Inleiding
‘Cultuur in district Antwerpen’ is steeds een pleonasme: als centrumdistrict zijn er nergens meer podia, voorstellingen, concerten en evenementen. Maar lokaal cultuurbeleid in dit district staat voor meer én anders: in alle wijken is een aanbod te vinden voor iedereen.
Kinderen kunnen elke vakantie nog steeds op sport- en cultuurweek gaan. Derdegraads scholieren vinden steeds meer hun weg naar cultuur via de cultuur(shock)cheques die we verstrekken. We gaan steeds structureler inzetten op een naschools cultuuraanbod op school. In de vrije tijd kunnen kinderen en jongeren in elk van onze cultureel ontmoetingscentra terecht voor een breed cultureel jeugdaanbod. Tenslotte hebben we ons eigen jongerencollectief, Ruis, dat kunst en cultuur dichter bij jongeren brengt via eigen media en nieuwe hippe initiatieven.
We hebben ook sterkhouders voor àlle leeftijden: in alle wijken gaat Sinjor Circo opnieuw door, gratis én hoogstaand straattheater voor jong en oud. We werken vanaf 2020 een Kunstenfestival van het district uit, dat lokaal talent uit de wijk een podium geeft, in alle disciplines. En, last but not least, we gaan een nieuw festival uit de grond stampen, met ongekende hoogtes: DAKKAN wordt een tweejaarlijks Antwerps dakenfestival waar duurzaamheid, kunst en cultuur hand in hand gaan. Het doel mag duidelijk zijn: geen enkele architect zal nog een gebouw neerzetten of renoveren zonder het dak – als kers op de taart – publiek én artistiek toegankelijk te maken.
2000 Antwerpen Sint-Andries
De voorbije jaren heeft COStA flink geïnvesteerd in een sterk podiumaanbod en laagdrempelige activiteiten voor iedereen. Dat resulteerde opnieuw in mooie jaarcijfers. We gaan uiteraard verder op dit elan, maar durven toch ook de koers wat te wijzigen. Meer dan ooit trekken we onze wijk in om verbinding te zoeken met partners, verenigingen en bewoners waarmee we nu die hechte band nog niet hebben. We gaan stapsgewijs voor duurzame samenwerkingsverbanden. Net als wijzelf, zijn ook actoren als het dienstencentrum, de woonzorgcentra, het CAW, Open School, Dagcentrum De Ridder vragende partij.
Samen met de scholen zoeken we een strategie waar we een meerwaarde kunnen betekenen in hun werking, meer dan onze ‘actieve’ manier van voorstellingen programmeren. Hierin hebben we reeds eerste stappen gezet, en alle partijen zijn het er over eens dat we deze weg verder moeten bewandelen.
Structureel scholenoverleg, i.s.m. Brede school- en leeromgeving, zal ingezet worden om vraag en aanbod op elkaar af te stemmen. Andere spelers binnen de wijk zijn bv. de bewoners van de woonblokken waar we nu volop aan het investeren zijn en trachten een duurzame verbinding mee te maken.
Onze bibliotheekwerking kende het voorbije jaar een kleine make-over. Een deel van de collectie verhuisde naar onze foyer, waardoor de openingsuren en bijhorende dienstverlening exponentieel steeg.
Het optimaliseren van de bibliotheek in St-Andries staat ook in 2020 hoog op de agenda. Er komen heel wat extra klassen bij die met hun kleuters en lagereschoolkinderen gebruik zullen maken van onze collectie, maar ook van de extra omkaderingsactiviteiten die we aanbieden. Deze ambitie kunnen we enkel verwezenlijken mits een vernieuwde dienstverlening.
Tot slot blijven we inzetten op evenementen in en rond de wijk. Succesnummers als de Jazz Kroegentocht, Sinjor Circo en Exposed Music krijgen gezelschap van de dit jaar opgerichte St-Andriesfeesten, waar er wordt samengewerkt met scholen, lokale horeca, artistieke en stedelijke partners.
2000 Antwerpen Schipperskwartier
De voorbije jaren durfde Het Stadsmagazijn experimenteren met nieuwe projecten, zowel in huis als op locatie. De eerste editie van Sinjor Circo op het Falconplein was een succes. We hopen hier in 2020 een vervolg aan te kunnen breien. De succesvolle concertreeks ‘Bloemen noch kransen’ blijft een vaste plaats krijgen in onze programmatie en ook de Jazz Kroegentocht staat weer op het menu. Naast de goedbezochte foyerconcerten ‘Croque Musique’ zullen we in de zomer opnieuw plaats maken voor ‘Croque Mondial’ op ons terras.
In 2019 werden alle verenigingen uit de wijk in kaart gebracht en bezocht. In december volgt er een netwerkmoment waarop potentiële samenwerkingsverbanden in kaart zullen worden gebracht. We zullen hier in het nieuwe jaar actief mee aan de slag gaan. De kersverse samenwerking met de Koninklijke Academie voor Schone Kunsten zal worden verdergezet. Zij zullen 1 avond per week cursussen blijven geven vanuit ons centrum en zullen ook maandelijks een nieuw kunstwerk tentoonstellen op de “Academy City Wall” in ons onthaal.
In november 2019 starten we een buurtbevraging die de bewoners zal peilen naar hun (culturele) dromen en wensen voor de wijk. Specifieke aandacht gaat hierbij uit naar het luik participatie. We ambiëren om in 2020 minstens twee nieuwe projecten te starten die gegroeid zijn vanuit onze wijkbewoners. We willen hen het mandaat geven om ‘hun’ cultureel ontmoetingscentrum mee te kleuren.
Tot slot zullen de scholen weer centraal staan in onze programmatie. Niet alleen door het aanbieden van schoolvoorstellingen, maar ook door het bieden van ondersteuning op maat (projectdagen, naschools aanbod,…).
2018 Antwerpen
Met de Brasspartij, Kwartier op Stelten en Sinjor Circo worden opnieuw publieksfavorieten in stelling gebracht. Deze brede en feestelijke cultuurevenementen geven een positieve boost aan het samenleven in de wijk. In 2020 wordt dit nog versterkt door bovenlokale initiatieven als de World Choir Games en DAKKAN een buurtgerichte invulling te geven.
Ook de buurtsalons zorgen voor vernieuwing. Afgelopen jaar werd afscheid genomen van buurthuis De Reus, maar dankzij de tomeloze inzet van de bewoners zullen twee nieuwe locaties de deuren openen.
De nieuwe buurthuizen in de Paleisstraat en ’t Groen Kwartier investeren in een kwalitatief cultureel programma en nieuwe ontmoetingskansen voor de bewoners.
De doelgroepenwerking die vorig jaar werd ingezet, wordt verder uitgediept. In samenwerking met centrum Markgrave krijgen mensen met een visuele beperking een zinnenprikkelend concert aangeboden. Bij de daklozenopvang Victor schuiven comedians mee aan tafel. Nadien laten ze de gasten-voor-één-nacht even hun zorgen vergeten met een kleine show.
Wijkbib Brederode pakt uit met een anderstalige collectie voor de Turkse gemeenschap. Op deze manier blijft de Brederodebib zijn rol waarmaken als gezellige ontmoetingsplek voor àlle wijkbewoners.
Twee kunstwerken van Expo 2018 krijgen een definitief karakter en worden vaste ijkpunten in stad en wijk.
Lokaal cultuurbeleid Antwerpen: actieplan 2020 - 30 -
2020 Antwerpen Kiel
De laatste jaren profileert CO Nova zich als bakermat van jong talent. Nieuwe, frisse maar ook grote namen uit de theater- en muziekwereld staan op ons podium. De Closer-concerten met Gregory Frateur zorgen voor een nieuw publiek in ons huis, maar ook buurtbewoners smaken de concerten.
Het vormingsaanbod groeit en ook hier zoeken we naar een diverse mix van vormingen waarmee we een gemengd publiek kunnen bereiken. We gaan in gesprek met groepen die in huis komen (moedergroep Recht-op, tuinvrijwilligers,…) en verenigingen uit de buurt waardoor we met dit aanbod een nieuw publiek bereiken, waaronder mensen uit verschillende (kansen)groepen.
Met theaterwerkplaats Nest wordt een tweede editie van het Theaterlab opgezet en hiermee krijgen ontmoetingsplek voor buurtbewoners, maar vaak ook voor partners uit de wijk.
2020 is ook het jaar van de Olympische spelen en BLOC-BLOK. BLOC-BLOK zet in samenwerking met CO Nova een traject op in de wijk, waarbij we artiesten/projecten uit de wijk (Vaders van ’t Kiel, Verwonderende Voetschrapers, Theaterlab, Amina Belorf,...) een plek kunnen geven in een sociaal artistiek festival.
Tegelijkertijd zet Laika gezelschappen, artiesten en makers uit de Antwerpse theaterscène op dit laagdrempelige festival. Hierdoor is het niet alleen relevant voor de wijk, maar ook voor de spelers die spelen voor een publiek dat niet gewend is om vaak naar theater te gaan. BLOC-BLOK staat garant voor een artistieke én sociale dynamiek in de wijk en in ons huis en geeft ons de mogelijkheid om te bekijken welke initiatieven we verder een plek kunnen geven.
2030 Antwerpen Luchtbal
CO Luchtbal krijgt vanaf 2020 de nieuwe naam BLOC 2030, gekozen door wijkbewoners via een inspraaktraject. We starten het jaar met een grootschalige renovatie van ons gebouw waarbij de nieuwe inrichting de sterk geïntegreerde samenwerking tussen de huispartners verder zal stimuleren. BLOC 2030 transformeert tot een toegankelijk huis dankzij een laagdrempelig geïntegreerd onthaal (cultuur, sport, jeugd), werkplekken in het hart van een gemoderniseerde wijkbibliotheek, een aantrekkelijke foyer en dynamische jeugdzone, en meer ruimte voor lokale verenigingen en partners. Tijdens de verbouwingen gaat onze werking ongestoord verder dankzij sterke partnerschappen. Onze bib krijgt i.s.m. AG Stedelijk Onderwijs een tijdelijke pop-up locatie in wijkschool De Optimist.
We vonden uitwijkpistes voor het cultuur-educatief jeugdprogramma in wijkscholen, podiumaanbod in DC Santiago en de schouwburg, festiviteiten op pleinen en de terreinen van City Pirates, ontmoetingsgerichte werkingen in leegstaande panden van Woonhaven. Ons eigen huis blijft het hart van het aanbod van onze huispartners Buurtsport, JES, Open Inloop Taal (OIT), Webpunt, Huis van het Kind (HvhK) en Youth Zone. Ook blijven we de trekker van het lokale actoren-, jeugd-, en scholenoverleg.
BLOC 2030 werkt toe naar een groot openingsfeest in najaar 2020 via sociaal-artistieke trajecten rond street art, fotografie en installatiekunst. Kernwoorden hierbij zijn ‘samenwerking’ en ‘participatie’:
huispartners en wijkbewoners denken en voeren de trajecten gezamenlijk uit. Beide kernwoorden worden in 2020 tevens de hoekstenen van de reguliere werking van BLOC 2030.
Participatie
In 2019 peilden we via een grootschalig inspraakonderzoek naar noden en interesses van wijkbewoners waar we met onze kerntaken gemeenschapsvorming, samen-beleven en cultuur meer op kunnen inspelen.
Deze input vertaalt zich in 2020 in een meer afgestemd aanbod gegroeid vanuit de wijk. Zo maken we werk van een structureel workshopaanbod voor jong en oud met focus op mediawijsheid en cultuureducatie.
We starten een sociaal-artistieke houtatelierwerking voor de moeilijker bereikbare doelgroep van mannelijke wijkbewoners. Een nieuw wijkgericht podiumaanbod combineert ontmoeting en cultuur:
locatievoorstellingen in de bib, try-outs van artists in residence met intensieve lokale publiekswerking, cultuurcafés waarbij geëngageerde bewoners fungeren als klankbordgroep en gastronomisch-culturele evenementen met focus op wereldculturen uit de wijk.
Geïntegreerde samenwerking
BLOC 2030 intensifieert en vernieuwt de reeds aanwezige samenwerkingen met huispartners. Onder de noemer Expeditie Luchtbal organiseren we gezamenlijke infosessies waar wijkbewoners uitleg krijgen over ons aanbod en te weten komen met welke concrete vragen ze bij ons terecht kunnen. Samen met Open Inloop Taal verkennen we de mogelijkheden om taaloefenkansen en talentontwikkeling te combineren tot een workshopaanbod. Met SamenTuinen organiseren we kookworkshops en proeverijen met focus op de wereldkeuken en gezond koken. HvhK wordt de partner bij uitstek voor familiedagen met een cultureel programma, en de verdere uitrol van BoekStart in de bib. Buurtsport en JES versterken het pleinaanbod tijdens festiviteiten zoals Luchtbars Feestweekend, etc. Samen met Webpunt en JES werken we aan een mediawijs workshopaanbod en coderdojo’s in de bib. De wijkafdeling van Academie Ekeren en de bibliotheek bundelen de krachten met het beeldend naschools ‘Kunstenbad’ en activiteiten rond Jeugdboekenmaand.
Onze jeugdcultuurnetwerker werkt met JES en Youth Zone aan een structurele inbedding van het urban aanbod: initiaties in de muziekstudio, workshops, podiumkansen voor jong lokaal talent, urban auteurslezingen in de bib. In najaar 2020 verwelkomen we een nieuwe vaste huispartner: Recht-Op zal samen met BLOC 2030 werken aan de opstart en ondersteuning van een vrijetijdsloket en bijhorende vrijwilligerswerking. Deze samenwerking zal een noodzakelijke hefboom betekenen voor de bevordering van cultuur- en vrijetijdsparticipatie en een versterking van ons publieksbereik.
Sterkhouders
In 2020 blijven we naast bovenstaande vernieuwingen inzetten op onze sterkhouders, zoals een cultuur-educatief jeugdaanbod (theater-, dans-, en circuslessen), een cultureel programma (exclusieve try-outs, Wintermagie, schoolvoorstellingen, wijkgericht podiumaanbod in de nieuwe foyer), festiviteiten (Luchtbars, Oogstfeest, Feestweekend) en ontmoetingsgerichte activiteiten (vrouwenwerking Mama Mundi, mannenwerking houtateliers).
Lokaal cultuurbeleid Antwerpen: actieplan 2020 - 32 -
2050 Antwerpen Linkeroever
Bibliotheek Elsschot – gelegen in het midden van de wijk Europark – vormt het kloppende hart en uitvalsbasis van de stedelijke cultuurwerking op Linkeroever.
De werking van Elsschot zet in 2020 in op buurtparticipatie, laagdrempelige activiteiten, mediawijsheid en samenwerking met partners. Met de 12de editie van familie-evenement Vliegerhappening, de jaarlijkse karavaan van Muziek in de Wijk, Sinjor Circo en de Nazomermarkt heeft Elsschot weer enkele grote openluchtevenementen op het programma staan. De Opendeurdag in april vormt een staalkaart van waar Elsschot voor staat, met een door de buurt georganiseerd taartenbuffet, muziek, theater en mediawijze workshops voor de kinderen.
Samenwerkingen met scholen worden voor Elsschot steeds belangrijker. Dit gebeurt onder andere door het programmeren van laagdrempelige, kwalitatieve schoolvoorstellingen. Dit aanbod groeit jaar na jaar steeds meer aan. Het muziekintroductieproject OpMaatOrkest bij School aan de Stroom – in samenwerking met Antwerp Symphony Orchestra – wordt verdergezet.
Een overeenkomst met jeugdhuis Formaat garandeert een degelijk cultureel aanbod voor kinderen en jongeren, onder meer tijdens de sport- en cultuurweken. In 2020 werkt Elsschot ook met Formaat samen voor het voorzien van een duurzaam creatief project met wekelijkse ateliers, geleid door de workshopgevers van Das Kunst.
Dat Elsschot in talentontwikkeling bij de jeugd investeert, blijkt ook uit de opstart van een mediawijsheidstraject voor jongeren van 12 tot 15 jaar, d.m.v. vijf workshops in het begin van het jaar, en een vijfdaagse in de paasvakantie. Hiervoor wordt samengewerkt met Skillz, een partner gespecialiseerd in naschoolse opleidingen.
Samen met Open Inloop Taal (team Atlas) werkt Elsschot aan een waardevol aanbod voor anderstaligen.
Dotkom biedt in het Webpunt in de bibliotheek computer, tablet- en smartphone lessen aan.
Senioren en andere buurtbewoners worden verder op hun wenken bediend tijdens de maandelijkse muzikale cultuurcafés in Dienstencentrum Linkeroever. Wekelijkse teken-, schilder- en computerlessen in samenwerking met het dienstencentrum zorgen ervoor dat ouderen zich in Elsschot in hun interesses kunnen bekwamen.
Enkele zorgvuldig gekozen voorstellingen en lezingen zorgen ervoor dat ook theater-, muziek- en comedyliefhebbers in Elsschot op regelmatige basis hun gading vinden. Dit aanbod is steeds laagdrempelig genoeg om een breed publiek aan te spreken.
2060 Antwerpen Noord
Oude Badhuis
2020 wordt een jaar waar het Oude Badhuis nog meer focust op de buurt en op goede samenwerkingsverbanden. Lokale sterkhouders zijn Kaas en Wijn-avonden, Culinaire Tours, de Nieuwjaarsbrunch, Koffe mé Koekskes,….
De lopende vormingsprojecten zoals Taal en Meer en Kidshouse zetten we verder. We proberen er zowel nieuwe vrijwilligers als nieuwe deelnemers voor warm te maken. Daarnaast focussen we nog meer op projecten in de wijk, in nauwe samenwerking met de AP en KdG hogescholen. Hierdoor kunnen we onze actieradius vergroten en zo ook meer mensen uit 2060 bereiken.
Kinderen blijven een prioriteit in onze werking. We laten ze op een laagdrempelige manier proeven van cultuur door schoolvoorstellingen, Kidshouse of Pleinplezier. Daarnaast proberen we met verschillende partners uit de buurt de ouders te sensibiliseren om een zinvolle vrijetijdsbesteding voor hun kinderen te vinden. Dit realiseren we via de Speelkaravaan On Tour en het project Kinderen Eerst, waar we met zowel scholen als verschillende partners (Huis van het Kind, Schoolbrug, Jeugddienst, brede leeromgeving, BuurtSport,…) rond de thema’s vrije tijd, taal en gezondheid werken.
Permeke
In 2020 bestaat Permeke 15 jaar.
Na 15 jaar maakt Permeke de balans op als hoofdbibliotheek van Antwerpen.
In 2019 heeft Permeke een groot gebruikersonderzoek gehouden als voorbereiding van het masterplan 2020. Deze conclusies zijn de basis voor de opmaak van het nieuwe masterplan Permeke op te leveren in 2020. Het masterplan moet een nieuwe boost geven aan de hoofdbibliotheek van de stad Antwerpen en focust daarnaast op zijn culturele en sociale rol in de wijk.
In 2020 wordt de samenwerking met CO Oude Badhuis als stedelijke partner verder uitgediept, om een meer geïntegreerde culturele werking tussen beide huizen te verzekeren, zodat de wijk 2060 nog beter bediend wordt. In 2020 gaan we in het kader hiervan een structurele samenwerking verankeren in beide huizen.
Huidige samenwerkingsprojecten: Sinjor Circo, samenwerking met de AP Hogeschool, de scholenwerking, de bibkast,…
Voor de buurtwerking werkt Permeke opnieuw samen met Buurthuis de Buurt als externe partner en met BuurtSport voor de buurtgerichte evenementen. Projecten: Petanque in de zomer, Coninkskinderen, sport op het plein, buitenspeeldag,…
Met huisgenoot StampMedia werken we samen om de Urban bib inhoud te geven, rond maatschappelijke thema’s zoals bv. de dekolonisatie, een jongeren expo, radio Trottoir,…
Met de huizen van het kind (wijkcentrum en de Potgieter) is er een samenwerking om jonge moeders met hun kinderen toe te leiden naar de bibliotheek. Samen met de Huizen van het Kind wordt er voorgelezen (zowel in de huizen als in de bib), worden er babymaterialen (badboekjes, eendjes) ter beschikking gesteld en worden moeders toegeleid naar taalontwikkeling voor zichzelf en hun kinderen.
Met Maxlab - een multidisciplinair virtueel laboratorium van de AP hogeschool - werkt Permeke samen om met buurtscholen door kinderen zelfgemaakte verhalen te vertalen naar een virtuele omgeving.
Met de Karel De Grote hogeschool - vanuit het vak maatschappelijke participaties - ondersteunen de studenten het project SamenLezen met de buurt.
Permeke heeft een nieuwe projectleider digitale geletterdheid en zij zal samen met een aantal partners zoals Atlas, dotkom,… een programma uitwerken om digibeten de apps op hun smartphone correct te leren gebruiken.
Festival Royal is een tweedaags festival voor en met de buurt. In 2020 zal het 15-jarige bestaan van Permeke gevierd worden. We kijken terug op wat Permeke voor de buurt betekend heeft en kijken vooruit met het masterplan, met professionals, medebewoners en buurtbewoners wat Permeke de volgende 15 jaar kan betekenen.
In 2020 focust Permeke op de toekomst via het masterplan Permeke, het nieuwe bibplan en haar rol voor de lokale gemeenschappen. Daarnaast ligt er in 2020 een grote uitdaging om het personeelsbeleid te moderniseren aangepast aan een moderne dienstverlening en aangepast aan de sociale noden van de buurt,
Lokaal cultuurbeleid Antwerpen: actieplan 2020 - 34 -
zonder de competenties te verliezen om een kwalitatieve collectie aan te bieden op een aantrekkelijke manier.
Permeke bouwt bruggen tussen een relevante en kwalitatieve collectie van fictie, non-fictie, strips, muziek en beeld en een actieve beleving van die collectie door:
een inspirerende en wisselende presentatie van de collectie
de leesclub
een breed en uitdagend cultuur programma aan te bieden
in te spelen op de maatschappelijke actualiteit
de buurt en gebruikers te betrekken in de werking