VRIJHEID EN DEMOCRATIE
VRIJDAG 9 APRIL 1948 - No. 2
g)_illlllllllllll\llllllll\11\lllll\111111111\lllllllllllllllllll\1111\llll\ill\ll\llll\l\1\llll\lllllllllllll\1111\iiiii\IILtg
~ =
-- In dit nummer:
-- ---
Prof. dr. E. H. s'Jacob over de Grondwetsherziening
(pag. 3)
~1111\lllllllillllllllllllilllllll\llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll\1111111111111111111~
WEEKBLAD VAN DE. VOLKSPARTIJ VOOR VRIJHEID EN DEMOCRATIE
Onze lndische politiek
Het is onmiskenbaar, dat momenteel in ons politieke leven vraagstukken aan de orde zijn, welke van de allergrootste betekenis zijn voor ons Koninkrijk En merkwaardig mag het genoemd worden, dat de belangstelling van ons volk in zijn geheel juist voor <;u;ke onderwerpen niet in overeenstemming lijkt met het gewicht, dat aan die vraagstukken toelwmt. Zo kon het gebeuren, dat de aanccnsluitin6 van de vijf
\Vcsterse mogendheden minder bespreldrig in ons voll;: vond dan in verband met het belang daarvan zou Imnnen worden vcrvvacht. Zelfs in de Tweede Kamer, waar overigens ongetwijfeld de draagwijdte der overeenkomst op haar juiste waarde werd geschat, is de eerste bespreking ervan ondergegaan in het rumoer van de strijd over het communisme. Dit all~s iE> wel verldaar- baar, omdat de gebeurtenissen in Praag een schol' hadd<'n doen g-aan door o11s volk, maar er moet toch tc•gen gewaarschuwd worden, dat het sentiment niet te zeer gaat ·.·verheersen. Zeker, in momenten van grote beroerir,g kunnen soms besluiten worden genomen, die van enorme be- tel{enis zijn voor de toclwmsti;.>e ontwikkeling.
Het Imn voorkomen, dat dan ineens gaat ge- beuren, waar men jaren lang <.t;gcnop heeft ge- zien. De waarde van zulke ticsluiten wordt ook door ons hoog geschat en ook wij zijn verhctigd over de totstandkoming van menigé beslissing, die in de vóór-oorlogse jaren niet genomen werd, uit vrees voor allerlei moeilijld1cden, die vcr- bleken, wanneer de zaak van nnger plan wordt beschouwd. Men moet vaak de 111oed hebben iets te wagen. Toen in het parlcment de douane- overeenkomst met de Belgisch-Luxemburgse tol- unie werd behandeld, is ook nw,nige kant naar voren gebracht, dat de consequenties daarvan niet konden worden overzien. Ook onzerzijds is gesproken van een sprong in het duister. Toch heeft het Nederlands parlcment deze sprong gewaagd, beseffende, dat zaken van formaat nu eenmaal nooit tot stand komen indien men niet bereid is een bepaald, soms aanzienlijk, risico te nemen. Durft men dit niet, clan is elke voor- uitstrevendheid, ja, elke vooruitgang onmoge- lijk. Dan valt men terug in zalig niets-doen, in star conservatisme. l!Jn nog niet eens conserva- tisme uit overtuiging, maar uit lamlendigheid.
* * *
Onze groepering wenst haar p:u tij mede te. spe- len in de hervormingen, die nodig zijn op staatkundig, economisch en sociaal terrein. Ver- antwoordelijkheid is van onze kant nooit ge- schuwd. Juist van onze zijde i.s "óór en ten tijde der kabinetsformatie in 1946 bij voortduring een lmbinet op br<'de basis beplc>lt. De kortzich- tige leiders van de socialistische Partij van de Arbeid hebben echter anders g:èwild en momen- teel, nog vóór de verldezingen. nog vóór het Nederlandse volk dus uitgsprokAn heeft in welke richting het beleid in de komende, parlementaire periode zal worden gevoerd, Komt de voorman, Jonkheer van der Goes van Natcrs, alweer ·ver- tellen hoc hij het hebben wil. Het Nederlandse volk heeft nog niet gesproken, van overleg over een regeringsprogram is nog in geen maanden sprake, maar reeds heeft de g·enoemde politieke leider onze groep buiten spel g·~~et. \Vij wachten eerst de verkiezingen af. En bovendien laten wij ons niet overheersen door ons sentiment.
Dat is in de politiek bepaald gevaarlijk. De staatkunde vraagt van hen, dH.. geroepen zijn tot het nemen van belangrijkA beslissingen, een warm kloppend hart, maar :>ol' rustige over- weging. In de vraagstukken vfln vitale betekenis mag men zich niet louter door &entiment laten leiden.
Hebt U er óók genoeg- van?
In de jaren na de oorlog hebhen wij in ons po- litieke leven bezonnen staa~&manswijsheid te veel gemist. Leidende persoo'J.li_:ltheden hebben zich soms te zeer laten meeslepen door hun ge- voelens. Sommigen zijn daarmede. zo ver gegaan, dat zij meenden alleen met goede wil de zalten tot oplossing te kunnen brengen, vergetend dat oud-hollandse gezegde: schoenm~•ker, houd je bij je leest. Schrijver dezer regelen ziet uit op het land van de boeren en tuinder<; uit zijn buurt.
Toch heeft hij geen aanvechting het land te gaan bebouwen, ook niet het :>J:. te meten. Daar- van draagt hij geen kennis. E1: de bocren en tuinders uit zijn buurt hebben geen behoefte een vooraanstaande rol te spelen bij de hervor- ming van het Koninkrijk. Daarvan hebben zij geen kennis. En dat weten zij. Daarom bebou- wen zij hun land en wanneer het opgemeten moet worden, nodigen zij daartoe. een landmeter uit. Iedqer blijft bescheiden op zijn terrein.
* * *
Als deze bezonnen boerenwijsheid elks deel zou zijn, zou het er met ons Koninkrijk geheel anders uitzien. In het bijzond~r bij de behande- ling van de Indische kwestie zijn fouten gemaakt van zeer ernstige aard. Juist tlj dit vraagstuk hebben sentimenten een te grote rol gespeeld.
En zeker hierbij past rustige bezonnenheid in de eerste plaats. Als oppositie-partij zijn wij ons dit bewust. Vooral waar thans aan de Tweede Kamer is aangeboden een ontwerp van wet tot het "in overweging nemen van een voorstel tot verandering in de Grondwet, t.fneinde een nieu- we rechtsorde voor de in artikel 1 der Grond- wet genoemde gebieden te kunnen voorbereiden en vestigen". Een wetsontwer9 dus, regelende de betrekkingen tussen Nederland, Indonesië, Suriname en Curaçao.
De eerste betekenis van dit wetwntwerp is, dat dit het Indische vraagstuk weer in het middel- punt der belangstelling plaatst. Zeker, het voor- stel van de Grondwetswijziging za1 op eigen mé- rites moeten worden bezien. Maar, de indiening
..
en de te verwachten spoedige behandeling van het wetsontwerp houden in, dat binnen enJ,(']e maanden vcrkiezingen 1'unnen worden v•• t·-
wacht. En daarbij zal het N< d~rlandse volle mede moeten beslissen of het zijn vcrtrouwen zal geven aan de huidige regeringspartijen, die verantwoordelijk zijn voor het ··telselloze en on•
voldoende beleid, dat zo weir,Jg bev;redigmg heeft kunnen schenken en ons Koninkrijk in zo ernstige mocilijl;:hcden heeft ~cbracht. Rust1ge overweging wordt gevras.gd, en l;:ennis van za- ken. De belangstelling voor h~t. Indische beleid is enige tijd geleden ongetwijfeld afgczal\t. Hc·t leek, alsof ons volk in moedeloosheid berCJd was nu vcrder maar af te wachten wat er zou ge•
beuren en zich niet meer op kon werken tot ac- tieve strijd. Na de verbitterde acties en na de vele ontgoochelingen der laatste· jaren waE dit begrijpelijk. Gelukkig echter is CJ een kentel'ing.
De belangstelling neemt ziendr-1 ogen WCl'l toe.
Van onze kant willen wij al hN. mogelijhc doen om onze lezers voor te lichte·,l. Onze Indische medewerker zal regelmatig vonrlichting geven over de feitelijke situatie in InJië, prof. mr. K H. s' Jacob, die lid gew·ccst is van de staatscom- missie, wellee de thans voorgestelde grondwc·ts- wijziging heeft voorbereid, zal de staatsreehte•
.}ijkc betel{enis daarvan uiteen zetten, en voorts zullen wij te dezer plaatse in P-nige artikelen de politieke zijde van het Indische vraagstul;: oe- spreken.
* * *
Men zal zich herinneren, dat tij de eerste ont·
moeting tussen het kabinet-Bcel en de Tweede Kamer, de voorzitter van onze fractie', cl•·. Bierema, heeft gezegd, dat wij de regering zouden steunen waar dat mogdijk zou zijn.
Echter werd er tevens op gcwez<'n, dat wij f(']le critiek zouden laten horen wa!meer deze naar onze ·mening nodig zou zijn. HP! Indische bd<'id heeft hiertoe menigmaal aanleiding gegeven, Met het oog op de a.s. vcrkeizingen moet élaar•
aan herinnerd worden. Tevens zulkn wij clan aan de thans aanhangige gronrl'vetswijziging de nodige aandacht schenken. Een volgende maal ilopen wij nader in deze problemen te treden
I'-
VRI,JHEJD EN OEl\IOCRATIE
Sterren en strepen
bij oorlog
Wat betekenen Zeeuwen in vol ornaat?
De Kamenwenda, zoals de parl.e- mentai?·e joU1·na[;s~ die, evenals de leden der Staten -Generaal, bijna dagelijks ontvangt 1s voor hem een onmisbaar attribnut. Hij staat er - bij wi.?ze van spreken - mee op en gaat er mee naa1· bed. Als een ware dictator regeLt zij een bel.ang- 1"ijk deel van zijn aenken en doen.
Zij immers bepaaLt onve1·biddelijk, in welke materie hij zich bij toer- beurt heeft te verdiepen in wel.kie reeksen Kamerstukken hij telken- male heeft ondet· te duiken. Zij
·maakt uit, op welke dag de voetan- gels en klemmen van onze steeds gecompliceerder wordende belas- tingwetgeving en l)p welke andere de ,wden van de k~eine boe1· op de zandgronden, het goederenvervoer langs de weg, het muziek- en zang- onderwijs op de '''?ddel.bare scho- len, het v1·aa.gstnk. van de positie des Konings in rle Nede1·lands-In- donesische Unie, r:!at van de krui- serbou.w, van de nlariëring van het ouerheidspersoned of dat van ...
vult U zelf verder maar in ... zijn belangstelling m •> e t hebben.
Het is, in dit licht bezien, dus wel- haast ondenkbaar, dat hij een der- gelijk belangrijk en onmisbaar attri- buut zo maar zoek zou maken. Maar gesteld dat dit toch eens gebeurde, dan zou hij in de gereserveerde tri- bune, die in beide Kamers recht te•
genover de pprstl'ibune is gelegen, een volstrekt betrouwbàre politieke barometer vinden. De ervaren parlé- mentariër en de ge_ Ju tineerde jour- nalist hebben weinig moeite, uit hen, die op deze tribune tijdel\ik zijn nPergestreken, op te maken, wat aan de orde gaat komen. Een Zeeuwse deputatie in vol ornaat (dit is his- torisch) betekent: Herbouw Walche- ren. Een gehel<' rij oud-gedienden, dB bo1·st versierd met talrijke eerlijk vcrdiende medailles, wil zeggen: mi- lîtaire pensioenen. Een gemengd ge- zelschap Rijkseenheid-speldjes doet een Indisch debat niet moeilijk ra- den. Een deputatie ouden van dagen kondigt een bespreking van zekere
"noodvoorzieningen" met aan zeker- heiel grenzende waarschijnlijkheid aan. Uitpuilende tribunes en loges, een vrijwel compleet ministerieel team achter de rf'geringstafel en een voor tenminste negentig procent be- zette Kamer tekenen de sfeer vlak vóór een belangrijke, met spanning verbeide regeringsverklaring. En zo deed de volkomen vermilitairiseerde Eerste Kamcrtribune, zwaar beladen met sterren en strepen en gouden balken op grijZ) leger- en blauwe marine-uniformen weinig twijfel be- staan omtrent de vraag, welke be·
gratingen op Woensdag en Dander- dag van de afgelopen week in behan- deling kwamen.
Het waren Oorlog en Marine, beid~
op het ogenblik beheerd door minis- ter Fiévez.
* *
Kleine attenties onderhouden de *
vriendschap. Aan dit wijze ge- zegde moet het Engelse parlement gedacht hebben, toen het zijn hoofse uitnodiging aan onzf.; Nederlandse Staten-Generaal deed toekomen. Het was een wat verlate Paasverrassing, die mededeling van voorzitter prof.
Kranenburg, dat ingekomen was een missive van de Lord ChanceHor en de Speaker van het Lagerhuis, hou·
dende uitnodiging tot het brengen van een bezoek aan het Verenigd Koninkrijk, van 3 tot 7 Mei a.s., door een delegatie van 10 à 12 leden van de Eerste en Tweede Kamer der Staten-Generaal, waaronder de voor-
&itters der beide Kamers. Deze dele-
gatie zal dan de gast zijn van het Britse Parlement.
Aan de Nederlandse en Britse groep van de Interparlementaire Unie zal de verdere regeling dezer aangele- genheid worden overgelaten.
* *
~rechte vriendschap mag niet uit-
U sluiten, dat men tegenover el- kander precies zegt zoals men het meent. Onze Senaat, die al meer heeft getoond als het moet flink van zich af te kunnen bijten, heeft zich door de zeer gewaardeerde uitnodi- ging toch niet laten weerhouden, de Engelse vrienden eens precies te zeggen, hoe hij over een bepaalde, ons zeer hoog zittende kwestie dacht.
Het was de katholieke oud-generaal . baron Van Voorst tot Voorst, die dtl kat de bel aanbond, door langs zijn neus weg te informeren, wat de mi-
nitser toch bedoelde met een buiten- lands embargo, dat, nevens de de- viezennood, voor de uitrusting van onze troepen in Indië zo belemme- rend was. En toen de minister daar- op duidelijk uitsprak, dat hij daar- mede bedoelde een door Engeland direct na het inzetten van de politio- nele actie in Juli 1947 op in Enge- land, India en Malakka aanwezige en voor çmze troepen bestemde sur- plusvoorraden gelegd en nog steeds gehandhaafd embargo, was het de heer Algra (A.R.), later bijgevallen door onze geestverwant de heer Ze- gering Hadders, die opstond om en- kele harde maar o.i. _..20eer juiste waarheden te zeggen. Het is, zo zei~
de de heer Algra, wel zeer moeilijk te dragen, dat ons dit door een b o n d g e n o o t wordt aangedaan.
En dat op hetzelfde moment, dat deze bondgenoot zelf druk doende is, in Afrika een nieuw koloniaal rijk op te bouwen en de voormalige Ge- allieerden overwegen, Italië een deel van zijn vroegere koloniën terug te geven. Waarbij dan nog, zoals de spreiter opmerkte, te bedenken valt, dat in o n s land a 11 e partijen het erover eens zijn, iat voor een kolo- niaal regiem geen plaats meer is!
Minister Fiévez trachtte olie op de een ogenblik hoop opbruisende gol- ven te gieten, door mede te delen, dat de onderhandelingen over deze kwestie thans in vone gang zijn.
Mochten deze op 3 Mei nog niet tot een bevredigend tesultaat hebben geleid, dat kan de ddegatie uit onze Staten-Generaal, naar het ons voor- komt, wellicht de collega's uit het Britse Parlement eens - onder een genoeglijke borrel ~- vertellen, hoe wij, in Nederland, over dit embargo denken.
* *
Het is opmerkelijk, hoeveel de heer Zegering Hadders altijd in posi- tieve zin in de discussie weet bij te dragen en ... te bereiken. Zo was ook van hem destijds het denkbeeld af- komstig, professor Meijers te ver- zoeken, een ontwerp voor een nieuw Burgerlijk Wet boek te maken.
Zo wist hij dit maal ook het debat over het voorgenomen militaire oefenterrein bij Havelte, waarmede Kamer en Minister enigszins in de knoop dreigden te raken, op voorlo- pig bevredigende wijze te doen be- eindigen door zijn door de minister overgenomen denkbeeld, hier het ad- vies te vragen van Gedeputeerde Staten van Drente. Ons leger heeft in de Noordelijke provinc1en, bij voorkeur blijkbaar in Drente, een terrein voor oefeningen in groot VE-r- band nodig. Welnu, geen college is geschikter om zulk een terrein te
•
PARLEMENTAIRE FLITSEN
• •
en martne
vinden dan dat van Gedeputeerde Staten.
Ook het betoog van onze geestver- want dat de (communsitische) anti- militairistische actie de krijgstucht in ons leger niet mag ondermijnen en krachtig zal moeten worden on- derdrukt, beaamde de minister vol- komen en hij zegde zijn volle be- langstelling voor dit punt toe.
* * *
OP Oorlog volgde Marine en het zal menigeen goed gedaan hebben te bemerlmn, welk een krachtig pleit~
bezorger deze in prof. Molenaar heeft gevonden. Deze heeft het nog eens duidelijk uitgesproken, van hoe groot belang een goede marine voor ons zeevarende land wel is. Er m o e t dan ook spoed worden betracht met de opbouw van onze thans veel te kleine en schamel uitgeruste vloot.
Tevens is uit het door hem gespro- kene nog eens duidtlijk komen vast te staan, dat de vrljheids-democra- tische fractie een zelfstandig_,_De- partement van Marine wenst te be- houden, met een eigen minister, voortgekomen, • zo enigszins moge- lijk, uit de rijen onz('r marine-officie- ren. Is deze beslist n i e t te vinden, dan moet het maar een burgermi- nister worden.
De lof, door onze spreker ge~racht
aan de afgetreden minister Schagen van Leeuwen, was zel<er op zijn plaats. Een groot parlementair re- denaar was deze bewindsman nu een- maal niet, maar uitermate deskundig was hij wèl en de marine zelf, het personeel van hoog tot laag, had groot vertrouwen in hem.
Moge van zijn op~·olger, wat dit laatste betreft, eens hetzelfde kun- nen worden getuigd!
A.
D APRIL \948
AllERHANDE
,,Aanbrengers''
De monetaire autoriteiten in ons land, bekleed met alle mo- gelijke en onmogelijke bevoegd~
heden, zi)n er niet tevreden mee, dat:
1. Alle buitenlandse effecten kunnen worden gevorderd;
2. aan de hand van eerder in- gedier. ~· J aanmeldingen kan worden nagegaan, of aan de overdrachtsverplichting wordt voldaan;
3. door boekenonderzoek bij
bankiers en commissionairs eveneens kan worden gecontro- leerd, of de eigenaren van bui- tenlandse effecten de hen op- gelegde verplichting nakomen.
De Nederlandse Bank is bo- vendien van oordeel, dat de bankiers en commissionairs als
"aanbrenger" moeten funge- ren.
In oorlogstijden kenden W\i
verschillende verachtelijke fi- guren, maar de "aanbrenger"
was de meest verachtelijke van allen.
(Het Financiële Dagblad) Regent
De heer van Luttervelt (VVD) deed een laatste, vertwijfelde poging om nog antwoord te krijgen op zijn (zo langzamer- hand prae-historische) vragen over het vliegveld-vraagstuk, doch tevergeefs. Wethouder Van den Tempel (Arbeid) wiens optreden over het alge- meen niet bepaald elegant is, volhardde in zijn vage hou- ding, mompelde enkele zinnen en achtte daarmee de zaak af.·
gehandeld.
Haags gemeenteraads- verslag in de N.R.C.)
~lllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllltllllllllllllllllllllllllllllllllllltlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllltltllll~
= =
i = En was me eens on s e t ~ezet t zdburd~herl over te eer tJ .. kh ·d et van te meneer van · e d' d ~ =
= Prae in Utrecht, die zijn p1·akje met beste boter l'>esmeerde en er Ëi
§ nog een goed plakje vlees op legde van alle centen die hij bij elkaar ~
~ chanteerde om van zwa1·e mpporten Uchte te maken. §
§ Nee, deze burger was daar ontsteld noch verbaasd over want dit ~
~ soort zwa1·e jongens is lekker-licht komen boven drijven als schuim ~
i :;:ti:fuif.:fä~î:::~El~dure piek up zijn levensbestemming ziet. Piek-up, ik hèb je. 1'~':. ~:,:~~ ~~:;~=:::~::::: Î -
§ Dit zijn de zwart-handelaars. ~
~ De zwart-handelaars met de omstandigheden. §
~ De linke centenjongens van non-hèb-ik-m'n kans- en nou-zal-ik- ~
= 'm-gebruiken. =
===~- Niet alleen de;;;;e Utrechtse p1·olleman, maar al die anderen, die I
misschien niets doen wat de strafrechter aangaat, maa1· die wèl \i
§ alles doen om te hebben, te hebben, te hebben. §
~=~ De grissers en de graaicrs. ~
De drinkers en de eters. -
ËÏ Het gilde van de kreeftensla, de slagroom en de biefstuk op visdag. §!
~ 'Deze bUJ·ger is er helemáál. niet kapot van. ~
-_=§
1Ekn bh ij is ze~er kniet extra-boods op.kdedze pralc-heler. . k k d =~
en er met apot van, om at l eze v ege n z e t enmer en
~ weet voo1· het Nederlandse volk in z'n geheel, omdat ik dat volk ~
een fatsoenlijk, beho01·lijk en eenvoudig volk vind. De vlegels zijn de uitzonderingen.
Mam· deze burger is wèl boos op de heren die deze hee1· op de plaats hebben gezet waar hij zijn schw·kenstrelcen heeft kunnen Ulthalen.
Wanneer deze bw·ge1· ministe1· ware (hetgeen het lot verhoede) dan zou hij die mensen onmiddellijk van hun post ontheffen.
Eervol weli.swaar, doch met het predicium: "ongeschikt wegens gebrek aan mensenkennis".
Deze burger herkent een proleet wanneer hij hem ziet. En hij ziet er zo nog al. wat.
Ook die - prinsheerlijk - op hoge, zachte stoeltjes zitten. Ook die - wat hun uiterlijke, maar vooral hun innerijke houding be- treft - op die stoeltjes niet thuis behoren.
Nee, geen misdadigers zoals dat Utrechtse pmccertje, maar toch wel jongens, die maar liever moesf;en te1·ugke1·en naar waar zij thuis horen.
Die zonder aHemaal zó de straat op wo1'den gezet, wanneer dat afhing van
DEZE BURGER ilïllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllillllllllllllllllillilllrf.
VRIJHEID EN DEMOCRATIE
VRIJHEID EN DEMOCRATIE
beid buiten wellee voor ons land geen heil te vinden is."
9 APRfi, 1941
Het Rode Kruis op de verkeerde weg
WEEKBLAD V.A.N DE VOLKSPARTIJ VOOR VRIJHEID EN DEMOCRATiE:.
"Afgezien", aldus gaat het artikel verder, "van de natuurlijke afkeer van onze landgenoten voor alle beperkingen en controle. moet het diri- gisme afgekeurd worden, omdat het een orden- telijke organisatie van de West-r~uropese econo- mie in de weg staat."
Het Nederlandse Rode Kruis, dat zich kort na de bevrijding in ons land in een enorme populariteit mocht verheugen en zijn ledental met tienduizen- den tegeltik zag toenemen, is na deze zeer grote opbloei weer tot stilstand gekomen en als men de verslagen van verschillende afdelingen ziet, danig·
op zijn retour. Dit was gedeeltelijk te verwach•
ten, omdat bij zo'n enorme ledentoevloed er stel- lig een kentering zou komen en velen, die niet gewend zijn van enige organisat;" lid te zijn, niet blijvend hun contributie zouden betalen. Ander- zijds is de gehoopte democratisering van de orga- nisatie gedeeltelijk uitgebleven, Wel heeft men de heer Kupers, voorzitter van het N.V.V. in het hoofdbestuur opgenomen, maar e~:n normaal re- gelmatig verenigingsleven, met algemene verga- deringen wordt ondanks de aat•drang van ver- schillende afdelingen niet gehouden. Dit alles zou nog niet ernstig zijn ware het n!et, dat het Rode Kruis zich intussen uit idealistische en humanisti- sche overwegingen, weUre op ziet zelf alleszins te loven zijn, voor een karretje r.eeft laten span- nen, waarvan de inhoud op ?,ijn zachtst gezegd, twijfel doet opkomen. Het heeft n.l. het voortouw genomen bij. het N.I.V.B. (Nedèrlandse organisa- tie tot verdediging van de internationale vrede en internationale veiligheid). Als vli€'gen op de stroop zijn daarop aangezwermd een aantal organisaties, die dienstweigering bij deze kwestie voorop stel•
len en ook zit daarin de vrouweliJke communisti- sche mantelorganisatie in ons mnd. Toen daarop gewezen werd in de vergaderin:; van verschillen- de zijden, heeft men van de zijde van de leiding van het Ned. Rode Kruis niet duidelijk stelling gekozen en zo billijken wij het z<.er, dat de Vrou- wengroep van de V. V.D. zich uit deze actie, waar- bij het Rode Kruis op de verk<~erde weg is, hec·ft teruggetrokken.
Voorzitter Redactie-comm.: Drs. H. A. Korthals.
Redactie-secretaris: Mr. E. Elias
Adres : Victoria Hotel Amsterdam, Kamer 435.
Administratie: Postbox 43 Amersfoort.
Abonnementsprijs f 1.90 p. kwartaal, f 7.50 p. jaar.
Losse nummers 15 cent.
Voor advertenties wende men zich tot de adminis- tratie of tot de hoofdvertegenwoordiger: ·L. Vlug,
·Geestbrugweg 69 Rijswijk (Z.-H.).
,, Jl rijheid moet een .leuze zijn"
·Onder bovenstaande titel wijdt het Belgische blad ,,De Standaard" een hoofdartikel aan het feit, flat met ingang van 1 April de distributiebepalin-
gen zijn opgeheven ten aanzien van voedergraan,
"eevoeder en boter. Voorts wordt er met begrijpe- 'lijke vreugde op gewezen, dat de twee eerstge- noemde artikelen voortaan tegen een lagere prijs zullen worden verkocht, hetgeen tJ·ouwens ook het .geval zal zijn met betrekking tot het brood.
• ,Wij begroeten", aldus heet het in genoemd ar- tikel, "die wijzigingen als een nieuwe stap in de goede richting. België doet goed verder te stre- ven naar de groots~ mogelijke economische vrij-
Ten aanzien van de samenwerhng met andere landen vraagt het blad zich W('ordclijk het vol- gende af: "Hoe kunnen wij tot een doeltreffende samenwerking komen, indien kder land er zijn eigen dirigistische politie op nahoudt, die strijdig is met die van zijn gebuur"? De uitslag is nood- zakelijk de chaos, waarin wij njn verzonlten en waarbij alleen het Kominform belang heeft".
Even verder wordt nog het vol.[;Ende opgemerkt:
"De socialisten handelen verkeetd, wanneer zij de sociale vooruitgang zoeken in <>c·n noodlottig diri- gisme". Tot zover De Standaard.
Het is zeker niet van belang ontbloot, hetgeen een van onze Benelux-partners hier opmerkt. In dit verband moet het wel ern~tig worden be- treurd, dat de economische systemen van Neder- land en België zo lijnrecht tegenover elkaar staan.
Het zou wellicht aanbeveling vnciienen, indien de K.V.P. en de P.v.d.A. eens meo aandacht be- steedden aan de wijze waarop de Rooms-rode coa- latie in België de economische problemen aanpakt.
Gaarne geven wij toe, dat de Bt>:gen ten aanzien van de oplossing van deze vra&gstukken verge- leken met de economische positie van ons land, een grote voorsprong hebben, aangezien België in veel gunstiger omstandighed€11 "er keert. Een en ander doet evenwel niets af aan het pi: in c i p e, dat bij het zoeken van een oplossing wordt ge- volgd. Dit principe ligt bij ons verkeerd .
Het verdient aanbeveling, dat on~< volk op een zo groot mogelijke schaal met betrekking· tot deze kwestie op afdoende wijze wordt voorgelicht.
De Grondwetsherziening
Het rapport van de bij K.B. van 29 . · September 1947 ingestelde staats- commissie tot voorbereiding van een grondwetsherziening is onlangs ver- schenen. Die commissie was samen- gesteld uit de Minister-President, de Ministers van Overzeese Gebiedsde- len en Justitie, de fractie-voorzitters in de Tweede Kamer en enkele tech- nische Ii~den. Die samenstelling drukt op het rapport van deze commissie reeds een stempel van politiek over- leg Het was de Regering met de
·voorbereiding van een spoedige her- ziening der grondwet ernst. Dat is op zichzelf verblijdend, want het na-oor- logs beleid ten aanzien van de over- zeese gebiedsdelen vond in de be- .staande grondwettelijke bepalingen
geen steun meer. De Regering, welke aldus handelde en de Staten-Gene- raal, welke dat beleid goedkeurden, gingen hun grondwettelijke bevoegd- heden te buiten.
Onze grondwet tekent immers, met een aantal forse lijnen, de staats- rechtelijke bouw van de staat. Zij geeft aan, welke organen gezag over ons uitoefenen, en hoever het gezag van elk van die organen reikt. De bevGegdheid van Koning en Staten- Generaal om de burgers door hun besluiten te binden is daar verleend.
De verhouding van de overzeese ge- biedsdelen tot Nederland en tot het Koninkrijk als geheel is daar be- paald.
De basis-overeenkomst van Lingga- djatie was met geen geweld in die grondwettelijke structuur te wrin- gen. Vandaar dat de Regering des- tijds het denkbeeld van de Commis- sie-Generaal om die overeenkomst bij de wet te doen goedkeuren, heeft afgewezen. Tot het vaststellen van zo'n wet waren Koning en Staten- Generaal niet bevoegd. De Regering heeft die overeenkomst toen, als een program, aan de Tweede Kamer me- degedeeld.
Op zichzelf is daartegen niets te zeggen. Dit program zou niet blijven rusten, totdat een grondwet- telijke basis voor de uitvoering daar- van aanwezig was, doch aan die uit- voering werd verder gewerkt. Aan dat ongrondwettig bedrijf -- dat al- leen in de nood een rechtvaardiging·
door Prof. Dr. E. H. s'Jacob
zou kunnen vinden zal nu een einde kunnen komen .
Onze grondwet heeft op zichzelf niets heiligs. Wij vereren haar niet, zoals de Amerikanen dat met hun consti- tutie doen. Dat neemt echter niet weg, dat die "vaders van de consti- tutie", wier namen nog met eerbied worden genoemd, lijkbleek zouden worden van schrik, wanneer zij nu eens zouden kunnen zien, wat voor uitleg er aan veel van hun werk wordt gegeven. Ons recht stelt aan wijziging van de grondwet geen be- letselen in de weg. Alleen: Koning en Staten-Generaal kunnen dat niet af. De kiezer heeft over die veran- dering mee te praten. Het wetsont- werp, waarin de herziening is ver- vat, wordt na de verkiezingen op- nieuw door de Staten-Generaal be- handeld. Deze kunnen daarin dan geen wijzigingen aanbrengen. ZU kunnen het alleen goedkeuren met een meerderheid van tweederden der uitgebrachte stemmen.
Wijziging in de grondwet is thans ongetwijfeld noodzakelijk. De nieuwe vormen, welke zich heel vaag gaan aftekenen, zullen grondwette- lijk verankerd moeten worden, wil van een hervorming van het Konink- rijk en niet van revolutionnaire nieuwbouw sprake kunnen zijn.
Hoe? Zal de Nederlandse grondwet- gever die nieuwe rechtsorde - en nu doet het voorshands niet ter zake hoe die precies zal. zijn ingericht -- in laatste instantie alleen tot stand brengen, of zullen de gebieden, die daarin straks deelgenq,ten zullen zijn aan de oprichting zelf moeten mee- werken. Is dat laatste het geval, dan dient er mee gere]{end, dat naar gel- dend recht in die gebieden geen Ol'·
ganen bestaan, welke tot een derge- lijk meepraten bevoegd zijn, want de grondwet verleent aan de overzeese organen die bevoegdheid zeer zelier niet. Die organen moeten alleen wor- den gehoord, d.w.z. om advies ge'• · vraagd, wat nu eenmaal heel iets anders is dan mee-beslissen!
Nu de tweede vraag. Moet de Ne- derlandse grondwetgever er dus in eerste instantie voor zorgen, dat er overzee organen komen, welke straks tot meepraten bevoegd zijn, of, zal eenvoudig worde~anvaard dat zich
overzee, met name in Indonesië, or- g·anen hebben gevormd, - met nega- tie van het geldend staatsrecht -- en zal met evenveel gemak worden aangenomen, dat die organen nu ook maar bevoegd zijn over het wel en wee van 70 millioen mensen te be- slissen?
Wanneer rechtsorde uiteindelijk alleen tot Nederland de nieuwe stand zou brengen, dan sluit dat geenszins uit, dat er een grote djks- conferentie wordt gehouden. Die conferentie zal dan ec.hter alleen een adviserende bevóegdheid bezitten, zoals dat ook met de onlangs ge- houden conferentie Nederland-Suri- name-Curaçao het geval is geweest.
Bij een dergelijke gang van zaken zal echter, ook al worden de adviezen van de conferentie in haar geheel overgenomen, toch worden volgehou- den, dat de nieuwe rechtsorde niet vrijwillig is tot stand ge,komen. Men zal daar een eenzijdige daad van Nederland in blijven zien; een cadeau wellicht, maar niet iets waaraan men zelf heeft meegewerkt. Het ontwerp van de staatscommissie kiest dit een- zijdige systeem niet. Art. 210 verlangt een vrijwillige aanvaarding langs democratische weg in Nederland, Indonesië, Suriname en de Neder- landse Antillen.
Hiermee komt onze tweede vr·aag aan de orde. Welke organen zullen hiertoe meewerken. .Op dit punt is het ontwerp van de staatscommissie veel minder pertinent. Aan de Ne- derlandse wetgever wordt niet d<' verplichting opgelegd om dergel\ilw organen in te stellen. Wel heeft hti daartoe de bevoegdheid. Art. 209 maakt het namelijlc mogelUk om, voorzover de overgang naar de nieu- we rechtsorde voorzieningen vordert, bij een wet, welke clan met tweeder- den meerderheid moet worden aan- genomen, van de bestaande grond·
wettelijke bepalingen af te wijken.
Zo'n wet zal dan b.v. aan de volks- vertegenwoordiging van Suriname, mits op een bepaalde wijze same.nge- steld, de macht kunnen geven met
·Nederland en de Nederlandse Antil- len samen te werken tot de vorming van het in art. 208 lid 5 tussen die gebieden voorziene Koninkrijk.
Gebeurt dat ook werkelijlc, dan 1S
de rechtsontwikkeling naar bw·
ten regelmatig. Gebeurt dat niet, acht de wetgever het niet noclig die organen in te stellen en gaat men stralcs eenvoudig om de tafel zitten met lieden, die zijn aangewezen door organen waar onze wetgever nooit enige bemoeienis mee heeft gehad.
dan geeft men zich gewonnen door feiten, sterker geacht dan het eigen recht. Maar in dat geval zal tevens - en voor dat de conferentie is bC'4 gonnen -- erkend zijn, dat men on•
derhandelt met vertegenwoordigers van zelfstandige staten, die wanneer hun dat past kunnen komen, maal' die evengoed, wanneer zij haar hun zinnen op zetten, elders hun hPil kunnen zoeken.
Op dit zeer belangrijk punt geeft het ontwer-p der staatscommissie nog geen uitsluitsel. De beslissing is naar de toekomst verlegd. Het is zelfs zo, dat het mogelijk is, dat straks een minderheid van een derde plus een zo'n wet tegenhoudt en daarmee dwingt de weg van feitel\jke erken•
ning te gaan, wil men niet jarel\
lang in een zweeftoestand blijven!
Is, zal men vragen, dit instellen van organen dan niet in str\jd met het begrip vrijwillig aanvaarden? Dat zou zo zijn, wanneer het ging om vrijwillig aanvaarden of zelfstandig b l ij v e n. Die tegenstelling is echter ten enenmale onjuist. Z\i bestaat al- leen reeds in de gedachten van hen, die het Koninkrijk der Nederlanden reeds ontbonden achten.
Nederland heeft - dat is de strek•
king geweest van de Koninklijke rede van 7 December 1942 - zich bereid verklaard op de grondslag van vrij~
willigheid een nieuwe rechtsorde op te bouwen. Wensen de overzeese ge·
bieden dat niet, komt geen overeen•
stemming tot stand, dan is het enig·
alternatief, dat rechtens de oude toestand blijft voortbestaan.
Die belofte, in 1942 gedaan en daar.
na menigmaal herhaald zal thans, door de grondwetgever ingelost moe•
ten worden.
(Wordt vervolgd).
VRIJHEID EN DEMOCRATIE
~lllllllllllll\1\!llllllllllllllllllllllllilllllllllllllllllllll!llll!llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllillllllllllllllllllllllllllllllillllllllllllllllllllll/llllllll/lllllllllllllllê
= ~
N. V. SCHEEPSWERVEN
~~Pt E'"f
BOLHES en PAPENDRECHT
ê DWARSHELLINGEN
i DROOGDOK 11 5 Meter
illlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll!llllllllllllllllllllllll:ll:ll:llll:llll:l:llll:l:l:l:l~llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllliii
Hotel Café Restaurant
Rotierdam Zuid "~t ~itt~ !Jaattl"
VERGEET SlET ...
op de jaarbe•trs een bezoeh: te orengen aan
onze stand, terrein
l.ROJ!.!jEJ...AAlV VAK Jll 604
waar wij van 6 t.m. 15 April U het beste op het gebied
~-an gereedschappen zullen tonen voor 1and- en tuinbouw en metaal- e:~ bouwnijverheid.
Noteer ,lvs:
•
• •
•
9 APRIL 1!)48
Voorradig of binnenkol't te verwachten:
5000 POOLS-l\IODEL 1\.LAPSTOELEN Blank beuken, geheel geschroefd. Zeer stabiel. Bijzonder lage prijs. DE stoel voor tuin, strand of ter ras.
5000 DEENSE ZAAl.RLAPSTOELEN Blank gelakt, speciaal voor zaalgebruik.
Octrooi in 5 landen.
5000 HONGAARSE S'l'OELEN
Wener-model; fantastisch lage prijs ! TSJECHISCHE WENER STOELEN half fauteuils, armfautcuils, w.o. van de wereldberoemde "Thonet" FabrielHm.
En onze bekende
HOLI,ANOSE CAFé-l'AFELS
Restauranttafels - Leestafels en Bar- krukken in vele modellen. Massief eiken- of massief mahoniehout.
Laagste aanbieding bij vanouds ( ; E B R • B () U T E R
45-jarige 1·eputatip,
ROTTERDAM, Sonoystraat 3, T e_lefoon 4 7 4 7 4 DEN HAAG, Wagenstraat 122, Telefoon 114428
( Voor een advertentie-'
contract m dit blad kunt U zich wenden
tot de heer
L. VLUG
A I .. B L A S S E R D A l\1 Stand oU4' van 6-15
April .JAARBEURS ... maar voor al het andere verfwerk
Geestbrugweg 69 Rijswijk (Z.H.)
Tel. 119225 Ag ra r i s c h e Afd.
V. V. Lijm- en :Jelatinc:fal,z ·ck
I lllllllllli 111111111111111111111111111111111111111111111
\.. ______ _.)
JONG
ZAK EN l\11AN I
(Oud Partijlid en Kadergroep) ~
J. en K. SMIT's ::::~b:~~:::~: ~~=-
Far,,:;~ksmerk:
TWEE TORENS
*
Tel. 1 06-'361 , _ J De 1 ft KINDERDIJK
\'LOEREH -
N.V BETON-c! PLATENFABRIEK '/" GEBRS. MYNLIEFF NYMEGEN
Abraham van Stolk & Zo onen ... . .... V
Houthandel
Schaverij Zagerij
Vuren - Dennen - Oregon-Pine - Pitcb.;Pine - Heit}alen
Rotterdam, T elef. 35400 - Postbus 11 00 --·-·-· ···~-.
lllllllllllllllllllllllillllllllllilllilllll/llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllflllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
SCHEEPSWERVEN EH MACHINEFABRIEKEN
ten behoeve van hem en zijn invaliden compagnon tot het drijven van im- en exportzaken.
Brieven ond"r no. 25 bur. van dit blad.
Machinefabriek en scheepswerf
van
P. SMIT Jr. N.V.
ROTTEHDA~l
! §
i =
llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll!lllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
Laan v. Meerdervoort 761 Telef. 339280 - Den Haag
Alle (technische) tekenweriL Muziekdruk. Alle papier- en carton- kwaliteiten.
Kleurendruk. Grootste formaat 34 x44 cm.
Levering door ht>t gehele land.
.. _,..
