tijde van de Duitse agressie wel overduidelijk gebleken. Alles was bij de Duitsers beter dan bij iemand anders en de langzamerhand belachelijk wordende uitdrukking: ,.Bei uns zu Hause", werd de uit den treure gebruikte slagzin om de wereld te overtuigen van de Duitse superio·

riteit. Vanzelfsprekend sloeg dit effect in zijn te- gendeel om. Er zijn wel eens naïeve lieden die be·

weren, dat de Russen er toch maar een andere tactiek op nahouden en . dat zij zich wel zullen hoeden om in HitJer's voetsporen te treden. Voor- alsnog ziet het er naar uit, dat deze voorspellers zich deerlijk vergissen. De methode van politieke intimidatie, die op het ogenblik in Oost-Europa wordt toegepast lijkt sprekend op het Duitse voor- beeld. Ook in hun propaganda doen de commu- nisten weinig voor hun Duitse leermeesters onder.

Zo is er in Rusland op het ogenblik in toene- m•mdf• mate ePn streven :waarneembaar, de we- reld er van te overtuigen, dat verschillende be·

langrijke technische vindingen niet voór het eerst aan het brein van Europeanen of Amerikanen zijn ontsproten, doch van Russen afkomstig z~in. Zelfs voor de uitvinding van het vliegtuig eisen zij het eerste recht voor zich op. Het brutaalste staaltje in dit verband is ongetwijfeld een bewering voor de radio van Moskou, dat Marconi "een eerloze bedrieger" was door te zeggen, dat hij de draad- loze telegrafie heeft uitgevonden. Deze eer zou volgens radio-Moskou toekomen aan de Russische physicus Popov.

Zeker, men kan over een dergelijke propagand<l de schouders ophalen. Niettemin wijst een derge- lijke handelwijze van een grote natie op een gees- telijke verwording. Denkt men aan de onst·Jrfe- lijkheid van verschillende Russische schrijvers en componisten, dan hebben de Russen een dergelij!ce bluf toch niet van node. Daar waar echter Pen verstard nationalisme zijn grenzen niet meer l>ent, verliest men elk gevoel voor objectiviteit. Als zo- danig gaat het communisme eenzelfde weg als destijds het fascisme en nationaal-socialisme. Het zijn loten van dezelfde stam. Men volge dus geen struisvogelpolitiek door anderen en zich zelf wijs te maken, dat het communisme in wezen van het voorbije dictatoriale systeem in wezen zou ver- schillen. Ook hier wordt de geestelijke vergiftiging als eerste wapen in de strijd geworpen.

De geschiedenis herhaalt zich op analoge wijze.

· Daarom is verzet geboden, iedere dag, ieder uur.

Slechts daar waar zij de geestelijke voedingsbo- dem rijp heeft gemaakt, zal het communisme op een aanhang van betekenis kunnen hopen. Iner- tegen kere zich onze strijd, die - wij schreven het reeds eerder - niet in de eerste plaats behoeft te worden gevoerd door middel van het orgalilseren van grote openbare bijeenkomsten, doch die zelfs met succes kan worden aangebonden in 1e sfeer waarin wij ons dagelijks als individu bewegen. N.:>g is het niet te laat!

Twee druppels water

In hoeverre de communistisehe methoden in- derdaad volkomen overeenstemmen met die welke destijds door de Nazi's werden toegepast, bleek onlangs weer duidelijk toen er in Rusland een mutatie plaats greep bij het ministerie van Buitenlandse Zaken. Gelijk tijdens de jongste we*

reldoorlog de pers in de door de Duitsers bezette landen volkomen werd gemuilkorfd en werd ge•

dwongen slechts dat neer te schrijven hetgeen de Duitse machthebbers gaarne zagen, wordt ook de pers in de door de Russen bezette gebieden aan banden gelegd. Zo ·meldde de Berlijnse correspon- dent van de N.R.C. onlangs, dat na de dagelijkse bespreking op het Russische hoofdkwartier door een oekase aan de Communistische Duitse pers te verstaan werd gegeven, dat niet door commenta•

ren en dergelijke mocht worden getreden in de wijziging in het ministerie van Buitenlandse Za·

ken te Moskou of combinaties mochten worden opgesteld over de toekomstige positie van Molotov, Ook op ander terrein treedt de overeenkomst tussen de communistische en fascistische methode duidelijk aan het licht. Zo meldt de Praagse pers, dat 6370 studenten bij de recente zuivering in Bo- hemen en Moravië uit het hoger onderwijs zijn verwijderd. Zij waren volgens de autoriteiten .,lui·

lakken" of politiek onbetrouwbare elementen.

Wij bepalen ons hier slechts tot enkele voor·

beelden uit de zeer talrijke. Zij zijn te alarmerend om er gedachtenlooi aan voorbij te gaan.

Slaat alarm !

Bij het lezen van het bovenstaande zou men zich de vraag kunnen stellen, of en in hoe·

verre het zin heeft bij voortduring op de dreigin·

gen van het communisme te wijzen. Immers, "wij weten het toch wel" en in "onze kringen" is het gevaar voor infiltratie van communistische ideën nihil. Deze redenering horen wij de laatste tijd maar al te vaak. Zij is echter even gevaarlijk als zij veelvuldig is. Het is een ernstige misvatting te denken, dat de communistische leuzen slechts een voedingsbodem zouden vinden onder een zeer be- paalde groep van arbeiders. De feiten bewijzen, dat de z.g. intellectuele kringen van ons volk mede door de communistischE> infiltratie worden aan- getast.

Zo zond een onzer trouwe lezeressen ons dezer dageri een pamflet toe, dat werd verspreid aan een middelbare school in ons land. Aan dit pam- flet, dat een "oproep" heet te zijn aan de scholle- ren en dat is ondertekend door de "Organisatie Progressieve Stttderende Jeugd'' ontlenen wij o.m.

het volgende:

,.Dezer dagen heeft Luit-Generaal Kruis, de opperbevelhebber van het Nederlandse leger, een lezing gehouden voor rle leerlingen van de hoog- ste klassen van een Haagse school. Hij heeft ge- sproken over de taak van de beroepsofficier en over de taak van ·het Nerlerlandse leger in inter- nationaal verband. Het was de eerste van een reeks lezingen die hoge officieren op alle scholen voor Middelbaar en Voorbereidend Hoger Onder- wijs zullen houden." "Wie leger zegt, zegt oorlog", aldus gaat het in dit pamflet verder. ,.'VVij ver- afschuwen de verschrikkingen van de oorlog als niets ter wereld. Propaganda voor het leger hoort niet thuis op onze scholen. Dat is ook de mening van de Eerste Vijf. Daar hebben df~ leerlingen door hun houding getoond, niets voor oorlogspropagan- da te voelen en zU hebben de lezing verhinderrl.

Te elfder ure werd de propaganda-speech afge- last!! Jullie kunnen hetzelfde bereiken. Protes- teert daarom tegen de lezingen. Tekent op de petitionnementslijsten!"

Tenslotte wekt de circulaire op tot het bezoe- ken van een pr·otestvergadering.

Men behoeft niet lang te gissen uit welke hoek hier de wind waait. Het gaat hier om een gevaar- lijke aanval op onze studerende jeugd, waarvan men de ernst zeker niet mag onderschatten. Het ergste is echter nog dat, blijkens onze briefschrijf- ster, dergelijke giftige methoden worden onder- steund door ee.n lid van het onderwijzend perso- neel, dat iedere les te baat neemt, om de heilstaat Rusland te bejubelen.

Men zegge dus niet te lichtvaai·dig, dat het com- munisme slechts haar aanhang onder de arbeiders tracht te vergroten. Het gevaar loert overal en op ieder ogenblik, zodat grote waakzaamheid en activiteit blijft geboden - wij herhalen het nog eens met noodzaak- iedere dag, ieder uur. Het- geen onze briefschrijfster ons mederleelde -- welk schrijven wij inmidrlels ter kennis van de bevoeg-

de autoriteiten hebben gebracht -- moge voor iedere Nederlander die het ernstig met de begrip- pen Vrijheid en Democratie meent, een ernstige waarschuwing zijn. Daarom slaat alarm overal en waar gij kunt. Beschermt vooral onze jeugd tegen het vreeselijk spook der geestelijke slavernij. Nog- maals hier ligt een )-aak voor allen, ongeacht de maatschappelijke functie die· men bekleedt, on- geacht het terrein groot of klein dat men in het dagelijkse leven bestrijkt. Slaat alarm. Het gaat om onze hoogste geestelijke waarden!

Helpt onze }ongeren!

Uit het voorgaande moge meer dan ooit dui·

. delijk worden van welk een grote beteke- nis dè oprichting van de Jongeren Organisatie voor Vrijheid en Democratie moet worden geacht, die enige weken geleden heeft plaats gehad. Im·

mers, het verzet tegen een giftige infiltratie moet niet alleen van de ouders en ouderen komen, doch ontegenzeggelijk ook en vooral van de jongeren zelf. De jeugd bezigt de taal van de jeugd en spreekt daardoor des te makkelUker aan, hetgeen vooral psychologisch gezien zeer verklaarbaar is.

Juist nu de studerende jeugd van communisti- sche zijde op de meest onoirbare wijze onder druk wordt gezet, kan en moet de J. 0. V.D. zeer nuttig werk doen. Het gaat om het behoud van de gees- telijke zuiverheid van onze jongeren, die de lei·

ders in het politieke en maatschappelijke leven van morgen zullen zijn. Temeer nu het commu- nistisch gevaar alom dreigt verdienen onze jonge- ren de oprechte hulp en steun van ons ouderen, Eenmaal zal de tijd komen, dat w~i ouderen de fakkel van de vrijheid aan onze jeugdige opvol·

gers zullen moeten overdragen. Hun zware taak zal het zijn deze fakkel dwars door alle gevaren heen brandende te houden. Daarom behoeven de jongeren onze steun. Nu! Onze J. 0. V.D. Is op mars. Helpt haar naar vennogen waar en wanneer

lU kUnt!

.~5 J\'IAART 1949 - Pag. 3

Juiste zuinigheid?

De K. N.A. C. heeft zich tot de ministers van Financiën en van Verkeer en Waterstaat gewend met een adres, waarin zij haar leedwezen uitspreekt over het feit, dat het in rle bedoeling ligt van de overheid het werk aan de aanleg van nieuwe wegen gedurende dit jaar grotendeels stop te zetten. Adressante is van mening, dat het niet alleen uit veiligheidsoverwegingen, maar op eco•

nomische gronden nuttig en bepaald nodig moet worden geacht, ondanks de ongunstige toestand van 's lands financiën, de werkeu waarin reeds een betrekkelijk aanzienlijk kapitaal is geinves·

teerd met kracht te voltooien.

Tijdens de jongste debatten met betrekking tot de begroting van Verkeer en Waterstaat heeft ook de fractie van de V. V. D. er ernstig tegen ge·

waarschuwd inzake onze wegenpolitiek een zui·

nigheid toe te passen die de wijsheid bedriegt. Wij kunnen in dit verband naar een interessant voor·

beeld in Engeland wijzen. Ook daar verkeren vele wegen in een slechte toestand en ook daar neemt het verkeer steeds aan intensiviteit toe, doch ook daar gaat men onder financiële zorgen gebukt:, zodat goede raad in dit verband duur was. Men stond voor de keuze Of de toestand zo laten als zij was, hetgeen een zekere mate van kosten·

besparing zou kunnen betekenen, M de wegen verbeteren, hetgeen nieuwe uitgaven met zich zou meebrengen. Tenslotte kwam de Engelse minister van Verkeer tot de conclusie, dat de aanleg van nieuwe wegen behalve kosten, ook besparingen met zich meebrengt. De voornaamste argumenten voor een kostbare verbetering en uitbreiding van het wegennet achtte hij dan ook van economische aard. Wat leert nu het Engelse voorbeeld?

Aan de ene kant staan de kosten van wegen- bouw die op 150.000 pond per mtil worden ge•

raamd, daartegenover staan echter de besparin•

gen door betere wegen. In tolaal worden de be•

sparingen als gevolg van betere wegen geraamd op 60 millioen pond; 26 millioen worden bespaard door tijdwinst, 12 millioen als gevolg van benzine·

besparing. Voor rekening van een geringere ban•

denslUtage komen 3 millioen pond, verminderde reparatiekosten 9 millioen en besparing op onge•

vallenverzekering 10 millioen pond.

Inderdaad, papier is geduldig, doch gezien het jongste ·adres van de K. N.A. C. zou het o.i. zeer aanbeveling verdienen eens ernstig na te gaan hoe precies de kostenverhouding komt te ligg~tn

indien men met de verbetering van onze wegen zou voortgaan. Het kon wel eens zijn, dat men ook hier tot zeer interessante conclusies kon ko·

men. Wij maken in dit verband de woorden van de Engelse minister van Verkeer tot de onze. als hij verklaart: ,.Wij zijn allen automobilisten, of wij nu een eigen wagen bezitten, of alleen maar gebruik maken van autobussen of goederen con•

sumeren die per vrachtauto zijn vervoerd."

In de put

Een voortreffelijl' denkbeeld om ter gelegen- heid van de eerste Koninginnedag op 30 .April in het Olympisch Stadion te Amster•

dam een Ganzebordspel op te voeren voor een liefdadig doel. Het is alleen jammer, dat de organisatoren de kaartverkoop in handen van één bedrijf op levensmiddelengebied hebben ge•

geven en daarmede een bepaalde fout hebben gemaakt, of om in ganzebordtaal te spreken, in de put zijn terecht gekomen. "Wij hopen, 'dat men bij de leiding van het comité zo verstandig ?.al zijn om de gemaakte fouten alsnog te herstellen en daardoor mede te werken, dat men, juist met het oog op het go!'de doel, weer uit de put komt,

Goed voorbereid

De fractie vall de V. V.D. h1 de Haagse Gi!•

meenteraad, op het ogenblil< bestaande uit vier leden, heeft zich bij dt> begroi.ingsdf!haHen geweerd!

Dit schreef de Nieuwe Courant:

"Overzien w\i de werkzaarnhed<'n van de V('l'•

schillende fracties, dan beeft de fractie van de V. V. D. stellig reden tot tevredenheid over Je wijze, waarop zij het debat heeft beheerst. Zij toonde zowel bij het algemeen-politieke bele1d van de gemeente, als bij "-e verschillende hoofdstuk•

ken zich terdege op de begroting te hebben voor•

bereid. Van haar kant kwamen talrijke imtiatie•

ven en denkbeelden, welke door het College Äft

ernstige overweging genomen zullen worden."

VRIJHElD f~N l>ElliOCR,\TIE

r

Rotterda11·l

Lossen en laden van zeeschepen en alle v~nlere

werkzaamheden .

. Opslag van alle soorten goederen.

Het hoofdkantoor, Willemsltade 21, V!'!'~tr.-kt

;:;-aarne op aanvraag inlichtingen.

· Bijkantören te:. .. . . .

AMSTERDAM • AN'fWERPJ<..:N • GENT.

DE ROTTERDAMSCHE DROOGDOK MIJ. N.V.

IIIUIIIIIIIIIIIIIIIJUIIIIIUIIIIIIIIIIIIHIIIIIIIIIHIIHIIUIIIIIJIIIIIUIIIIIIIIUIIIHIIIIIIIIHHIIHIIIHIIIRIIIIIJIIIIIIIIIIIIIIRIHIIIIHIIIIUIUIHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHIIIIInllllllllllnllllllllllllllllllllllll

Abraham van Stolk & Zoonen N.V.

Houthandel

Schaverij Zagerij

Vuren • Dennen - Oregon Pitte - Pitch-Pine - Hei11alen

Rotterdam, T elef. · 35400 - Postbus 11 00

liACinNE- EN ZUURSTOFFABRIEK Hoofdkantoor en Machinefabrielr te Schledam ..

eompresso111 voor alle gassen en iederen druk.

Installaties voor de bereiding van zuu"'t;Qf, stikstof, enz.

SMIT

SLIKKERVEER

Z5 \tAART 1949 - Pag. J,

IIIII!IIIIIIIIIIIIIIIUIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII!IIIIIIliiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii!IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIUIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII

Machinefabriek en scheepswerf

van

P. SMIT Jr.

ROTTERDAl\1

lllllllllllllllllllllllllllllllllflllllllllllllllllllllllflllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllf JIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII!IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIJIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII~IIIIIIIIlllllllllllilllllllllllllllll

lllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllillllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllflllll

~~~~~,~~,,

een moderne methode in de strijd tegen ROEST, de erfvijand van ijzer.

Een MODERNE methode, maar ene, die haar doeltreffend- heid en goedko'Opte reeds ovértuigend heeft · bewe2.en.

Door veel overheidsinstellingen, rederijen en andere grote in- dustrieën wordt het fosforzuur-beitsen al voorgeschrevPn \•oor nieuw constructie"werlc op alle gebied: bruggen, S('.bepen, tanks, . enz. . .

Het fosforzuur verwijdert walshuid en l'Oest en geeft een ideale ondergrond, waarop de verf zich kan hechten. Daar·

dóor tevens grote besparing op ondèrhoudskosten.

Wlj maken technisch fosforzuur in grote hoeveelht>den en . ·kunnen. daardoor dit zu~r, speciaal geprepareerd voor het beitsen, zeer goedkoop en in ieder gewenste hoeveelheid aanbieden. Wij lichten U gaarne in omtrent de bouw van de

?:eer eenvoudige beitsinstallatie en ... , ..

Wij leeren U beitsen 11

Wij zenden U daartoe ltOsteloos onze deskundige, die niet weggaat, voordat Uw personeel gebPel met het beitsen ver- trouwd is.

e Op aanvrage zenden wij U onze brochure ,,IJZER F.:N ROEST", waarin een beitsvoorschrift is opgenonF•n.

Albatros Superfosfaatfabrieken N. V.

\'Oorheen- N.V. Vereenigde Chemische Fabriel<en N.V. Amsterdamscbe Superfosfaatfabriek

Hoofdkantoor: MALIEBAAN 81 UTRECHT

NEDERLANDS FABRIKAAT