WEEKBLAD VAN DE VOLKSPARTIJ VOOR VRIJHEID EN DEMOCRA Til

VBIJREID ·EN

DEMOCRATIE

Zaterdag 9 februari 1957 - No. 433

Commissie herziening Gemeenteprogram V. V.D. geïnstalleerd

(Zie pag. 8.1

'---"

WEEKBLAD VAN DE VOLKSPARTIJ VOOR VRIJHEID EN DEMOCRA Til

DE STRIJD ^{OM DE} TOP-SALARISSEN

En de- Haagse burg elfJeestersbenoeming M

inister Struycken heeft in de Tweede Kamer

in de slag om de top-salarissen de over- winaing behaald.

De overwinning behaald, ondanks de P.v.d.A.

en dank zij zeker niet in de laatste plaats ... de V.V.D.-woordvoerders Oud en Van Dijk.

,,Wanneer de Regering deze post van 10 miljoen , gulden niet gevoteerd krijgt, zal het haar verder onmogelijk zijn, een verantwoord personeelsbeleid te

·voeren," zo verklaarde minister Struycken.

Dat was geen kleinigheid, deze verklaring, en hij legde haar af namens het Kabinet, waarvan een socialist, dr. Drees, minister-president is en waarin nog vier andere socialisten, onder. wie één als be- windsman van Financiën, zitting hebben.

Maar de heer Blom wist het beter. Niet de leider van de P.v.d.A.-fractie, maar een van háar "back-

~enchers", zoals prof. Oud de heer Blom met een term van het Engelse parlementarisme typeerde, kwam een frontaanval doen, gericht op het hart van het Kabinet.

En zijn amendement was mede-ondertekend door de anders zo gouvernementele heer Tilan)-ls, die de heer Oud eens verweten heeft, dat cieze zo "onvrien- delijk" kan zijn.

* * *

V

lijmsccherp, striemend, tekende onze fractie- voorzitter deze politieke situatie, nadat mr.

Van Dijk in zijn maidenspeech zowel de noodzake- lijke realisering van, als de morele gebondenheid aan, deze reeds twee jaar Óude toezegging aan de hoogste overheidsfunc~ionarissen had aangetoond.

Het prestige van de Regering stond op het spel en dat kon - zoals de heer Oud vaststelde - :11:" niet zo héél veel meer lijden.

Een kat, in het nauw gedreven, maakt rare spron- gen. Zo ook de heer Blom, die aan het einde van het debat, toen hij zag, dat hij toch de kous op de kop zou krijgen, uitriep, dat de V V.D. "natuurlijk" voor de h o ge ambtenaren opkwam, maar over de lagere vrijwel niets gezegd had. ~

Dat was een pertinente onwaarheid en hij werd deswege dan ook scherp door de heren Oud en Van Dijk geïnterrumpeerd.

Immers, bij de replieken had mr. Van Dijk met

~adruk namens de V.V.D.-fractie de wens uitgespro- ken, dat ook voor het lager en middelbaar personeel zo mogelijk op korte termijn voorzieningen zouden worden getroffen en minister Struycken heeft trou- wens ook enige toezeggingen op dit punt gedaan.

Zoals de heer Van Dijk - en met succes - ook gepleit had voor bespoediging van de plannen om ook voor de hogere functies cursorische opleidingen te beginnen, die het elke ambtenaar met voldoende intellectuele capaciteiten en doorzettingsvermogen mogelijk zullen kunnen maken, de hogere sporten van de ambtelijke ladder te bereiken .

. . De heer Blom beweerde dus maar wat en onze parlementaire collega van de "N.R.Crt." schreef in zijn overzicht dan ook terecht, dat deze opmerking van de heer Blom (die er de term "volkspartij" ook nog spottend bijhaalde) "ver lag onder het peil van een redelijke discussie en bovendien feitelijke grond

miste". .

De Partij van de Arbeid heeft in dit debat bepaald g e e n goede beurt gemaakt !

* * *

V

oor het topsalaris-debat verder naar de "Flit- sen van het Binnenhof" verwijzend, willen wij hier thans aandacht wijden aan hetgeen prof. Oud bij hetzelfde begrotingsdebat over Binnenlandse Za- ken heéft gezegd naar aanleiding van de Haagse bu r gemeestersbenoeming.

Onze fractievoorzitter stelde voorop, dat ons stel- sel. waarbij de burgemeesters door de Kreen worden benoemd, eigenlijk een ongelukkig stelsel is, da( o.ok

in geen enkel van de ons omringende d~mocratische

landen aldus bestaat.

Bij onze zuiderburen, de Belgen, is het f o r m e e I wel zo, dat een burgemeester door de Koning wordt benoemd, maar de werkelijkheid is, dat de benoe- mingen geschieden door de gemeenteraad.

Prof. Oud achtte het in de lijn van de plaatselijke zelfstandigheid liggen, dat de vertegenwoordiging van de burgerij haar voorzitter zelf aanwijst.

Tegen de zin van Thorbecke zijn wij grondwette- lijk gebonden. Maar ondanks de centralistische ni- werking uit de bestuursperióde van Koning Willem I, was de gedachtengang in 1848 en ook in 1851, bij de Gemeentewet, deze geweest, dat de burgemeester in de eerste plaats moest worden gezocht in de ge- meente· zelf.

Er was alleen een ontsnappingsformule. Thorbecke formuleerde het als volgt: Als ik in de gemeente met geen mogelijkheid een geschikte figuur kan vinden, dan moet ik buiten de gemeente gaan.

Het stelsel was dus wel duidelijk genoeg, maar daar is men (met uitzondering voor Amsterdam, waar de laatste malen telkens een Amsterdamse fi- gu-ur tot burgemeester is benoemd) volkomen van af geraakt.

* * *

U

iteraard moet men dit zien als een per- s o on 1 ij k e visie van de staatsrechtsgeleer- de Oud op een bepaalde staatsrechtelijke kwestie, n.l.

de procedure der burgemeestersbenoemingen.

Anderen, ook in onze kring, kunnen daar vanzelf.

sprekend een andere visie op hebben, dan wel de praktische bezwaren van een burgemeestersbenoe- ming door de gemeenteraad nog groter achten dan die van de benoeming door de Kroon.

Bij het systeem van thans is echter nog iets anderJ aan de orde, waarbij ieder ongetwijfeld de bezwaren van de heer Oud zal delen. Dat is wat hij in de

Kamer noemde: het politieke touwtrekken in het

Kabinet. ·

Minister Struycken maakte, toen de heer Oud dit zei, een afwerend gebaar, hetgeen onze fractie-voor- zitter aanleiding gaf (onder grote hilariteit in dt!

Kamer) op te merken: de bewindsman is nog maar zo kort minister, dat hij dat blijkbaar nog niet heeft gemerkt!

Zondèr dat wij er bij geweest zijn en weten wat in het Kabinet is gebeurd, is het toch volkomen dui•

delijk, dat in de laatste jaren de burgemeestersbenoe•

mingen hoe langer hoe meer tot een touwtrekkerij zijn geworden, speciaal tussen de twee groten: de K.V.P. en de P.v.d.A. Daardoor duurt het vaak ook zo lang, dat in bestaande vacatures wordt voorzien.

* * *

D

e stelling van de heer ?ud was nu, dat, als het gaat over de benoemmg_ van een burgemees~

ter, men niet moet kijken naar de politieke verhou- dingen in het Kabinet, maar dat men moet kijken, hoe de verhoudingen in de gemeente zelf zijn. Daar•

op moet men afgaan en natuurlijk gaat het er dan om, een geschikte kandidaat te vinden.

Mr. Beernink (C.H.) had een betoog gehouden, dat hierop neerkwam, dat hij wel zo ongeveer de burgemeesterszetel voor een christelijk-historische kandidaat claimde. Dat was natuurlijk volkomen fout, maar a I s het dan ging om het "claimen" van een burgep.1eesterszetel in Den Haag, dan, zo zei de heer Oud heel puntig, claim i k die plaats voor een liberale burgemeester en dan heb ik-nog meer recht van spreken dan de heer Beernink, want de laatste burgemeester van Den Haag, waarmee geen narig- heid is gebeurd, was een liberaal (naar men weet: de voortreffelijke en alom geziene mr. S. J. R. de Mon- chy).

• Op dat ogenblik deed zich nog een pikant inci- (Vervolg op pag. 4) R~Gfi:RINGSD()fi:l.~ BESCH.~RMD

\\I I

^o\ \ l i l \ .\ \ \

\ \ ' I I 11· l

, d

·,tl, \, '''•

\ , \ 1 " ' , , J I \ \ ' , '

TEGEN DE P.v.d.A.

\'RIJHEID EN DEMOCRATIE

Flitsen van Het Binnenhof (I)

overeenkwam met de groepen, waarmee zij qua opleiding overeenkwamen.• Ten- slotte is zij gebracht op een niveau waar- van de regering meende - anders had zij het voorstel niet gedaan - · dat zij

Salarisverhoging hogere ambtenaren· Onze geestverwant mr.

F. G. van Diik pleitte ook voor de lagere ambtenaren· Prof. mr.

P.J. Oud nam de taak van dr. W. Drees over· Zonderlinge situatie

daar thuis hoorde. ·

Van tweeën één: Of deze groep is des- tijds te ver omhoog gebracht en dan zou men kunnen zeggen, dat het hogere per- soneel op het ogenblik nog een nabeta- ling moet hebben van 1953 af, of deze groep is op de juiste wijze ingedeeld en de salarissen zijn op de juiste wijze vast- gesteld. Maar dan is het juist, dat ook deze groep in de verhoging meejeelt met de andere groepen, waarbij zij behoren.

• Oppositie verdedigde het kabinet tegen frontaanval van P.v.d.A.

• De regering moet het salarisbeleid bepalen en niet de heer Blom.

N

a een spannend en ook wel pittig delbat (waartoe vooral prof. Ouä bijdroeg) heeft de Tweed-~ Kamer vorige week vrijdag met 77 tegen 55 stemmen de begrotingspost van f 10 miljoen goed- gekeurd ter verhoging van de salarissen voor de hogere ambtenaren van de rang van referendaris af.

Er was de hele week onzekerheid ge- weest over de uitslag van de stemming.

He'.; zag er naar uit, dat een en¹kelc stem de doorslag zou kunnen geven.

De opkomst van de Kamerleden bij de stemming was daarom zeer groot. Slechts 18 van de 150 leden waren absent. Onze V.V.D.-fractie was volledig aanwezig om vóór te stemmen. Ook de K.V.P. stemde vóór (met uitzondering van de heer Weijters), voorts de Anti-Rev. Partij (met uitzondering van de heer Roosjen), de C.P.N. en vier leden van de C.H.U.

De tegenstemmers waren de leden van de P.v.d.A., de drie ·staatkundig gerefor- meerden, de heren Weijters (K.V.P.) en Roosjen (A.R.) en vijf leden van de C.H.U.: de heren Tilanus, v. d. V\'etering Calmeyer, Van der Mei en jkvr. Wtte- waal van Stoetwegen.

Een amendement van de P.v.d.A., dat o.a. mede was ondertekend door de hee'l"

Tilanus en waarvan de strekkmg was niet alÎe hogere ambtenaren automa- tisch salarisverhoging te geven en de salarispost van f 10 miljoen voorlopig door een memoriepost te vervangen, werd met 76 tegen 57 stemmen ver- worpen. Vóór het amendement stemden P.v.d.A., S.G.P., de K.V.P.'er Weijters en van de C.H.U. de heren Tilanus, v. d.

Wetering, v. Mastri&t. V. d. Mei, cal-

~eyer en jkvr. Wttewaal van Stoet- wegen.

* * *

I

n de voorafgaande discussie had onze geestverwant mr. F. G. van Dijk opgemerkt, dat, indien bij het komendè.

·debat over de financiële toestand zou bliJ'ken, dat ook op de rijksuitgaven be- zuinigd zal moeten worden, dit niet :kan.

g~beuren door op de salariëring zelf te bezu1mgen.

Bezuiniging moet gebeuren door ver- hoging van de efficiency en zo mogelijk door inkrimping van de staatstaak. Het ambtelijke salal"ts mag niet de sluit- post zijn.

De regering heeft besloten de salaris- sen vap. de hogere ambtenaren te ver- hogen. De regering is verantwcordelijk voor dit besluit en dient het uit te voe- ren.

Zij moge juridisch nog niet gebonden zijn tot uitbetaling, maar verwerping of aanneming van de begrotingspo~t doet niets af aan haar morele gebondenheid aan dit verloop. Als zij meent, dat de be- zoldiging van de hogere ambtenaren moet worden verbeterd - en daarmee was de heer Van Dijk het eens - kan zij in dit systeem niet meer terug en ?.al verwerping van deze begrotingspost in feite neerkomen op afkeuring van het regeringsbeleid.

* * *

V

erbetering van de salarissen der hogere ambtenaren kan en moet ook later de middelbare ambtenaren ten goede komen. Juist zij, die energie-k zijn;

zullen de mogelijkheid hebben een ho- gere rang te bereiken en dan is het ze- ker niet ten nadele van hen, dat in die rang een hoger salaris wordt gegeven.

De heer Van Dijk vestigde de aan- dacht op het feit, dat er in de laatste jaren cursussen worden gegeven voor middelbaar en lager personeel om te ko- men tot een opleiding, die hen geschikt maakt in een hogere rang werkzaam te zijn. Daartegenover is de opleiding voor hogere ambtenaren nog niet geëffec- tueerd.

Ik zou er bij de minister op willen aandringen, aldus mr. Van Dij}{, deze opleiding zo spoedig mogelijk in te voe- ren, want langs deze weg zal de moge- lijkheid bestaan, dat jonge ambtenaren, die daartoe de capaciteiten en het door- zettingsvermogen hebben, tot een hogere rang oP'klimmen.

Wat het middelbare en lagere perso- neel betreft merkte de heer Van Dijk op, dat speciaal de allerlaagste salarissen verbetering behoeven. Bovendien is er nog altijd een verschil in beloning tus- sen het bedrijfsleven en deze groep amb- tenaren van 5 à 10 %.

Mr. VAN DIJK salaris mag geen sluitpost zijn e. d. zijn uitstekende middelen om tot een verfijning in de beloning te komeil, maar men moet oppassen, dat het geeil kapstokken worden waaraan men de za-, ken ophangt.

* * *

r.,enslotte sprak de heer Van Dijk nog .I. over de zaak van de leraren en inspecteurs van het onderwijs. De lera- ren zijn van de aanvang af bmten de-.te verhogingsmogelij•kheid gehouden ep. op het laatste moment werden hier de in- specteurs uit geschrápt.

Het is. .onjuist, dat deze groep wordt uitgezonderd. De motivering is, dat in 1953 aan · deze groep een tegemnetko- ming is gegeven. Het is de vraag op wel- . ke basis dat is gebeurd.

Sedert 1948 is door deze groep gestre- den om een beloning te krijgen, die

* • •

M

inister Struycken antwoordde, dat de cursussen voor de hogere bEl- stuursrangen nog dit jaar voor Den Haag en omgeving zullen beginnen. Er wordt naar gestreefd ook elders cursus- sen te openen voor ambtenaren, die in rang . willen opklimmen.

Ten aanzien van de lagere ambtena- ren verklaarde minister Struycken zich bereid in pet Georganiseerd Overleg be- sprekingen te openen over een verder gaande aanpa!;Sing van de lonen in over- heidsdienst bij die in het vrije tu~ilrijf in verschillende stadia.

De eerste stap in die richting zou 'kun- nen zijn het afschaffen van het perio- diekensysteem voor de werklieden-groe- pen, zodat de werklieden op dezelfde leeftijd als in het metaalbedrijf het m;~x!­

mumloon bereiken. Een verdere belang- rijke stap is de invoering van de werk- classificatie met ingang van 1 januari 1958, gepaard gaande met een prestatie- beloning. De werkclassificatie zal het eerst worden ingevoerd bij de dienstvak- ken, waarin het merendeel der laagst- bezoldigden voorkomt.

Door de salarisverhoging voor de ho- gere ambtenaren zullen de verschillen tussen de rangen groter worden. Zodra er financieel .,lucht" komt wil ministe:<- Struycken de verschillen tussen de ran- gen verkleinen, zodat de maxima hoger

!komen te liggen .

Indien de salarisverhoging niet zou worden aangenomen, zou het volger.s de minister niet meer mogelijk zijn van een behoorlijk personèelsbeleid te gewagen.

Hij nam het de woordvoerder van de P.v.d.A., de heer Blom, zeer kwalijk, dat hij in eerste termijn al bij voorbaat hà.d verklaard, dat de P.v.d.A. tegen de sa- larisverhoging zou stemmen. Dat. is een totale afkeuring van het beleid, zoais het met een motie van wantrouwen niët duidelijker gesteld had kunnen worden.

DEZE BURGER ,.,

zou alleen reeds lid van de Tweede Kamer willen zijn om mee te mogen naar Suriname, want dat is een aardig land met aardige mensen, die de hele dag reuze-ruzie maken in de politiek, maar die buiten de politiek de vriendelijkheid zelve zijn.

H.;t is er verrukkelijk warm; soms wel eens een beetje te verrukkelijk, maar 's avonds komt de koelte over de bijna onafzienbaar-brede Suriname- rivier en dan is het gezellig zitten in de mooie sociëteit op het Gouverne- mentsplein.

Zo nu en dan zetten ze er een minister in de gevangenis; er hebben al- maar-door scheuringen plaats in de partijen en dan komen er we.er nieuwe partijen bij; de drie bioscopen van Paramaribo geven spannende films, maar niets is spannender dan het politieke leven. Voor zov~r de warmte het toe- laat en men niet moet bridgen, of tochtjes over de rivieren moet maken, vliegen ze elkaar naar de keel, maar onze parlementariërs moeten daar het wijze hoofd maar koel bij houden; op den duur valt het allemaal best mee en misschien komen zij, net als ik, tot de conclusie dat het helemaal niet gek zou zijn, als zij, in ons parlement, daar althans een beetje levendigheid van zouden overnemen. Al die bezadigde kalmte bij ons is eigenlijk lang zo aar- dig niet.

De dames en heren zullen héél gastvrij worden ontvangen en veel harte- lijkheid ondervinden, want Suriname is een land dat weet wat gastvrijheid is. Zij zullen niets dan aardige en plezierige dingen zien.

Dat is het enige gevaar van zo'n officieel bezozek.

Dat zij van ontvangst naar feestje en van diner naar receptie zullen worden gesleept en niet de gelegenheid zullen krijgen op bun eentje op verkenning te gaan.

Dat moesten zij t6ch maar doen en als zij een goede raad willen aannemen van een argeloos doch welgezind man als deze burger, dan moeten zij eens een uurtje gaan ronddolen in de krottenwijken van Paramaribo en hier en daar eens een praatje gaan maken met een gewoon mannetje en een ano- niem vrouwtje.

Dan h66r je nog eens wat (zoals de man zei, die een klapsigaar aanstak).

]a, ik zou alleen reeds parlementariër willen zijn om de reis naar Suriname mee te maken. Ik ben er twee maal een week geweest en ergens heeft zijn vriendelijkheid en zijn opgewondenheid een stukje van het hart van

t FF.B&UARI 195'7 PAG. Z

M

et de toezeggingen van minister Struycken ten aanzien van de lagere en middelbare ambtenaren was de P.v.d.A. niet tevreden en zij diende mede namens de heer Tilanus een amen- clement in.

Zo stonden de zaken toen fractieleider, prof. mr. P. J.

zich in het debat mengde .

onze Oud.

Hij vond het een zonderlinge si- tuatie, dai de V.V.D. als oppositie- partij de regering moest verdedigen.

Nadat minis'er Struycken beert ver- klaard, dat geen verantwoord per- soneelsbeleid meer is te voeren wan- neer de salarisverhoging wordt ver- worpen, richt de P.v.d.A. een frflnt- aanval op het hart van het llabinet, want het salarisbeleid is kabinet&- beleid.

De machtigste regeringspurtij heeft wantrouwen uitgesproken in het beleid van minister Struycken.

In die omstandigheden valt bei toch wel te verwonderen, dat de mhüs&er- president, dr. Drees, niet achter de regeringstafel zit. Hij zat daar -wel op 11 december om minister H~stra

te steunen, die deze steun echter veel minder nodig had.

De frontaanval op het kabinet wordt gesteund door de heer Tila- nus, de fractieleider van de C.H.U., nadat hij in het hele salarisdebat nog geen woord had gesproken. Hij schaarde zich in deze achter de lei- ding, niet van de heer Burger, de fractieleider van de P.v.d.A., maar van een

Blom.

"backbencher", de heer

MINISTER STRUYCKEN

•.\1

... toezeggingen voor lagere ambtenaren.-·

* * *

I

n deze salariskwestie is het ;>restige van het kabinet in het geding, dat toch al niet veel meer kan lijden. Zo pas heeft de regering van de Stichting van:.

de Arbeid te horen gekregen, naar aan.

leiding van het gevraagde advie10 over de maatregelen voor de landbouw, dat de regering zelf moet regeren en niet de S.E.R. of de Stichting van de Arbeid.

Nog steeds wachten we op de nota over de bestedingsbeperking nadat er eerst sprake van was geweest, dat de Kamerleden voor de bespreking van deze nota het kerstreces zouden moeten on- derbreken. We !kunnen onze werkzaam- heden niet normaal voortzetten, omdat nog steeds . de memorie van antwoord In.

zake het landbouwbeleid niet is versche- nen.

"Met Overzeese Rijksdelen is het net zo", vulde voorzitter Kortenhorst bij in- terruptie aan.

En moet bij dit alles nu ook nog de geschiedenis met de salarissen komen?

vroeg prof. Oud. Men moet zich het ge- zag van de regering eens voorstellen als de Kamer zich achter de heer Blom van de P.v.d.A. zou scharen. Dan :tûu het de heer Blom zijn die het salarir"beletd bepaalt. Wat blijft er dan over van het gezag der regering tegenover de ambte- Hier is inderdaad de noodzaak aanwe-

zig om zo spoedig mogelijk een oplos-

sing te zoeken, want werkclassificatie ^~ naren?

•iï:=::==:=::==:=:=:=:=:=::==:=::==:=:=:=:=:=::==:=::=:==::==:=:=::==::==:siï

<Vervolg op pag. 7, eerste kolom)

VBLT11E1D EN DEMOCIU.TDI

* ^{1UM WEEK to.t WEEK} *

A.R.-aanval op het kabinet

W

ie zou denken, dat na de langdurige kabinets- crisis, de partijen, die tenslotte een kabinet wisten te formeren ook tevreden zijn met dit met zo Teel moeite gewrochte nieuwe kabinet, komt bedro- gen uit. ·

Het is waarlijk nog lang geen botertje tot de boom.

Zo doet dr. Beuins Slot, voorzitter van de Tweede- Kamerfractie van de Anti-Revolutionaire Partij, in het dagblad ,.Trouw" in een hoofdartikel een felle aanval op bet huidige kabinet.

Zo schrijft de heer Beuins Slot o.m.:

"Aan dit kabinet ontbreekt een basis. Dit kabinet heeft in werkelijkheid geen gemeenschappelijk re- geerprogram. Dit kabinet is niet homogeen en daar- om is dit kabinet niet voor zijn taak berekend."

En even verder:

"Het is een droeve vertoning.

D~óJr komt nog bij, dat voorzover er over maat- regelen gesproken /wordt, nog laa~telijk met de Stichting van de Arbeid, er wel sprake is van be- perkingen voor de burgers, maar niet van beperkin- gen voor de overheid.

Waar blijft de bezuiniging op de rijksuitgaven?

Ze is een half jaar geleden in uitzicht gesteld. Maar we hoorden er niets van, tot dilsver.

En de prijzen stijgen maar. En de schatkist is leeg.

En de inflatie staat niet slechts voor de deur, maar is haar werk reeds steelsgewijs begonnen."

Tot zover het. betoog van dr. Bruins Slot in het dagblad "Trouw", waaraan wij eigenlijk n;et veel meer willen toevoegen.

Het is kentekenend voor de verhoudingen in de Anti-Revolutionaire Partij en voor de positie, die de Anti-Revolutionaire ministers in het kabinet in- nemen.

Conservatisme (1)

H

et conservatisme èn in het zakenJfven èn in de politiek, kan soms bedenkelijke vormen aan- nemen. Vaak loopt men niet alleen achter de feiten aan, neen, erger nog, men stelt pogingen in het werk om de klok terug te zetten, hetgeen in het leven nu eenmaal een onmogelijkheid is.

Zo lazen wij in de afgelopen week, dat een hele woonwijk van de eigenaar de aangetekende aan- zegging kreeg, dat de bewoners de huur was opge- ugd.

Deze eigenaar had onlangs een van zijn huurders TOOr het gerecht gedaagd, omdat deze een televisie- antenne op zijn woning had aangebracht. Dit proces werd door de huiseigenaar verloren.

Blijkbaar om deze nederlaag af te reageren, heeft nu de eigenaar het huurcontract met de huurders opgezegd en zijn huurders een nieuwe overeenkomst ter tekening voorgelegd. In deze nieuwe overeen- komst staat o.m. een uitdrukkelijk verbod om een televisie-antenne te plaatsen.

Tevens wordt in dit nieuwe contract de waarborg- som verhoogd, die de huurders dienen te . betalen.

Voorts zijn de nieuwe huurders gehouden om de zegelrechten van het nieuwe contract, waaçom zij niet

hebben gevraagd, te betalen. .

Dat vele huurders inmiddels rechtskundige bij- stand hebben ingeroepen is uiteraard begrijpelijk.

Overigens willen wij niet ingaan op de juridische aspecten van deze vreemde aangelegenheid.

Waar het ons echter wel om te doen is, is de men- taliteit van deze huiseigenaar, die tegen de stroom- versnelling van deze tijd wil oproeien. Tevergeefs, overigens, naar vroeg of laat ongetwijfeld blijken zal.

Conservatisme ( ll)

E

en uitgesproken conservatisme steekt ook de kop op bij onze protestants-christelijke par- tijen met betrekking tot hun houding ten aanzien van de veelbesproken voetbal-pool.

Laten wij meteen vooropstellen, dat wij de bezwa- ren van de protestants-christelijke partijen, alhoewel wij deze niet delen, wel kunnen begrijpen. Maar daarmee is alls dan ook gezegd.

Ook hier weer geldt de regel, dat men niet tegen

een bestaande sterke stroom kan -.proeien. De voet- bal-toto heeft in ons land nu eenmaal een grote populariteit gekregen.

Wij zijn er van overtuigd, dat, indien men over de wenselijkheid van een invoering van een gelegali- seerde voetbal-toto een volksstemming zou houden, hiervoor een zeer grote meerderheid in ons volk zou worden gevonden.

Aldus krijgt men het verschijnsel, dat onze wet- geving achter de feiten aanloopt met het onvermijde- lijke gevolg, dat die wetgeving zich aan de gewijzigde omstandigheden en gewoonten zal dienen aan te passen.

Daarbij komt nog, dat, indien men de voetbal- pools verbiedt, het kansspel zich langs volslagen ille- gale wegen zal gaan bewegen, met alle gevolgen van dien, die ongetwijfeld erger zijn, dan het kwaad, dat men thans '-rdnekkig wil bestrijden.

Ook in dit geval zal vroeg of laat een oplossing worden gevonden, die is aangepast aan gewijzigde omstan'digheden en aan het in dit verband nieuw gegroeide rechtsgevoel.

Dat het huidige kabinet zich reeds van te voren in een bepaald opzicht heeft gebonden tegenover de protestants-christelijke ministers, zou intussen wel eens niet voorziene moeilijkheden kunnen opleveren.

* * *

Nieuwe activiteiten van onze afdelingen ( l)

V

an de afdeling Bilthoven van onze Partij kregen wij deze week een nieuw twee-maan- delijks bulletin toegezonden, dat de naam V.V.D.- Nieuws draagt.

Het is een gestencild mededelingenblad, tot de uitgave waarvan de algemene ledenvergadering van de afdeling Bilthoven heeft besloten, in de verwach- ting, dat dit blad "er toe zou kunnen .bijdragen om de belangstelling van de leden op te wekken en te vergroten voor het werk van de V.V.D. in hun ge- meente en daarmede voor de partij in ruimer ver- band".

Met genoegen maken wij van dit initiatief melding, omdat er uit blijkt, dat de afdeling Bilthoven van onze Partij naar nieuwe wegen heeft gezocht om de band tussen de leden onderling te versterken.

Het kan niet genoeg worden herhaald van welk belang zulk een initiatief is.

Gelukkig staat de afdeling Bilthoven hierin niet alleen en zijn er ook andere afdelingen, die reeds lan- ger op een dergelijke wijze tot een groter organisato-

rische eenheid komen.

Wij noemen daarbij o.m. de afdelingen Den Haag en Zeist, die ons regelmatig door middel van een eigen mededelingenblad op de hoogte houden van de plaatselijke activiteiten.

Zulk een voorbeeld als nu weer door de afdeling Bilthoven gegeven, verdient zeker navolging. Laten ook de andere afdelingen de hoofden eens bij elkaar steken om tot een dergelijke activiteit te geraken. De

resultaten zullen zeker niet uitblijven.

* * *

Nieuwe artiviteiten van onze afdelingen (11)

V

an een ander verheugend initiatief konden wij in ons blad van de vorige week reeds mel- ding maken, te weten, de leerzame nota, die de heer

J.

G. A. van der Sanden, secretaris van de afdeling Hardenberg heeft opgesteld om het afdelingswerk in de Partij te activeren.

Gelijk wij in ons vorig nummer bekend maakten, is deze nota aan verschillende instanties van onze Partij ter kennisname toegezonden. Deze nota echter dient vooral door de afdelingsbestuuren te worden gelezen en besproken. En is het daarom, dat wij de afdelingen aanraden deze nota bij de heer Van der Sanden, Heemse A 65, te Hardenberg, aan te vragen.

Vernieuwing en stimulering van het afJelings- werk in de Partij is des te meer noodzakelijk nu de

9 FEBRUARI 1957 -PAG. 3

verkiezingen voor de gemeenteraden en de provin- ciale staten hun sèhaduwen reeds vooruitwerpen,

Di~. werk dient vo?r~l snel te worden aangepakt nu bliJkt, dat de verktezmgen het volgend jaar waar- schijnlijk ook nog zullen worden vervroegd. ,

Vooral het voorbereidende werk voor de gemeen- teraadsverkiezingen dient door de afdelingen zelf te worden uitgevoerd. De Partij kan als zodanig in den lande nog zo gunstig staan aangeschreven, bij de plaatselijke verkiezingen gaat het toch in de eerste plaats om plaatselijke verhoudingen en plaatselijke invloeden, die alleen gunstig voor de Partij kunnen worden aangewend door een perfect georganiseerd afdelingswerk.

Reeds bereikten ons berichten van afdelingen, die de komende gemeenteraadsverkiezingen als punt van bespreking op hun vergaderingsagenda hebben staan.

Moge ook dit Toorbeeld door vele andere afdelin- gen worden gevolgd.

Ons wacht plaatselijk weer een grote en interes- tante strijd, die ons niet mag verrassen, doch die wij TOOral tijdig dienen aan te vatten.

Mogen onze afdelingen in deze hun taak niet misverstaan !

* * *

Er klopt iets niet

E

ind december bracht het A.N.P. via de dag- bladen bet bericht in omloop, dat ofschoon voldoende tankers op de wereldzeeën aanwezig zijn, de aanvoer van aardolie uit de verschillende wind- streken der wereld naar Rotterdam nog niet zodanig is, dat de daar aanwezige raffinaderijen op volledige capaciteit kunnen werken.

Verder werd meegedeeld, dat naar schatting deze raffinaderijen op slechts 90 % van hun totale ver- mogen werken.

De in Nederland beschikbare raffinagecapaciteit zou ruim vier maal de Nederlandse behoeften kun- nen dekken, ware het niet, dat ongeveer 70 % van de eindprodukten op contract geëxporteerd moet worden naar nabuurlanden.

Als men bovenstaand bericht goed leest en dan eens aan het rekenen slaat, komt men tot een ver- rassende conclusie.

Immers, stel de Nederlandse behoefte op 100, dan is de beschikbare capaciteit ruim 400; deze werkt op 90 % van het totale vermogen en levert dus 36o, waarvan 70 % geëxporteerd moet worden of wel:

252.

Voor Nederland blijft dus over 360-252

=

108, d.w.z. 8 % meer dan wij nodig hebben!

Wij zouden zo zeggen: hier klopt iets niet.

* * *

"Arbeidsvreugde"

I

n "Het Vrije Volk" lazen wij dezer dagen een ingezonden stukje van de heer W. Romunde uit Beverwijk ooder bovengenoemde titel, dat als volgt luidde:

"Het volgende gesprek gehoord in een tramwagen van lijn 1 op 26 december j.l. in Amsterdam, tussen twee jongemannen van naar schatting 18-19 jaar.

De eerste: Zeg, jij bent niet meer bij die baas op de Overtoom, hè?

De tweede: Nee, want ik ga in de bouwvakken.

·De eerste: Waarom ga je nou in de bouwvakken?

Timmer je ^2:0 graag?

De tweede: Nee,_dat·niet, maar hetloopt tegen de winter en dan krijg je met vorstverlet nog 90 % uit- gekeerd en dat is dan even goed nog 56 piek in de week voor je niksdoen en dan nog een klein klussie overdag, dan kom je ook aan je trekken. .

Oudere passagiers, onder wie ondergetekende, leeken elkaar veelzeggend aan."

Tot zover het ingezonden stukje.

Het getuigt wel van een bijzonder onverkwikke- lijke mentaliteit van de jongeman, die zich zo tot de bouwvakken aangetrokken gevoelde. Overigens zat hij er in zijn rooskleurige ve~wachtingen glad naast, aangezien hij eerst geruime tijd in de bouwvakken werkzaam moet ûjn ,wil hij voor een vorstverlet- uitkering in aanmerking komen, afgezien nog van het feit, dat de vorst het werk gelukkig nog steeds niet heeft stilgelegd.

Overigens een teken des tijds? We zullen het maar niet hopen.

Aboy-Hallen Rotterdam - Zaterdag 14 september 1957 - . J

^~

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~.~~

VRIJHEID EN DEMOCRATIE

Flitsen van Het Binnenhof (11)

·Het gesol met de voetbalpool • Rechtsongeliikheid als alleen leden van de K.N.V.B. in een voetbalpool mogen gokken· P.!.d.A.

weet niet wat zii wil· Interne onenigheid?· Advies gevraagd van staatscommissie • Overbodig, zegt onze geestverwant mr. C.

Berkhouwer • A.R.-ministers treden af als loteriiwet wordt ver·

. ruimd met een voetbalpool • Minister Samkalden zal proefproces bevorderen over toelaatbaarheid van K.N.V.B.-pool· Nieuwe plan·

!'en aangekondigd voor de Bescherming Bevolking.

B

ij de behandeling van de begroting van Justitie in de Tweede Kamer

!heeft onze geestverwant mr. BerkhOIU- wer er vor1ge weelk aan herinnerd, dat in de memorie van antwoord inzake de be- groting van Onderwijs, Kunsten en We- tenschappen werd meegedeeld, dat mi- nister Cals "binnenkort" overleg zou plegen met zijn ambtgenoot van Justitie over een voetbalpool. Zonder hierover verder iets te vernemen, kon men daar- na in de krant lezen, dat van dit kabinet geen stappen waren te verwachten ter voorbereiding van de voetbaltoto.

Aan het eind van 1956 werd aange- kondi·gd, dat de totalit~atoren zouden worden vervolgd. Wij hebben niets rzien gebeuren, aldus mr. Berkhouwer, en in- tussen bleek er permanent oYerleg gaande tussen de KNVB en het departe- ment van Justitie. Nu heeft de KNVB aangekondigd, dat hij 24 februari begint

·met een voetbalpool.

Het moet mij van het hart, dat aan een pool waaraan niet minder dan 250.000 m~nsen deelnemen, toch moeilijk een besloten karakter kan worden toe- gekend, daargelaten de ometand1:g'he~.

tlat men, om mee te doen, lid moet ZlJn

va~ de KNVB. Wat moet er gebeuren

~net die anderhalf miljoen mensen, die graag dat kleine gokje zouden willen C>ndernemen en ten aanzien van wie de KNVB de hoop uitspreekt, dat zij bin- nenkort ook opgenomen kunnen worden tn dit wat men dan noemt "besloten kader"?

Hoe zit dit? Hoe is het nu gesteld met de gelijkheid voor de wet? Volgens de loterijwet zijn alleen bepaalde late- rijen toegestaan. Ik wil er hierbij nog de aandacht op vestigen, aldus mr.

Berkhouwer, dat men van de Neder- landse Staatsloterij ook geen lid hoeft te zijn om daaraan te kunnen deelne- men evenmin als men lid hoeft te zijn van de totalisator bij het wedden in de paardesport.

· Op zichzelf hebben wij niets tegen het toelaatbaar stellen van een klein gokje voor al die Nederlanders, die dat graag willen. llk geloof dat ook de Ne- derlanders, die geen lid zijn van de KNVB, er recht op heblben om te weten wat hun positie ten opziclhte van deze zaak is.

* _* *

D

e woordvoerd-èrs van de ARP, CHU en SGP sp1181ken ziclh vol- etrekt uit te·gen een voetbalpool. De . KVP sprak ziclh in eerste termijn niet uit. Mej. Zeelenber:g van de PvdA drong aan op de instelling van een staatscom- missie om advies uit te brengen over het probleem van de voetbalpool.

Mr. BERKHOUWER ... Hoe zit het met de voetbalpool?

Dat vond mr. Berkhouwer ovel'bodig, want wij weten toch wel hoe ons volk denkt over een voetbalpool. De heer Van Doorn, de woordvoerder van de KVP, had de indruk, dat er in de PvdA intern onenigheid heerst over het probleem van de voetbalpool in verband met de protestants-christelijke leden en dat de PvdA daarom een staatscommissie wenste.

Die staatscommissie wees minister Saimkalden van dE! hand, al wilde hij het verzoek nog wel eens overwegen. Dat laatste was voor mej. Zeelenberg aan- leiding met het antwoord van de minis- ter genoegen te nemen, nadat zij eerst had gezegd, dat de instelling van een staatscommisS'ie voorshp.nds het mli.nste zou zijn, waarmee de PvdA genoegen zou kunnen nemen.

* _* *

O

mtrent de achtergrond van het ge- sol met de voetbalpool verklaarde minister Srumkalden, dat in de zooner van het vori,g jaar reeds in een vroeg stadium van de kabinetsformatie, van Anti-Revolutionaire zijde aan de kabi- netsformateur was meegedeeld, dat AR- ministers hun portefeuille ter beschik- king zouden stellen bij verruiming van de loterijwet met een voetbalpool. Aan de fractie-voorzitters was dit bekend.

Het standpunt van de Anti-Revolutio- nairen is sedertdien niet gewijzigd.

Aange·zien reeds vóór de oorlog de Hoge Raad !heeft besli·st, dat een voet- balpool in strijd is met de loterijwet, kan vervolging alleen worden voorko- men indien een voetbalpool een besloten karakter draagt. Of de voetbalpool van de KNVB aan die eis voldoet, zal de reclhter moeten beslissen. In ieder geval zal min~ster Samkailden niet nalaten zo spoedig mogelijk een uitSipraak van de Hoge Raad te verkrijgen.

* * *

A

anvankelijk had de heer Berkhou- wer een motie willen indienen met de aandrang van de Kamer de voebalpool te legaliseren, maar hij had begrepen, dat men eerst een uitspraak van de Hoge Raad wil afwachten. Als we dat weten, kunnen we verder zien, zei de heer Van Doorn ais woordvoe·r- ded van de KVP.

Mocht de reehter de voetbalpool van de KNVB strafbaar verklaren, dan is er aanleiding de toesta!1Jd opnieuw in ogen- schouw te nemen, want er is een zo g'rote drang uit ons volk in de richting van ee!IDVoetbalpool, dat het niet rede- lijk zou zijn de voetbaltoto op alle mo- gelijke manieren te belemmeren.

Men weet nu :\loe de kaarten liggen.

Er is zeker wel een meerderheid in de Kamer voor een wettelij'k geregelde voetbalpool, ai aarze-lt de PvdA nog, maar de moeilijkheid wordt veroorzaakt door het op zichzelf te eerbiedigen ver- zet van protestant-christelijke zijde, waardoor de voetbalpool een pijniijke kabinetSikwestie ·is geworden. Daarom wil men liever eerst de uitspra31k van de Hoge Raad over de KNVB-pool af- wachten en dat kan nog wel enige maanden duren.

* * *

O

nze geestverwant mr. E. H .. Toxo- peus heeft er bij de begroting van Justitie op aangedrongen, dat de rap- porten, die de Raden voor· de KinderbiT scherming aan de rechter uit•brengen inzake de voorziening in de ouderlij·ke macht na scheiding van tafei en bed of in de voogdij na echtsclheiding, ter in- zage worden gegeven aan de advocaten.

Hij wil dit verplicht stellen.

Men zou kunnen zeggen: het gaat hier over een kleinigheid, maar het gaat er om, of de voogdij eventueel aan één ouder moet worden opgedragen, dan wel of de ouder(s) de ouderlij•ke macht mag (mogen) behouden.

Men kan zeggen: kinderen zijn veel meer waard dan alle zaken ter wereld, maar in deze procedures, die juist zo belangrijk zijn voor de mensen zelf, zijn deze rapporten niet alleen niet ter in- zage van partijen, maar ook niet ter in- zage van raadslieden.

Ik heb persoonli}k ondervonden, aldus mr. Toxopeus, dat het bepaald onjuist is de rechter te doen voorlichten zonde·r dat deze voorlichting kan worden ge- controleerd door de partijen, de enige mensen, die, naast hun raadsman, eigenlijk kunnen controleren. De rechter kan dit niet controleren; deze kent· de feiten niet.

* * *

B

reda is een van de weinige arron- dissementen waar de advocaten sedert 16 aprlol 1955 wel volledig inzicht hebben in deze rapporten. Sindsdien is geen enkele klacht, van wi-e dan ()()Ik,

9 FEBRUARI 1957 - PAG. 4

gehoord over de wijze waamp de balie van deze rapporten gebruik heeft ge- maakt.

Het staat voor mij als een paal boven water, aldus mr. Toxopeus, dat de Bre- dase regeling overal mogelijk moet zijn en dat het belang van kennisneming van deze rapporten door de advocaten ver uitgaat boven het belang van het niet doen opdrogen V'an de een of an- dere bron, waaruit de gegeveiliS voor de rapporten worden geput.

In alle grote steden krijgt men van die rapporten niets te zien en staat men als advocaat volkomen in de lucht te slaan.

Met het verplicht stellen de rappor- ten ter inz!llge te geven aan de advoca- ten zal een groot rechtsbelang gediend zijn, groter dan het belang van vele zaken, waarin wij wèl van alle gegevens kennis mogen nemen en waarin het al- leen maar gaat, platweg .geze·gd, om de duiten.

Minister S·amkalden antwoordde gun- stig te staan tegenover de suggestie van de heer Toxopeus en hij zou deze in welwillende overweging nemen.

MINISTER SAMKALDEN ... Geen Staatscommissie ..•.••

B

ij· de behandeling van de begroting _ van Binnenlandse Zaken heeft onze geestverwant, de heer G. Ritmees-·

ter, zijn ongerustheid uitgesproken over de gang van zaken met de Bescherming Bevolking. Wij zijn niet zo heel Ian.g ge- leden dieht bij een derde wereldoorlog geweest en onze B.B. blijkt niet klaar., niet paraat.

Minister Struyc>ken antwoordde dat hij juist een advieS' had gekregen van de algemene verdedigingsraad. Het is de bedoeling om de Kamer over de ver- dere plannen met de B.B. in te lichten door middel van een aparte nota. Er volgt dus een nader debat.

Een belangrijk deel van de behande- ling van de begroting van Binnenlandse Zaken betrof de benoeming van de nieu- we burgemeester van Den Haag. Aan dit punt van het debat is deze week een hoofdartikel gewijd.

V. v.D.

(Vervolg van pag. 1)

dentje voor. De heer Oud zei: De heer Scheps is komen verklaren: het Kabinet heeft de zegen van de P.v.d.A., als de commissaris der Koningin in Gelderland christelijk-historisch wordt (ook dat had mr. Beernink "geclaimd").

Onze fractievoorzitter meende, dat menselijkerwijs gesproken risico hier vrijwel uitgesloten was. Mense- lijkerwijs gesproken had de Regering met deze be- noeming minder risico genomen dan met de benoe- ming van de burgemeester van Amsterdam.

C.H.-minister Staf) de verantwoordelijkheid dragen voor deze benoeming.

Het Kabinet is geen College van B. en W., waar het' mogelijk is, dat een wethouder van zijn afwijkend inzicht blijk geeft en bij de stemming in de raad zelf ook tegen een voorstel van (de meerderheid van) De heer Scheps interrumpeerde hier: "Neen, hij

moet het niet w o r d e n, hij moet het a-ij n !"

Waarop de heer Oud riposteerde: "Hier legt de heer Scheps ook de nadruk op een wonde plek. Er zijn er ook, die lid van de P.v.d.A. worden om bur- gemeester te kunnen zijn".

* * *

K

omend nu tot de actuele benoeming in Den Haag, betoogde prof. Oud verder, dat· zich hierbij een gelukkige omstandigheid voordoet, n.l.

dat een systeem volkomen fout kan zijn, maar dat niettemin een fout systeem wel nu en dan kan leiden tot een goede benoeming.

Daarom wenste hij uit te spreken, dat hij de Re- gering gelukwenste met het feit, dat zij mr. Kolf- schoten bereid had gevonden, burgemeester van Den Haag te worden. Hij was ervan overtuigd, dat dit een goede benoeming is. Hij had de overtuiging, dat de heer Kolfschoten, gezien zijn staat van dienst, een .oe~. burgemeester va~ Den Haag zal zijn.

HtJ had er ook begnp voor, dat de Regering met name ten aanzien van het burgemeesterschap van Den Haag, na alles wat er gebeurd ^W<lS niet opnieuw veel risico wilde nemen.

De heer Oud betoogde nadrukkelijk, daarmede niets ten nadele van de nieuwbenoemde burgemees- ter van Amsterdam te zeggen. Een feit is, dat deze geen enkele bestuurservaring heeft. Daarom is het risico van deze benoeming bepaald groter geweest, maar het zou natuurlijk best kunnen blijken (en uiteraard hoopt de heer Oud dat ook van ganser harte, in het belang van de hoofdstad), dat hij toch een voortreffelijke burgemeester wordt.

* * *

T

ot slot behandelde prof. Oud nog een bijkom- stig facet van de burgemeestersbenoeming in

Den Haag. ·

In "Tijd en Taak" had ds. Ruitenberg- een z.g.

"doorgebroken dominee" - een verhaal geschreven, dat hier op neerkwam, dat de anti-revolutionairen hier "de kwaaie pier" waren geweest. Zij hadden de protestantse zaak verraden; de twee anti·rev. minis- ters hadden met de vijf r.k. ministers samen gestemd vóór de benoeming van de heer Kolfschoten tot bur- gemeester van Den Haag en daàrdoor was er een meerderheid in het Kabinet ontstaan.

Daar weten wij zo zei de heer Oud, om te begin- nen niets van en daar w i I ik ook niets van weten.

Dit gaat ons om deze reden niets aan, omdat alle bewindslieden zonder uitzondering (dus ook de

B. en W. kan stemmen.

Het Kabinet echter moet homogeen zijn; dit is een grondregel van ons ongeschreven staatsrecht.

Wie zich in een Kabinet neerlegt bij een beslissing van de meerderheid, aanvaardt daarmede tegelijk zelf ook de volle verantwoordelijkheid voor die beslissing.

Wil een minister dat niet, dan moet hij aftreden.

Constitutioneel was het dan ook volkomen fout de vraag te stellen van de "stemming" in de minister- raad.

Zó is de staatsrechtelijke positie en de heer Oud meende dan ook, dat de heer Scheps, die het juiste standpunt had ingenomen, wellicht goed zou doen met zich te wijden aan "enige inwendige zending onder de doorgebroken dominee's in zijn partij", om hun goed Nederlands staatsrecht te leren!

Voor de goede orde vermelden wij ook nog, dat minister Struycken in de Kamer heeft medegedeeld, dat eerst een andere, niet-r.k. kandidaat was gepolst, die z.i. ook aan alle vereisten voor het Haagse burge- meesterschap voldeed.

Maar deze (men neemt veelal aan, dat hier jhr. mr.

C.

J.

A. de Ranitz is bedoeld, thans burgemeester van Utrecht) had voor een eventuele benoeming in Den Haag bedankt en toen was de keuze gevallen op mr.

Kolfschoten. A.