Actieplan lokaal cultuurbeleid stad Antwerpen

(1)

Actieplan

lokaal cultuurbeleid stad Antwerpen

Cultuurcentra – Bibliotheken – Districten

Antwerpen Vertelt in bibliotheek Permeke

“Het leven is een toneel en wij zijn de acteurs”

William Shakespeare

(2)

(3)

Inhoudstafel

VOORWOORD ... - 6 -

HARDWARE ... - 7 -

HUMAN RESOURCES ... -7-

FINANCIËN ... -8-

INFRASTRUCTUUR ... -10-

DIENSTVERLENING ... -11-

COMMUNICATIE ... -12-

COLLECTIE ... -13-

PARTICIPATIE ... -14-

LEESBEVORDERING & TAALONTWIKKELING ... -17-

SCHOLENWERKING... -19-

TAALPUNTEN ... -23-

SAMENLEZEN ... -25-

ONDERSTEUNING VZW’S ... -27-

HOOFDSTUK 1: DISTRICT ANTWERPEN ... - 28 -

INLEIDING ... -28-

2000ANTWERPEN SINT-ANDRIES ... -28-

2000ANTWERPEN SCHIPPERSKWARTIER ... -29-

2018ANTWERPEN ... -29-

2020ANTWERPEN KIEL ... -30-

2030ANTWERPEN LUCHTBAL ... -30-

2050ANTWERPEN LINKEROEVER ... -32-

2060ANTWERPEN NOORD... -32-

HOOFDSTUK 2: DISTRICT BERCHEM ... - 35 -

SAMEN CCBE MAKEN ... -35-

MEER DAN EEN KINDERVOORSTELLING ... -36-

JONGEREN EN DIVERSITEIT ... -36-

SENIOREN ... -37-

IN DE BIB ... -37-

IN DE BUURT ... -38-

IN OPEN LUCHT ... -39-

IN DE STAD... -39-

STREET ART ... -40-

ERFGOED ... -40-

HOOFDSTUK 3: DISTRICT BERENDRECHT-ZANDVLIET-LILLO ... - 41 -

BEKEND EN BEMIND ... -41-

RAVISSANT EN RECENT ... -43-

SUBSIDIES, INSPRAAK, VRIJWILLIGERS EN INFRASTRUCTUUR ... -44-

(4)

Lokaal cultuurbeleid Antwerpen: actieplan 2020 - 4 -

HOOFDSTUK 4: DISTRICT BORGERHOUT ... - 46 -

INLEIDING.HET KADER ... -46-

TOEGANKELIJKE CULTUUR... -46-

CONTINUÏTEIT ROND TWEE CO-CREATIEPROJECTEN ... -48-

VERBINDEND ERFGOED ... -48-

EEN VOLWAARDIGE BIB VOOR BORGERHOUT ... -48-

BORGERHOUTSE EVENEMENTEN ZERO-WASTE ... -49-

EN VERDER OP HET TERREIN ... -49-

HOOFDSTUK 5: DISTRICT DEURNE ... - 54 -

BIBLIOTHEEK ARENA ... -54-

BIBLIOTHEEK COUWELAAR ... -54-

EDUCATIEVE PROJECTEN BIBS DEURNE ... -55-

CINEMA RIX ... -56-

CULTUURCENTRUM DEURNE ... -57-

ERFGOED EN TOERISME ... -58-

CULTUURDIENST ... -59-

HOOFDSTUK 6: DISTRICT EKEREN ... - 60 -

CULTUUR VOOR ALLEN, ALLEN VOOR CULTUUR. ... -60-

EEN GEVARIEERD CULTUURAANBOD IN HET CULTUURCENTRUM ... -61-

HOOFDSTUK 7: DISTRICT HOBOKEN ... - 66 -

UITBREIDING VAN HET AANBOD ... -66-

LOCATIEPROJECTEN IN HOBOKEN ... -66-

INZETTEN OP DIGITALE TRANSFORMATIE ... -66-

AANDACHT VOOR ERFGOED ... -67-

JEUGDBELEID ... -67-

OVER COMMUNICATIE ... -67-

HOOFDSTUK 8: DISTRICT MERKSEM ... - 68 -

INLEIDING ... -68-

CO MERKSEMDOK ... -68-

BIBLIOTHEEK PARK (EN MAANTJE) ... -69-

CULTUUR VOOR IEDEREEN HET HELE JAAR DOOR IN HÉÉL MERKSEM ... -70-

ERFGOED, EEN VERHAAL VAN MERKSEM ... -71-

HOOFDSTUK 9: DISTRICT WILRIJK ... - 72 -

VOORWOORD ... -72-

WILRIJKS SCHEPEN VOOR CULTUUR HANSIDES ... - 72 -

STRIPS EN WILRIJK: EEN BEELDIGE COMBINATIE ... -72-

ELKE WIJK BEDIEND ... -73-

FILMS EN DE FILMZOMER VAN 2020 ... -74-

EIGENTIJDSE INNOVATIES ... -74-

JONG GELEERD… ... -74-

WINTERVONK IV ... -75-

TENTOONSTELLINGSBELEID OP MAAT ... -75-

IN GRIEKENLAND GEBEUREN RARE DINGEN ... -76-

(5)

LOCATIEOVERZICHT ... - 77 -

CENTRALE DIENSTEN ... -77-

BIBLIOTHEKEN, CULTUURCENTRA & CULTUURANTENNES ... -77-

Antwerpen ... - 77 -

Berchem ... - 78 -

Berendrecht-Zandvliet-Lillo ... - 78 -

Borgerhout ... - 78 -

Deurne ... - 79 -

Ekeren ... - 79 -

Hoboken ... - 79 -

Merksem ... - 80 -

Wilrijk ... - 80 -

(6)

Voorwoord

Bij de start van de nieuwe legislatuur ambieerde het stadsbestuur om Antwerpen als cultuurhoofdstad van Vlaanderen te profileren. Ook in de districten en de wijken is deze ambitie voelbaar, en 2020 laat zich aankondigen als een jaar waarin dit zich in de praktijk zal vertalen. De cultuurteams in ieder district brengen hiervoor wederom de cultuurcentra, culturele ontmoetingscentra en openbare bibliotheken in stelling om een bruisend stadsleven op maat van de Antwerpenaar te waarborgen. Zo brengt het lokaal cultuurbeleid de inwoners van de verschillende wijken, de districten en de stad samen: ontmoeting is de rode draad, cultuur het bindmiddel.

Bij het uitwerken van de acties vertrekken alle cultuurteams van dezelfde uitgangspunten. Ieder team stelt een cultuuraanbod voor dat leidt tot inspireren, participeren en co-creatie. De klant centraal stellen, oog hebben voor het bereik van alle doelgroepen, samenwerken met partners, verenigingen of buurtbewoners,…

het behoort allemaal tot het DNA van het lokaal cultuurbeleid. Bovendien delen alle medewerkers dezelfde waarden: klantenintimiteit, kwaliteit, betrokkenheid, samenwerken, creativiteit, fierheid en gelijke kansen.

Bij het vormgeven en uitvoeren van deze acties kunnen de cultuurteams blijven rekenen op de ondersteuning van de centrale staf, onder meer op het vlak van HR, patrimonium, financiën, communicatie en het beheer van de collectie van de openbare bibliotheken. Bovendien versterken we de centrale ondersteuning van de bibliotheken dankzij de opmaak en uitvoering van een beleidsplan, de uitvoering van het actieplan leesbevordering, de verdere uitrol van de vernieuwde scholenwerking,…

Wat dit het komende jaar in de praktijk betekent, kan u lezen in dit actieplan.

Veel leesplezier!

Werkten mee aan dit actieplan:

Wim Van Damme, Ann Kaethoven, Evie Van Den Brande, Kim Nivette, Jirka Nelen, Inge Callot, Stephane Volckaerts, Koen Jacobs, Filip Martens, Bieke D’Exelle, Mieke Van Geel, Martijn Gys, Alexandra Muylaert, Karen Milants, Malikka Bouaissa, Els Wyninckx, Sophie D’Hollander, Liesbet Laureyssens, Marijke Sanctorum, Heleen Vanden Bergh, Elisabeth Grillet, Gerard Keymeulen, Lieve Petit, Kristof Wouters, Annemie Van Elsacker, Dave Van Gestel, Christel Kumpen, Geert Gielis, Sophie Goyvaerts, Krien Mohr, Helga Allaert, Steven van Goethem, Tinne Derkinderen, An Roels, Astrid Thoné, Inne Peeters, Ben Duchateau, Anke Van Bockstaele, Danielle Dierckx, Ruth Van Reusel, Wiete Andrasch, Evi Verrijcken, Femke Vanpoucke, Stefan Gevaerts, Mai Matthé, Filip Baeyens, Mark Bogaert, Eva Staes, Jan Pandelaers, Elke Van Espen, Dries De Meester, Stijn Van Bouwel, Jan De Vocht, Gunter Lots, Dirk Wyns, Ken Van Rompaey, Kristof Vermeiren, Jan Didelez, Katia Nauwelaerts, Vonneke Groeneveldt, Max Temmerman, Birgit Vanackere, Kristof Vancraybex & Inge Ceuppens

(7)

Hardware

Human Resources

In 2020 is het onze ambitie om een werkbaar organogram uit te tekenen voor Cultuur. We hebben hierbij oog voor de specifieke noden van de districten binnen lokaal cultuurbeleid. We zetten verder in om vlotte samenwerkingsmodellen te bewerkstelligen waarbij de leidinggevenden als HR-partner centraal staan.

We blijven oog hebben voor de verschillende snelheden en specifieke noden van de districten, waarbij flexibele personeelsplanningen en ontwikkeltrajecten op maat nodig zijn.

We bereiden onze leidinggevenden verder voor op de toekomst en laten hen actief nadenken over functies en competentieprofielen. Samen met de bibliothecarissen en projectleiders zetten we mee in op het bibbeleidsplan waarbij we de noden, verandertrajecten,… mee trachten te realiseren en op te nemen in de personeelsplanning.

Samen met de cultuurcoördinatoren wordt de personeelsplanning jaarlijks geëvalueerd en bijgestuurd.

Ook in 2020 zetten we verder in op een verhoogde samenwerking met districts- en loketwerking en lokale partners en dragen zo bij aan de realisatie van de gemeenschappelijke visie over lokaal cultuurbeleid: op basis van het beschikbare personeel, de beschikbare middelen en infrastructuur een globaal verhaal uit te schrijven, waardoor de doelstellingen centraal én op het niveau van het district optimaal gerealiseerd worden. De decentralisatie wordt verder vormgegeven en uitgevoerd.

We blijven werken aan de competenties en ontwikkeling van medewerkers via opleidingen, kennisdeling en coaching. Via het strategisch opleidingsplan blijven we de ontwikkelnoden en opleidingsbehoeften in kaart brengen.

Vanuit HR voorzien we maximale ondersteuning voor onze leidinggevenden aan de hand van infosessies, begeleiding, coaching, opleiding en kennisdeling opdat zij zich verder kunnen ontwikkelen in de drie verschillende rollen die aan leidinggevenden werden toegewezen.

(8)

Financiën

In dit deel wordt eerst een overzicht gegeven van de budgetten per operationele doelstelling.

Daarna worden de kosten naar aard verdeeld weergegeven.

Overzicht per operationele doelstelling

Doelstelling Exploitatie Investering

Uitgaven Ontvangsten Uitgaven Ontvangsten

1SBR010101 2.090.234,16 8.500,00

1SBR010102 3.666.521,59 30.000,00

1SBR010103

1SBR010104 132.816,00

1SBR010105 1.093.000,00

1SBR010106 673.937,50

1SBR010107 262.632,71 274.971,00

1SBR010108 27.600,00

1SBR010201 288.859,12 994.826,00

1SBR010202 3.238.125,53 131.100,00 100.000,00

1SBR010203 159.842,46 158.500,00

1SBR010302 52.679,13

1SBR010303 140.000,00

1SBR010304 213.188,00

Totalen 10.806.436,20 1.639.071,00 1.291.826,00 0,00

Overzicht van de uitgaven op exploitatiekredieten

Exploitatie uitgaven: werkingskosten CS STAFDIENST

Beleid overschrijdende werking 5.000,00

Erelonen en studiekosten 10.400,00

Reis- en verblijfskosten en kilometervergoedingen 5.577,24

Algemene werkingskosten 12.012,51

BIBLIOTHEKEN

Collectiekosten 1.970.891,08

Erelonen en honoraria 40.200,00

Huur locaties (Kotter, BIB Maantje) 288.859,12

Werkkledij 15.069,49

Nutsvoorzieningen en onderhoud gebouwen 456.890,68

Receptie- en representatiekosten 41.510,53

CULTUURCENTRA

Nutsvoorzieningen en onderhoud gebouwen 435.814,13

Werkkledij 5.093,46

Receptie- en representatiekosten 5.817,45

(9)

LOKAAL CULTUURBELEID

Schoonmaak gebouwen 1.610.471,52

Onderhoud, herstellingen, externe diensten gebouwen, wettelijke keuringen &

emissiemetingen 534.731,46

Communicatiekosten 398.316,00

Huur locaties 36.298,45

Reis- en verblijfskosten en kilometervergoedingen 4.001,15

Totaal 6.146.653,59

Exploitatie uitgaven: toelagen

Antwerpen Kunstenstad vzw 375.214,41

Centrum voor filmcultuur vzw 21.200,00

Chabad (Huis voor cultuur, welzijn en vorming) vzw 20.000,00

De Reuzen vzw 10.000,00

De Roma vzw 817.000,00

Digipolis 119.988,00

District Antwerpen 120.000,00

District Berchem 27.000,00

District Berendrecht-Zandvliet-Lillo 10.000,00

District Borgerhout 29.000,00

District Deurne 48.900,00

District Ekeren 19.400,00

District Hoboken 23.800,00

District Merksem 27.500,00

District Wilrijk 25.600,00

Fameus vzw 539.231,05

Innovatieprojecten 35.000,00

Leesweb vzw 10.408,00

Lokaal Cultuurbeleid (nog te bepalen) 58.920,00

Lokaal Cultuurbeleid district Antwerpen vzw 406.106,18

Lokaal Cultuurbeleid district Antwerpen vzw 3.000,00

Lokaal Cultuurbeleid district Berchem vzw 145.000,00

Lokaal Cultuurbeleid district Borgerhout vzw 50.600,00

Lokaal Cultuurbeleid district Deurne vzw 145.000,00

Lokaal Cultuurbeleid district Ekeren vzw 120.000,00

Lokaal Cultuurbeleid district Hoboken vzw 120.000,00

Lokaal Cultuurbeleid district Merksem vzw 197.200,00

Lokaal Cultuurbeleid district Wilrijk vzw 145.000,00

Lokaal Fonds voor Vrijetijdsparticipatie 114.525,32

Lokaal Vrijetijdsbeleid Zandvliet-Berendrecht-Lillo 80.000,00

Nog te bepalen 31.097,00

Prospekta vzw 213.188,00

Rataplan vzw 50.000,00

Samen Tegen Armoede-Antwerps Netwerk vzw (STA-AN) 98.402,78

t Werkhuys vzw 220.800,00

Tutti Fratelli vzw 21.800,62

Volkshogeschool Regio Antwerpen - Vormingplus Antwerpen vzw 8.920,25

Werkmmaat vzw 151.581,00

Totaal 4.659.782,61

(10)

Overzicht van de ontvangsten op exploitatiekredieten Exploitatie: ontvangsten BIBLIOTHEKEN

Verkoop, lidgelden, fotokopieën e.d. 1.093.000,00

Toelage Vlaamse gemeenschap: gevangenisbibliotheek 30.000,00

Vergoeding voor Bibnet 140.000,00

CULTUURCENTRA

Verhuringen (inclusief Permeke) 119.000,00

Terugvorderingen kosten nutsvoorziening jeugdcentrum Bouckenborgh 12.100,00 LOKAAL CULTUURBELEID

Participatiedecreet 244.971,00

Totaal 1.639.071,00

Overzicht van de uitgaven op investeringskredieten Investeringen: uitgaven BIBLIOTHEKEN

Meubilair, technisch materiaal, zelfbedieningssysteem, aanpassingswerken e.d. 258.875,52 CULTUURCENTRA

Theater-technisch materiaal, instandhoudings- en aanpassingswerken, renovatie e.d. 311.326,00 LOKAAL CULTUURBELEID

Digitale apparatuur, tablets e.d. 15.500,00

Werken in regie (WIR) 706.124,48

Totaal 1.291.826,00

Infrastructuur

Net zoals vorige jaren wordt er een planning opgesteld op basis van onderstaande prioriteiten:

 Veiligheid – wetgeving – welzijn MW

 Renovatie en/of herinrichtingswerken i.f.v. de werking van de cultuurteams

 Werken i.f.v. planmatig onderhoud

Het uiteindelijke doel is te evolueren naar een infrastructuur die de werking van de cultuurteams ondersteunt, veilig, toegankelijk, in orde met de geldende regelgeving is en die het nodige comfort biedt.

De belangrijkste werken worden vastgelegd in de meerjarenbegroting 2020-2025.

(11)

Dienstverlening

Informatie- en Communicatietechnologie (ICT)

Om het lokaal cultuurbeleid te ondersteunen en de kwaliteit van de dienstverlening te maximaliseren wordt er gerekend op een vooruitstrevende en efficiënte informatie- en communicatietechnologie. Hoewel Digipolis continu investeert in vervanging en opwaardering van de bestaande infrastructuur en standaardtoepassingen, voorziet het lokaal cultuurbeleid zelf ook extra middelen voor het onderhoud en versiebeheer van de bedrijfskritische toepassingen zoals de zelfuitleeninstallaties in de bibliotheken, de websites van de cultuurcentra en de module voor inschrijvingen op activiteiten.

Er wordt verder gewerkt aan de implementatie van de toepassing waarmee de huizen van het lokaal cultuurbeleid hun zalen ter beschikking kunnen stellen. In 2020 wordt het mogelijk om een zaalreservering online aan te vragen.

We werken initiatieven uit om processen die nu nog aan de balies van de bibliotheken moeten worden uitgevoerd, zoveel mogelijk door klanten zelf te laten uitvoeren. Daarvoor wordt niet alleen gekeken naar de mogelijkheden van de smartphone, maar ook of dit mogelijk is door middel van flexibel instelbare kiosken of door intermediairs buiten de bibliotheek.

Door een vertraging in de verbouwing van CO Luchtbal zal de bibliotheek die hier gehuisvest is, pas eind 2020 worden uitgerust met zelfuitleen.

In 2020 wordt er gestart met de voorbereiding van de migratie naar het Vlaamse eengemaakt bibliotheeksysteem.

(12)

Communicatie

In 2020 blijft het lokaal cultuurbeleid Antwerpen inzetten op efficiënte en effectieve communicatie op maat van de inwoners van de verschillende districten en (boven)lokale gebruikers van de cultuurcentra, culturele ontmoetingscentra en bibliotheken.

Dit doen we door de stedelijke communicatiestrategie verder te vertalen naar de specifieke context van het lokaal cultuurbeleid. Zo willen we onze klanten niet enkel informeren over het rijke en diverse (boven)lokale culturele aanbod, maar ook uitnodigen om met ons in dialoog te gaan en waar mogelijk een duurzame vertrouwensrelatie op te bouwen. We kiezen met andere woorden expliciet voor ‘klantenintimiteit’ als leidend marketingprincipe in onze werkingen en zetten de gebruiker en zijn beleving en niet het aanbod centraal. Met het SOCRATES-project zetten we samen met Digipolis en enkele externe ICT-partners de eerste stappen richting een ‘gepersonaliseerd cultuuraanbod voor de individuele gebruiker’ door een

‘algoritme van de verwondering’ los te laten op de verschillende datasets die de verschillende cultuurgeledingen en de stad rijk zijn. Samen met de collega’s van (buurt)sport en de A-kaart bekijken we de mogelijkheden van een 360° vrijetijdsprofiel voor de inwoners van Antwerpen.

In praktijk betekent dit dat we kritisch nadenken over de creatieve mix en timing van fysieke en digitale kanalen die we inzetten, zowel in onze reguliere communicatie als bij specifieke (buurt)projecten.

We investeren extra tijd en middelen in onze digitale kanalen (websites, nieuwsbrieven, social media) omdat we op die manier beter kunnen segmenteren, personaliseren en kort op de bal spelen. Bovendien laat het toe om de resultaten van onze communicatie inspanningen beter te meten. In onze communicatie naar moeilijk bereikbare doelgroepen zetten we in op de expertise van onze intermediairs of (wijk)partners.

Inhoudelijk blijven we stedelijk inzetten op klassiekers als de Jeugdboekenmaand, Circus Boelaere, de Digitale Week, de Cultuurmarkt, cultuurcheques voor scholieren en de Voorleesweek. Bovendien leveren we extra inspanningen om het digitale aanbod van de stedelijke bibliotheken te promoten bij de (jonge) Antwerpenaars, initiatieven rond leesbevordering (o.a. Boekstart) verder uit te bouwen, het scholenaanbod via klas-op-stap in de kijker te plaatsen en unieke (wijk)projecten en (her)openingen van de CC’s, CO’s en bibliotheken meer luister te geven (in de pers).

(13)

Collectie

Geef ze niet wat ze willen, geef ze wat ze nooit voor mogelijk hadden gehouden!

Orson WELLES Met betrekking tot de opdracht en de verstrekte dienstverlening is het de bedoeling dat elke gemeente met een openbare bibliotheek de basisvoorziening verzorgt inzake het voorzien van informatie, kennis, cultuur en ontspanning. In het verlengde hiervan vervult de bibliotheek de rol van actieve bemiddelaar aangaande cultuurparticipatie en informatie- en cultuurverspreiding. Deze rolinvulling overstijgt niet alleen de vroegere, eerder beperkte rol als uitleendienst voor literaire en documentaire publicaties, maar verlegt ook duidelijk de cesuur van passief naar actief. In dit opzicht omhelzen bibliotheken vandaag de rol van centrale, druk bezochte en sociale trefpunten binnen de multiculturele samenleving. Onze collectie is een middel, een grondstof om de doelstellingen te realiseren en wordt gedeeld met alle gebruikers.

De collectie is een hybride collectie: ze is zowel fysiek als digitaal. Het zwaartepunt van de collectie blijft in 2020 in essentie fysiek met de diverse soorten materialen die aangeboden worden op het rek. Doch ligt er meer en meer nadruk op de digitale collectie en wordt geëxperimenteerd met verscheidene proefprojecten.

Om maar enkele te benoemen; Dalton Filmstreaming ¹ wordt in 2020 verlengd, na het succes in 2019.

Tevens wordt het online cursussenaanbod ² verder aangeboden en geëvalueerd. In kader van de actieve bemiddeling en digitale ontsluiting van de collectie blijven de bibs ook inzetten op de interactieve activiteiten met tablets. Deze werking wordt centraal ondersteund, geëvalueerd en uitgebreid. Bij gebrek aan een valabel alternatief in vorm van een e-boeken platform zal in 2020 extra worden ingezet op de aanschaf van e-readers en bijhorend het aanbod aan e-boeken.

Bijzondere aandacht behoeft de jeugdcollectie door de toenemende vraag op verscheidene fronten, denkende aan klasbezoeken- en activiteiten, de bibbus-werking en boekenpakketten. In 2020 wordt een verdere uitbreiding van deze collectie voorzien alsook een diepgaandere afstemming met de principes van Leeskracht.

Ook in 2020 blijven we volop inzetten op leesplezier en de ontdekking van interessante en nieuwe dingen.

Er wordt verder gesleuteld aan het collectiebeleidsplan als hulpmiddel om de collectie te beschrijven en te beoordelen, alsook de visie omtrent de samenstelling en ontsluiting van de achtergrondcollectie. Mogelijke synergiën met zowel interne (Letterenhuis, erfgoedbib,…) als externe partners (universiteit, conservatorium,…) worden bekeken. Daarnaast start de verfijning van de collectieprofielen per vestiging, opdat de collectie op het aanbod nog meer beantwoordt aan de lokale noden van de bevolking.

Een efficiënte en vlotte belevering van deze materialen door de achtergrondverwerking is het andere luik van deze dienstverlening. De manier waarop dit tot stand komt in Kotter werden in 2019 geanalyseerd en geoptimaliseerd. In 2020 wordt deze analyse verdergezet en werken we toe naar een nieuwe, meer kostenbewuste locatie. Op deze locatie aangekomen, ligt de focus op de dienstverlening.

Kortom, voor digitaal lezen of de geur van papier; de bibliotheek blijft de ideale plek voor het vinden van geschikt leesvoer en beleving leesplezier voor iedereen.

1 https://www.dalton.be/

2 https://www.antwerpen.be/nl/info/5d01f2edd2bc3694e2605252/online-cursussen-via-mijn-bibliotheek

(14)

Participatie

Cultuurparticipatie Kwetsbare Antwerpenaren

Naar aanleiding van het nieuwe bestuursakkoord, de integratie van OCMW en de stad en de decentralisering vrije tijd, stelde stad Antwerpen een visienota vrijetijdsparticipatie op. Hierin worden vier pijlers bekeken: de interne afstemming binnen de stad, de vrijetijdsaanbieders in Antwerpen, de welzijnsorganisaties en de mensen in armoede zelf.

Antwerpen heeft een rijk cultuurleven, een gevarieerd sportaanbod en een bruisende vrijetijdssector.

Ondanks de inspanningen die geleverd worden, stellen we vast dat dit ruime vrijetijdsaanbod nog niet toegankelijk is voor iedereen. Het doel van het lokale netwerk is mensen in armoede kansen bieden, zodat ze kunnen groeien in hun zelfstandige maatschappelijke participatie. Iedereen heeft recht op culturele en maatschappelijke ontplooiing. Deelnemen aan vrije tijd geeft kansen tot ontmoeten, draagt bij tot het ontwikkelen van individuele vaardigheden en het uitbouwen van duurzame netwerken.

Onder maatschappelijke participatie wordt verstaan: ‘Op een positieve manier deelnemen aan de maatschappij = bijdragen aan de maatschappij’. Om dit doel te bereiken willen wij mensen informeren, toeleiden en begeleiden zodat ze op termijn zelfstandig kunnen deelnemen aan een vrijetijdsaanbod dat toegankelijk is (individueel of in groep). Hierbij zal de focus liggen op het begeleiden van mensen in armoede.

Maatschappelijke participatie is een proces waarbij deelnemen een eerste noodzakelijke voorwaarde is.

Wij vinden het belangrijk om de toeleiding zo breed mogelijk te houden: eigen aanbod van de vrijetijdsdiensten van de stad, aanbod partners waar de stad een convenant mee heeft afgesloten en populair/commercieel aanbod. De georganiseerde toeleidingacties zoals groepsuitstappen en individuele deelname aan populair en commercieel aanbod zullen ‘bewust’ ingezet worden.

We streven naar een gedifferentieerd aanbod en een aanpak aangepast aan de mogelijkheden en de wensen van de klant. We zullen zoveel mogelijk drempels opsporen en wegwerken.

Vanuit organisatieperspectief is het de ambitie om te streven naar een aanbod dat voldoet aan de 7 b’s van het klantenmodel zoals goedgekeurd door het managementteam van de stad Antwerpen in twee fasen:

 Een eerste fase waarbij de bestaande projecten worden verder gezet en tegelijkertijd een participatietraject wordt gelopen met alle betrokken partners en betrokkenen.

→ deze afsprakennota. Tijdspad 2019 tot mei 2021.

 Een tweede fase waarbij de resultaten van het participatietraject vertaald worden in nieuwe doelstellingen/acties → nieuwe afsprakennota die – ondertekend door alle leden van het lokaal netwerk – zal ingediend worden in mei 2021.

(15)

Tijdens de looptijd van de afsprakennota wil het lokale netwerk volgende doelstellingen bereiken om de vrijetijdsparticipatie (cultuur, jeugd, sport) van mensen in armoede te bevorderen:

Doelstelling 1: Zoveel mogelijk mensen in armoede hebben via vrijetijdsparticipatie stappen gezet in hun maatschappelijke participatie

 Actie 1: Teams Vrije Tijd Cultuur, Sport, Jeugd en Vrije Tijd Sociale dienstverlening bemiddelen tussen de vrijetijdsvragen van mensen in armoede en het aanbod.

 Actie 2: De ‘Vrijetijdsloketten’ zijn laagdrempelige ontmoetingsmomenten waar mensen kunnen kennismaken met het vrijetijdsaanbod.

Doelstelling 2: Zoveel mogelijk drempels tot deelname zijn weggewerkt, zowel bij vrijetijdsaanbieders als bij mensen in armoede. We zorgen er voor dat het aanbod financieel laagdrempelig is, mensen in armoede informatie op maat krijgen, er voor iedereen aanbod op maat is, het aanbod vlot bereikbaar is en mensen in armoede geen psychologische drempels ervaren bij deelname aan vrijetijdsactiviteiten.

 Actie 1: Het recht op kansentarief wordt geautomatiseerd toegekend op een niet-stigmatiserende manier (via de A-kaart).

 Actie 2: De mogelijkheden van een systeem solidaire kostendeling worden onderzocht.

 Actie 3: Zoveel mogelijk vrijetijdsaanbod heeft een eenvormig kansentarief.

 Actie 4: Verenigingen die werken met mensen in armoede kunnen voor hun vrijetijdsactiviteiten beroep doen op het lokaal fonds vrijetijdsparticipatie.

 Actie 5: Team Vrije Tijd Cultuur, Sport, Jeugd komt via de vrijetijdstoelage van de stad financieel tussen bij deelname van hun klanten aan vrijetijdsactiviteiten.

 Actie 6: Team Vrije Tijd Sociale Dienstverlening komt via de vrijetijdstoelage financieel tussen bij deelname van hun klanten aan vrijetijdsactiviteiten.

 Actie 7: Zoveel mogelijk vrijetijdsaanbod is zo laagdrempelig mogelijk.

 Actie 8: Het Vrijetijdsloket zet in op individuele en begeleide groepsuitstappen.

 Actie 9: Team Vrije Tijd Sociale Dienstverlening zet in op begeleide groepsuitstappen.

Doelstelling 3: Een organisatienetwerk met een eenduidige visie, doelstelling en werking, met het oog op een gelijkaardige dienstverlening naar de klant waar de rollen duidelijk zijn voor iedereen.

 Actie 1: Het lokaal netwerk vrijetijdsparticipatie loopt een participatietraject om de noden en behoeften in Antwerpen te onderzoeken. Dit resulteert in een nieuwe, gedragen afsprakennota vrijetijdsparticipatie in 2021.

 Actie 2: Er worden duidelijke indicatoren opgesteld.

 Actie 3: Om de effecten van de acties te meten, zetten we in op impactmeting

(16)

Cultuurnetwerkers

Voor 2020-2025 zal een nieuw convenant uitgevoerd worden. We zullen de vooropgestelde doelstellingen in het kader van het convenant met het stadsbestuur realiseren:

 De programmatie in elk cultuurhuis wordt verbreed en aangepast naar jongeren, en dit in nauw overleg met de jongeren zelf.

 Verjongen van de bezoekers in elk cultuurhuis.

 Culturele geletterdheid verhogen.

 De cultuurnetwerkers groeien uit tot een startend staflid binnen elk cultuurhuis.

De cultuurnetwerker wordt als volwaardig medewerker beschouwd en is mee het gezicht van het cultuurhuis.

 De cultuurnetwerker gaat op zoek naar talent van jongeren in de wijk en is het gezicht van het cultuurhuis naar jongeren toe. De cultuurnetwerker faciliteert de ontwikkeling van projecten door het organiseren van gerichte activiteiten, waarbij jongeren gemotiveerd worden om hun talenten verder te ontwikkelen.

 De cultuurnetwerker verhoogt de participatie van jongeren aan de activiteiten van het cultuurhuis via publiekswerking.

 De werking die werd geïnitieerd door de cultuurnetwerker wordt duurzaam ingebed in de verdere werking van het cultuurhuis.

Ook voor 2020 zullen de cultuurnetwerkers een grote inbreng hebben in het uitbouwen van een netwerk naar jongeren, scholen, verenigingen, sociale actoren en Antwerpenaren met een migratieachtergrond.

Door de aanwezigheid van een cultuurnetwerker zijn er meer jongeren betrokken in de werking.

De concrete inbreng van de cultuurnetwerkers in elk cultuurcentrum is zeer verschillend. Voor 2020 hebben we 7 cultuurnetwerkers en 1 vrijetijdsbemiddelaar op de volgende locaties: Lokaal Cultuurbeleid Borgerhout, CC Gravenhof, CO NOVA, CO MerksemDok, CC Berchem, Arenbergschouwburg en nog een te bepalen locatie.

In het kader van het begeleidingstraject van de cultuurnetwerkers zullen er vormingsmomenten georganiseerd worden om de specifieke competenties van de cultuurnetwerkers te versterken.

Volgens de krijtlijnen van het decreet Lokale Diensten Economie zullen drie van de huidige cultuurnetwerkers in 2020 moeten uitstromen naar een tewerkstelling binnen het reguliere arbeidscircuit.

Met Werkmmaat zullen we er alles aan doen dat onze collega’s een job kunnen vinden die aansluit bij hun competenties en talenten. We blijven hierbij ijveren dat de ervaring van deze getalenteerde cultuurnetwerkers ook meegenomen wordt bij interne vacatures binnen de stad Antwerpen. In het nieuwe convenant 2020-2025 is de mogelijke tewerkstelling van de cultuurnetwerkers binnen de stad Antwerpen uitdrukkelijk opgenomen.

(17)

Leesbevordering & taalontwikkeling

Lokaal cultuurbeleid streeft naar PLEZIER IN LEZEN voor elke Antwerpenaar die ermee zijn/haar wereld vergroot en nieuwe betekenissen en contexten ontdekt.

Dankzij het ‘actieplan leesbevordering’ dragen we ook in 2020 bij aan een sterk en kwaliteitsvol lokaal cultuurbeleid door het uitbouwen en delen van expertise over leesbevordering en leesplezier.

Het actieplan roept op om met de hele sector op een duurzame manier aan leesbevordering te doen.

Leesplezier vormt de rode draad. Beleidsdomeinoverschrijdende samenwerking is de belangrijkste klemtoon. Leesplezier en cross-sectorale samenwerking staan centraal.

Jeugdboekenmaand

De Jeugdboekenmaand is het grootste kinderboekenfestival in Vlaanderen. Iedereen Leest zorgt voor de coördinatie en wil via de Jeugdboekenmaand zoveel mogelijk kinderen en jongeren in contact brengen met goede boeken. Dit sluit volledig aan bij een belangrijke uitdaging van de bibliotheek, nl. kinderen plezier laten ervaren in lezen. Daarnaast biedt het project de kans aan scholen en individuele kinderen en jongeren om de bibliotheek op een positieve manier te leren (her)kennen.

Voor de doelgroep kleuters tot 15 jaar organiseren we een actie per leeftijdscategorie. Doelstellingen voor de inhoudelijke activiteiten: samen leesplezier beleven, leeservaringen uitwisselen en natuurlijk kinderen en jongeren de weg tonen naar de bibliotheek, zowel tijdens de vrije tijd als in klasverband.

In 2020 plannen de Antwerpse bibliotheken en hun (jeugd)partners activiteiten waar (voor)lezen en kunst sterk in de kijker wordt gezet: kinderen ontdekken kunst! Kunstenaars creëren, ze maken iets. Tal van prachtige boeken stimuleren de fantasie van kinderen. Ze zetten hen niet alleen aan tot het zelf maken van kunst, maar dagen hen ook uit om zorgvuldig te kijken en na te denken over kunst.

Voor kinderen uit de 2^de graad basisonderwijs wordt ook dit jaar een creatief doe-boekje gemaakt.

Dit boekje leidt nog steeds toe naar de Antwerpse bibliotheken. Een aantal opdrachten roepen kinderen op om iets te doen in de bib, om actief deel te nemen aan de Antwerpse activiteiten. De boekjes worden verspreid via de BIB-bus en via de bibliotheken.

Ook voor Jeugdboekenmaand 2020 ontwikkelt Iedereen Leest in samenwerking met De Aanstokerij een spel in Bibster. Dit spel wordt ingezet om klasbezoeken vorm te geven en kan ook tijdens de vrije tijd gespeeld worden.

Voor de jongeren komen er opnieuw pop-ups Samenlezen in enkele Antwerpse musea.

(18)

Boekstart

Boekstart is een project van Iedereen Leest in samenwerking met openbare bibliotheken. Boekstart zet in op vroege geletterdheid en op (voor)leesplezier voor de allerjongsten. Via Boekstart willen we 87 % van de Antwerpse baby’s en 83 % van de Antwerpse peuters bereiken.

Deelnemende steden kunnen sinds 1 januari 2018 de Boekstart babypakketten gratis krijgen. De bibliotheek investeert in omkadering en in de aankoop van peuterpakketten. De verdeling gebeurt via de consultatiebureaus van Kind en Gezin.

In functie van Boekstart werden netwerken uitgebouwd met relevante partners en werd vorming voorzien voor alle betrokkenen. Sinds oktober 2018 krijgen baby’s en peuters in heel Antwerpen een baby- of peuterpakket. In alle Antwerpse bibliotheken werden de Boekstarthoeken ingericht.

In de loop van 2020 wordt de samenwerking met de diverse partners verder geoptimaliseerd en organiseren bibliotheken samen met hen activiteiten, zodat de gezinnen hun weg vinden naar de bibliotheek.

In de bibliotheek worden ouders en kinderen warm ontvangen tijdens voorlees- en infomomenten.

Voorleesvrijwilligers kunnen via de bibliotheek deelnemen aan de vorming ‘Interactief voorlezen voor baby’s en peuters’. 18 mei 2019 werd een eerste Boekstartdag georganiseerd in de Antwerpse bibliotheken en op locatie bij de verschillende partners. Het enthousiasme was hartverwarmend. Vanaf zaterdag 20 mei 2020 wordt de Boekstartdag een jaarlijks terugkerend evenement in alle districten.

(19)

Scholenwerking

In april 2019 startte de regisseur scholenwerking met de opdracht om de dienstverlening van de bibliotheken en de noden van de basisscholen maximaal op elkaar af te stemmen. In 2020 werken we de acties van het actieplan Leesbevordering verder uit.

Basisonderwijs

Missie: Alle schoolgaande kinderen in Antwerpen ervaren dagelijks leesplezier! Onze missie staat nog hoger op de agenda van het onderwijs na de alarmerende PIRLS-resultaten ³.

Visie: We stellen ons als een educatieve partner op voor basisscholen. Onze bouwstenen van leesplezier leiden de weg.

Strategie – van uitlenen naar leesplezier: Het pilootproject Leeskracht breidde verder uit in schooljaar 2018-2019 naar andere bibliotheken en scholen. De sterkste principes van Leeskracht integreren we stapsgewijs in al onze bibliotheken en de bibbus. We werken tools uit voor betrouwbare effectmeting en evaluatie en sturen de principes en de uitwerking ervan bij waar nodig.

Leeskrachtprincipes:

 Leerkrachten faciliteren in het creëren van een positief leesklimaat in de klas met:

 dynamische, kwalitatieve en op maat samengestelde klasbibs

 aanmoedigen van kwartierlezen

 uitwisselingen van leesmateriaal en –ervaringen in de bib én in de klas

 Minder maar kwalitatieve bibbezoeken:

 Meer zoektijd zodat kinderen boeken kiezen die ze echt willen lezen

 Deskundige begeleiding van een bibmedewerker

 Inzetten op effectieve leesplezieractiviteiten in de bib

3 Bron: https://www.iedereenleest.be/over-lezen/onderzoek/vlaamse-leerlingen-scoren-minder-goed-op-leesprestaties

(20)

Acties per bouwsteen van leesplezier:

Positief leesklimaat

Bib Klas Thuis

Coaching jeugdteam om de rol van

‘leesambassadeur’ op te nemen:

 traject najaar 2019–begin 2020:

Uitwerking

ontwikkelingsgerichte leesplezieractiviteiten per graad.

 Intervisie en coaching op jeugdteam

 Structurele expertisedeling van leesplezieractiviteiten en jeugdliteratuur

In 2019 werkte we een

takenpakket en profiel uit voor bibliotheekjeugdmedewerker in het kader van de

‘personeelsoefening bibliotheken’.

Invulling van vacatures zullen ook in 2020 aan de hand van dit profiel gebeuren en met advies van een staflid.

Campagne ‘Haal meer uit de bib’

voor leerkrachten. Tips en tricks voor de:

 klasbib

 vrij lezen

 leeservaringen uitwisselen Verderzetting Facebookgroep Leeskracht en kanaal Leeskracht op website stad Antwerpen

In het kader van het project Service Design onderzoeken we welke drempels kinderen en hun ouders ervaren in de toegang tot de bibliotheekcollectie en zoeken we samen naar oplossingen in 2020.

(21)

Collectie

Kwaliteit* Toegang Presentatie*

Inzetten op:

 Speels materiaal om Nederlands aan te leren

 Laagdrempelig Nederlandstalig leesmateriaal

 Collectie die het spreken van de thuistaal verder ontwikkelt

We onderzoeken of een taalpunt Jeugd een antwoord kan bieden.

 We organiseren vanaf schooljaar 2019-2020 langere klasbezoeken én plannen de klasbezoeken ruim op voorhand en bewuster in met behulp van digitale planningstool. Kinderen zullen meer tijd, ruimte én begeleiding krijgen bij het kiezen van materiaal in de bib.

 We sturen de ontwikkelingen van de digitale planningstool (Fenix en Optaplanner) ten dienste van de planning van klasbezoeken en nemen deze verder in gebruik in alle bibliotheken. **

 De campagne ‘Haal meer uit de bib voor leerkrachten’ (voorjaar 2020), zal leerkrachten inspireren om de geleende collectie op te stellen als een klasbib, waardoor kinderen toegang hebben tot een veel ruimere bibcollectie in hun klas.

 In het project Service Design brengen we ook de noden van leerkrachten en leerlingen in het basisonderwijs m.b.t. de toegankelijkheid van de bibliotheekcollectie in kaart en ontwerpen we samen met hen oplossingen.

 In 2020 start de regisseur scholenwerking een kosten-batenanalyse van de verschillende distributiemogelijkheden van collectie naar basisscholen (klasbezoek, bibbus,

boekenpakketten, wisselcollecties in scholen,...)

 In 2019 daalde de gemiddelde levertijd van de boekenpakketten van 22 naar 8 dagen door optimalisaties. In 2020 organiseren we de

samenstelling van de boekenpakketten efficiënter en nog kwaliteitsvoller.

Fysiek:

 meer frontaal

 inzetten op kindvriendelijke en logische opstelling

 dynamische, thematische opstellingen

 onderzoek Taalpunt Jeugd

* Deze acties werden in 2019 niet opgenomen door ziekte van de jeugdcollectievormers. In 2020 nemen we deze acties op met de nieuwe jeugdcollectievormers en regisseur collecties.

** Onder voorbehoud van een gunstige evaluatie, een gunstige kosten-batenanalyse van de nodige aanpassingen, budget en voldoende personeelsuren bij Cultuur om dit op te volgen.

(22)

Voortrekkersrol in Vlaanderen

De regisseur scholenwerking deelde het concept en de ervaringen van pilootproject Leeskracht op ’t Kiel en wisselde hierover van gedachten met Iedereen leest, Vlaamse bibliotheken via de opleiding ‘Bib & School’

van VSPW Gent, leerkrachten via Canon Cultuurcel en de taalbeleidverantwoordelijke van Onderwijsnetwerk.

In 2020 wisselen we structureel ervaringen uit met de bibliotheek van Gent, zij startte leeskracht ook op in een wijkbibliotheek.

Hogescholen

We zetten de bestaande samenwerking met de lerarenopleiding Artesis Plantijn Hogeschool Antwerpen voor de opleiding kleuter- en lager onderwijs verder.

Studenten van het English Program (Erasmusstudenten) van de opleiding Logopedie en Audiologie van Thomas More gaan ook in 2020 meertalig voorlezen in Antwerpse bibliotheken.

We zoeken verder naar samenwerkingen met de buurtwerking en lerarenopleiding van KDG, Onderwijswetenschappen en de Educatieve Master van Universiteit Antwerpen.

(23)

Taalpunten

In 2009 ontwikkelde de Antwerpse bibliotheek een concept voor een dienstverlening voor nieuwkomers, anderstaligen en laaggeletterden: het Taalpunt Nederlands.

Het concept van het Taalpunt Nederlands bestaat uit 3 onderdelen:

1. Een collectie taalleermaterialen: taalcursussen op verschillende niveaus, grammatica en spelling, woorden- en luisterboeken, lees- en infoboekjes en een krant in eenvoudig Nederlands en Vlaamse films. We stelden de collectie samen in samenwerking met Documentatiecentrum Atlas, het expertisecentrum voor NT2-materialen en ontwierpen een nieuwe onderverdeling voor de collectie met verschillende rubrieken met gekleurde iconen en het Taalpuntlogo.

2. Een taallab met verschillende programma's en websites om Nederlands te leren op verschillende niveaus. Hiervoor ontwikkelden we een bureaublad dat nu ook door het Huis van het Nederlands wordt gebruikt. Vrijwilligers begeleiden laaggeschoolde anderstaligen op de taalcomputers van het taallab op enkele halve dagen per week.

3. Samenwerking en projecten met alle mogelijke partners die werken met anderstaligen: dienst inburgering, Atlas, Huis van het Nederlands, CVO, Basiseducatie, OCMW, buurthuizen, conversatiegroepen, buddyorganisaties, enz. We deden schrijf- en poëzieprojecten, film- en toneelvoorstellingen met nabespreking, we hebben samenleesgroepen met anderstaligen, maakten digitale verhalen, deden projecten rond WO I, auteurslezingen, enz.

Stilaan vroegen meerdere bibliotheken uit Vlaanderen om het concept, de lay-out en projecten van het Taalpunt Nederlands te mogen overnemen. Daarom werden het concept en de lay-out van het Taalpunt Nederlands in 2015 officieel gedeponeerd en werd een heel netwerk van Taalpunten in Vlaanderen uitgebouwd.

Geïnteresseerde bibliotheken die mee in zee willen stappen, kunnen een licentieovereenkomst ondertekenen en betalen 100 euro voor de communicatiematerialen (logo, onderverdeling in rubrieken, stickericonen, meertalige affiche en folder, brochure voor NT2-docenten). Er wordt gevraagd in de licentieovereenkomst alvast een collectie aan te bieden. Het taallab en de activiteiten zijn facultatief, afhankelijk van personeel en budget waarover de bib beschikt, of kunnen in een latere fase aangeboden worden.

Als officieel communicatiekanaal gebruiken we de groep ‘Taalpunten Nederlands Netwerk’ op Kenniskantoor om projecten en tips aan elkaar door te geven.

Bibliotheken die aansluiten krijgen toegang tot een OneDrive-databank met allerlei projecten en activiteiten met als bedoeling elkaar te inspireren. We geven hen tips voor hun collectie en de onderverdeling ervan in rubrieken. Daarnaast krijgen ze ook alle nodige communicatiematerialen toegestuurd en een bureaublad met websites op verschillende niveaus om Nederlands te oefenen in het Taallab. Via deze toolkit zijn ze in staat om een Taalpunt Nederlands uit te rollen in hun bibliotheek.

Najaar 2019 zijn er reeds 105 taalpunten in bibliotheken in de verschillende provincies in Vlaanderen aangesloten bij ons netwerk.

Met het Vlaamse Agentschap voor Integratie en Inburgering werd in 2017 een samenwerking opgezet om het netwerk van Taalpunten te ondersteunen.

(24)

In 2019 ging een tweedaagse opleiding door voor het personeel van de Antwerpse bibliotheken over de communicatie met anderstaligen, en een opleiding over de collectiematerialen van het Taalpunt Nederlands.

In BIB Permeke organiseerde het Taalpunt Nederlands een inspiratiedag “Bibliotheken en diversiteit“ voor bibliotheken van de provincie Antwerpen i.s.m. het Agentschap voor Inburgering en Integratie. Het Taalpunt Nederlands en haar projecten werden er uitvoerig voorgesteld.

Ook op de voorstelling van het actieplan leesbevordering voor Stad Antwerpen werden de leesbevorderende projecten van het Taalpunt Nederlands belicht.

In 2020 zal in Gent een inspiratiedag voor Taalpuntbibliotheken in Oost- en West-Vlaanderen doorgaan i.s.m.

het Agentschap voor Integratie en Inburgering.

In Leuven zal een inspiratiedag plaatsvinden voor Taalpuntbibliotheken van de provincie Antwerpen en Vlaams-Brabant met verschillende workshops die de bibs moeten inspireren om activiteiten op te zetten.

Verder zullen verschillende auteurslezingen, vertellingen met Kamishibai, vertoningen van een Vlaamse film met nabespreking en poëziesalons georganiseerd worden in 2020. In de 7 Taalpunten van de Antwerpse bibliotheken worden de samenleesgroepen verder uitgebouwd.

In 2019 ontvingen we een subsidie van het Vlaams Fonds der Letteren waarmee we de samenleesmethode verder ontwikkelden naar laaggeschoolde anderstaligen toe. In de bibliotheek van Geel en in 4 Antwerpse taalpuntbibliotheken werden vrijwilligers opgeleid om samenleesgroepen met laagopgeleide anderstaligen op te starten. We maakten ook een databank met 50 kant-en-klaar pakketjes van teksten en gedichten ter ondersteuning van de vrijwilligers. Deze vrijwilligers kregen ook coaching en intervisies door een experte in Samenlezen.

Voor 2020 ontvingen we opnieuw een leesbevorderingssubsidie van het Vlaams Fonds der Letteren.

Naast Geel en Antwerpen zullen dan ook in de bibliotheek van Herentals samenleesgroepen met kortgeschoolde anderstaligen plaatsvinden. De databank zal verder uitgebouwd worden. Feestelijke afsluitmomenten met auteurs worden voorzien.

(25)

SamenLezen

De enige manier om de wereld te begrijpen, is door een verhaal te vertellen.

Marcel MÖRING SamenLezen is luisteren, genieten, ervaren, herinneren, vertellen, mijmeren,… In een klein groepje lezen we een verhaal en een gedicht. Iemand leest hardop, we verkennen samen de tekst, alle opmerkingen zijn even waardevol. Wat ons met elkaar verbindt is het verhaal, het boek, én het lees- en luisterplezier.

In januari 2013 namen 14 geïnteresseerde cursisten (binnen en buiten de stedelijke context) deel aan de eerste opleiding Shared Reading door The Reader Organisation in Antwerpen. Sindsdien volgden tal van driedaagse basisopleidingen en maandelijkse intervisie- en vormingsmomenten voor nieuwe en ervaren begeleiders.

Eind december 2018 maakten we de balans op en telden een kleine 100 opgeleide samenvoorlezers – ongeveer de helft medewerkers/vrijwilligers – verantwoordelijk voor 45 SamenLeesgroepen in bibliotheken, Woon- en Zorgcentra (WZC), dienstencentra (DC), buurtcentra, scholen en met anderstaligen. Gemiddeld nemen hier een 700-tal mensen per jaar aan deel en dit aantal blijft jaarlijks stijgen.

De Antwerpse begeleiders kunnen gebruik maken van teksten en verslagen in onze specifieke tekstendatabank. Zij laden hier ook hun eigen teksten en verslagen op. Met specifieke aandacht voor bepaalde doelgroepen.

Vanaf 2016 werken we met SamenLeesregisseurs in de districten. Zij leggen contacten met plaatselijke organisaties, scholen enz. en maken keuzes volgens de doelstellingen van het desbetreffende district.

In het ‘actieplan leesbevordering’ 2018 kreeg SamenLezen een prominente rol. Dit is een stimulans en een uitdaging om de komende jaren nog meer mensen in contact te brengen met SamenLezen en het leesplezier te laten proeven.

We werken regelmatig samen met Antwerpen Boekenstad, het Lezerscollectief, Vormingplus Gent, De Dagen, Atlas Antwerpen en AOB Antwerpen, Iedereen Leest, KdG Hogeschool en de Antwerpse musea.

Lopende en toekomstige projecten 2019-2021:

 Driedaagse basisopleiding SamenLezen en 10 intervisiedagen per jaar (280 deelnemers in 2019)

 In juni 2019 brachten we hulde aan Bart Moeyaert met een groot feest inclusief SamenLeesmomenten in bibliotheek Permeke. ‘Bart Moeyaert’-filmpjes ontstonden spontaan in tal van leesgroepen.

 SamenLezen in het Engels. Opleiding Engelstalige begeleiders en SamenLeesmomenten in het Red Star Line museum en Permeke 2019-2020.

 We maken een match tussen SamenLezen en de ‘Toren van babel’ (aug-sept 2019).

(26)

 Tijdens de Week van het Nederlands lezen we op locatie. In 2019 (7-11 oktober) is dit in het Red Star Line museum.

 Jeugdboekenmaand (JBM) 2019-2020: SamenLezen in 16 scholen met 27 groepjes (2019).

We bereiken zo heel wat leerlingen met een laagdrempelig maar erg gewaardeerd leesproject.

In 2020 is het thema kunst. Plan is om met leerlingengroepjes verschillende musea te bezoeken en SamenLezen eventueel te combineren met het bespreken van een specifiek kunstwerk (slow art).

 KdG Hogeschool 2019-2021: SamenLezen trapsgewijs introduceren in het lessenpakket lerarenopleiding Nederlands.

 Tot slot bieden we jaarlijks alle SamenLeesbegeleiders een feestelijke avond met een receptie en een muzikale, historische of literaire happening.

(27)

Ondersteuning vzw’s

De vzw’s lokaal cultuur-/vrijetijdsbeleid kunnen ook in 2019 weer rekenen op centrale ondersteuning:

 Bundelen van de jaarverslagen en actieplannen tot een globaal stedelijk overkoepelend document;

 Organiseren (digitale) zittingen Algemene Vergadering vzw’s (2x per jaar);

 Agenderen steminstructies op de verschillende districtsraden i.f.v de Algemene Vergaderingen;

 Opvolgen vervangingen (vervanging DR-leden voorleggen voor goedkeuring door gemeenteraad) in de RvB’s en updaten ledenlijsten RvB’s vzw’s;

 Agenderen kennisname verslagen AV, jaarverslagen en jaarrekeningen, actieplannen en begrotingen door de gemeenteraad;

 Centrale administratie vzw’s (bv. vernieuwing drankvergunningen en terrastoelatingen)

 Expertise van het centrale team LCB bij uitwerking van projecten;

 Ondersteuning en begeleiding bij de stedelijke processen en procedures;

 …

(28)

Hoofdstuk 1: district Antwerpen

Inleiding

‘Cultuur in district Antwerpen’ is steeds een pleonasme: als centrumdistrict zijn er nergens meer podia, voorstellingen, concerten en evenementen. Maar lokaal cultuurbeleid in dit district staat voor meer én anders: in alle wijken is een aanbod te vinden voor iedereen.

Kinderen kunnen elke vakantie nog steeds op sport- en cultuurweek gaan. Derdegraads scholieren vinden steeds meer hun weg naar cultuur via de cultuur(shock)cheques die we verstrekken. We gaan steeds structureler inzetten op een naschools cultuuraanbod op school. In de vrije tijd kunnen kinderen en jongeren in elk van onze cultureel ontmoetingscentra terecht voor een breed cultureel jeugdaanbod. Tenslotte hebben we ons eigen jongerencollectief, Ruis, dat kunst en cultuur dichter bij jongeren brengt via eigen media en nieuwe hippe initiatieven.

We hebben ook sterkhouders voor àlle leeftijden: in alle wijken gaat Sinjor Circo opnieuw door, gratis én hoogstaand straattheater voor jong en oud. We werken vanaf 2020 een Kunstenfestival van het district uit, dat lokaal talent uit de wijk een podium geeft, in alle disciplines. En, last but not least, we gaan een nieuw festival uit de grond stampen, met ongekende hoogtes: DAKKAN wordt een tweejaarlijks Antwerps dakenfestival waar duurzaamheid, kunst en cultuur hand in hand gaan. Het doel mag duidelijk zijn: geen enkele architect zal nog een gebouw neerzetten of renoveren zonder het dak – als kers op de taart – publiek én artistiek toegankelijk te maken.

2000 Antwerpen Sint-Andries

De voorbije jaren heeft COStA flink geïnvesteerd in een sterk podiumaanbod en laagdrempelige activiteiten voor iedereen. Dat resulteerde opnieuw in mooie jaarcijfers. We gaan uiteraard verder op dit elan, maar durven toch ook de koers wat te wijzigen. Meer dan ooit trekken we onze wijk in om verbinding te zoeken met partners, verenigingen en bewoners waarmee we nu die hechte band nog niet hebben. We gaan stapsgewijs voor duurzame samenwerkingsverbanden. Net als wijzelf, zijn ook actoren als het dienstencentrum, de woonzorgcentra, het CAW, Open School, Dagcentrum De Ridder vragende partij.

Samen met de scholen zoeken we een strategie waar we een meerwaarde kunnen betekenen in hun werking, meer dan onze ‘actieve’ manier van voorstellingen programmeren. Hierin hebben we reeds eerste stappen gezet, en alle partijen zijn het er over eens dat we deze weg verder moeten bewandelen.

Structureel scholenoverleg, i.s.m. Brede school- en leeromgeving, zal ingezet worden om vraag en aanbod op elkaar af te stemmen. Andere spelers binnen de wijk zijn bv. de bewoners van de woonblokken waar we nu volop aan het investeren zijn en trachten een duurzame verbinding mee te maken.

Onze bibliotheekwerking kende het voorbije jaar een kleine make-over. Een deel van de collectie verhuisde naar onze foyer, waardoor de openingsuren en bijhorende dienstverlening exponentieel steeg.

Het optimaliseren van de bibliotheek in St-Andries staat ook in 2020 hoog op de agenda. Er komen heel wat extra klassen bij die met hun kleuters en lagereschoolkinderen gebruik zullen maken van onze collectie, maar ook van de extra omkaderingsactiviteiten die we aanbieden. Deze ambitie kunnen we enkel verwezenlijken mits een vernieuwde dienstverlening.

(29)

Tot slot blijven we inzetten op evenementen in en rond de wijk. Succesnummers als de Jazz Kroegentocht, Sinjor Circo en Exposed Music krijgen gezelschap van de dit jaar opgerichte St-Andriesfeesten, waar er wordt samengewerkt met scholen, lokale horeca, artistieke en stedelijke partners.

2000 Antwerpen Schipperskwartier

De voorbije jaren durfde Het Stadsmagazijn experimenteren met nieuwe projecten, zowel in huis als op locatie. De eerste editie van Sinjor Circo op het Falconplein was een succes. We hopen hier in 2020 een vervolg aan te kunnen breien. De succesvolle concertreeks ‘Bloemen noch kransen’ blijft een vaste plaats krijgen in onze programmatie en ook de Jazz Kroegentocht staat weer op het menu. Naast de goedbezochte foyerconcerten ‘Croque Musique’ zullen we in de zomer opnieuw plaats maken voor ‘Croque Mondial’ op ons terras.

In 2019 werden alle verenigingen uit de wijk in kaart gebracht en bezocht. In december volgt er een netwerkmoment waarop potentiële samenwerkingsverbanden in kaart zullen worden gebracht. We zullen hier in het nieuwe jaar actief mee aan de slag gaan. De kersverse samenwerking met de Koninklijke Academie voor Schone Kunsten zal worden verdergezet. Zij zullen 1 avond per week cursussen blijven geven vanuit ons centrum en zullen ook maandelijks een nieuw kunstwerk tentoonstellen op de “Academy City Wall” in ons onthaal.

In november 2019 starten we een buurtbevraging die de bewoners zal peilen naar hun (culturele) dromen en wensen voor de wijk. Specifieke aandacht gaat hierbij uit naar het luik participatie. We ambiëren om in 2020 minstens twee nieuwe projecten te starten die gegroeid zijn vanuit onze wijkbewoners. We willen hen het mandaat geven om ‘hun’ cultureel ontmoetingscentrum mee te kleuren.

Tot slot zullen de scholen weer centraal staan in onze programmatie. Niet alleen door het aanbieden van schoolvoorstellingen, maar ook door het bieden van ondersteuning op maat (projectdagen, naschools aanbod,…).

2018 Antwerpen

Met de Brasspartij, Kwartier op Stelten en Sinjor Circo worden opnieuw publieksfavorieten in stelling gebracht. Deze brede en feestelijke cultuurevenementen geven een positieve boost aan het samenleven in de wijk. In 2020 wordt dit nog versterkt door bovenlokale initiatieven als de World Choir Games en DAKKAN een buurtgerichte invulling te geven.

Ook de buurtsalons zorgen voor vernieuwing. Afgelopen jaar werd afscheid genomen van buurthuis De Reus, maar dankzij de tomeloze inzet van de bewoners zullen twee nieuwe locaties de deuren openen.

De nieuwe buurthuizen in de Paleisstraat en ’t Groen Kwartier investeren in een kwalitatief cultureel programma en nieuwe ontmoetingskansen voor de bewoners.

De doelgroepenwerking die vorig jaar werd ingezet, wordt verder uitgediept. In samenwerking met centrum Markgrave krijgen mensen met een visuele beperking een zinnenprikkelend concert aangeboden. Bij de daklozenopvang Victor schuiven comedians mee aan tafel. Nadien laten ze de gasten-voor-één-nacht even hun zorgen vergeten met een kleine show.

Wijkbib Brederode pakt uit met een anderstalige collectie voor de Turkse gemeenschap. Op deze manier blijft de Brederodebib zijn rol waarmaken als gezellige ontmoetingsplek voor àlle wijkbewoners.

Twee kunstwerken van Expo 2018 krijgen een definitief karakter en worden vaste ijkpunten in stad en wijk.

(30)

2020 Antwerpen Kiel

De laatste jaren profileert CO Nova zich als bakermat van jong talent. Nieuwe, frisse maar ook grote namen uit de theater- en muziekwereld staan op ons podium. De Closer-concerten met Gregory Frateur zorgen voor een nieuw publiek in ons huis, maar ook buurtbewoners smaken de concerten.

Het vormingsaanbod groeit en ook hier zoeken we naar een diverse mix van vormingen waarmee we een gemengd publiek kunnen bereiken. We gaan in gesprek met groepen die in huis komen (moedergroep Recht-op, tuinvrijwilligers,…) en verenigingen uit de buurt waardoor we met dit aanbod een nieuw publiek bereiken, waaronder mensen uit verschillende (kansen)groepen.

Met theaterwerkplaats Nest wordt een tweede editie van het Theaterlab opgezet en hiermee krijgen jongeren een vaste plek in CO Nova. Ook in de bib blijven we inzetten op jongeren en kinderen.

Met Skilzz vzw wordt er een samenwerking opgezet voor de mediaworkshops. Leeskracht wordt verder uitgerold en extra scholen stappen in dit traject om de kwaliteit van de klasbezoeken te verhogen en het leesplezier te bevorderen.

Er zijn meer en meer kruisbestuivingen tussen CO Nova en de bibliotheek. Via de bibcollectie worden de expo’s van CO Nova in de bibliotheek in de kijker gezet, de boekenkast in CO Nova wordt door een bibmedewerker beheerd waardoor de bib meer aanwezig is in CO Nova. Ook een deel van ons vormingsaanbod gaat door in de bib.

De foyerwerking wordt volledig gedragen door vrijwilligers en is het hart van CO Nova. Het is een ontmoetingsplek voor buurtbewoners, maar vaak ook voor partners uit de wijk.

2020 is ook het jaar van de Olympische spelen en BLOC-BLOK. BLOC-BLOK zet in samenwerking met CO Nova een traject op in de wijk, waarbij we artiesten/projecten uit de wijk (Vaders van ’t Kiel, Verwonderende Voetschrapers, Theaterlab, Amina Belorf,...) een plek kunnen geven in een sociaal artistiek festival.

Tegelijkertijd zet Laika gezelschappen, artiesten en makers uit de Antwerpse theaterscène op dit laagdrempelige festival. Hierdoor is het niet alleen relevant voor de wijk, maar ook voor de spelers die spelen voor een publiek dat niet gewend is om vaak naar theater te gaan. BLOC-BLOK staat garant voor een artistieke én sociale dynamiek in de wijk en in ons huis en geeft ons de mogelijkheid om te bekijken welke initiatieven we verder een plek kunnen geven.

2030 Antwerpen Luchtbal

CO Luchtbal krijgt vanaf 2020 de nieuwe naam BLOC 2030, gekozen door wijkbewoners via een inspraaktraject. We starten het jaar met een grootschalige renovatie van ons gebouw waarbij de nieuwe inrichting de sterk geïntegreerde samenwerking tussen de huispartners verder zal stimuleren. BLOC 2030 transformeert tot een toegankelijk huis dankzij een laagdrempelig geïntegreerd onthaal (cultuur, sport, jeugd), werkplekken in het hart van een gemoderniseerde wijkbibliotheek, een aantrekkelijke foyer en dynamische jeugdzone, en meer ruimte voor lokale verenigingen en partners. Tijdens de verbouwingen gaat onze werking ongestoord verder dankzij sterke partnerschappen. Onze bib krijgt i.s.m. AG Stedelijk Onderwijs een tijdelijke pop-up locatie in wijkschool De Optimist.

We vonden uitwijkpistes voor het cultuur-educatief jeugdprogramma in wijkscholen, podiumaanbod in DC Santiago en de schouwburg, festiviteiten op pleinen en de terreinen van City Pirates, ontmoetingsgerichte werkingen in leegstaande panden van Woonhaven. Ons eigen huis blijft het hart van het aanbod van onze huispartners Buurtsport, JES, Open Inloop Taal (OIT), Webpunt, Huis van het Kind (HvhK) en Youth Zone. Ook blijven we de trekker van het lokale actoren-, jeugd-, en scholenoverleg.