• No results found

7 6

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2022

Share "7 6"

Copied!
84
0
0

Bezig met laden.... (Bekijk nu de volledige tekst)

Hele tekst

(1)

T : A I V 3 0 M E I 1 9 4 0 .

N o . 7 6

(2)

„ P E N E R A N G A N B A T J A A N T I O N G H O A " m o e l a i i n i b o e l a n d i b r e n t ï k e n t e r b i l n j a , j a n g t e l a h k i r i m a d r e s b o e a t b a g i a n t a o n k a 11, a k e n d i g a n t i d e n g e n s a t o e d j i l i d b o e k o e B o e H i a p , a t a w a d j i k a t i d a b e r l a n g g a n a n B o e H i a p b i s a g a n t i s a m a O i e H i a p , b o e a t m a n a a k e n d i t e r a n g k e n d a l e m m a r i k a j a n g b e r k a p e n t i n g a n p o e n j a p o s t w i s s e l f o r m u l i e r , p a d a j a n g k i r i m o e w a n g d j i k a m a s i a d a k a l e b i - h a n n j a a k e n d i m a s o e k i n b o e k o e . H a r e p d a p e t t a o e .

Soe

H i a p T a m i h t u a l a j a .

Soöda habis!

S e g a l a b o e k o e O B R A L A N t e r b i t a n l a e n o r a n g j a n g a d v e r t e n t i e n j a d i m o e a t n o m e r l a l o e , s e k a r a n g s o e d a H A B I S , h a r e p s o e k a p e r h a t i k e n .

^cmbajavan salce laan

D e n g e n m e m b i l a n g b a n j a k t r i m a k a s i k i t a t r i m a p e m b a j a r a n 1 t a o n d a r i :

A b o n n e N o . 6 7 t o e a n K.K. T . d i M a d i o e n . A b o n n e N o . 6 5 9 t o e a n L . T . P . d i B e n k o e i e n . S I A P A L A G I ?

(3)

D J I L I D K A A M P A T . O L E H :

D J \ N D J I N T I E

cz>Oa

K o e t i k a K h o L i o n g p r e n t a h b a r i s a n n j a b r a n g k a t p o e l a n g , t e r n j a t a p e n d o e d o e k S o e - k e e - t j h o e n t e l a h m e n a h a n d e n g e n p a d a b e r l o e t o e t d a n m i n t a m a - r i k a t i n g g a l p o e l a 1 h a r i .

T a p i s e b a b K h o L i o n g t e t e p m a o e p e r g i , m a k a p e n d o e d o e k t i d a b i s a m e n a h a n , s e l a e n n j a k a s i k e n b a n j a k o e w a n g d a n b e r a s , t a p i k e m b a l i t e l a h d i t o l a k .

(4)

242 O i e H I H p

„ K i t a o r a n g m a k a n j a l a b r a k b a n d i e t , l a n l a r a n m a r i k a r a m p a s k a o e o r a n g p o e n j a b a r a n g , " k a ­ t a t h o L i o n g p a d a o r a n g b a n j a k , „ k i t a t i d a t e g a i n e l i a t i n i t o e k e d j a d i a n , s e k a r a n g s a t e l a h s e m n e a b a r a n g d i d a p e t k o m b a l i d a r i t a n g a n b a n d i e t , t a p i k i t a n i a o e d a p e t k a o e n t o e n g a n , b o e k a n t a i i i t o e s e p e r t i d j o e g a k i t a b e r b a l i k d j a d i p e n d j a h a t ? Ini h a l m s s k i a d a a t a s k a t j i n t a a n d a r i t j i o n g - w i e m a k a t e l a h b r i k e n h a d i a h b o e a t k i t a , a k e n t e t a p i k i t a t i d a m a o e l a n t a r a n i t o e h a d i a h l a n t a s d i t j a p s e b a g i b a n d i e t , k a l o e t j i o n g w i e s a s o e n g g o e n j a m e n j i n t a p a d a k i t a , b a r a n g k a l i t i d a a k e n s o e k a b i k i n k i t a p o e n j a n a m a p e r k o e m p o e l a n t o e m b a k m e r . h m e n d a p a t n a m a b o e r o e k . M a k a i t o e h a - r c p t j i o n g - w i e d j a n g a n k a s i k e n b a r a n g a p a - a p a p a d a k i t a , d a n b a w a l a h p o e l a n g s a d j a , s e b a b k i ­ t a t i d a p o e n j a b a n j a k k a s e m p e t a n b o e a t b e r l a k o e a i a l d i s i n i , d e n g e n s i g r a a k e n l a n t a s b r a n g k a t . "

P e n d o e d o e k S o e - k e e - t j h o e n t e n t o e s a d j a t i d a b r a n i m e m a k s a , m a r i k a t j o e m a b r i k e n p o e d j i a n a t a s s i k e p n j a t o e m b a k m e r a h d a n m e r a s a s a n g e t b e r t r i m a k a s i s e k a l i , s a m p e m a r i k a p a d a m e n g a n - t e r d e r g e n b e r l o e t o e t d a n k o e t j o e r k e n a e r m a t a , s a s o e d a n j a t o e m b a k m e r a h t i d a k e l i a t a n b a j a n g - b a j a n g a n n j a , b a r o e l a h m a r i k a b a n g o e n p o e l a n g , s e m b a r i s i a r k e n i t o e h a l p a d a s a n a k - f a m i l i e d a n s o b a t - a n d e n j a .

K h o L i o n g j a n g b a w a o r a n g - o r a n g t o e m b a k m e r a h d e n g e n g i r i n g T h i o P o L i o k , S o e n L o H o u w d a n L a u w T h i a n H o n g t i g a k e p a l a b a n d i e t , s i g r a b a l i k k a S i n - y a n g d e n g e n t i d a p e r d o e l i k e n s i a n g m a l e m , m a k a p a d a h a r i k a d o e a d i vvaktoe p a g i

(5)

Sin Kway Kie Hiap 243

i n a r i k a s o e d a s a m p e d i H i a n g - t o n g .

O r a n g - o r a n g j a n g m e n g i k o e t d a l e m p e r d j a l a n a n m e n g a n t e r t i g a D j e p a n g s i g r a d i p e r k e n a n k e n p o e - l a n g k a m a s i n g - m a s i n g p o e n j a r o e m a h , s a m e n t a r a t i g a k e p a l a b a n d i e t l a n t a s d i s e k e p d a l e m p e n - d j a r a .

K h o L i o n g l a l o e d j o e m p a k e n T o n g h o n g S i a n b o e a t r a p p o r t k e n p a k e r d j a a n n j a , s e m b a r i b e r t a o e - k e n d j o e g a d i t a w a n n j a t i g a k e p a l a b a n d i e t , m i n t a T o n g h o n g S i a n p o e n j a p o e t o e s a n .

T o n g - h o n g S i a n k e l i a t a n m e r a s a s ä n g e t g i r a n g s e m b a r i m e m o e d j i a t a s d j a s a n j a K h o L i o n g , i a r a m a l k e n s a t e l a h t i g a k e p a l a b a n d i e t t e r t a w a n , t e n a g a n j a k a w a n a n b a n d i e t t i d a a k e n k o e a t s e ­

p e r t i b e r m o e l a , d a n b i s a d j a d i d j o e g a m a r i k a a k e n t e r p e n t j a r d j a d i b e b r a p a r o m b o n g a n h i n g g a m e n g g a m p a n g k e n b o e a t d i l a k o e k e n p e m b a s m i a n . S a t e l a h K h o L i o n g o e t j a p k e n p e r k a t a a n m e r e n ­ d a h , T o n g - h o n g S i a n l a l o e m i n t a b a w a m e n g a - d e p i t o e t i g a k e p a l a b a n d i e t .

K h o L i o n g s i g r a b a w a m e n g a d e p i t o e t i g a k e ­ p a l a b a n d i e t .

K o e t i k a T o n g - h o n g S i a n a n g k a t k e p a l a n j a m e - m a n d e n g , d o e a a n t a r a n j a a d a o r a n g t i n g g i b e s a r j a n g b e r b a d a n t e g e p d a n o e n d j o e k r o m a n b e n g i s , t e r o e t a m a k e n t a r a s e k a l i d a r i m a r i k a p o e n j a m a t a j a n g b e r i n g a s , m a s k i t a n g a n n j a s o e d a d i b l e n g g o e k a b l a k a n g , t a p i m a s i t e r o e s b e r s i k e p g a g a h d e - n g e n p e l e m b o e n g k e n d a d a d a n o e n d j o e k r o e p a g o e s a r , m a r i k a s a m a s e k a l i t i d a m e r a s a t a k o e t , t a p i s a t o e a n t a r a n j a j a n g b e r b a d a n ketjil, d e n g e n

(6)

244

O l e H i a p

r o m a n m e n g o e n d j o e k i n s i f a t - s i f a t d a r i s a o r a n g l i t j i n , k e l i a t a n o e n d j o e k r o e p a doel<a s e r t a m e n g - k e r e t k t n b a d a n n j a , s e k a l i l i a t s ^ d j a : l a n t a s k a t a - h o e i ia i t o e a d a m a n o e s i a t e r k c e ' o e k j a n g s a n g e t I e r b a i a ] a t a p i s a s o e n g g o e n j a a d a k l i w a t b o d j i e . T o n g - h o n g S i a n s a t e l a h m e m a n d e n g s a b e n t a r p a d a i t o e t i g a o r a n g , i a l a n t a s m e m b e n t a k : „ H e i d o e a o r a n g t i n g g i b e s a r , s i a p a k a o e o r a n g p o e n j a n a m a ? L e k a s b i l a n g b o e a t t r i m a k e m a t i a n ! "

J a n g b e r d i r i d i k i r i a d a m e m a k i : „ A k o e a k e n b a s m i b e r s i h s e m o e a b a n g s a t t o e m b a k m e r a h , b a r o e l a h a k o e p o e n j a k a g e m e s a n b i s a d i l a m p i a s - k e n . a k o e i n i d j a l a n t i d a g a n t i n a m a d a n d o e d o e k t i d a r e b a h s h e , j a i t o e b o e k a n l a e n d a r i T h i o P o L i o k ! "

S a t r e n t a r a j a n g b e r d i r i d i k a n a n l a n t a s m e n j a m - b o e n g : „ A k o e a d a S o e n L o H o u w , i n i k a l i tid,a k i r a b a k a l k e n a d i t a n g k e p o l e h k a o e s e k a l i a n b a n g s a t t o e m b a k m e r a h , m a o e d i a p a k e n d j o e g a , i l o e " t e r s e r a h p a d a k a o e o r a n g ; a k o e t j o e m a a k e n k a s i s l a m e t t i n g g a l s a m a k a o e o r a n g b o e a t n a n t i 1 8 t a c n k e m o e d i a n b e r t e m o e p o e l a , k e r n a a k o e akL-n m e r o e p a k e n l a g i s a t o e h o h a n , djan i t ^ e k o e - Î I k a l a h m a o e l i a t k a o e o r a n g s e k a l i a n b a n g s a t t o e m b a k m e r a h i n a s i b j s a b e r b o e a t s a w e n a n g - w e n a n g l a g i a t a w a t i d a ? "

S e h a b i s n j a b e r k a t a d o e a m a t a n j a k e l i a t a n m e ­ l o t o t s e m b a r i k e r t e k g i g i , i a m e m a n d e n g d e n g e n g e m e s p a d a T o n g h o n g S i a n .

T a p i i t o e o r a n g j a n g b e r b a d a n ketjil s o e d a k a t a k o e t a n s a t e n g a h m a t i , s o e a i a n g e t n j a r o e p a n j a

(7)

S i n K w a y K i e F î à p 245 s o e d a m e l a j a n g k e l o e a r d a r i b a d a n n j a , j a n g t i d a

b r e n t i b r e n t i b e r g o e m e t e r a n k e r a s .

„ D a n k a o e s i a p a ? " n i e n a n j a T o n g- h o n g , S i a n d e n g e n m e n o e n d j o e k .

„ A k o e . . . a k o e . . . " d e n g e n g o e m e t e r a n i t o e o r a n g n i e n d j a w a b , „ a k o e p o e n j a n a m a a d a L a u w . . . . L a u w T h i a n H o n g , b o e k a n n j a . . . k e p a l a . . .

k e p a l a b r a n d a l . "

T h i o P o L i c k m e l i a t d e m i k i a n m a t a n j à d j a d i m e n i a l a , i a l a l o e m a d j o e d a n k i r i m s a t o e t e n d a - n g a r , s a h i n g g a L a u w T h i a n H o n g d j a d i m e n d ^ e n t k e r a s .

S a t e l a h b e r a d a d i s i n i , k a o e m a s i n i a t b o e a t i d o e p ? " m e m a k i T h i o P o L i o k . „ K e n a p a b e g i t o e

k a t ak t e t a n s e k a l i ? K a l o e k a o e m a o e b e r h i k o e p e n a k i e t , b e r m o e l a k a o e t i d a o e s a h d j a d i b r a n d a l , h i n g g a b i k i n n a m a n j a o r a n g - o r a n g d i k a l a n g a n

K a n g o u w d j a d i r o e s a k o l e h k a o e i n i d j a h a n a m . B o e a t s e k a r a n g k a o e t a k o e t a t a w a t i d a t a k o e t t o c h a k e n b e r n a s i b s a m a s a d j a , k a l o e m a o e m a t i k i t a b o l e h b e r a m e m a t i , i d o e p d j o e g a h a r o e s i d o e p r a m a - s a m a , b o e t t a p a m o e s t i b a n j a k b i t j a r a l a g i ? "

„ K a o e i n i d j a h a n a m k e n a p a t i d a m e m p o t n j a i k a t j i n t a a n t e r h a d e p k a w a n s e n d i r i ? S o e n L o H o u w t o e r o e t m e m a k i . „ A p a t a h j a n g b i k i n k a o e t a k o e t ? H a r o e s k a t a h o e i b a h o e a s a t o e t a y - t i a n g - h o e t e l a h i d o e p l a n t a r a n g o e n a t r i m a b a t j o k a n g o l o k , i n i k a l i k i t a m a t i , m a s a t a h t a k o e t b e s o k d a k a l m a t i b o e a t k a d o e a k a l i n j a ? K a o e i n i ii.a- n o e s i a d o g o l t e l a h m e r o e s ; k s o e m a n g e t k e b r a r . u , n

(8)

246

O i e H a i p

d a r i o r a n g - o r a n g g a g a h , a k o e g e m e s s e k a l i t i d a m e m e g a n g g o l o k , t j o b a k a l o e p o e n j a g o l o k d a n t i d a t j i n g t j a n g k a o e s a m p e a n t j o e r , d j a n g a n l a h d i s e b o e t S o e n L o H o u w l a g i ! "

L a u w T h i a n H o n g j a n g d i m a k i b e g i t o e r o e p a o l e h d o e a k e p a l a b r a n d a l , s o e d a t i d a b r a n i b o e k a s o e a r a .

T o n g - h o n g S i a n d e n g e n k e t a w a ada b i l a n g :

„ L a u w T h i a n H o n g j a n g n a m a n j a s a n g e t t e r s o h o r , b o e k a n t a h a d a i t o e o r a n g j a n g k e l o e a r k e n p i k i r a n s o e p a j a k a w a n a n b a n d i e t m e n j a m a r d j a d i t o e m -

b a k m e r a h m e r a m p a s s e n d j a t a n j a t e n t a r a n e g r i j a n g b l a k a n g a n p r e n t a h k i r i m T i o S o m s e r t a K a y P e n g b o e a t k l a b o e i n k i t a d a n m a s o e k d j a d i l e d e n ? K e n a p a b e g i t o e b a n g p a k s e k a l i , k a o e p o e n j a t i n g k a m e m a n g s a s o e n g g o e n j a m e m a l o e k e n o r a n g "

o*

B l a k a n g a n k o e t i k a m e n a n j a p a d a S o e n d a n T h i o , s a m a s e k a l i t i d a d a p e t k e n d j a w a b a n s e l a e n n i a

m a k i a n p e d e s .

„ K a l o e b e g i t o e , b a e k l a h a k o e a n t e r k a o e o r a n g p o e l a n g s a d j a . " k a t a T o n g - h o n g S i a n .

K e m o e d i a n i a p r e n t a h K h o L i o n g b o e n o e h i t o e t i g a k e p a l a p e n d j a h a t .

(9)

Sin Kway Kie Hîap 247

Sekali timpoek dapet doea boeroeng ! J A N G m e n j e b a b k e n l o n g - h o n g 5 i a n p r e n t a h K h o L i o n g b o e n o e h i t o e t i g a p e n d j a h a t , l a n t a r a n marii<a d e n g e n k e r t e k g i g i t e l a h m e m a k i : „ S a t o e l a k i - l a k i p o e n j a p e r b o e a t a n a k e n d i t a n g g o e n g s e n d i r i , s e k a r a n g k i t a t e l a h t e r d j e b a k k a d a l e m t i p o e k e d j i d a r i k a o e o r a n g h i n g g a d i t a n g k e p , m a o e d i b o e n o e h a t a w a d i t j i n g t j a n g , i t o e l a h t e r s e r a h s a d j a , t a p i k a l o e m a o e kita t j e r i t a k e n h a l d i k a l a n g a n

I a n g - o u v v , b o e a t m a n a d a l e m i n i d j e m a n d j a n g a n - l a h t j o b a i m p i k e n . K a o e o r a n g d j a n g a n k i r a s a ­ t e l a h k i t a m a t i l a n t a s b i s a b e r b o e a t s a s o e k a n j a , t a p i h a r o e s d i k a t a h o e i b a h o e a o r a n g o r a n g d i k a ­ l a n g a n K a n g - o u w a t a w a L i o k - l i m , o r a n g j a n g s e p e r t i k i t a I h i o P o L i o k d a n S o e n L o H o u w s a - s o e n g g o e n j a a d a b a n j a k s e k a l i , n a n t i k a p a n m a - r i k a s o e d a t e r g a b o e n g , b r a n i d i p a s t i k e n j a n g k a o e o r a n g s e k a l i a n b a n g s a t t o e m b a k m e r a h , b a k a l m a m p o e s d e n g e n t i d a a d a t e m p a t b o e a t m e n g o e - b o e r ; k i t a d i w a k t o e i d o e p b i a r t i d a b i s a m a k a n k a o e p o e n j a d a g i n g a n d j i n g , t a p i s a t e l a h m a t i n i s t j a j a a k e n m a k a n k a o e p o e n j a r o c h a n d j i n g , p e n d e k n j a s a t o e t a y - t i a n g - h o e h a r o e s b e r l a k o e d e n g e n t e r o e s t e r a n g , d a n d j o e d j o e r , d j a n p a n l a h b i k i n k i t a t e r s i k s a d a n t e r l a m b a t s e p e r t i s e ­ k a r a n g i n i , s i a p a j a n g t a k o e t m a t i i t o e l a h b o e k a n n j a s a t o e h o h a n !

L a n t a r a n m a n a m a k a T o n g - h o n g S i a n k e l o e s r -

(10)

248

O i e H i a p

k e n p r e n t a h b o e a t t a b a s i t o e t i g a k e p a l a b a n d i e t . K h o L i o n g s e r e t t i g a k e p a l a b a n d i e t k a s a t o e l e m p a t t e r b o e k a , d i m a n a m a r i k a l a l o e d i ' i k e t k a a t a s p a t o k , K h o L i o n g s e n d i r i t j a b o e t g o - l o k n j a . d a n b o e a t p e r t a m a k a l i ia d j a d j a l t a d j e m n ja s a n g g o l o k p a d a b a t a n g l e h e r T h i o P o L i o k , j a n g l a n t a s s a d j a m e n g g l o e n d o e n g d j a t o .

S o e n L o H o u w m e l i a t d e m i k i a n s o e d a b e r s e r o e

„ I n i s o e n g g o e m e m o e a s k e n , t e r n j a t a a d a s a t o e c c h i i b o e a t p o t o n g k e p a l a ! T h i o t w a k o , k a o e t o e n g g o e d o e l o e s a b e n t a r , a k o e s i g r a a k e n m e - n j o e s o e l . "

K h o L i o n g m e l i a t r o m a n n j a i t o e k e p a l a b a n d i e t t i d a b e r o b a h , i a d i a m d i a m d j a d i m e m o e d j i L o H o u w j a n g b e r h a t i k e r a s , k e m o e d i a n s a b e l o n p e r k a t a a n n j a L o H o u w h a b i s d i o e t j a p k e n , K h o L i o n g p o e n j a g o l o k s o e d a b e r k l e b a t d i b a r e n g i n s a m a m o e n t j r a t n j a , d a r a h j a n g n e r a h d a n s e g e r , k e p a - l a n j a S o e n L o H o u w l a n t a s m e n g g l o e n d o e n g .

S e k a r a n g t i n g g a l s i d o g o i L a u w T h i a n H o n g , m e l i a t d o e a o r a n g s o e d a d i b o e n o e h , d a n t i n g g a l m e n d j a d i i a p o e n j a g i l i r a n , i a d j a d i m e n d j e r i t d a n l a n t a s m a t i m e n d a d a k d i i t o e s a a t d j o e g a , s e d e n g k e p a l a n j a s i g r a d i p o t o n g o l e h K h o L i o n g .

D e n g e n d i t a r o k a a t a s n j a n e n a m p a n , i t o e t i g a k e p a l a s i g r a d i b a w a m a s o e k b o e a t o e n d j o e k i n p a d a T o n g - h o n g S i a n .

„ S a t e l a h k e p a l a b a n d i e t m a m p o e s , " k a t a T o n g h o n g S i a n , „ b o e a t a p a d e n g e n m a r i k a p o e n j a b a ­ t o k k e p a l a ? L e b i h b a e k k i r i m p a d a t e n t a r a n e g r i j a n g a d a d i k o t a , s o e p a j a m a r i k a b i s a d a p e t

(11)

Sin Rway Kie üiap

p a h a l â , s e k a l i a n m e n g a t a h o e i k i t a p o e r i j a l i h a y d a n t i d a b o l e h d i p a n d a n g r e n d a h .

K h o . L i o n g n j a t a k e n m o e f a k a t , i a Jaloe, p r e n t a h o r a n g b a w a i t o e 3 k e p a l a k a d a l e r n b a r i s a n n e - g r i d i ^^•in y a n g , k e m o e d i a n i a s e f i d i r i b e r p a m i ­ t a n d a r i T o n g - h o n g b i a n b o e a t b a l i k k a H i a n g - t o n g .

B . e b r a p a h a r i i t o e l a n t a r a n Kie T j o a n d i t a h a n o l e h i a p o e n j a g o e r o e , m a k a t i d a b i s a p e r g i k a l o e a r a n , d a l e m h a t i n j a m e r a s a d j e n g k e l , s e k a l i , i t o e h a r i k o e t i k a m e l i a t k a n s j a n g ^ba.ek, i a l a n t a s m i n t a p a k e r d j a a n b o e a t p e r g i k a L a m - y a n g d a n l a e n - l a e h t e m p a t o e n t o e k m e w a r t a k e n i t o e k a b a r g i r a n g .

„ K a o e i n i m o n j e t , b e b r a p a w a k t o e b l a k a n g a n k e n a p a t i d a m e m p o e n j a i k a s a b a r a n b o e a t b e r d i ­ a m ? " k a t a s a n g g o e r o e . „ B a r o e t i g a h a r i l e b i h s e d i k i t , m o e s t a h i l a m a t k a l o e k a o e p o e n j a k a k i b i ^ a b e n g k a k l a n t a r a n k o e r a q g b e r g e r a k |_. K e n a ­ p a s e k a r a n g , k a p e l a n t a s tiriiboel p i k i r a t i b o e a t u a p t t k e n p a k e r d j a a n d a n m e m a e n d i l o e a r a n , d o e l o e t e m p o m a s i a d a d i T j h i t - l i e - s a n k e n a p a k a o e b i s a t i n g g a l s a b a r b o e a t b e r d i a m s a d j a d i a t a s g o e n o e n g ? "

„ L a n t a r a n t e m p o h a r i s o e d a b i a s a d i a m s a d j a d i r o e m a h , " k a t a K i e T j o a n , . . d j a d i t i d a m e m p o e - n j a i k a i n g i n a n a p a - a p a , t a p i s e k a r a n g l a n t a r a n t e r o e s - t e r o e s a n d a p e t p a k e r d j a a n s e b a g i d j o e r o e k a b a r , m a k a t e l a h m e m p o e n j a i k a b i a s a a n ^ b o e a t n g e l a j a p , h i n g g a r a s a n j a b i a r b a r o e d i a n i s a t o e h a r i d i r o e m a h , h a t i s o e d i m e r a s a d j e g n k e l s e -

(12)

250

G i e H i a p

k a l i , a p a l a g i ' s o e d a b e r d i a m t i g a h a r i l e b i h ! S e - d e n g a n i n i w a r t a g i r a n g k i t a p e r l o e s e k a l i k a s i t a o e k a b e r b a g i - b a g i t e m p a t , a g a r m a r i k a b i s a l e b i h s i a n g m e n g a t a h o e i d j e l a s , m a k a i t o e d j a d i t i m b c e l p i k i r a n b o e a t g o e n a k e n i n i k a n s s e k a l i a n b i k i n p e r g e r a k a n b a d a n , s e b a b k a l o e t i d a m e m - p o e n j a i k e r d j a a n a p a - a p a , t e n t o e t i d a b r a n i b i l a n g p a d a l o s o e . "

„ K a o e d j a n g a n g o e g o e p , " k a t a T o n g h o n g S i a n ,

„ k e r n a a d a s a t o e o e r o e s a n j a n g a k o e m a o e s o e - r o e k a o e k e r d j a k e n , b i l a t e m p o n j a s o e d a s a m p e , a k o e t a n g g o e n g j a n g k a o e p o e n j a k a k i b a k a l b i s a b e r g e r a k t j o e k o e p l a m a , t a p i h a r o e s t o e n g g o e s a m p e T j i e T a y H o k p o e l a n g , b a r o e l a h s o e r o e k a o e p e r g i , d i r a s a t i d a s a m p e a m p a t h a r i l a g i i a t e n t o e b a k a l d a t e n g , h i n g g a p a d a h a r i j a n g k a l i - m a k a o e b o l e h l a n t a s b r a n g k a t , s e k a r a n g k a o e b e r l a k o e l a h s a b a r s a d j a b o e a t m e n o e n g g o e d o e l o e . "

„ L o s o e s a b e t o e l n j a m a o e s o e r o e a k o e p e r g i k a m a n a ? " t a n j a K i e T j o a n . „ H a r e p s o e k a b e r t a o e - k e n , d j a n g a n s a m p e a k o e s e m b a r a n g a n n g e l a - m o e n . "

„ K e n a p a k a o e t i d a b i s a m e n o e n g g o e ? " k a t a s a n g g o e r o e . „ N a n t i k a p a n t e m p o n j a a k o e p r e n - t a h k a o e p e r g i s o e d a p a s t i a k e n d i k a s i t a o e , k e r n a t i d a b i s a d j a d i k a o e d i s c e r o e s e m b a r a n g a n p e r g i d e n g e n m e m b o e t a - t o e l i , s e k a r a n g b i a r p o e n t a o e d j o e g a a d a a p a g o e n a n j a ? S o e d a l a h k a o e d j a n g a n s e l a l o e s o e k a m e r i b o e t d a n g a n g g g o e o r a n g . "

K i e T j o a n m e n d e n g e r o m o n g a n g o e r o e n j a , h a -

(13)

sin Kway Kîe Hiap 251

t i n j a m e r a s a d j e n g k e l d a n d i a m - d i a m a d a m e n g - grofctoe, s e b a b s a n g g o e r o e s e l a l o e s o e i i a b i k i n o r a n g p o e n j a p i k i r a n t i n g g a l g e l a p , t a p i T o n g - h o n g S i a n j a n g d a n g e r g r e n d e n g a n m o e r i d n j a s o e d a t i d a m a o e a m b i l p o e s i n g .

» ie T j o a n s a t e l a h d o e d o e k s a b e n t a r , s e b a b m e r a s a k l i w a t d j e n g k e l , i a l a l o e d j a l a n k e l o e a r b o e a t m o e n d a r - m a n d i r d i a t a s l a p a n g a n j a n g l o e a s d e n g e n r o e p a l e s o e s e k a l i .

M e n d a d a k a d a t e r b a n g m e l a j a n g s a t o e b o e r o e n g p e i T i b o e r o e j a n g d e n g e n k a t j e p e t a n l o e a r b i a s a S f d e n g m e n g e d j e r b o e r o e n g L o n g - l i e - p i a u w , t a - p s e l a l o e t i d a b i s a k a k e d j e r .

Kie T j o a n d i a m - d i a m a d a b e r p i k i r : „ K e n a p a a k o e t i d a b a n t o e l e p a s s a t o e p e l o r b o e a t r o e - b o e h k e n i t o e L o n g - l i e - p i a u w , k e r n a d e n g e n d e m i ­ k i a n s i a p a t a o e i t o e b o e r o e n g p e m b o e r o e a k e n b i s a t o e r o e t t o e r o e n , i t o e k o e t i k a l a h p o e k o e l s a ­ t o e a k o e d a p e t d o e a , b o e k a n t a h a d a s a n g e t b a - g o e s s e k a l i ? "

S e h a b i s n j a b e r k a t a i a s i g r a a m b i l d j e p r a t a n d a n p a s a n g k e n p e l o r b e s i n j a , s a t e l a h m e n d j o e - d | o e d e n g e n d j i t o e k a s a b e l a h a t a s , i a l e p a s k e n s a t o e p e l o r b e s i j a n g m e n g a o e n g k a a t a s o e d a r a d a n d e n g e n d j i t o e m e a g e n a k e n s a j a p n j a i t o e L o n g l i e - p i a u w , h i n g g a s a m b o e n g a n t o e l a n g s a j a p n j a d j a d i p a t a h , d a n k e r n a t i d a b i s a t e r b a n g l e b i h d j a o e , s i g r a d j o e g a d j a t o t e r g o e l i n g k a b a w a h .

K i e T j o a n j a n g s e d e n g d j e n g k e l m e l i a t d e m i ­ k i a n d j a d i k a g i r a n g a n , a p a l a g i k o e t i k a i t o e b o e ­ r o e n g p e m b o e r o e s o e d a p e n t a n g s a j a p n j a m e -

(14)

252 O i e H i a p

n j a m b e r t o e r p e n d e q g e n t j e p e f .

Kie T j o a n t a m b a h g i r a n g , m e l i a t b o e r o e n g Y a u w ( n a m a n j a i t o e b o e r o e n g p e r n b o e r o e ) s o e d a a k e n s a m p e k a a t a s t a n a h , d a n s a b e l o n b i s a b e r -

b o e a t l e b i h d j a o e , i a s o e d a b a r e n g i n n i e l o n t j a t d a n p e g a n g l e h e r n j a i t o e b o e r o e n g p e r n b o e r o e , t é r ó e s d i a n g k a t k a a t a s .

L a n t a r a n b a d a n n j a t e r g a n t o e n g , i t o e b o e r o e n g Y a u w t i d a b i s a b e r b o e a t s a t o e a p a o e n t o e k l o l o s - k e n d i r i n j a .

K e m o e d i a n K i e T j o a n l a l o e a m b i l L o n g - l i e - p i a u w j a n g s o e d a s a t e n g a h m a t i , d e n g e n k a g i r a - n g a n i a l a l o e b a w a k a t e m p a t t i n g g a l d a r i g o e - r p e n j a .

„ S o e h o e ! " d e n g e n s o e a r a k e r a s i a b e r k a o k .

„ O r a n g b i l a n g s a t o e p a n a h b i s a d a p e t d o e a b o e ­ r o e n g , t a p i a k o e s e k a r a n g d e n g e n s a t o e p e l o r d a p e t k e n s e p a s a n g b o e r o e n g , k a l o e l a e n o r a n g n i c m p n ^ h d a p e î b o e r o e n g m a t i , s e b a l i k n j a a k o e d a p e t b o e r o e n g j a n g m a s i i d o e p , t j o b a l i a t a p a ­ t a h k e p a n d e a n k o e t i d a ^ l e b i h t i n g g i d a r i o r a n g

k o e n o ? " ' '

T o p g - h o n g S i a n b e n t a k m o e r i d n j a : „ B o e a t a p a m o e s t i b e g i t o e ' r i b p e t - r i b o e t ? K a o e s o e n g g o e i s e n g s e k a l i , d e t ] g e n n i e n g g o e n a k e n t e n a g a j a n g t i d a b e r a r t i k a o e d a p e t k e n 1 - 2 e k o r b o e r o e n g g r e d j a ketjil sadjci, a d a a p a t a h j a n g h a r o e s d i b o e a t h e r a n m a k a s a m p e b i k i n k a o e d j a d i s e p e r t i o r a n g

g i l a ? " ' •• •

„ ^ o e h o e , " K i e T j o a n t j e p e t b i l a n g , „ i n i b o e k a n b o e r o e n g g r e d j a ! T a p i j a n g s a t o e a d a L o n g - l i e -

(15)

253

p j a u w s e d e n g j a n g l a e n a d a Y a u w - t j o e , k a o e d j a - n g a n p a n d e n g e n t e n g i n i b o e r o e n g . "

M e n d e n g e r m o e r i d n j a d a p e t t a n g k e p b o e r o e n g R e m b o e r o e , s a n g g o e r o e l a i o e a n g k a t k e p a l a n j ' a s e m b a r i n i é m a k i : „ M o n j e t , k a o e m a s i t i d a l e k a s l e p a s k e n i t o e b o e r o e n g ? S i a p a s o e r o e k a o e t a n g ­ k e p i t o e b ö ' e r o e r i g ? " •

K i e T j o a n k a s i t a o e b a g i m a n a ja b a r o e s a n d a - p e t k e n i t o é b o e r o e n g , s e m b a r i aiciiirnja b i l a n g :

„ K a o e s ö e r o e ä k o e i e p a s k e n , h a b i s n a n t i b i s a k e d j a d i a n b a g i m a n a ? " • • •

T o n g h o n g S i a n l a i o e b i l a n g : „ M o n j e t , a p a k a o e t a o e j a n g d i r i m o e t e l a h m e n e r b i t k e n b i n t j a n a ? K a i ö é kaioe ti(|a m a o e I e p a s k e n d a n s a m p e ini b o e ­ r o e n g p ê r h ' b o e r d e m â t i , a k ó e m a o e l i a t a p a k a o e d j o e g a m a s i b i s a i d o e p ? "

M e n d e n g a r d e m i k i a n K i e T j o a n b a r o e t a o e g o e r o e h j a b ö e k a n b i t j a r a m e m a e n . m a k a i a t e r ­ p a k s a I e p a s k e n i t o e b o e r o e n g p e m b o e r o e s e m ­ b a r i m e n j g r e n d e n g : „ D e n g e n s o e s a p a j a h a k o e t e l a h d a p e t t a n g k e p , s e k a r a n g m o e s t i d i ! e p a s k e n l a g i , a p a t a h t i d a s a j a n g ? S o e n g g o e m e m b r o e n - t o e n g k ë n i n i b o e r o e n g . "

T a t k a l a m a n a b o e r o e n g t e r s e b o e t b e t o e l f a d j a s o e d a s a j e n g a h rnati, l a n t a r a n l e h e r n j a k a t j e k e k 4 a n n a p a s t i d a d j a l a n b e t o e l , s a k o e t i k a l a m a n j a b a r d e i a h b i s a b e r n a p a s l e g a d à n t e r o e s t e r b a n g m e l a j a n g k a o e d a r a .

M e n d a d a k i t o e k o e t i k a d i s a b e l a h l o e a r a d a o r a n g m a s o e k s e m b a r i m e m b e n t a k : „ S i a p a j; n g J o e k a k e n a k o e p o e n j a b o e r o e n g t o e n g g a n g a n , d a n

(16)

254

O i e H i a p

h o e k o e m a n a p a t a h j a n g h a r o e s d i p i k o e l b o e a t i t o e p e r b o e a t a n ? "

T o n g - h o n g S i a n m e l i r i k p a d a K i e T j o a n , s e o l a h - o l a h i a m a o e b i l a n g ; „ B a g i m a n a ? E i g e n a a r d a r i i t o e b o e r o e n g Y a u w t e l a h d a t e n g ! "

K i e T j o a n j a n g g a g a h p e r k a s a i t o e k o e t i k a s o e d a d j a d i k e d e r , i a t j o e m a b i s a k a s i t a n d a d a ­ n g e n k e d i p i n m a t a n j a p a d a s a n g g o e r o e .

K o e t i k a m a n a T o n g - h o n g S i a n l a l o e d a t e n g m e n j a m b o e t i t o e o r a n g , s a t e l a h o e t j a p k e n o m o n g a n m e r e n d a h , l a n t a s s i l a h k e n t e t a m o e n j a d o e d o e k d i d a l e m .

T a d i n j a i t o e o r a n g a d a m e n o l a k d e n g e n m a n i s , t a p i l a n t a r a n d i p a k s a m a k a m e n o e r o e t m a s o e k k a d a l e m .

S a t e l a h p a d a d o e d o e k d a n d i s o e g o e h i n a e r t h e e , a n t a r a t o e a n r o e m a h d a n t e t a m o e l a l o e m o e l a i p a s a n g o m o n g .

„ K i e T j o a n , k a o e a d a d i m a n a ? " m e m b e n t a k T o n g - h o n g b i a n . „ M a s i t i d a l e k a s d a t e n g h a t o e r -

k e n m a a f ? "

K i e T j o a n t j e p e t m a d j o e b e r l o e t o e t p a d a i t o e o r a n g s e m b a r i b i l a n g : „ ! e e t j o e j a n g b o d o d a n t i d a t a o e s a t o e a p a , h a r e p s o e k a d i m a a f k e n . "

T o n g - h o n g S i a n a d a k a s i t a o e k e s a l a h a n n j a K i e T j o a n j a n g d j a d i m o e r i d n j a , d a n m i n t a i t o e o r a n g s o e k a k a s i m a a f .

i t o e o r a n g m e m a n d e n g p a d a K i e T j o a n , k e m o e d i a n a d a b i l a n g : „ K i e T j o a n s a s o e n g g o e n j a a d a s a o r a n g g a g a h d i i n i d j e m a n , t j a r a b a g i m a n a t a h a k o e m o e s t i b i k i n s o e s a p a d a n j a ? A p a l a g i a k o e

(17)

Sin Kw^y Kie Hiap 255

p o e n j a b o e r o e n g t i d a d a p e t k e n l o e k a a p a - a p a , b o e a t m a n a s a m a s e k a l i t i d a a d a h a l a n g a n n j a ; t a p i a k o e l i a t > i e T j o a n p o e n j a r o m a n a d a d j e - l e k , i a s e d e n g k e l a n g g a r a p e s , m a l a h d i d j i d a t - n j a t e r t a m p a k g o e r a t a n s a n g e t s i a l s e k a l i , j a n g a k e n b e r a r t i h a d e p i n b i n t j a n a b e s a r , d a n b i n t j a n a m a n a p a s t i b a k a l m e n i m p a l i r o e m a h t a n g g a n j a , m a k a i t o e t a y - s o e a d a l e b i h b a e k d j i k a b r i k e n p e r l i n d o e n g a n p a d a n j a . "

S e h a b i s n j a b e r k a t a d e m i k i a n l a n t a s p a m i t a n p o e l a n g .

T o n g - h o n g S i a n l a i o e b a w a K i e T j o a n d a n l a e n - l a e n m o e r i d n j a b o e a t m e n g a n t e r , d i l o e a r i t o e o r a n g k e l i a t a n m e n o e n d j o e k , s i g r a d j o e g a b o e r o e n g Y a u w j a n g b a r o e s a n k e l i a t a n m e l a j a n g p e r g i , i t o e o r a n g s e n d i r i b e r l a l o e d e n g e n t i n d a k a n p e s a t .

K i e T j o a n s a t e l a h m e l i a t d e m i k i a n l a n t a s t a n j a k e n p a d a s a n g g o e r o e s i a p a a d a n j a i t o e o r a n g , j a n g o l e h g o e r o e n j a a d a d i h o r m a t i n s e k a l i .

T a p i T o n g h o n g S i a n t j o e m a k e t a w a d e n g e n î i d a b i l a n g a p a a p a , h i n g g a b i k i n K i e T j o a n j a n g d j o e d j o e r m e r a s a t i d a s a b a r a n .

„ k e n a p a s o e h o e s e i a l o e g a n d a k e t a w a s a d j a ? "

ia m e n d e s e k „ i n i s o e n g g o e b i s a b i k i n t e e t j o e m a t i d j e n g k e U " .

„ K i e T j o a n / ' k a t a T o n g - h o n g S i a n , „ k a o e m a o e t a n j a k e n t e n t a n g i t o e o r a n g , s a m a s e k a l i t i d a a d a g o e n a n j a , t a p i b a r o e s a n w a k t o e a k o e p e t a n g i n , k a o e p o e n j a r o e m a h t a n g g a s e k a r a n g s e d e n g a i a m k € n b i n t j a n a , a k o e t i d a b i s a t a h a n k a o e t e r i a o e

(18)

256

O i e H i a f }

l a m a d i s i h i , k a o è h a r ö e s l e k a s p o e l a n g , b a r a n g kali m a s i k a b o e r o e , a t a w a k a l o e t i d a , s e g a l a a p a j a n g t e r d j a d i b a r a n g k a l i t i d a b i s a d i b a j a n g k ë h h e i b a t n j a ! K a o e l e k a s l a h p e r g i , l e b i h l e k a s a d a l e b i h b a è k , d j a n g a n s a m p e k a p i r a n . "

K i e T j o a n j a n g d e n g è r d e m i k i a n d j a d i b i n g o e h g , l a n t a r a n m é n g i n g e t ini h a l a d a m e n j a n g k o e t s a m a r o e m a h t a n g g à n j a , m a k a i à t i d a b i s a t i d a p e r g i , d e n g e n t j e p e t i a p a m i t a n d a r i g o é r o e n j a d a n

b r a n g k a t p o e l a n g .

Ia a d a m e m p o e n j a i k e p a n d e a n d j a l a n t j e p e t , s a t o e h a r i s a t o e m a l a m i a b i s a m e n e m p o e h p e r - d j a l a n a n 2 — 3 0 0 lie d j a o è n j a , a p a l a g i s e k a r a n g a d a o e r o e s a n p e n t i n g , m a k a i a d j a l a n l e b i h t j e - p e t l a g i .

T a p i s e k a l i p o e n i a m a o e d j a l a n t j e p e t , k a l o e s a n g t a k d i r s o e d a m e n e t e p k e n , d a n A l l a h t i d a i d z m k e n ia d j a l a n t j e p e t , m a k a k o e t i k a s a m p e d i p e n j e b r a n g a n d a r i s o e n g e i H o n g - h o d j o e s t r o e i t o e k a l i t e l a h k a t i a n d j i r a n a e r d a r i m o e s i m T j h i o e , h i n g g a a e r k a l i d j a d i p a s a n g , d a n t e r o e s b e r o e n t o e i i 7 h a r i a è r m ä s i d j o e g a p a s a n g , h i n g g a t i d a t e r d a p e t p r a c e p i ' a o e t a m b a n g a n b o e a t l i n t a s i n k a l i , s e d e n g k a l o e z j n d e r p r a o e b o e a t m e n j e b r a n g , i a t i d a m a m p o e h g o e n a k e n k a k i n j a l i w a t i n i t o e kali

b e s a r .

M a k a b i a r K i e T j o a n b a g i m a n a t e r b o e r o e n a p - s o e d j o e g a , i a s a m a s e k a l i t i d a b i s a b e r d a j a . k e r n a t i d a a d a l a e n d j a l a n j a n g b o l e h d i g o e n a k e h b o e a t m e m o e t e r , i a t e r p a k s a t o e n g g o e s a d j a s a m ­ p e a e r k a l i s o e d a s o e r o e t , b a r o e l i n t a s i n i t o e k a l i b e s a r .

(19)

Sin E way Kie Hlap 257

S e l a m a m e n o e n g g o e , K i e T j o a n p o e n j a h a t i a d a s e p e r t i d j o e g a d i b a k a r , d a n s ä n g e t t i d a s a b a r a n , t a p i t e n t o e s a d j a i t o e k a g o e g o e p a n t i d a a d a g o e - n a n j a .

i t o e l a h d i s e b a b k a n f a m i l i e l ^ i e d o e l o e n j a t e l a h b e r b c c a t d o s a b e s a r , t e r l a l o e b a n j a k m e m b o e n o e h o r a n g , h i n g g a ini k a l i a l a m k e n p e m b a l e s a n h e i - b a t !

B e g i t o ' i a e r kali s o e d a s o e r o e t , y i e T j o a n s o e d a t j e p e t i o n t j a t k a a t a s p r a o e j a n g b a r o e s a d j a t e r t a m p a k d a n s e b r a n g i n i t o e k a l i H o n g - h o , d e n g e n z o n d e r b e r s a n t a p l e b i h d o e l o e i a t e r o e s b r a n g k a t k a P a k - t o n g - t j i o e .

S a t e l a h d j a l a n 1 h a r i , t i n g g a l t e r p i s a t i d a a d a 3 0 0 l i e l a g i d j a o e n j a , h i n g g a ia t j o e m a h a r o e s d j a l a n s a t o e h a r i p o e ' a t e n t o e s a m p e d i t a n a h k e - l a h i r a n n j a .

T i d a k i r a d i t e n g a h d j a l a n i a d a p e t d e n g e r k a ­ b a r j a n g t e r s i a r d a n b i k i n i a m o e s t i o e r o e t d a d a .

P e r l o e d i t e r a n g k e n b a h o e a b e b r a p a w a k t o e j a n g l i w a t d i P a k - t o n g - t j i o e a d a k a d a t e n g a n s a - r o m b o n g a n p e n d j a h a t d i k e p a l a k e n o l e h T a i j - p e n g N g o In K i a t , m a r i k a b i a s a l a k o e k e n s e g a l a m a t j e m k e d j a h a t a n s e p e r t i m e m b a k a r r o e m a h , m e r a m p o k d a n m e m b o e n o e h .

L a n t a r a n m a n a o r a n g b a n j a k p a d a i n g e t s a m a d i r i n j a K i e L i o n g P i o e , s i a p a a d a a n a k d a r i Kie K e e , i t o e p i a u w s o e j a n g t e r k e n a l b o e a t d i b i l a n g a n T o n g - t j i o e , m a r i k a m i n t a s o e p a j a L i o n g P i o e k e l o e a r g e r a k i n s a t o e b a r i s a n r a h a j a t o e n t o e k l a w a n k a w a n a n p e n d j a h a t .

(20)

258 O i e H i a p

K i e L i o n g P i o e j a n g t e r p a k s a o l e h k a w a d j i b a n s o e d a t i d a b i s a m e n o l a k l a g i d a n l a l o e t r i m a b a e k o e n d a n g a n o r a n g b a n j a k .

T a p i h a t i o r a n g t i d a b i s a b e r a g e m , h i n g g a m e - n j o e s a k e n b o e a t i a d i d i k s a t o e b a r i s a n j a n g k o e a t g o e n a m e n a h a n d a t e n g n j a p e r a m p o k .

K e a d a a n m a n a d a p e t d i k a t a h o e i o l e h k a w a n a n p e n d j a h a t , d a n t a o e o r a n g b a n j a k t j o e m a m e - n g a n d e i s a m a d i r i n j a K i e L i o n g P i o e s a d j a ; s e d e n g s a b e t o e l n j a b a r i s a n r a h a j a t d i i t o e b i l a n g a n t i d a m e m p o e n j a i t e n a g a k o e a t , m a k a k a w a n a n p e n d j a - t i d a m e r a s a k o e a t i r .

P a d a s o e a t o e h a r i s e l a g i o r a n g b a n j a k m e m - b e t o e l k e n g i l i - g i l i g o e n a t j e g a d a t e n g n j a a e r , i t o e r o m b o n g a n p e n d j a h a t t e l a h d a t e n g k o e r o e n g a n - t e r o k o t a , m a r i k a l a k o e k e n p e r k o s a h a n d a n p e r a m ­ p o k a n d e n g e n k e d j e m , t e r o e t a m a j a n g p a l i n g d i - p e r h a t i k e n a d a r o e m a h n j a K i e L i o n g P i o e .

M a r i k a a d a s a s o e m b a r b a h o e a o r a n g s h e Kie t e m p o d o e l o e d e n g e n m e n g a n d e l s a m a k e p a n d e - a n n j a a d a m a l a n g - m e l i n t a n g d i k a l a n g a n K a n g - o u w , b i k i n t j i l a k a b a n j a k o r a n g g a g a h d a r i g o l o n g a n L i o k - l i m , i n i h a r i p a s t i a k e n d i b a s m i b e r s i h b o e a t b a l e s s a k i t h a t i n j a s o e d a r a - s o e d a r a d a r i g o l o n g a n L i o k - l i m .

S o e n g g o e k a s i a n , K i e L i o n g P i o e s a r o e m a h t a n g g a t o e a m o e d a b e s a r d a n k e t j i l , z o n d e r a d a k a t j o e a l i n j a s o e d a k e n a d i t e m b a k m a t i , o l e h k e r - n a m a s k i f a m i l i e K i e p a d a m e m p o e n j a i k e p a n - d e a n s i l a t , t j a r a b a g i m a n a b i s a l a j a n i n r i b o e a n k a w a n a n p e n d j a h a t j a n g b e r s e n d j a t a a p i ?

(21)

Sin K way Kie Hiàp 259

A n t e r o f a m i l i e K i e t e i a h a l a m l î c n k a b i n a s a a n d a n m a i t n j a d j a d i a n g o e s d i a n t a r a a p i j a n g b e r ­ k o b a r !

P e n d o e d o e k T o n g - t j i o e d j o e g a a d a d a p e t k e n g a n g g o e a n h e i b a t d a r i i t o e k a w a n a n p e r a m p o k . H a l m a n a t e l a h d a p e t d i d e n g e r o l e h K i e T i o a n j a n g m a s i a d a d i p e r d j a l a n a n , t a d i n i a i a m a s i k o e ­ r a n g p e r t j a j a , t a p i b i a k a n g a n s a t e l a h b a n j a k o r a n g p o e n j a p e m b i l a n g a n a d a s a m a , b a r o e l a h i a m a o e p e r t j a j a h i n g g a h a t i n j a s a n g e t g o e g o e p s e ­ k a l i , i a t j e p e t d j a l a n l e b i h k e n t j e n g .

K o e t i k a d j a l a n t e r p i s a d e n g e n T o n g - t j i o e k o e ­ r a n g d a r i 5 0 l i e d j a o e n j a , m e n d a d a k a d a o r a n g j a n g b e r s e r o e : „ K i e T j o a n b r e n t i d o e l o e , s e k a r a n g k a o e p o e n j a k a d a t e n g a n s o e d a t e l a a t , m a k a t i d a p e r l o e b o e r o e - b o e r o e p o e l a n g , t j o b a k a o e b e r d i r i d o e l o e , a k o e a d a a p a a p a j a n g a k e n d i s a m p e - k e n b o e a t k a s i p e n g o e n d j o e k a n p a d a m o e . "

K i e T j o a n l a l o e m e r a n d e k , k o e t i k a i a m e m a n - d e n g , t e r n j a t a a d a i t o e o r a n g j a n g t e m p o h a r i

m i n t a k o m b a l i b o e r o e n g Y a u w , o l e h k e r n a g o e - r o e n j a a d a b e r l a k o e m e n g h o r m a t , m a k a i a t i d a b r a n i b e r l a k o e a j a l , i a t j e p e t m a d j o e b e r l o e t o e t s e r a j a m e n a n j a : „ T i d a t a o e l o s o e p a n g g i l p a d a - k o e , a d a p e n g o e n d j o e k a n a p a t a h ? "

„ B a r o e s a n k a b a r a n j a n g t e r s i a r d i l o e a r a n , ' k a t a i t o e o r a n g , „ k a o e t e n t o e s o e d a d a p e t d a n g e r t e ­ r a n g , k a o e p o e n j a f a m i l i e l a n t a r a n l e l o e h o e r n j a t e r l a l o e b a n j a k m e m b o e n o e h s e s a m a n j a , m a k a s e k a r a n g d a p e t k e n i n i p e m b a l e s a n , m a k a m a s k i

(22)

260 Gl e H a i p

a k o e t e l a h p e t j a h k e n r e s i a a l a m , t a p i t i d a o e r o e n g a d a a e r s o e n g e i H o n g h o j a n g m e n g h a l a n g i n k a o e p o e n j a p e r d j a l a n a n , i n i l a h d a s a r s o e d a t a k d i r n j a A l l a h , s i a p a d j o e g a t i d a a k e n b i s a m e n o e l o e n g . S e k a r a n g s a r o e r n a h t a n g g a m o e s o e d a d a p e t k e n b i n t j a n a , k a o e b o e r o e b o e r o e p o e l a n g t i d a l e b i h d a r i p a d a o e r o e s o r a n g - o r a n g j a n g s o e d a m a t i b o e a t d i k o e b o e r d a n l a k o e k e n k a w a d j i b a n s e b a g i s a t o e a n a k , t a p i i n g e t j a n g i t o e s e m o e a t j o e n i a b a g i a n l o e a r n j a s a d j a j a n g t i d a b e r a r t i b a n j a k , s e d e n g j a n g p a l i n g t e r o e t a m a b o e a t s e k a r a n g a d a ­ l a h b i k i n p e m b a l e s a n , a k o e t a o e k a o e m a s i b e l o n m e n g a t a h o e i d i m a n a a d a n j a k a o e p o e n j a m o e - s o e h , m a k a s e n g a d j a d a t e n g b r i k e n p e n g o e n - d j o e k a n . "

„ M o e s o e h j a n g b o e n o e h a j a h , " k a t a K i e T j o a n ,

„ i t o e l a h a d a s a t o e m o e s o e h s a n g e t b e s a r d a n t i d a b i s a i d o e p b e r b a r e n g d i ini d o e n i a , a t a s l o s o e p o e n j a b o e d i j a n g a k e n b r i k e n p e n g o e n d j o e k a n , b o e a t m a n a b i a r t i g a kali m e n d j e l m a k a d o e n i a d j o e g a m a s i b e l o n t j o e k o e p b a l e s i t o e b o e d i . "

„ S e k a r a n g k a o e b o l e h p o e l a n g d o e l o e o e r o e s d j i n a s a t k a o e p o e n j a f a t n i l i e , " k a t a i t o e o r a n g ,

„ s a t e l a h b e r e s k a o e h a r o e s p e r g i k a l o e a r t e m ­ b o k b e > a r , o l e h k e r n a i t o e k a w a n a n p e n d j a h a t a d a t j a b a n g d a r i „ D j e n g g o t m e r a h ' ' , j a n g s e n g a d j a d a t e n g m e m b i k i n k a l o e t i n i b i l a n g a n , s e k a r a n g m a r i k a s a s o e d a n j a m e n g a d o e k T o n g - t j i o e , l a n t a s b a l i k l a g i k a s a r a n g n j a , a k o e j a n g k o e a t i r k a o e i n g i n l e k a s b i k i n p e m b a l e s a n , n a n t i k e s a l a h a n b o e ­ n o e h o r a n g t i d a b e r d o s a , h i n g g a m e n a m b a h k e n b e r a t n j a k a o e s e n d i r i p o e n j a d o s a , m a k a s e n g a d j a

(23)

Sin Kway Sie Hiap 261

d a t e n g b r i k e n p e r i n g e t a n , s o e p a j a k a o e d j a n g a n b e r i a k o e k l i r o e . "

„ A t a s l o s o e p o e n j a p e n g o e n d j o e k a n , t e e t j o e t e n t o e a k e n m e n o e r o e t , " k a t a K i e T j o a n , „ s o e d a i a m a t e e t j o e d e n g e r d i l o e a r t e m b o k b e s a r k a w a ­ n a n b r a n d a l a d a m e r a d j a l e l a , d a n s o e d a l a m a n i a t p e r g i k a l o e a r t e m b o k b e s a r b o e a t d i r i k e n t j a b a n g t o e m b a k m e r a h d a n s i n g k i r k e n b a h a j a j a n g m e - n g a n t j e r n r a h a j a t n e g r i , s e k a r a n g t e e t j o e d j a d i b i s a s e k a l i p o e k o e l d a p e t k e n d o e a h a s :

I t o e o r a n g a d a b e r k a t a : „ K a p a n k a o e b e r p i k i ­ r a n d e m i k i a n , i t o e l a h b a e k s e k a l i , d e n g e n m e n o e ­ r o e t k a o e p o e n j a k e p a n d e a n , r a s a n j a t i d a p e r l o e a k o e b a n j a k m e m b r i k e n p e s e n a n l a g i , k a o e b o l e h p e r g i o e r o e s p e n g o e b o e r a n d a r i k a o e p o e n j a f a ­ m i l i e . "

K i e T j o a n k o e t i k a b a n g o e n , t e r n j a t a i t o e o r a n g s o e d a l i n j a p !

IX.

Bales membales.

D A L E M h a t i n j a m e r a s a s a n g e t h e r a n s e k a l i , i a t i d a t a o e s i a p a a d a n j a i t o e o r a n g , d a n k e n a p a d a t e n g b r i k e n p e n g o e n d j o e k a n p a d a n j a , i a d o e g a p a s t i b o e k a n o r a n g s e m b a r a n g a n . s e b a b d j i k a t i d a d e m i k i a n , t j a r a b a g i m a n a b i s a p e r g i d a t e n g Z o n d e r m e n i n g g a l k e n b e k a s ?

(24)

2 6 2 — H î a p T a p i i a j a n g d e n g e r s a r o e m a h t a n g g a n j a k e n a d i b o e n o e l i o r a n g , i a d j a d i m e r a s a s ä n g e t g o e s a r d a n g o e g o e p s e k a l i , i a t i d a r a e r a p o e n j a i k a s e m - p e t a n b o e a t m e m i k i r k e n l e b i h d | a o e t e n t a n g i t o e o r a n g b e r i l m o e .

K i e T j o a n s o e d a t e r o e s m e n o e d j o e k a r o e m a b - n j a , d a n k o e t i k a s a m p e d j o e s t r o e h a r i s o e d a m a ­ l e r n .

A p a j a n g t e r t a m p a k o l e h K i e T j o a n k o e t i k a s a m p e d e p a n r o e m a h n j a , i a d j a d i m e r a s a s e d i h d a n m e n a n g i s k e r a s !

I t o e l a h s e b a b i a p o e n j a r o e m a h s e b a g i a n b e s a r t e l a h t e r b a k a r m o e s n a , a p a j a n g m a s i k a t i n g g a - l a n t j o c m a t e m b o k - t e m b o k a n n j a s a d j a , d a n s o e d a t i d a k a r o e a n m a t j e m n j a ; b e b r a p a f a m i l i e n j a s e d e n g k e p a l a k e n t o e k a n g k a j o e d a n d j a i t b o e a t b i k i n p a k e a n o r a n g m a t i d a n p e t i , m a t i , d e n g e n k e l i a ­ t a n r e p o t s e k a l i , s e d e n g b e b r a p a m a i t j a n g s o e d a a n g o e s , d e n g e n a n t a r a n j a a d a j a n g k a k i t a n g a n s o e d a p o e t o e s , a t a w a k e p a l a k o e t o e n g d a n b a d a n p e n o e h s a m a d a r a h , a d a d i t a r o d i b a g i a n t e n g a h , h i n g g a s i a p a j a n g m e n j a k s i k e n , s e k a l . p o e n a d a o r a n g b e r h a t i k e r a s , t o c h t i d a o e r o e n g a k e n m e n g - g e t e r k e n h a t i n j a .

A p a l a g i j a n g a l a m k e n k e d j a d i a n d e m i k i a n a d a K i e T j o a n p o e n j a k o e l a w a r g a , t j a r a b a g i m a n a t a h b i k i n i a t i d a h a r o e s b e r d o e k a ?

S a t e l a h K i e T j o a n m e n a n g i s , i a s i g r a d j o e g a d j a t o p a n g s a n , h i n g g a b i k i n r e p o t f a m i l i e n j a b o e a t d a t e n g m e n o e l o e n g .

(25)

Sia Kway Kie Hlap 263

„ S o e n g g o e b i k i n a k o e m a t ! g e m e s ! " b e r s e r o e K i e T j o a n s a t e l a h m e n d o e s i n . „ P e n d j a h a t d a r ! m a n a t a h , d a n m e m p o e n j a i p e r m o e s o e h a n a p a t a h ? M a k a m a r i k a s o e d a l a k o e k e n i n i p e r b o e a t a n k e - d j i , h i n g g a b i k i n t j i l a k a s a r o e m a h t a n g g a k o e ! "

S e h a b i s n j a b e r k a t a s e m b a r i t o e m b o e k i n d a d a d a n b a n t i n g - b a n t i n g k a k i i a k o m b a l i m e n a n g i s äagi d e n g e n m e n j e d i h k e n .

S e k a l i a n f a m i l i e j a n g m e l i a t K i e T j o a n d a t e n g , m a r i k a d j a d i g i r a n g k e r n a o e r o e s a n p e n g o e b o e - r a n b i s a d i s e r a h k e n p a d a K i e T j o a n , t a p i t a n g i ­ s a n j a n g m e n j e d i h k e n d a r i K i e T j o a n s o e d a b i k i n m a r i k a d j o e g a t o e r o e t b e r s e d i h , d e n g e n s o e s a p a j a h m a r i k a a d a b o e d j o e k s o e p a j a K i e T j o a n d j a n g a n m e n a n g i s .

K i e T j o a n s a t e l a h b r e n t i m e n a n g i s , l a l o e d j o e m - p a k e n s e k a l i a n f a m i l i e n j a d a n h a t o e r k e n t r i m a k a s i a t a s s i a p a p o e n j a p e r t o e l o e n g a n , k e m o e d i a n l a t a n j a k e n t j a r a b a g i m a n a k a w a n a n p e n d j a h a t t e l a h l a k o e k e n p e m b o e n o e h a n d a n p e m b a k a r a n , j a n g o l e h o r a n g b a n j a k l a n t a s d i t o e t o e r k e n s a - d j e l a s n j a .

K o e t i k a m e n d e n g e r p a d a b a g i a n j a n g m e n j e ­ d i h k e n , k o m b a l i ia d j a d i m e n a n g i s s e m b a r i b i ­ l a n g : „ K a l o e i n i s a k i t h a t i t i d a d i b a l e s , a k o e b o e k a n j a s a t o e l a k i - l a k i , a c h i r n j a d j o e g a p a s t i a k o e b i s a a m b i l k e p a l a n j a m o e s o e h , b o e a t s e m - o a j a n g i n a k o e p o e n j a o r a n g t o e a . "

I t o e k o e t i k a i a l a n t a s o e r o e s m a i t k e d o e a o r a n g t o e a n j a , i s t r i d a n a d e p r a m p o e a n s a m a s e k a l i

(26)

264

O l e H i a p

a m p a t o r a n g , s a m e n t a r a p e t i m a t i d a r i o r a n g - o r a n g j a n g t e r s e b o e t d i a t a s a d a d i t a r o b o e a t s a ­ m e n t a r a w a k t o e d e n g e n t i d a d i k o e b o e r d i t e m p a t p a k o e b o e r a n d a r i i a p o e n j a n k o n g .

S a t e l a h l i w a t 4 9 liari i a l a k o e k e n k a w a d j i b a n s e b a g i s a t o e a n a k , i a l a l o e h a t o e r k e n t r i n i a k a s i p a d a s e k a l i a n f a m i l i e s e r t a t e t a n g g a j a n g s o e d a m e m b a n t o e , k e m o e d i a n i a l a n t a s m e n o e d j o e k a l o e a r t e m b o k b e s a r .

D o e l o e t e m p o i a b e r o e s i a 7 — 8 t a o n , p e r n a h i k o e t i a p o e n j a p a p a - t j a n g K i e K e e d j a l a n k a l o e a r t e m b o k b e s a r b o e a t l i n d o e n g i n m i l i k n j a k a o e m s o e d a g a r , d i d j a l a n a n t e r s e b o e t m a s k i i a s o e d a m o e n d a r - m a n d i r l i w a t d o e a k a l i , a k e n t e t a p i s e ­ b a b m a s i k e t j i l m a k a b e l o n t a o e s a t o e a p a . S e ­ k a r a n g m a s k i s o e d a b e r s e l a n g 2 0 t a o n l e b i h , t a p i k e a d a a n g o e n o e n g s e r t a k a l i t i n g g a l t e t e p , k a t j o e a l i k e a d a a n m a n o e s i a j a n g s o e d a b e r o b a h l a e n ,

T e r k e n a n g s a m a k e d j a d i a n d o e l o e , b i k i n i a d j a d i t a m b a h s e d i h s a d j a .

D i l o e a r t e m b o k b e s a r m e m a n g a d a t a n a h k e ­ r i n g , m a k a b a n j a k s e k a l i g o e n o e n g d a n t e g a l a n

j a n g l o e a s , s a m p e a d a b e b r a p a t e m p a t j a n g l o e - a s n j a p o e l o e h a n l i e t i d a b i s a t e r d a p e t r o e m p o e t .

P e n d o e d o e k d i l o e a r t e m b o k b e s a r a d a g a g a h b r a n i d a n k a s a r , t e r b a n d i n g d e n g e n p e n d o e d o e k H o l a m , S h o a t a n g d a n l a e n - l a e n n j a , d i l o e a r t e m ­ b o k b e s a r a d a d j a o e l i b i h l e h a y .

B a n j a k n j a o e t a n , m e n g g a m p a n g k e n o r a n g d j a h a t o e m p e t k e n d i r i , m a k a k a w a n a n b a n d i e t s e r i n g k a l i o e n d j o e k i n d i r i b o e a t l a k o e k e n p e r a m p o k a n , j a n g

É

(27)

Sin K way Kie lîîap 265

p e n d e k n j a s o e d a m e n d j a d i k a b i a s a a n d i i t o e b i ­ l a n g a n d a n t i d a m e n g h e r a n k a n l a g i .

B e g a l k o e d a d i i t o e t e m p a t o e m o e m n j a b i a s a d i s e b o e t „ D j e n g g o t m e r a h " , s e s o e a l 0 2 p e n d j a h a t d e m i k i a n a d a m e m p o e n j a i k e p a n d e a n n a e k k o e d a j a n g s a n g e t t i n g g i , b i a s a n j a k a l o e m a r i k a s e d e n g d j a l a n d i o e t a n o e t a n d a p e t l i a t k o e d a H a r , m a r i k a l a n t a s m a d j o e t a n g k e p d a n d i t o e n g g a n g i n d e n g e n t i d a m e m a k e l e s a t a w a l a e n - l a e n n j a l a g i . S e s a m p e n j a d i m a r i k a p o e n j a t e m p a t t o e d j o e a n , i t o e k o e d a s i g r a d i l e p a s k a d a l e m o e t a n , m a k a m a r i k a p o e n j a t o e n g g a n g a n t i d a p e r l o e d i k a s i m a k a n l a g i , s e b a b d i m a n a - m a n a b i s a t e r d a p e t . S e d e n g s e n d j a t a j a n g t e r o e t a m a a d a l a h s e n a p a n , d i l o e a r t e m b o k b e s a r a d a t a n a h k e r i n g d a n g a m ­ p a n g s e k a l i a n g i n t i o e p p a s i r - p a s i r , s e r i n g k a l i l o b a n g s e n a p a n k e m a s o e k a n p a s i r h i n g g a t i d a b i s a d i g o e n a k e n , m a k a g o e n a t j e g a i t o e k e d j a d i a n m a ­ r i k a a d a g o e n a k e n t o e t o e p b o t o l b o e a t s o e r n p e i m o e l o e t s e n a p a n , j a n g d i s a k i t e r n j a a d a m e m a k e r o n t j e - r o n t j e w a r n a m e r a h , k a p a n m a o e p a s a n g i t o e s e n a p a n , r o n t j e - r o n t j e m e r a h j a n g d i d j a d i k e n s a t o e d e n g e n t o e t o e p a n m o e l o e t s e n a p a n s i g r a d i t j a b o e t d a n d i g i g i t o l e h m o e l o e t n j a , h i n g g a d o e a t a n g a n n j a b i s a d i g o e n a k e n b o e a t l e p a s t e m b a k a n . N a n t i b i l a s o e d a t i d a g o e n a k e n l a g i s e n d j a t a n j a , i t o e t o e t o e p s e n a p a n j a n g m e m a k e r o n t j e r o n t j e m e r a h b i s a d i t o e t o e p k e n l a g i , h i n g g a m e r o e p a k e n s e p e r t i d j o e g a d j e n g g o t m e r a h , m a k a n j a k a w a n a n b e g a l k o e d a t e r k e n a l d e n g e n s e b o e t a n „ D j e n g g o t m e r a h . "

(28)

266 G i e H i üs p

„ D j e n g g o t m e r a h " a d a s a n g e t k e d j e m s e k a l i , k e r n a d e n g e n m e n g a n d a l k a g e s i t a n m a r i k a j a n g b i s a p e r g i d a t e n g d e n g e n z o n d e r k a t a h o e a n o r a n g , d a n d i m a n a - m a n a b i s a p i l i h k o e d a t o e n g g a n g , m a r i k a p o e n j a k a t a b a h a n a d a l e b i h b e s a r t e r b a n ­ d i n g d e n g e n b a n d i e t d a r i l a e n t e m p a t .

P e r k a r a m e r a m p o k a d a m e n d j a d i m a r i k a p o e n j a p a k e r d j a a n s e h a r i h a r i , m a l a h s e t j a r a b r a n i m a t i m a r i k a s e r i n g k a l i m e n j e r a n g s p o o r d a n m e l a w a n t e n t a r a n e g r i , s a t e l a h b e r b o e a t d e m i k i a n m a r i k a p a s t i p a d a l a r i k a d a l e m o e t a n - o e t a n j a n g l e b e t z o n d e r d i k a t e m o e k e n o l e h s i a p a d j o e g a , h i n g g a b a r i s a n n e g r i t i d a b i s a b e r b o e a t s a t o e a p a .

D e n g e n d e m i k i a n b o e k a n s a d j a p e n d o e - d o e k i t o e t e m p a t s e r i n g k a l i d a p e t k e n g a n g g o e a n , s o e d a g a r - s o e d a g a r l a e n t e m p a t d j o e g a a n g g e p i t o e b i l a n g a n a d a b e r b a h a j a , d a n m a r i k a t a k o e t i n s e ­ p e r t i d j o e g a a d a d j a l a n a n d a r i G i a m L o O n g , d j i k a t i d a t e r l a l o e t e r p a k s a o r a n g t i d a s o e k a d j a - l a n k a d j a l a n a n b e r b a h a j a .

S e k a r a n g K i e T j o a n d e n g e n p e n g r a s a a n g e m e s b o e a t b a l e s s a k i t h a t i , t i d a p e r d o e i i k e n s e g a l a b a h a j a a t a w a k a k e d j e m a n d a r i d j e n g g o t m e r a h , d e n g e n s e n d i r i a n i a a d a d j a l a n d i i t o e d j a l a n a n b e r b a h a j a , i a g e m e s t i d a b i s a l a n t a s k a t e m o e - k e n m o e s o e h n j a b o e a t d i b n e n o e h m a t i d a n l a m p i a s k e n s a k i t h a t i n j a .

T a p i k e d j a d i a n d i d o e n i a t i d a a k e n b e g i t o e g a m p a n g t e r d j a d i d e n g e n m e n o e r o e t o r a n g p o e n j a k a i n g i n a n .

B l a k a n g a n K i e T j o a n p i k i r d j a l a n b e s a r a d a

(29)

Sin Kway Kie Hiap 267

a m a n , l e b i h b a e k a m b i l d j a l a n k e t j i l s o e p a j a b i s a d a p e t k e n k a n s b o e a t b a l e s s a k i t h a t i .

I a a m b i l d j a l a n k e t j i i z o n d e r t o e d j o e a n . o i e h k e r n a i a m a o e t j a r i s a r a n g n j a b r a n d a ! , d a n a c h i r - n j a t e n t o e b i s a b e r h a s i l k a t e m o e k e n m o e s o e h n j a .

B e r o e n t o e n b e b r a p a h a r i i a a m b i ! d j a l a n k e t j i l j a n g s e p i , d a n s e t a o e s o e d a l a l o e i n p e r d j a i a n a n b r a p a d j a o e , t a p i i a b e l o n d j o e g a k a t e m o e k e n b a r a n g s a t o e d j e n g g o t m e r a h .

D a l e m h a t i n j a d i a m - d i a m a d a b e r p i k i r : „ S o e - d a g a r s o e d a g a r j a n g m a o e li w a t k e m a r i , s e l a l o e m e m i n t a - m i n t a p a d a l a n g i t d a n b o e m i s o e p a j a d i d j a l a n a n d j a n g a n k a t e m o e d j e n g g o t m e r a h , t a p i 8 0 p C t d a r i m a r i k a s e l a l o e t i d a b i s a t e r l o e p o e t ! S e k a r a n g a k o e j a n g d a t e n g d e n g e n h a t i s o e d j o e t b o e a t t j a r i m a r i k a , k e n a p a s a t o e d j o e g a t i d a a d a j a n g d i k a t e m o e k e n ? K e d j a d i a n d i d o e n i a s a s o e n g g o e n j a t i d a b i s a d i d o e g a o l e h m a n o e s i a ! "

S a t e l a h K i e T j o a n d j a l a n b e b r a p a b e l a s h a r i l a m a n j a , a c h i r n j a i a k a t e m o e k e n d j o e g a a p a j a n g d i h a r e p , s e b a b s e l a g i i a d j a l a n m a d j o e , m e n d a d a k d a r i o e t a n d i b a w a h n j a g o e n o e n g a d a m o e n t j o e l 6 - 7 o r a n g j a n g p a d a m e m e g a n g s e n a p a n d e n g e n d i t o e t o e p p a k e r o n t j e - r o n t j e m e r a h , i t o e l a h a d a s i d j e n g g o t m e r a h !

„ B o e r o e n g g a n s e n d i r i a n k a m a n a k a o e m a o e p e r g i ? " b e r s e r o e i t o e k a w a n a n d j e n g g o t m e r a h .

„ T i n g g a l k e n l a h b a r a n g s o e m b a n g a n , b a r o e k a s i k a o e l i w a t , t a p i k a l o e a d a s e p a t a p e r k a t a a n m e m ­ b a n t a h , s i g r a a k e n a m b i l k a o e p o e n j a d j i w a ! "

L a e n o r a n g m e l i a t p e n d j a h a t t e n t o e t a k o e t , t a p i

(30)

268 G i e B i a p

s e b a l i k n j a K i e Tj< a n i j a d i m e r a s a s ä n g e t g i r a n g s e k a l i , k e r n a i t o e l a h d j o e s t r o e a d a a p a j a n g s a n g e t d i h a r e p k e n s i a n g h a r i m a l e m o l e h n j a , d e n g e n t e r - s e n j o e m i a s o e d a t j e p e t m a d j o e l e b i h d e k e t .

„ H o e r o e f h a p , " "ia k a t a d e n g e n s e p a r o p e r k a ­ t a a n r e s i a , „ a k o e d j o e g a a d a s a l a h s a t o e k a w a n d a r i s a g o l o n g a n , t j o e m a s a d j a l a n t a r a n l a n g i t d i s e l a t a n d a n b o e n i i d i o e t a r a , m a k a d j a l a n n j a a d a b e r l a e n a n , d a n d j o e g a b e l o n p e r n a h m e n g o e n d j o e - n g i n k e m a r i , i n i k a l i a k o e s e n g a d j a d a t e n g k a s i n i b o e a t m e n a l o e k , d i l ' a r e p t j o e - w i e t w a k o d a n s e k a ­ l i a n s o b a t s o e k a m e n g i n g e t p a d a k a t j i n t a a n a n t a r a s e s a m a g o l o n g a n , t o e i o e n g a k o e k a t e m o e k e n „ k e ­ p a l a n a g a " b o e a t m i n t a s a t o e k a d o e d o e k a n o e n - t o e k b e r n a o e n g d i i n i t e m p a t , b o e a t b o e d i m a n a a k o e t e n t o e t i d a a k e n l o e p a k e n . "

I t o e b e b r a p a p e n d j a h a t m e n d e n g e r o m o n g a n n j a K i e T j o a n , l a n t a s t a o e p a s t i a d a o r a n g s e s a m a g o l o n g a n L i o k - l i m .

K e m o e d i a n m a r i k a n j a t a k e n s h e n a m a d a n m a k - s o e d n j a K i e T j o a n d e n g e n d j e l a s .

K i e T j o a n m e n g e r t i i t o e o r a n g - o r a n g m a o e m e n t j a r i t a o e k e a d a a n n j a , b a e k d j o e g a i a m e n g e r t i b a h a s a k a l a n g a n L i o k - l i m , j a n g t e l a h d a p e t d i p e - l a d j a r i n d a r i o r a n g t o e a n j a , t a p i s h e d a n n a m a j a n g a s e l i s o e d a t e n t o e t i d a b i s a d i b e r t a o e k e n t e r o e s t e r a n g .

S a t e l a h b e r p i k i r t e t e p , a c h i r n j a i a a d a m e n - d j a w a b : „ S i a u w t e e o r a n g s h e T h i o b e r n a m a S i a n K i a n a s a l d a r i P o - t e n g d i p r o v i n c i e T i t l e e ( H o p a k ) , t a p i s o e d a l a m a a d a i d o e p d i S i n - y a n g , i n i k a l i d a t e n g k e m a r i m a o e m i n t a t e m p a t p e r l i n d o e n g a n . ^ ^

„ K a p a n t w a k o a d a a s a l d a r i s a t o e s o e m b e r , "

-

Referenties

GERELATEERDE DOCUMENTEN

— ,Kaloe Siauw Djin tiada brani pergi, apatah goenanja Siauw Djin moesti berkata itoe, sedari itoe hari sisoedanja Siang Kong niengakoe semoea toedoehan, Sianw Djin

Malah keliatan itoe orang soeda djadi moendoer brapa tindak, dan sembari melompat di atas parit tembok, Thian la di iriauaJah maoe kasi lepas, ia djoega soeda

menanja kembali Lo Hong. Tjiang Peng laloe bisikin di koepingnja Lo Hong, dari apa jaiig ia maoe djalankan itoe tipoe.. Achirnja ia laloe minta permisi pada

—„Oh, anfkkoe Marie." Berkata itoe hoedjin c engen mata meleleh aer mengoetjoer begitoe deres hingga herdoea ia poenja koelit pipi jang soeda sama kisoet l: sKh: „Akoesoedah tida

bagimana bingoeng hatinja itoc pamoeda Numidian jang sedeng kaedanan kaloc ia dapetkea djantocng katinja telah linjap ! Kaloe ada satoe apa jang bisa bikin

Di roemahnja ada banjak peringetan hal Boon-teck, seperti itoe andjing jang menjebabken kematiannja Boon-teck dalem itoe roemah terbakaran, dan itoe andjing

Tapi akoe poenja firasat bikin akoe djadi bingoeng, nnaka akoe lantes soesoel ka Gerardstreet, dan sampe djoestroe koetika itoe inspecteur dan doea agent lagi

,,Ja, 'nko Soen; itoe perdjandjian berarti: Kaloe itoe njonja jang saja masih tjintaken ternjata iapoenja penghidoepan tida beroentoeng, saja nanti per- baekin