Inleiding
In het kalenderjaar 2020 blijven we verder inzetten op een divers aanbod op verschillende locaties doorheen het district, om zoveel mogelijk bewoners van het district Merksem het hele jaar te bedienen met kwaliteitsvolle culturele initiatieven. Het is en blijft een speerpunt om de Merksemnaar in zijn vrije tijd op ieder moment van het jaar te bedienen. Met een bibliotheek, een cultuurcentrum, een ontmoetingscentrum, een museum, de heemkundige kring en talloze culturele verenigingen heeft Merksem veel te bieden. Daarenboven bestaan er sterke samenwerkingsverbanden met het district, de cultuurraad, de jeugddienst, de sportantenne, het jongerencentrum en verschillende verenigingen. De vzw Lokaal Cultuurbeleid is m.a.w. een instrument waar alle cultuurpartners betrokken zijn. Via deze weg bekomen we een goed geïntegreerde werking op het vlak van cultuur. Het is onze ambitie om onze inwoners beter bekend te maken met het lokaal cultureel aanbod, zodat iedereen doorheen het hele jaar kan genieten van een straf cultuuraanbod dat evenwichtig is uitgebouwd en toegankelijk voor iedereen.
CO Merksemdok
De eerste fase van de restyling van CO Merksemdok werd afgerond in het eerste kwartaal van 2019.
Ondanks de vele problemen die de verbouwingen met zich mee hebben gebracht, is de uitgebreide werking van CO Merksemdok nooit stil gevallen. De vernieuwde bar met toegang tot de zaal, de gemeenschappelijke bureaus, het vernieuwde sanitair en de opgefriste gevel zijn een eerste stap in de goede richting. Het hele team hoopt met vereende krachten de tweede fase in 2020 aan te vatten en hiermee de nodige ‘finishing touch’ te bewerkstelligen die CO Merksemdok meer dan verdient! De input van het team is hierbij noodzakelijk, deze was immers te beperkt in de eerste fase.
De bezettingsgraad was de laatste jaren fors gestegen en is ondanks de verbouwingen stabiel gebleven.
De vernieuwde beschikbare ruimten worden uitgebreid in beslag genomen door zowel eigen gebruik, samenwerkingsverbanden met partners en verhuur. Babylon, Kinderhaven (Familienamiddagen / Vroeg Bewegen Beter Leren / Wilde Raven & Kunstenbad), Mangé Mangé (Volxkeuken / Gezond & Betaalbaar Koken / Soephelden), Blinkenloket en het uitgebreid podiumaanbod (Sterk Onversterkt, muzikale optredens, familievoorstellingen,…) blijven de 5 sterkste pijlers van CO Merksemdok. We kiezen er nog steeds voor om naast ons eigen specifiek & buurtgerichte aanbod ook stevig in te zetten op verhuring (open school, zumba, bodymix, badminton, Arabische les, Spaanse les, bingo, …) en samenwerkingsverbanden met onder andere de Academies, basisschool Luchtballon, KRAS & buurtsport.
De problematiek rond jongeren blijft een hekel thema ondanks de vele inspanningen. Naar aanleiding van de aanslepende problemen heeft CO Merksemdok het initiatief genomen om samen met vele partners uit de buurt een netwerk rond jongeren op te richten. Dit netwerk heeft als eerste stap een dossier bezorgd aan de stad Antwerpen. We hebben met dit dossier een duidelijke schets van de ‘jongerenproblematiek’ in district Merksem en tevens mogelijke oplossingen aangereikt. We kijken er alvast reikhalzend naar uit om in 2020 de eerste middelen ter beschikking te krijgen, zodanig dat we meer structureel kunnen samenwerken rond de kinderen en jongeren uit district Merksem (en meer bepaald de wijk Oud-Merksem). Ons netwerk wil samen met het bestuur verder bouwen aan een district waar kinderen en jongeren graag wonen en waar er voor hen veel te beleven valt.
CO Merksemdok moet een aangename plek blijven waar bezoekers op een positieve manier aan de slag kunnen om hun talent te ontdekken, te ontwikkelen en te tonen. CO Merksemdok moet dé ontmoetingsplaats blijven mét gemeenschapsvormende activiteiten, ten dienste staan van het lokale socio-culturele veld en diepgaander samenwerken met het district. In het aanbod is aandacht voor de verrijking van de Nederlandse taal en de weerspiegeling van de Merksemse diversiteit.
Bibliotheek Park (en Maantje)
De grote uitdagingen van de bibliotheek blijven enerzijds het versterken van de traditionele kernactiviteit – het uitlenen van boeken en andere materialen – en anderzijds het aantrekken van nieuwe doelgroepen door een diversifiëring van het aanbod en de activiteiten. Ondanks de geleverde inspanningen blijven we verder werken aan de ‘restyling’ voor BIB Park. Niet alleen qua infrastructuur, maar ook qua werking heeft bibliotheek Park de ambitie om een voortrekkersrol te spelen in Antwerpen, en bij uitbreiding Vlaanderen.
We willen volop inzetten op BIB Park en bijgevolg BIB Maantje sluiten, aangezien de kosten niet langer opwegen tegen de baten.
De methodiek van zelfontlening moet verder uitgerold worden. Op termijn zorgt de zelfontlening er immers voor dat er ruimte vrijkomt om onze klanten beter te helpen en te inspireren en komt er daarenboven tijd vrij om een deel van het personeel op te leiden tot mediacoach.
Eén van de sterke punten van BIB Park is het muziekaanbod. Dat willen we zo houden, maar we willen ook wat deze collectie betreft, plaats maken voor vernieuwing. Zo willen we de keuze van artiesten, bekende Merksemnaren, klanten en personeelsleden zichtbaar blijven maken. BIB Park wil bovendien inzetten op de hernieuwde vinyl-trend door een kleine vinylcollectie aan te bieden in de bibliotheek. Een kleine, maar interessante collectie met vergeten parels uit de muziekgeschiedenis. Wat collecties betreft willen we extra ruimte creëren voor het aanbod DVD’s. Desondanks de grote concurrentie van Netflix en digitale televisie, blijft de vraag van de klanten nog steeds toenemen. We blijven onze collecties verder promoten via thematische tentoonstellingen, de lezingenreeks ‘Ongehoord!’, de literaire lezingen onder de noemer
‘Lettertypes’ en een leesclub, waarbij de deelnemers vooraf eenzelfde titel lezen en onder leiding van een deskundige samenkomen voor een diepgaande analyse, zowel inhoudelijk als qua vorm.
De jeugdwerking zal een cruciale plaats blijven innemen. We werken intensief samen met de scholen via kwaliteitsvolle rondleidingen en klassikale ontleenmomenten. Daarnaast voorzien we verschillende activiteiten waaraan de allerkleinsten ook buiten de schooluren kunnen deelnemen. De laatste jaren wordt de bibliotheek meer en meer ontdekt door jonge mensen als een ideale plaats om in stilte te studeren.
Ook hier willen we verder op inzetten. In onze almaar drukker wordende samenleving, blijkt de bibliotheek de enige seculiere plek, waar het stil is en waar mensen tot zichzelf kunnen komen en mekaar in alle sereniteit kunnen ontmoeten. Daarnaast zullen we nog meer inzetten op anderstaligen. Zo proberen we toeleiding te voorzien vanuit deelnemers van de Babylonwerking in CO Merksemdok.
De bibliotheek zal in de loop der jaren zo veranderen naar een huis voor burgers waar de focus ligt op taalontwikkeling, leesbevordering, het ontwikkelen van digitale vaardigheden en het bevorderen van geletterdheid. Door in te zetten op programmatie zal ontspanning en ontmoeting centraal staan. We hopen zo een nieuw publiek aan te spreken en extra voorzieningen te creëren voor de huidige bezoekers.
Lokaal cultuurbeleid Antwerpen: actieplan 2019 - 70 -
Cultuur voor iedereen het hele jaar door in héél Merksem
We willen het hele jaar 2020 een kwalitatief divers cultureel aanbod op verschillende locaties doorheen het district bieden aan zoveel mogelijk bewoners van het district Merksem. Cultuur dient meer te zijn dan de optelsom van de geprogrammeerde voorstellingen, net zoals de bibliotheek meer is dan het uitlenen van boeken. Cultuur betekent ook ontmoeting mét gemeenschapsvormende activiteiten. De Merksemnaar moet bovendien de kans krijgen om zich ook op cultureel vlak te ontplooien. Kleinere culturele verenigingen krijgen de aandacht die ze verdienen. Dit gebeurt door lokale projecten te ondersteunen. Verder zetten we de lokale toeristische troeven van ons district in de kijker. In het Groen Hart Merksem en het Fort van Merksem zijn fiets- en wandelroutes te ontdekken. Ook socio-cultureel heeft ons district heel wat te bieden:
het fort, de kasteeltjes, het graf van Herman Wijns, het mineralogisch museum, de kerken,...
Street art maakt volwaardig deel uit van het Merksemse cultuurbeleid en wordt verder gestimuleerd. In 2020 plannen we dan ook een Street art-festival. We laten jongeren en volwassenen cultuur ontdekken door kleine kennismakingsinitiatieven via school of verenigingen. Daarnaast is toeleiding van kansengroepen naar cultuurvoorstellingen waardevol. We kiezen voor een meer doorgedreven samenwerking met onze sociale partners.
De vele wijkgebonden, lokale initiatieven bewijzen het belang dat we hechten aan de buurten en wijken in ons district: in december 2020 plannen we tevens een nieuw Vuurfeest. We kiezen ieder jaar een nieuwe buurt uit waar we de bewoners verwennen met heerlijke verse soep, muziek en een gloedvolle vuuract.
Op zondag 24 mei strijkt het Circusplein neer in Bouckenborghpark. Daar is lekker veel plaats om te ravotten, spelletjes te spelen, te knutselen en gek te doen. We maken er dus een XL-versie van met extra veel acts en speelplezier. Ook Feest in de Tent is sinds 2015 een vaste afspraak in onze jaarwerking.
De formule en locatie blijft echter niet onveranderd. We willen dit evenement laten samenvallen met de start van de zomer (lees: opening van het zomerpark), zodat middelen kunnen worden gebundeld en meer mensen worden bereikt. Door te kiezen voor een centrale, open plek in het district richt het evenement zich expliciet naar alle Merksemnaren. We zetten daarbij steeds meer in op extra randanimatie voor de jongsten.
De Filmstraten worden uitgebreid, zodat nog meer straten en pleinen kunnen gebruik maken van dit geweldige en gemeenschapsvormende initiatief. Muziek in de Wijk staat in Merksem garant voor een uitgelaten zomerse sfeer met klanken uit alle werelddelen, veel lokaal talent, lekkere hapjes, verfrissende drankjes, leuke circusanimatie en randactiviteiten verzorgd door de jeugddienst. Lokaal muzikaal talent en woordkunstenaars krijgen de kans hun muziek en performance aan een zeer divers publiek te tonen.
De keuze van buitenlandse groepen en organisatie ligt in handen van de Zomer van Antwerpen. We willen er echter voor zorgen dat zoveel mogelijk Merksemse verenigingen betrokken worden, deze zondagen mee ondersteunen en op deze manier hun werking bekend maken bij het aanwezige publiek. Het Zomerpark is al enkele zomers dé ontmoetingsplek voor verschillende doelgroepen tijdens de zomervakantie. Als vzw Lokaal Cultuurbeleid Merksem willen we de samenwerking echter herbekijken. De afgelopen jaren hebben we ons steeds geëngageerd om dit financieel, logistiek & technisch te ondersteunen. De vraag dringt zich op of we deze middelen niet op een andere, meer doeltreffendere manier kunnen inzetten.
Vanzelfsprekend is bovenstaande opsomming niet exhaustief: tal van reguliere programmatieonderdelen van pakweg CC Merksem blijven ook volgend jaar behouden. Het publieksbereik in CC Merksem is het hoogste van alle 9 districten. Cijfers zeggen niet alles, maar het mag toch een keertje aangestipt dat op enkele jaren tijd het publieksbereik met de voorstellingen, concerten en activiteiten in de Nieuwdreef spectaculair zijn gestegen. We blijven inzetten op comedy, muziek, theater en familievoorstellingen. We bereiken hiermee niet alleen een bemiddeld, doorsnee publiek. Erg trots zijn we op onze publiekswerking die er bijvoorbeeld in slaagt om – meer dan gemiddeld in de Antwerpse cultuurcentra – een kansarm publiek naar onze werking
toe te leiden. De verkoop van tickets aan een kansentarief ligt in Merksem veruit het hoogst van alle grote schouwburgen van de stad. Het spreekt voor zich dat we deze uitdaging ook in het nieuwe jaar met twee handen aangrijpen: immers, wie ook in de toekomst relevant wil blijven in de stedelijke context zoals we die kennen, kan maar beter nu al ten volle inspelen op een divers publieksbereik.
De vernieuwing van de stoelen in de concertzaal is noodzakelijk in 2020, net zoals de vloerbekleding.
Met het vernieuwen van de stoelen hopen we de capaciteit ook een beetje uit te breiden, zonder in te boeten op comfort voor onze bezoekers.
Erfgoed, een verhaal van Merksem
We zetten ons lokaal erfgoed in de kijker in samenwerking met de Heemkundige Kring. We zorgen ervoor dat de inventaris van ons erfgoed ten allen tijde geactualiseerd is. We maken eigenaars van erfgoed bewust van de cultuurhistorische waarde van hun pand en we zorgen ervoor dat het Merksemse erfgoed verder ontsloten wordt via onder meer de museumapp. Het districtshuis van Merksem onderging in 2018, begin 2019, een grondige renovatie. Er werd bij de renovatie zoveel mogelijk rekening gehouden met het originele ontwerp uit 1969. Waar mogelijk werden de originele elementen terug geplaatst, gerenoveerd of hersteld.
Om dit bijzondere stukje beschermd erfgoed aan het brede publiek te tonen ontsluiten we alle informatie over de unieke elementen van het interieur via een toer in de Antwerp Museum App doorheen het gebouw.
In 2020 willen we tijdens de Erfgoeddag (thema: nachten) de Antwerp Museum App opnieuw onder de aandacht brengen met een uitgebreide fakkeltocht langs onze historische troeven (= erfgoedwandeling 'Op stap met Schippers en Sterren').
Lokaal cultuurbeleid Antwerpen: actieplan 2019 - 72 -