Samen ccBe maken
2020 wordt het jaar waarin we onze schouwburgwerking meer in de verf willen zetten. Die is altijd stevig ontwikkeld geweest, maar werd stilzwijgend als vanzelfsprekend gezien. Dat is ze niet. Zo gaan er in het seizoen 2019-2020 een tiental voorstellingen in ccBe in première. Voorstellingen die ook allemaal gedurende een periode in huis repeteren. Van huisgezelschappen zoals De Kolonie en Kosmonaut (met Sabine Molenaar) over gevestigde waarden zoals Dimitri Leue en Tuning People tot jonge talenten als Berten Vanderbruggen en Sien Vanmaele. De aanwezigheid van huis- en andere gezelschappen: hun repetities, vergaderingen, werklust en creativiteit werkt enerzijds verrijkend, enthousiasmerend en kruisbestuivend voor de collega’s van ccBe en vergt anderzijds de nodige flexibiliteit en inlevingsvermogen.
We steunen deze makers immers in hun creatieproces en zoeken mee naar oplossingen als ze ergens tegen aan lopen. Zij maken van ccBe mee een ankerpunt in het Antwerpse cultuurlandschap. Daarbovenop is er maandelijks eigenlijk een première van ‘Nuff Said, het aparte venster waardoor je in ccBe naar de wereld kan kijken.
ccBe wil een plek zijn waar gezelschappen welkom zijn, een sleutel krijgen en de infrastructuur optimaal benutten. We claimen hun prestaties niet maar willen in 2020 hun aanwezigheid verder omarmen en communicatief meer ondersteunen via social media, website, beelden in huis en printmedia. Bovendien willen we ook andere in ccBe aanwezige artiesten meer opnemen in de programmatie en zo een band smeden die voorbij gaat aan het vrijblijvende programmeren. Zo kregen Cie Noi, Eloi Cyuzuzo Nsanzabandi en For All Queens de afgelopen jaren ruimte om in alle rust te repeteren of workshops te geven en te groeien in ccBe. In 2020 willen we deze en andere gezelschappen in één of andere vorm presenteren, zodat hun aanwezigheid in ccBe zichtbaarder wordt.
Zo’n 50 gezelschappen, organisaties of verenigingen hebben een sleutel van ccBe en komen en gaan op momenten dat wij er wel of niet zijn om te vergaderen, cursussen te geven of repetities te houden. Dat gaat van het Huis van het Kind over Wisper tot Retina Dance Cie. Ook dat vergt flexibiliteit en daarin willen we nog verder gaan. Zo wordt ccBe steeds meer van iedereen en minder van ons alleen. De laatste hand aan de herinrichting van de foyer werd/wordt nog gelegd in het najaar van 2019, waardoor we in 2020 helemaal klaar zijn om het publiek in een aangename foyer te kunnen ontvangen, zowel de jongeren die er hun lunch nuttigen als wachtende ouders of klanten voor en na een voorstelling.
Grote huizen hebben doorgaans een tuin en in de onze trekken we de bovenstaande huisfilosofie door.
De tuin is niet (alleen) van ons maar delen we met bijna 40 gebruikers en vrijwilligers. Die gebruikers beheren een eigen tuintje in de vorm van een bak of zak. Ook andere Berchemnaars vinden vlot hun weg naar de tuin, zeker in de zomermaanden. Voorlopig komen er niet echt initiatieven vanuit de buurt om er ook activiteiten te laten plaatsvinden. De activiteiten die we zelf op woensdagnamiddagen opgezet hebben in samenwerking met Posthof kenden wel succes en verdienen zeker navolging. Sommige van de vrijwilligers zijn vragende partij voor meer dan dat. Dat willen we samen met hen bekijken richting 2020.
Lokaal cultuurbeleid Antwerpen: actieplan 2020 - 36 -
Meer dan een kindervoorstelling
ccBe heeft ook een gevarieerd en kwalitatief podiumaanbod voor kinderen. De focus ligt hierbij in de eerste plaats op Berchemse gezinnen met jonge kinderen. Zij zijn hier welkom om op verkenning te gaan en hun eerste stappen in de kinderkunsten te zetten en deel te nemen aan culturele en creatieve activiteiten.
Met ondersteuning van het district is dit kinderaanbod uitgegroeid tot feestelijke familiedagen. Gezinnen zijn welkom van 14 tot 18 uur voor een namiddaguitstap. Voor en na de kindervoorstelling wordt het publiek uitgenodigd om deel te nemen aan een gevarieerd aanbod van muzische workshops en kinderanimatie. Het randaanbod leunt aan bij de voorstelling en zorgt voor een verrijking van de theaterbeleving. Kinderen kunnen – al dan niet samen met hun ouders – participeren aan het gratis muzisch aanbod. Zo wordt ccBe tijdens een familiedag een gemoedelijke kindvriendelijke ontmoetingsplek voor gezinnen.
Het schoolaanbod van ccBe richt zich in de eerste plaats op de kleuter- en lagere scholen in de buurt.
ccBe wil bijdragen aan de cultuureducatie van de Berchemse schoolkinderen. Cultuurparticipatie in schoolverband is voor veel kinderen het enige moment om hiermee in aanraking te komen en om deze culturele competenties te verwerven. Elke voorstelling biedt vele kansen voor de leerkrachten om hier voor en na verder mee aan de slag te gaan, meestal ondersteund door educatieve mappen van de gezelschappen.
Bij sommige voorstellingen doet zich ook de kans voor om een workshop op klasniveau aan te bieden, georganiseerd vanuit het gezelschap en de kunstenaars. Een workshop(traject) is vaak ook een uitgelezen kans voor een leerkracht en haar leerlingen om zich in een welbepaald muzisch domein te versterken.
Met steun van het district kunnen we deze mogelijkheid aanbieden aan de buurtscholen.
Jongeren en diversiteit
In het voorjaar van 2019 kwam er opnieuw een cultuurnetwerker onze rangen vervoegen. Na een meeloop–
en inwerkperiode begon ze in het najaar eigen activiteiten op te zetten en in 2020 mikken we op meerdere middelbare schoolprojecten, samenwerkingen met o.a. Den Eglantier, Kras en andere partners in Berchem.
Met de scholen in de buurt maken we o.a. afspraken over ruimtegebruik in de middagpauze waarin veel scholieren onderdak zoeken in onze foyer en dat district Berchem in deze nieuwe legislatuur is ingestapt in de cultuur(shock)cheques zal de participatie van Berchemse scholieren aan avondactiviteiten hopelijk nog bevorderen.
Werken aan diversiteit is in Berchem synoniem aan samenwerken. Het heeft weinig of geen zin om als cultuurinstelling louter divers te programmeren en vervolgens te hopen dat het publiek volgt. Dat zal het slechts bij hoge uitzondering doen. Mede daarom maken we in onze programmatie maandelijks plaats voor
‘Nuff Said of staat nog voor we zelf beginnen boeken in het najaar van 2020 MONA Filmfestival al in de agenda. Organisaties die samen met ons aan die publiekswerking en –werving doen.
Onder de noemer 2600 proberen we al enkele jaren een podium te geven aan de verschillende gemeenschappen die Berchem rijk is, met als uitloper het stedelijk festival L’ Afrique c’est chic.
De samenwerking tussen ccBe, De Roma en Arenberg zorgde over heel de stad voor diverse culturele evenementen: literaire happenings, culinaire avonden, film, comedy, fashion, dans en een breed scala aan nieuwe muziek en stijlen. Tal van artiesten gingen op zoek naar de manier waarop hun cultuur en achtergrond hen geïnspireerd had in hun kunst.
Om het festival fris en beheersbaar te houden werd tussen de partners besloten om L’ Afrique c’est chic tweejaarlijks te organiseren. Volgend jaar zal Sub-Sahara-Afrika wel aan bod komen in de derde editie van Black History Month Antwerp. Na de succesvolle vorige edities zal ook maart 2020 in het teken staan van
Afrikaanse geschiedenis en lokale Afro-Amerikaanse en Afro-Europese helden. Het thema wordt ‘Terug naar de wortels van onze gezondheid’ en zal zoals de vorige jaren besproken worden door middel van films, in panelvorm met professoren of andere prominente Afro-Belgische auteurs en gastsprekers.
Het huidige beeld van fanatisme, dreiging en terreur van het Midden-Oosten en Noord-Afrika (MENA) is niet alleen vertekend door wat de media ons vertellen, maar ook door 19de eeuwse oriëntalistische clichés zoals harems, bedoeïenen op kamelen en sensuele fantasieën. De connotatie met dreiging en geweld enerzijds en met exotische fantasieën anderzijds maakt deze regio zo onpopulair in de hedendaagse kunsten. Toerisme en Hollywood hebben deze clichés overgenomen, maar beide imago’s moeten meer genuanceerd worden.
Om dit stereotiepe beeld te doorbreken werken ccBe, De Roma en Arenberg terug samen aan Menaya, een nieuw 10-daags festival waarin de focus ligt op de verrijkende culturele diversiteit in de MENA-regio. Aan de hand van verschillende disciplines wil dit festival een ruimer beeld schetsen van de culturele rijkdom van het Midden-Oosten en Noord-Afrika.
Maar dat is niet alles: Na een jaartje pauze vindt het MONA Filmfestival in 2020 opnieuw plaats in ccBe.
Via films en documentaires uit het Midden-Oosten en Noord-Afrika wil ook MONA bijdragen aan een ruimere kijk en een evenwichtigere beeldvorming over de MENA-regio. We zetten ook de deur open voor een nieuwe Afroblood show en verwelkomen een eerste ballroom van For All Queens.
Oud-Berchem kan je omschrijven als een bazaar op zich. Je vindt er werkelijk alles op een boogscheut van elkaar: een rijk en vers aanbod aan groenten en fruit, specerijen en andere exotische voedingswaren. Dat je tijdens Berchem Bazaar de ‘wereld kan winkelen’ in Berchem is dus niet gelogen. Fotografe Aurélie Geurts dompelde zich het voorbije jaar onder in de straten, sprokkelde verhalen en recepten die ze komend jaar gaat bundelen in een brochure met bijhorende wandeling, waarop je zelf de veelheid aan specialiteiten kan ontdekken.
Senioren
Uiteraard komen ook de senioren aan bod in ccBe; zowel met de verderzetting van een zevental matinees per jaar – waarbij de senioren na afloop bij een gratis tas koffie kunnen bijpraten – als met de filmmatinees die de afgelopen jaren wisselend succesvol bleken. De seniorenraad kan ook terecht in ccBe voor hun vergaderingen en in maart 2020 zal ze er zelf haar seniorendag organiseren. Voor de senioren die minder mobiel zijn, organiseert het district bovendien nog buurtcultuur in de dienstencentra en de woonzorgcentra.
In de bib
Ook in 2020 vinden klassen in de bibliotheek hun tweede thuis. Elk bibbezoek start met een boekenkwartiertje om leerlingen en leerkrachten te inspireren. Bovendien willen we zoveel mogelijk inspelen op projecten en thema’s waar de scholen mee bezig zijn en met de leerkrachten een persoonlijke band opbouwen. De medialabs kennen een groot succes en worden ook in 2020 verdergezet. Nieuw is dat er in De Vertellerij maandelijks een medialab georganiseerd zal worden op woensdagavond, specifiek gericht op tieners. Omdat we merken dat er erg weinig bezoekers komen op woensdag tussen 18 en 20 uur, willen we de bib sluiten om 18 uur om dan specifiek die avond een aanbod te kunnen organiseren voor tieners (waaronder dus een maandelijks medialab).
Dit najaar krijgt De Vertellerij een nieuwe injectie met twee nieuwe collega’s en wordt er werk gemaakt van de voortuin. We hopen zo een mooie doorstart te maken. We willen nog meer inzetten op leesplezier en talentontwikkeling. Kinderen lezen zelf voor, oefenen hun spreekbeurten of maken thematafels. Elke eerste woensdag van de maand houden we mini-ateliers, waarbij kinderen elkaars creativiteit stimuleren.
Lokaal cultuurbeleid Antwerpen: actieplan 2020 - 38 -
De app-o-theek in BIB De Poort op woensdagavond – het digitaal vragenuurtje – kent veel succes en wordt verdergezet in 2020. Alle vragen die binnenkomen worden opgelijst, samen met de antwoorden.
Zo ontstaat er een handig document voor bibmedewerkers, zodat iedereen klanten kan verder helpen met digitale vragen.
Uiteraard blijven we als bibliotheek inzetten op leesplezier. Dit doen we met de gekende activiteiten: de jeugdboekenmaand, Leeslekker, verhalen in alle talen. Onze lezingenreeks Het Wilde Weten wordt verder gezet en aangevuld met een aantal vertelvoorstellingen en auteurslezingen. Voor 2020 hebben we bijvoorbeeld al een voorstelling met schrijfster en buurtbewoonster Kristien Hemmerechts geboekt, waarin ze vertelt uit haar boek ‘Het verdriet van Vlaanderen: ontluisterende getuigenissen’. Het boek en de getuigenissen spelen zich vooral af in Berchem, daar wordt tijdens de voorstelling dan ook de nadruk op gelegd.
Ook blijven we klanten inspireren met lees-, kijk- en luistertips. Dit doen we door thematafels te organiseren en thematische boekenlijsten aan te maken. Er wordt onderzocht of we ‘De kast van …’ nieuw leven inblazen en verderzetten. Samen met de Academie worden in 2020 lezingen of workshops opgezet om de wisselwerking tussen de twee buren te versterken.
Naast de bestaande samenleesgroepen, roepen we er een nieuwe in het leven die focust op jongeren en we organiseren (net als in 2019) tentoonstellingen in het kader van maatschappelijk relevantie thema’s.
Momenteel vormen de bibliotheek en de Academie een collegiale twee–eenheid, maar is er nog weinig doorstroming tussen beide. Wel zoeken de wachtende ouders de bib op of volgen leerlingen van de academie op maandagavond les in de bib. We willen de samenwerking aanhalen door gezamenlijk acties op te zetten die voor beide instellingen relevant zijn, genre lezingen, tentoonstellingen, optredens of workshops en we willen de collectie kunstboeken van de academie ontsluiten in de bib.
In de buurt
Intussen is de cultuurraad van Berchem zichzelf aan het heruitvinden. Vijf enthousiastelingen hielden in 2019 het Cultuurschap Berchem boven het doopvont. Zij hebben een diverse professionele culturele achtergrond. Het schap in Cultuurschap verwijst naar gemeenschap en vakmanschap. Maar ook naar een schap gevuld met cultuur en kunst. In eerste instantie gaat het Cultuurschap zich ontfermen over de cultuursubsidies. Ze wensen tweemaal per jaar een open call te lanceren naar héél Berchem, waarbij iedereen die een idee heeft – hoe pril ook – een project aan hen kan komen voorstellen en zij voorzien dan de nodige begeleiding. De resultaten hiervan zullen pas merkbaar worden in 2020. Gelijklopend hiermee werken we aan een nieuw subsidiereglement voor cultuuractiviteiten dat de nadruk meer legt op het geven van de nodige impulsen aan het cultuurleven dan op het gemeenschapsvormende aspect dat zijn plek vindt bij Berchem buurt (voorheen Stadsmakers).
In 2020 willen we in Berchem starten met een vrijetijdsloket. Een laagdrempelig ontmoetingsmoment voor mensen uit maatschappelijk kwetsbare groepen, waarbij wordt ingezet op het wegwerken van alle drempels die volwaardige participatie aan cultuur, sport of vrije tijd verhinderen. Concreet wil dat zeggen dat we een halve dag in de maand een ontmoetingsmoment organiseren, dat er maandelijks een krantje gemaakt wordt met een beperkt aanbod en dat groepen van mensen samen op stap gaan naar diverse activiteiten.
Dit project kan enkel en alleen gerealiseerd worden indien we met meerdere Berchemse partners zijn en indien we kunnen rekenen op een pool van vrijwilligers. Buurtcentrum Posthof, Buurtsport en de vrijetijdsbemiddelaar hebben reeds toegezegd.
In open lucht
Ook in 2020 breken we graag uit de muren van de stedelijke instellingen. Made in Berchem is een project dat werd opgestart vanuit een vraag van onze cultuurpartners om zichzelf te kunnen presenteren en het brede publiek aan de werking te laten participeren. Een veertigtal creatieve werkplaatsen in de buurt zet zichzelf letterlijk op de kaart: van grote professionele spelers zoals de academie en Extra City kunsthal tot kleine grafische bureaus en startende galeries. Deze plekken zetten op de dezelfde dag de deuren open en laten bezoekers kennismaken met hun werking en activiteiten. We betrekken de deelnemende plekken bij de organisatie en bepalen samen met hen de invulling van de dag, de communicatie en eventuele randactiviteiten. De bijeenkomsten die we hiervoor organiseren zijn tevens een belangrijk ontmoetings- en netwerkmoment, waarbij de verschillende creatieve partners elkaar leren kennen en waar samenwerkingsverbanden kunnen ontstaan.
We stappen af van de jaarlijkse traditie om begin december telkens een erg gelijkaardige winteractiviteit op het plein voor Sint Maria met vuuract te organiseren. Liever willen we inspelen op opportuniteiten die zich programmatorisch of vanuit de buurt voordoen en willen van locatie kunnen wisselen. Zo koppelen we Berchem Schittert eind 2019 aan de locatievoorstelling ‘Zwarte woud forever’ van Suzanne Grotenhuis in de Sint-Hubertuskerk. Wat het in 2020 wordt, kunnen we nu dus nog niet zeggen.
Net als twee jaar geleden sluit ‘Nuff Said haar twaalfde jaar af met een gratis openluchtfestival in het Villegaspark, gelegen in de superdiverse buurt oud-Berchem. Net als vorige keer beschouwen wij dit als ons zomers buurtfeest waarvan we wel het programma in alle vertrouwen in handen van ‘Nuff Said geven.
We richten ons hier - op en naast het podium - op een divers publiek, zowel de maandelijkse bezoekers van
‘Nuff Said als mensen uit de buurt. We willen hier net als twee jaar geleden samenwerken met BAZZZ, JC Den Eglantier, Soulsupply Antwerp en andere partners
Samenwerken doen we ook graag met district Antwerpen in het Groen Kwartier. Officieel district Antwerpen, maar voor veel bewoners een stukje Berchem. Het Groen Kwartier ligt vlak naast Berchem, veel bewoners hebben een nauwe band met Berchem, winkelen, wandelen en toeven in Berchem. Bewoners van het Groen Kwartier stelden ons na het succes van de vorige editie de vraag om samen een tweede festival te organiseren vanwege de mooie ligging van de wijk, met zowel groene plekjes als pleintjes die je hier kan ontdekken en die zich erg goed lenen voor een straattheaterfestival. Verspreid over het park en het middenplein van de nieuwe creatieve hotspot PAKT spelen er dan ook circusacts en straattheater.
We plannen in 2020 een nieuwe kroegentocht met een concert in verschillende Berchemse cafés en een feestelijke afsluiter in ccBe. Met dit evenement willen we de lokale horeca in Berchem op de kaart zetten en mensen plekken/cafés laten leren kennen waar ze anders niet meteen zouden komen. Dit doen we aan de hand van een kwalitatief muziekprogramma. In elk café kan er een ander genre muziek spelen, de muziek wordt gekozen in samenspraak tussen de cafés en ccBe. De afsluiter in ccBe zal een Antwerpse feestband zijn. We werken voor dit evenement dus heel nauw samen met de lokale horeca en trachten bij brouwerij De Koninck een partner en/of sponsor te vinden voor het evenement.
In de Stad
We nemen in 2020 als district ook graag deel aan twee projecten die de districten overschrijden. In 2020 komen de World Choir Games naar Antwerpen en Gent: de Olymische spelen van de koren. Tussen 5 en 15 juli 2020 strijken méér dan 20.000 koorzangers uit meer dan 70 landen neer in de ruime omgeving van Antwerpen en Gent. In het voorjaar van 2020 willen we daar vanuit het district Berchem de nodige aandacht aan besteden. Het Berchems koor Couleur Vocale heeft er al het voortouw in genomen. Het zou erg fijn zijn
Lokaal cultuurbeleid Antwerpen: actieplan 2020 - 40 -
mochten we de krachten kunnen bundelen. De mogelijkheid bestaat bovendien dat de jaarlijkse 11 juli-viering een vriendschapsconcert wordt. Koor & Stem, de overkoepelende organisator, programmeert dan op onze vraag drie buitenlandse koren en wij voegen daar Berchemse muziek aan toe, in welke vorm dan ook.
Daarnaast organiseren we in Antwerpen - in navolging van steden als Amsterdam en Rotterdam - voor de tweede keer een festival op daken. Daarmee willen we daken als stedelijke en groene gebruiksruimte promoten. DAKKAN zorgt in het derde weekend van september 2020 voor cultuur, eten en muziek op de mooiste daken van de stad. In Berchem doen we mee aan dit festival en hiervoor organiseren we alvast een after work concept of een filmvertoning op het dak van Yust.
Street art
Berchem heeft zichzelf in 2019 geprofileerd als Street Art District door het openen van een gedoogzone voor
Berchem heeft zichzelf in 2019 geprofileerd als Street Art District door het openen van een gedoogzone voor