SHELF NUMBER

16 mm COMIC /IIB L : 1

-7 - 2000

I MM69L-OO

Leeuwen Boomkamp, J.H. van

Dagboek van Marcus-Jan / J.H. van Leeuwen Boomkamp ; teekeningen van F.H.

Abbing Jr.. - Amsterdam: Elsevier, 1935. - 190 p. : iII. ; 26 cm

MOEDERNEGATIEF OPSLAGNUMMER:

MASTER NEGATIVE STORAGE NUMBER:

Signatuur van origineel / Shelf number of original copy:

M cc 334 N

BIBLIOGRAFISCH VERSLAG BIBLIOGRAPHIC RECORD

Signatuur microvorm / Shelf number microform:

M

META0765

Filmsoort / Size offilm:

Beeldplaatsing / Image placement:

Reductie moederfilm / Reduction master film:

Startdatum verfilming / Date filming began : Camera-operateur / Camera operator:

• •

SHELF NUMBER MICROFDRM:

MMETA 0765

BIBLIOTHEEK KITLV 1\111111 j!1111'1\ 1\1111

1

1111111111

01978780

Re

6 decemb r 1 72

BOEK

Ten geschenke ekre en van

D

"

.

BOOMK MP

Tcekeningc.'Ilvort

LEEU

F. H. Abbing fr.

J. H. V

DAGBOEK

VAN MARCUS-JAN

C'

.v.

J.

Hoe dit boek tot stand kwa'fJL

Toen ik mijn eerste kleintje v rW:lchtt ,kr g ik, b halv allerl i goed gav n v or de luiermand, een Babyb k t n geschenk . H e- w I ik me t en al voornam, hi r eregeld in t schrijv n, v rm edd ik nog weinig, wat h t vo r me z u gaan b t ken n. t ds meer is het me en beh fte g w rden, den rijkd m van het h d n niet tot een vag herinnering te laten v rbleeken, maar i ts van d vr uftde over h t wezen en de ntpl oiing van ons kind (lat r onz kind ren) vast t leggen. Toen het Babybo k v I was, kwam er n vl:rvolg en nog é n en n g éen ....

Langzamerhand ontstond de g woon te, gerefteld bladzijden uit de da boeken der kinderen v r te tikken v r de famili in H Hand.

Zoo b\ am n deze bij mej. Fab r en hare hui geno t , mej. Bur, er - dijk. B idcn ontvingen mijn krabbels met de gr otste b langstelling en m j. Burgersdijk, di nàch n, nàch de kind r n k nde, copieerde h t gehe Ie oorspronk lijke handschrift, dat ik haar op haar verzo k toez nd. Zij waren n.l. b sloten, erm naar een u1taev r t gaan.

Ik b tuig b iden hi r mijn dank voor haar meeleven n med werking.

Zoo rsch n n in "Zuigeling en Kleut r" (bijblad van "Het Kind") sinds ugu tu 1934 n aantal fragmenten, vo rnamclijk uitde lat r d el n genom n. Tban komt hi rh t dagb ek van nz n oudste als bek.

Vol end blad n zijn dus oorspr nkelijk niet met het oog op pu- blicatie geschreven n ok acht raf ni t veranderd. Ik h b rin getracht, ^{Z 0} eerlijk en nauwk urig mog lijk i der stapj in de ontwikkeling van onzen jong n weer te geven.

Ik hoop, dat het tot vr ugde zal zijn van vaders en moed r n an- deren, die graag het prille I v ntje van kleine kinder n gad laan.

2 ^14dJD

7

T e n het kindje op de w reld kwam, al uit zijn donker hoekje," was het e n Zondagmor en om

10 minuten vóór 7, 25 1: i. Het was in het ziekenhuis in W. Daar lag het kleine roode diertje en schreeuwde. foeder huilde en lachte, vader stond er naast en zei: "h t is een jongen" en keek gelukkig en ontroerd.

H t Zondagskind werd Marcus-Jan geno md. Ons zoontje h eft blond haar, ook verder is hij met blond haartjes bedekt, vooral de armpjes. Hij heeft groote oaren, oogj s, die nog niets geen uitdruk- king hebben, een breed neusje, e n ruime bovenlip, m t en eul in 't midden, eenli f tuutmondje en een grappi kinnetj, dat onder 't b kje terugwijkt en dan vooruitwipt. erder heeft ons zoontj stevige, aardige breed knuistjes, geen "ctarnalenvingertjes" zooals m n altijd van babi s zegt. Hij heeft lange magere been n en maakt een grooten indruk. Gewicht 6 pond." at e n kerel" ze gen de b z ek ters en moed r, die z lf altijd een onderkruips I gewe st is, is trotsch.

Eerste maand, eerste week.

25 Mei - 1Jtmi.

"Klein diertje" is nog de meest passende naam voor hem, want meer is hij nog niet. Slapen kan hij en schreeuwen en "Iuiers mak n".

Hij kan no^et niet eens drinken. D n tweed n dag mag hij het pro- be ren en tast het open bekje ongeduldig rond. Ook de vol ende da n blijft het moeilijk voor hem n eigenlijk pas na twee w ken gaat h t, om zoo te zeggen vanzelf.

3

Hij is en Jantje Ong duld en wordt rood en huilt en trappelt als h t ni t dad lijk lukt. Is hij e nmaal aan h t zuigen is, valt hij de eerst da en \V I I1S in laap. D' d kter schrijft bill koek voor en dat hipt uit tekend. Ten slotte drinkt hij zóó oed, dat hij na de erst \V k 140gr. is aan ekom n inplaats van af te vallen zooals kind rtj volg ns d bo kjes doen. _~ at een eigenwijs jog! En mo d r is w r tr t ch op h m!

Den zesden da ,als hij gebaad wordt, verliest 1arcus-Jan zijn nav 1- strengetj en mag nu op den zevend n dag voor 't erst buiten liggen in zijn \ iegje.

Eerste

tweede week.

lJuni -

8Jlm;.

Op Donderdag van de twe de week heft er een belangrijke ge- beurtenis plaats: Iarcus-Jan en moed r mogen naar huis. Het jong- sk is dik ingepakt. Vader komt ons met een taxi halen. Het kindje slaapt va t en is muisstil. Toch hoort moeder: mau mau. In de auto staat een klein mandj , met e n echt poesj , "h t zusje", want enigst kindertjes word n maar v rwend.

Thuis hangt de vlag vr olijk uit. De bedienden staan allen voor 't hui n gaan achter m d r aan mee naar binnen. 't Kind wordt op 't r te bed neergcl rd n allen staan er bew nd rend omheen.

"Gróót, 't lijkt w 1een kind van twee maanden."

Marcus-Jan slaapt onverstoord d or. Moeder legt hem in de wieg.

In di wieg heeft een poe en moeder ti n dagen vóór de geboorte van ons kindje haar kindertj s gedep neerd en vond moeder peen morgen drie he I kleine katjes. Iaar 's nachts kwam de poesen- moed r ze terughalen. u ligt Marcus-Jan erin en slaapt en slaapt.

Maar als het nacht wordt en zijn ouders willen slapen, haalt hij zijn schä in en schreeuwt en schreeuwt. Vad r en moeder doen geen oog to en keeren teg n den morgen alleb i hun maag om van narigh id.

4

Ons kereltje heeft heel wat namen. Marcus-Jan is officieel en als hij huilt, spreekt zijn vader hem graag daarmee aan. Verder is het 't kind, 't jongske, varkentje, broekentoeter (dit zeer terecht), klein manneke P-s. En toen baboe informeerde naar zijn naam, heeft ze dadelijk gezegd: 0, Jantje. n nu heet hij bij baboe en moeder vaak Jantje. Baboe heeft diep m d lijden met de hardvochtigheid, waar- mee Jantje behandeld wordt. Als hij om half twaalf begint te brullen, omdat hij naar zijn maal van twaalf uur verlangt, komt bab e kijken.

"Ik mag hem niet even wiegen en dragen? Toe, njonja, geef 't hem vast." - "Nee, "zegt de wreede moeder, "om twaalf uur pas." a tien minuten komt baboe terug. "Is het nàg geen twaalf uur? Ik kan het niet aanhooren. Kassian, Jantje."

Jantje begint te kijken. Den laatsten dag in het ziekenhuis heeft moeder met het voeden even gemeend een blik te zien in de onbe- wuste oogjes. Maar dadelijk doezelde die weer weg. Sinds hij thuis is, is <lie blik telkens langer terug gekomen en nu ligt hij echt m t groote ogen te kijken en ziet als er iemand bij de wieg komt. Wanneer zal hij ons gaan herkennen? Hij drinkt en slaapt goed en huilt niet veel.

Moeders ongerustheid wijkt, de puistjes verdwijnen, de diarrhee mindert, 't n usje snuft niet meer zoo. Vader en moeder slapen weer en tot vijf uur laat Jantje ons ook slapen.

Op Donderdag ^12. Juni, een week na 't vertrek uit het ziekenhuis, 7

Eerste maand, derde week.

8-15Juni.

Den volgenden dag verschrikt hij zijn moeder, door plotseling met puistjes bedekt te zijn, hij heeft diarrhee en een verkouden neusje.

Moeder, die nog slap is, staat duizend angsten uit en huilt tranen met tuiten.

Aan het eind van de tweede week wordt hij niet gewogen, omdat zijn ouders er geen kracht meer voor over hebben na al die slapelooze nachten.

wegen wij hem en ondanks alle kwaaltjes blijkt hij meer dan een half pond te zijn aangekomen. Hij weegt nu 7 pond!

B halve kijken heeft Jantje nóg een kunst geleerd (niet heel netjes) n.1. boertjes laten. Hij kan dat als een volwassen man.

Als hij drie weken oud is, weegt hij 7 pond ^I ons.

Tweede maand.

28 Juni. Het zou te eentonig worden, als ik iedere week van ons jongske beschreef. Zijn dagen gaan voorbij in een gezonde regelmaat.

Laat ik 200'n dag beschrijven: Omstreeks 5 uur 's morgens wordt Marcus-Jan, die nu door moeder Mark genoemd wordt, wakker. Zijn wiegje staatin de voorkamer. Hij begint te knorren en zachte huil- geluidjes te maken. Als hij echt gaat schreeuwen, verdroogt moeder hem even en laat hem dan doorblèren tot 6 uur. Maar gewoonlijk blijft het bij, wat we "knutteren" noemen. Om 6 uur doet moeder het wiegje open en ziet daar 't rose kereltje liggen in zijn, nu al krapper, truitje en tot onder de armen in de wijde flanellen zak met rose ooievaar versierd. Hij ligt al te happen van honger en zoo nu en dan gaan de mondhoekjes omlaag en komt er een heel droef huilgeluidje.

Zoodra moeder hem op d n arm neemt, is hij stil. Er gaat een flanellen luier hee1emaal over hem heen en als die wordt opgeslagen, ligt hij in de andere kamer op de babytafel en wordt verdroogd. Onderwijl hapt hij gretig naar alle kanten en spert de wakkere oogjes wijd open.

"Kleine spreeuw" noemen we hem dan. Moeder gaat met hem in bed liggen. Het kereltje begrijpt dat het oogenblik nadert, begint te trappelen en driftiger te happen, hapt van ongeduld ernaast, wordt rood en wil gaan huilen. {aar daar vindt hij de borst en plotseling verstilt alle opwinding en ligt hij met een sereen, haast devoot snuitje te drinken; de heldere, blauwe oogen wijd open, het is, of ze naar me opkijken; de vuistjes gebald van inspanning. Rustig en regel- 8

matig drinkt hij. Langzam rhand wordt h t gezichtj r.ad r, d oogjes beginnen dicht te vallen, d vui .tjes ont pan~en zl.~h. T n- slotte ligt hij daar verzadigd en I dden . ...v n b gtnt hij nog te huilen. 10eder zet hem rechtop en kl pt op 't rugj . "Aapje pen stokje" is hij nu. Over m eder schoud r laat hij n bo rtje en al moed r hem nu n erle^C1t, slaapt hij dad lijk.

H t is i deren ke r w er e n w nd r, die pI t linge overgan en en die héél verschillende crezichtjes, die hij kan ^tr kken. Die van hongeri en spr euw via devoot ker ltje naar loddertj is w I de mooiste, maar ook de plotselinge kalmeering, als hij m ten in- bedroefd snuitj ligt te huil nfwo dend trappel nd te blèren n ik ne m hem uit de wieg. W èg onmidd llijk all verdriet, nauwelijks een klein snikje. Zoo kan hij ook midd n in een schreeuwpartij, die klinkt of zij ur n zal duren, peens in laap vallen, zelfs midden in een kreet. En dan ligt hij onmiddellijk m t zijn zoetst laapg zicht

rusti te ademen.

i t na i dere voeding valt hij in slaap. ms is hij onte r d n v r de ho eelh id n blijft hongerig preeuwtj , soms blijft hij wakker door een hevigen hik, of omdat hij wat te v el he ft en 't benauwd krijgt, of ook nergens om. a de vr eg ochtendvo ding slaapt hij gewoonlijk niet veel, maar ligt wakker. Hij laapt of huilt ook w I een klein be tj ,maar verder ligt hij tilletj te kijken. Om half ach gaat de wi g naar buit n: "Iicht-badj "no men wc dat. cr t kn.ipt en niest hij tegen het licllt, verder blijft hij stil kijken en doet kletn tukjes. Om half n en gaat de flan Hen luier weer ov r h m heen en weer ligt hij te happen en te spartelen op de aankIe dtafel. ~Iaar

nu duurt het langer. De kIe ftj s w rd n uit^C1etrokken: truitje, lui r, goerita (buikbandje) en sokj s n dan ligt h ^t ker ltje naakt: f eder kijkt trotseh naar dat (rave rose lijfje, dat al zoo lekker dl k w rdt en waar zieh geen puistj m er op verto nt. Als hij maar vlu g na g wordt ingezeept, huilt hij ni t, want ied r n kc r, dat ik h m m- ke r, denkt hij, dat hèt komt en ligt t trapp n n nauw lijks merkt hij, dat 't mis is f hij w rdt weer m eke rd. Dan zeggen w : één, twe , dIi en aat hij in 't warm wat r. H th ng rige spre uw- 9

.~." I ' " ( )

. .;1 L I ,:~

!- I j I

C J

/

I

,I

tje wordt een verzadigd Epicura ërtje. Zachtjes beweegt hij de pootjes door 't he r1ijke water en zijn nuitje en dikke buikje geven h m nu recht op den titel van "kleine burg m st r". H tafdrogen n p i r n vindt hij niet naar, maar als hij op zijn rugje ligt en m d r strikt d oerita vast, dan zet hij h t op een blèr n, dat pas verstilt, als hij opg n men w rdt om gevoed te word n. Als hij nu buit n komt, valt hij in slaap en zelden hoor je hem m r voor twaalf uur. Tegen tienen wordt het te zonnig buiten en gaathij naar de voorgalerij. Ov rdagli!!thij in een baadje zonder mouwtjes, zoo- dat zijn mollige, blond behaarde bovenarmpjes te zien zijn. Ik denk, dat hij zijn frissche tint, waar de men chen zich over verbazen bij n in Indië geboren jongske, aan dat koele licht- en luchtbadje 's morgens dankt. Om twaalf uur weer voeding. Dan gaat de wieg weer naar binnen. 's 1iddags is hij wat minder rustig, al kunn n we h meen schre uwer noemen en slaapt hij nog uren. Om drie uur is het vader, die hem uit de wi g haalt en hem vaak nog wat op schoot houdt vóór hem naar de babytafel te brengen. Bij het avond- badje van half zes komt vader gewoonlijk ook even naar zijn kleinen burgemeest r kijken. a de voeding van zes uur hoor n we hem gewoonlijk niet veel m r. Dikwijls wordt hij om n gen uur nauwe- lijks wakker vóór hij aan 't drink n toe is en doet z Jfs dit soms half slap nd - maar even fiksIDaarna slaapt hij d or totvijfuur. ms h or ik hem 's nachts ven e n po sje knutteren.

n het "ontwakend ge telijk leven", waar sommige felicitatie- briev n van sprek n? Het is noo" niet v el. Hij kijkt wat wakkerder, ligt wat meer wakker zonder te huilen, r sp lcn zoo nu en dan lirnlachj s om h t bekje; als hij huilt, zwijgt hij, als iemand naar hem komt kijken, en eer Ti ter n he ft hij een niet-huilgeluidje ge- maakt. Hij lag op zijn buikje vour h t avondbadje. Dan k men al zijn spieren in beweging en tilt hij het bolletje hoog p,0 k wel een bet acht rlijfje, zoodat hij alle 11 op zijn armpjes ru t. Bij die gym- nastiek zei hij voldaan: rè. Gister n kre g ik onder het helpen weer een kl in kir-geluidje te h oren en vanmorg n in de wieg buiten véér. Als hij gapend en beha elijk rekkend ontwaakt, hoop ik tel-

10

6-9 weken.

n glimlachje naar mij zal gaan, maar z ver zijn zal n gen p os duren vo r het di rtje n

Is onz jon ren 6 wek n ud is, past de eerste b schrijving, die ik van hem gaf, als van en onb wust di rtje, niet meer. E n ni uwe period is begonn n. Zijn leventje krijgt een horizon, r k mt per- pecti fin. Hij kijkt met gro t oogen vol belang telling de w rcld in en vindt het herlijk, als di hem iets anders biedt dan de wanden n h t tule ordijn van zijn wi g. Dát uitzicht kan hem rg v rvel n n als hij achter die klamb n gedaant zi t b w g n, trapt en spart It hij m t armen en be n n en b gint lach· en huilg luidj tt:

ge en, al naar zijn st mming. I t 6 weken zijn het igenlijk me t nog huilgeluidjes, maar met 9 ligt hij stral nd te lachen n trekt zijn be n n p en kromt zijn rugj en kneutert van pI zier. , n als hij uit d wie genom n \v rdt! Honger n v rdri t verg t hij, ral als vader hem de mooi gekl urde ramen laat zien in moed rs kamer.

Op een dag hoort moeder uit de wieg tu sch n d g w n huil- ge1uidjese nwond rlijkenschr euw. lugo"aatz kijk n-daarhe ft Mark zich al trappelend weten àf te zett n en stoot, nu schreeuwend, z'n b I teg n den rand van de wieg. On jong tj he ft zich zèlf verplaatst! {oed r droomt al van en b x, waarin hij zal eraan kruipen en dan, vecllater, d e r t tapj s .... !

In 't b gin maakte hij te ve 1, nu t w ini ,,,vuil luiers". Dat is ni t zorg. Om de 2. dagen "zet m d r en ze pj" n maakt zoonli f een lui r, die klinkt als n klok en ruikt .... wèl, zo als een 13 kns, dat er w r

we nog niet. H t m nschje is.

Maandag 30juni heeft Iarcu -Jan or h t e rst duidelijk en her- haald lijk teg n m gelach n, met m ndj en oogj s. H t was g - dur nd het lichtbadj buiten. Het diertje is du heusch p w g en m nschj t worden.

~_. -~-.,p;;,... - ^~- - -- ^{~ ~} :.-' . ..

is hij ruim 3 ons aangekom n. R cord! ns dronk hij 200 r.

Slokop!

17 Aug. larcus-Jan is nu 12 wek n oud en w egt bijna 111/2 pnd.

Hij is, zo als ader ze t: "e n lunder dikk rd". Fn 0, wat i hij een vad rskindje. "Maar \ lke baby z u k ni t d I p een vader zijn, die je maar zoo uit d wie haalt en met j d or huis wandelt, die prachti kan fluiten van "daar komen de schutters"

en die je st m beschouwt als "his mast r's vice". foeder dacht, dat ze al h I v rrukt met den jongen \ a , maar zóó als vader, sind de jongen tegen hem lacht, is ni mand! . , . Hij is tot nu toe een rustig, stil kind. Als hij wakker lJgt en111 t hUilt, ligt hij vaak zwijgend te kijken naar zijn handje, dat hij op en n cr b weegt. Maar hij heeft een rep rtoire van g luidje. Daarvo r z t hij zich extra in postuur: hij rekt het lijfje en tr kt zijn ni uwste snuitje "h t praatgezichtj ", de oogen "\ ijd op n, wenkbrauwen m- ho g n h t m ndje in een drieh ekje. Toen hij dit oor h t erst v rto nd , 's morgens op d babyt DI, h bben vad r en m d r r bij staan schater n, zóó grappig was h t.

\1 e hebb n inds een week het z epje d r een lauw-water-spuitje vervangen. laar dat is de laatste da en niet m r nodig. Men e~tjc

maakt ieder n dag tegen het ind van d n ocht nd en keurt vuil lui r.

19 \ug. 's Iorg ns vr ca, z iden moeder en de j _n~en t .cr n 1- kaar: rarcus-Jan is moed rs oudste zoon, ¹farcus-Jan ma m t moeder uit. a het ontbijt werd hij 0 dingepakt. E n taxi"\ rd gehaald en daar stapte mo der m t h t z ontje in. Daar red n v:e naar den d kter. rst wachten m ten paar Inland rs en een Arabier in de v orgalerij. Dan mo en w binnenkomen en, m- dat r kersv rsche pokstof gehaald m et word n, weer wachten in een be Idig salonnetje. G lukkia he ft mo d r r s rv luiers en een z iltje (d r d kter parapluutje genoemd). Alles gaat _~eel "echt".

Als d pokst f er is, mogen w binn nkomen en wordt {arcus-Jan op e n s ort p ratiesto I g l d . D zuster h udt h t en , ma ~er

het and re handje vast. Bij h t e rst prikje gaan d mondh kj s 15 gezonde luier ruiken moet. Eéns heeft moeder niet bijtijds een luier

voor 't werkend vulkaantje e1egd en. . .. prrt wordt ze onder- gespoten.

Derde maand.

30 Juli. De ge levensweek wordt Mark een ware lastpost. Bij den dag gaat hij harder en lan er schreeuwen, vooral 's middags, als vader moe thuis komt en slapen wil. Soms verwent moeder 't jongetje en houdt hem op schoot, om vader maar te laten slapen.

aar dan brult hij daarna des te harder. Op den dag, dat hij 9 weken oud is, begint moeder daarom met een nieuw dieet: 5 X per dag, dus een keer minder, gevoed en iederen dag een betje ajer djeroek (d.i. sap van Indischen sinaasappel of mandarijn). Dit is nu 3 dagen b zig en werkt goed. hrk is weer het lieve kereltje van vroeger.

Vo ral 's morgens ligt hij, tusschen zijn dutjes door, schattig te lachen en te kneuteren. '5 Middags is hij meer in mineur, maar 't schijnt, dat de bruluurtjes t eh zijn afgeschaft.

at is ons kereltje op gezelligheid gesteld. Gisteravond gaf moeder hem zijn zeepje en lag hij braaf te drukken zonder te huilen, terwijl mo der, zooals altijd als ze m t h m bezig is, praatte en zong voor h m. _~ven ging moeder d deur dichtdoen en onmiddellijk begon hij droef te huilen; wat dad lijk ophield, toen hij moeders stem weer hoorde.

Vandaag, 30Juli, is Mark de 10pond epasseerd.

3 u. inds een week krijgt Mark 's morgens om 12 uur een half kopje "aj r djeroek". Hij zit dan in de voorgalerij bij moeder op sch t en hapt van zijn eiaen zilveren lepeltje, dat hij van tante Jo heeft kreg-en. Wat zitten Mark en moeder dan tevreden en ge- zellig samen te kneuen I

Vandaag is Mark 10 weken oud en weegt 101/

2 pond.

D ze w ek met het nieuwe r giern van 5maaltijd n en vruchtensap, 14

.",.

,...., .,

,..

_.

.

.

) (

C.HRE.E..VWE.N I<AI\I HIJ

SLAPt:.

-

Vierde maand.

omlaag, dan 1 idt m d r j nkjes aandacht wat af door te praten en bij het twe de n derd prikje lacht hij war mp I!

"Marcus-Jan is n man! D dokter bewond rt zijn stevig vleeschje en zijn go de kalkhuish uding. Dit laatste maakt hij puit h tf, it, dat de zachte pI k b v n p 't h rsenpannctje al half dichtg groeid i . Hij is aan i ze Arabieren gewend n geeft moed r een pluimpje ver j nkj scho nheid. 1gende week mo ren W het pokken- bri fj komen hal n.

21 u. Vader heeft geno g van h t geschreeuw van larcus-Jan 's middags en zet hem buiten. ~ e slapen nu I kker en - larcus- Jan is still

22 ug. Onder hevig protest van den jongen krijgt hij voor 't eerst tomatensap inplaats van djeroeksap.

2~ Aug. farcus-]an is 3 maand oud, w rt 12 p nd op enkel ti ntall n gramm n na en h ft dus bijna zijn gewicht verdubbeld, wat hij pas na ~ maand h ft t bereiken. Hij t v or 't e rst een stukj fijng klopt pisang.

27/28 Aug. is hij koortsig van de inenting. Zijn b entj i rood n stijf)" zw II n. Vader n m ed r v rwenn n hem. do r v or hem te zingen en te fluit n. n dat leidt af. 's achts wordt hij huilend en gl eieri ^T wakker n maCT bij moeder in bed komen om t drinken.

erw nnerij in 't groot.

's Iorgens halen w bij den d kt reen pokkenbri f. "Die kan tegen een sta tje", zegt dokter. Op den terugweg laten we e n receptje klaarmak n, dat dokt r geschreven heeft. H t is zalf en kost een rijks- daalder. ]ongetj s eerste bat (= medicijn). loge hij nooit medicijn méér noodig hebben dan deze. Zijn beentje slinkt fluks vanzelf en mo der vindt 't zonde van d kostelijke riks. Ze sm ert nu d zalf maar p 't achterb Uetje, dat vol roode puistj s zit. Van 't transpi- reer n komen die. n rood plekje boven 't nekje dat rt al van 't 16

ziek nhuis. :Uaar 't kwade di rtje wil no it op zijn buikje liggen n als mo der hem zoo n erI gt, maakt hij zich zo drifti n warm, dat het ni ts helpt. Omdat hij k v rd r erg transpir ft, mag hij met 't b venlijfje bloot ligg n, I kker m l!ig kereltj , Hij is ni t afge- vall n in de dagen van verho ging, maar he ft d ^12.P nd I rieus g passeerd.

Zou farcus-Jan rossig worden? Soms lijkt het zoo, v ral de wenkbrauwtj s. Lieve kleine fuchsl Als hij alleen in zijn wie ligt, vinden we hem een heelen ker I, lang en m t dikk , bloz nde wan- g n. ,iaar als hij bij vader of m ed r op den arm zit, i h t toch nog zoo'n he I klein ventje. Hij h udt het bol! tje nu z lfr chtop, geen wagg lkopje meer: "het be in van het beheerschen der willekeurige bewegingen" he t dat.

9 pt. '\ e zijn .,boven" in het bergo rd L. Eergist ren zijn we ge- gaan. Voor Marcus-Jan hadden we een r iswiegj bij ons, maar d trein was erg vol, zoodat mo d r van 7-11 met hem p sch ot moest zitten. Gelukkig huilde 't jongetje maar weini_ö ' Toen het zijn drinkensuurtje werd, heeft moeder h m stilletje achter e n lui r

vo d.

Van B. met een taxi zig-zag naar boven; daar heeft arcus-Jan ni t veel van gezien, want hij zat he lemaal ing pakt. Daar wonen we nu vo r ¹⁴ dag n in en heerlijk huis m t bloem ntuin n uitzicht op de b rg n. Marcus-Jan is lekk r warm ekl ed en draa t n wollen kap rtje, dat scheef op zijn bol zit: "dr nken matr s", z gt vader.

's Av nds wordt hij als een skim in epakt, want de nacht n zijn k ud, Dan gaat hij in zijn mandje onder 't wollen ber nd k ntje uit Holland en ligt daar met een rood neusje en koude marmer n wangen en koude handj s. Als hij om ï uur 's morg ns buiten in de zon wordt gezet, wordt hij vroolijk van de frissch prikk ling van de lucht en v rmaakt zijn ouders met zijn geluidj s.

Den dag vóór ons vertrek, 6 ept., heeft hij zijn r cord van braaf- heid gehaald en niet, zelfs ni t ventj s, gehuild.

12. ept. Er dreigen stoorniss n in de vo dselvo rzienin. foeder he ft de eer te dagen boven zoo enthousiast gewand ld, dat de 19

..

Chineesche familie en onze jongen is aan hun d chtertje voorgesteld:

een piepklein meisje in een gebloemd-zijden kimono-tje en been- en armsieraden, een maand ouder, v el wijzer en veel kleiner dan onze blonde kool.

Bij 't bezoek van mevrouw . heeft onze jongen voor 't eerst teeke- nen van verlegenheid gegev n. Hij lag heel voldaan na 't drinken nog in moeders bed en toen dat onbekende ezicht zich over hem boog, trok hij opeens een huilsnuitje, dat dadelijk weer lachte, toen hij moeder za .

Gewoonlijk heeft ons zoontje schik in z'n leven. Hij straalt zijn vader en moeder tegen. Veel geluid geeft hij niet. Bij èrge pret lacht hij hardop en bij erg verdriet schr euwt hij luid. Hij slaapt veel.

Vroeger lag hij dan altijd met opgetrokken pootjes en de armpjes lan s't hoofdje op z'n rug. u ligt hij op een zijtje, met twee vin ers diep in 't mondje en 't ander armpje voor 't g zichtje. Hij wil be- paald alleen op 't rechter zijtj liggen. Legt mo d r hem, uit angst dat hij scheef groeit, naar links, dan w et hij met veel krampachtig ge- spartel zich om te werken, tot hij rechtsom bijna op den buik ligt, liefst met een bibs uit de luier.

Als ~ij genoeg gedronken heeft, lacht hij nog steeds moeder op z'n allerhefst toe en de laatste week heeft hij dan bovendien de gewoonte om juist dàn z'n mooiste geluidjes te geven. Met de oogjes op moeder gericht, ligt hij dan te "praten", wat hij kan, terwijl hij overi ens erder zwijgzaam is. Ook onder het drinken fixeert hij moeder en als zij praat of een anderen kant uitkijkt, wordt ze door een beet met zoontjes tandelooze kaakjes tot haar plicht teruggeroepen.

6 Oct. fareus-Jan is e n nieuw lev nsstadium ingetr den. Hij is geen wicgekind me r. All n's morg ns met zijn lichtbadje ligt

~1ij nog in de wieg voor't huis. Maar na de tweede voeding gaat hij 1n de box! 3 Oct. heeft moeder hem daar voor 't eerst ingele d. Hij m rkte best, dat hij in en ni uwe omgeving lag n draaide 't bolletje naar rechts cn links. De Chineesche lamp, di bov n hem door den wind bewogen werd, trok dadelijk zijn aandacht. Hij ligt er zonder matrasje en vindt dat best. Moeder is daar trotseh op, want andere

2I

Vijfde maand.

melkproductie erg achteruit liep. Ik denk, dat dáárom de jongen zelfs vannacht een beetje gehuild heeft. Arme kerel! oeder laat nu

v~deralleen erop uittrekken en leeft als een melkkoetje. Gelukkig zlJn de wangen van 1arcus-Jan nog dik en rood: als een tomaat, zegt kokki. Ja, van tomaten gesproken, dat wordt een heele geschie- denis. Djeroeks zijn hier niet, dus moet jongetje aan het roode sap wennen. Eerdaags moet hij toch gespeend en mag dan niet kieskeurig zijn. Dus heeft moeder gisteren onder heftig protest van haar zoontje tomatensap in 't schreeuwende keeltje achter het trillende tongetje gegoten. Vandaag had ze een héél mooie uitgeperst, die eerst warm was gewo~den in de zon. Onverdund en zonder schreeuwen ging het naar btnnen. \XTèl trok de jongen koddige vieze gezichten. Moe- der blij, echt gezond, die tomaat. Vanmiddag was hij aan "een zeepje" toe en wàt vertoonde de luier aan moeders belangstellend oog? Groote griezelige roode vlekken. De kostelijke tomaat had de reis door 't lijfje gemaakt zonder verteerd te worden.

13 Sept. 1arcus-Jan was weer erg weerspannig bij 't voeren. 10eder zong en floot zonder eenig resultaat. Daar kwam vader erbij. Nau- welijks hoorde 't jongetje vaders stem "in naam van Oranje doe open de poort" zingen, of- hij kalmeerde n hapte zoet alles op!

20 Sept. Dezer dagen hadden we bezoek van . Toen die onzen jong n zag, riep hij uit: wát een echte Hollander! Ja, met di dikke, roode wangen, blauwe oogen en peenhaar heeft hij een echt Hol- landsch boerenheufd, dat bezorgt hem den nieuwen naam van Gerrit Jan (uitspraak Gat Jan). Moeder heeft, sinds ze zich kalm houdt, weer ov rvloedig melk en de jongen is lief en rustig.

26 Sept. Gisteren is Marcus-Jan vier maand oud geworden.

We zijn weer thuis en andere moeders komen kijken naar zoo'n flinken beer. In den trein terug is hij lastig geweest, had misschien last van de warmte. In het compartiment naast het onze zat een

20

kind ren huilen eerst rg. [aar 1arcus-Jan he ft natuurlijke kussen- ti s! - Gisteren, 5 Oct., heeft hij zich voor 't erst heelemaal op zijn buik weten t "erk n en t n 1. in den tuin aan 't v tballen was, w rkt die sprin nde bal als e n magneet n lag 't jonkeltj peens he 1maal aan d n kant met zijn n usje va r de spijlen. Die box maakt hem ondernem nd! Op 't eind van den morgen was hij huil - rig van moeheid door de on ewone inspanning. oeder heeft hem to n naar bed gebracht, waar hij de rest van den dag g slapen he ft, alleen door va dingen en badje onderbroken.

11 Oct. \'V'at is jonkie bezig van baby tot kindj te worden! Hij wordt nu al ond r de armen opg pakt, n als j hem dan h ' óg tilt, schat ft hij soms van plezier. chateren is e n ni uwe ontd kking voor hem, maar niet de eenige. Zijn nieuws rierig 0 gjes kijken overal rond en v oral wat bewe gt, trekt zijn aandacht. [aar 0 k vr emd geluiden: moed rs snorrend naaimachine,'t pla sen van 't water uit den gieter van den tuinjongen zijn g luiden, die hem beide eens met huil n hebben do n phouden.

En dan de ontd kking van zijn voeten I Als hij op 't rugje ligt, steekt hij die recht omhoog en probeert z te grijpen. Maar dat lukt nog ni t. u, kijken naar dat bewegende speelgoed is óók fijn.

Hij ligt nu bij voorkeur op z'n buik en als hij dan de wereld in wil kijken, richt hij zich hoog op zijn armpjes op, met een hol rugje en draait z'n kopje en gluurt rond als e n waaksch hondje. Om 12 uur eet hij een schoteltje vol geklopte pisang; dat gaat er in als klok- spijs.

Een van de nieuwe vreugden is paardje rijden op de knie.

Zesde maand.

30 Oct. Jan is nu ruim 5 maand oud. Hij lacht en kraait veel, pakt z'n voetjes om mee t sp len en maakt met 't acht rlijfj al kruip- bewegingen. Als moeder hem gaat va den, ligt hij ni t me r in 't wilde te happen en te trappelen, maar kijkt naar moeder en strekt

22

-' .

z'n lijfje en kraait en lacht opgewond n; als moed r niet heel vlug is, gaat dat in huilen over.

De laatste week heeft mo der v el zorg over den jongen gehad. ad r ligt ziek aan typhus en moeder is ongerust en moe. Op een avond,

12Oct., helpt ze den jong n op de babytafel en piekert er een betje over, dat hij dien dag 5 dunne luiers heeft gemaakt. Daar spant opeens't kereltje z'n lijfje en begint te krijschen, zóó hard n onbe- he rscht als hij nooit doet; moeder stopt hem auw in 't water om hem te bedaren. Helpt niets. Dan maar drinken. 't Jongetje brult als een wanhopige en neemt de borst niet aan. Moeder neemt hem maar weer op - en ziet een roode mier van onder hem wegla p n. Fluks de luier afgestroopt en daar ziet ze naast 't liesje twee vurige roode plekken. Moeder is z lf eens door zoo'n venijnig beest gestoken cn weet, wat een rge pijn dit doet. Arme, klein jongen. f eder loopt wiegend m t 't naakte ventj rond, tot e n b di nde amoniak van de apotheek heeft gehaald. Als dat erop komt, brandt en steekt 't no erger en wordt 1arcus-Jan paars-rood van 't schreeuwen. faar nu is 't gauw over en na eenig nasnikken drinkt zoontje braaf zijn portie en gaat rustig slapen. Den volgend n morgen heeft hij w er en akelige dunne luier. Moeder laat er den dokter naar kijken, die r net is voor vader. Als dokter bij de wieg komt, ligt de jongen met waterige, natte oogjes te kijken. foeder wordt opeens héél ong rust:

"dokter, 't kind is ziek." - "Ja, mevrouw," z gt die domme dokter,

"misschien had ik hem tegen typhus mo ten inenten." Dus dokter denkt, dat 1arcus-Jan typhus heeft. Vader heeft dien dag koorts tot over de40en moeder beseft, dat fareus-Jan een dergelijke ziekte niet zal kunnen doorstaan. _~ at e n vreeselijke ongerustheid. r wordt een thermom ter voor Marcus-Jan gekocht en hij krijgt poeiers en mag geen pisang meer hebben. Van de box geen sprake, den heden dag in bed. Daar ligt hij vroolijk en wel op z'n buikje, hoofd omhoog, géén v rhooging, gezonden e dust. Als mevr uw G. komt en moeder snikt: "Ik wil niet, dat m'n jongetj sterft,"

gaat m vrouw vol medelijden kijken naar den patient en lacht, als ze hem zi ti De dunne lui r wordt op 't laboratorium ond rzocht 25

en natuurlijk wordt r ni ts g'v nden. D jong n blijft z nd en k mt, ondanks d dunne lui r , toch nog aan. Misschj n komt die djarrhe d or de pI ts ling r ^g ns, die p en d temperatuur van 90 t t 80 d d n dal n, f - mis cbien he ft mo der en beetje .. nru tig zog" v r haar z ntje g had. In ieder geval is 't jongetje g d zond. GoddankI

Marcus-Jan heeft zijn erste p 19 cd: een lichtbrujn konijntje met c n lichtblauw lintj en e n koper n b lletje. Om dat koperen beU tj

n de harigheid krijgt Marcus-Jan 't

m

at zijn uiterljjk b treft: hij he ft en aardig str odakje van steil, blond haar, dil kc blonde w nkbrauwen en - t t moeders trots - donkere wimp rs. Toch vindt vad r hem "meer Dikki Bigman dan Jopi Slim" en al hij èrg vel vuil luier maakt, w rdt dat z If Dikkie Zwijnman .

3 v. rgister n ri d de d kter n teg n jongetjes diarrh e aan: wond roli en vasten. n papl pel w nder lie, dat was lekker!

Daarna w rd ruj w ggcIegd in b den mo t van 's morgens 10 tot 's avonds 7 vasten. ⁰ der was heeIcmaal in de war, dat 't gulzig b kj ni t kwam zuigen en k n niet slapen, omdat ze i der oogenblik hon erig gebrul verwachtte. Maar - alles bi f rustig. Tegen 't eind van d n middag zacht geklaag. Jon keltje op schr t genom n en een lap k pje the gevoerd. 0, wat hapte dat bekjl::! gen beetje van " chuitje varen-th etj drink n" op scho t n ^\V er naar bed.

Toen mo der om 7 uur hem kwam hal n om te drinken, sliep hij of 't nacht wa . De lui rs blijv n dun.

Zevende maand.

30 v. Bigmans is n half j ar oud en heeft, om dezen ov rgang te vi r n, zijn erst zi ktetje gehad. De dunne luiers van 't begin van de maand war n w al lang verget n - vanzelf overgebeterd.

26

{aar Zaterdagavond 22 TOV • daar k erde hij opeens 't hoofdje van mo der af, to n hij drinken moest. Dat zijn we niet gewon.

T mp ratuuropgen men: 38,3. f der kan niet slap ¹¹van ngerust- heid. D n volgend n dag 10 pt de k rt tot ;8,8 op, en ok de dagen erop is hij t lkens wat koortsig. 10ed r d nkt aan "tandjes", want jonkje kwijlt erg en bijt op alles, liefst op de spijl n van de box.

En d n hee1en dag gaat m teen pjjnlijk gezichtje 't handje in 't mondje. a 5dagen is de koorts over n krijgt hij wat uitslag. H t is een" 5-daagsch " gewest.

12 Dcc. I een dag of tien eet hij tw maal daag pap. Om 12 uur g ze fde "nassi tim" (zacht gekookt rijst) met pisang en een_raU'.~c tomaat, 's avonds wat spinaziewat r of tomatl:nsap m t 111 I dIk gemaakt en óók pisang erd or, mdat 't mene rtje h t dan alleen wil. En hij krijgt n g vijfmaal de b rst. faar lleen 's m rg. ns heeft moed r vol p. .ankomen d t 't j ng tj al heel lang niet me 1'.

Op 15 pond staat hij hardnekkig stil.

1 D c. vertrekt vad r vo r h rst I na de typhus naar bov n. aall:

bo 1.

5 Dec. gaat Bigmans m t mo d r int rklaas vi r n bij d familie D.

0, wat is di jon en verleet n. Hij brult en maakt zich h el maal van stre k.

12 D c. Bigmans heeft van zijn oma uit msterdam een m o~ n zilver n beker gekregen. " e zijn dad lijk ga, not nen. D klem handj s houd n den beker al go d vast, het m ndj pakt den rand beet en knauwt en 99Ofo van 't water stt omt langs 't jongetje, dat blij lachtl We zullen 't weI Ie r n! Tante P. stuurde in 't Sinter- klaaspak twee prachtige slabben.

Van 14-17 Dec. hebben Bigmans en moeder bij de familie . ge- logeerd. D n eerst n da^r heeft Bigmans zich aangesteld als en wan- hopig n m t zijn radeloos gebrul ieder uit den slaap _~eh~ud n.

Daarna is hij tot berusting g komen, maar was heel stilletjes en nooit heel maal vro lijk, lacht bleekj s, lag kalm in de box z nder kruip n en w u van de bijvoeding haast niet t n.

auwelijk war n we we r thuis en lag hij in z'n eig n k f hij 27

,I

.'

~

..J

...---

'--

AAR. E.EN VASTE. BlIl<

,, _~

I

..

^-

y.-"'.

/

/ 'I

.

.

, .. ^:

E. N W ""KMON J ',.

lag te schateren van de pret, de pap hapte hij op als een spreeuwen hij werkte zóó in de box, dat moeder dacht, dat hij zelf zou gaan zittenIHij blijkt aan huis en omgeving gehecht als een katje.

15 Dec. {et koemelk begonnen als aanvulling op de borstvoeding.

Achtste maand.

I Jan. Met Kerstmis is Marcus-Jan 7 maand geworden. Dien dag hebben we "boven" gevierd, waar we sinds 10 Dec. bij vader zijn. Eerst was moeder bang, dat de jongen vader niet zou her- kennen en verlegen zijn, maar toen vader in P. bij ons inden trein kwam, waren ze dadelijk weer de beste maatjes. En Bigmans tiert hier best. Hij is vroolijk en kraait en kirt en maakt lok- en zoen- geluidjes, telkens wat anders. ,,'t Is haast niet bij te houden,"

zegt vader, ,,'t is goed, dat we dit 't volgend jaar nog eens zullen meemaken met broertje of zusje." Het jongetje is nu al twee keer uit zich zelf gaan zitten. Den eersten keer had moeder al z'n warme broeken blijkbaar niet stevig genoeg vastgemaakt, want toen ze op een klagelijk geluidje naar buiten kwam loopen, waar hij in de box speelde, zat hij daar in een hoekje "met heî de billetjes bloot".

Met kruipen maakt hij aardige vorderingen, en heen en weer hossen op handen en knieën kan bij langen tijd onder allerlei tevreden ge- luiden volhouden. Voor grapjes en spelletjes wordt hij steeds meer toegankelijk en vader verwent hem er danig mee. Kiekeboe over den rand van de wieg doet hem schateren, de rook van vaders pijp interesseert hem heftig, maar 't allerprettigst is toch wel mee uit wandelen te gaan, op vaders nek gezeten. Dan straalt ons zonne- zoontje en de kwijl druipt in vaders krullen. En vader laat bern de hondjes zien en de koe en wipt en springt om zoontje te vermaken.

Als vader en .moeder eten, staat zoontjes wieg naast tafel en krijgt hij een broodkorst om op te sabbelen. Dat is zoo iets fijns, dat hij vader en moeder en alle grapjes ervoor verge t.

18

Gister n, udjaar, v rra t hij ns m teen rst n tand n vader n ma d r h bben h m lat n dansen en z ng n: ho ra, h ra, Bigmans het:ft een tand! Zijn di t i nu h t volg nd : 's m rg n

n 's avonds drink n bij ma der n op kalm dagen ó 'k 's middag , m 9 uur g z fde ha errn ut, m ¹² "na si tim" m t pisang, om 3 et n n melk te drink nuit dnb k r, om half 6 l kker maizena- pap. Vóór we naar ub v n" gin n, kr f! hij nog⁶⁰⁰ gr. melk van ma d r, maar dat loopt st ds t rug. Zijn wangen blijven wit, want buit n is 't vaak te winderig.

11 Jan. Dank zij den go d n eetlust, dien hij bov n in de k u ge- kre en heeft, komt Bigmans we r gereg ld aan. '\ e zijn nu weer thuis en hij is alle verwenn rij al weer v rgeten n amuseert zich uren p z'n e ntj in de box. Gaan zitten is nu heel g woon va r hem; e n enk len keer worden we opg schrikt do r n harden slag, dan heeft hij zijn evenwicht verloren en slaat de b I tegen den vloer van de box. '\ ij laten ni tm rken hoe we schrikken, want Bigmans sp lt dan rustig voort. Zijn blijë geluidjes en kreten klinken d or 't huis. Hij articul ert nu ook zijn e rste lettergr p n: baboba popapfa enz. '\ e hebben z'n har n afgeknipt, zo dat hij r uit ziet als Dikkie-z nder-pruikje uit Prikk b en. De wi g is af schaft en zijn naslaapje 's morgens buiten do t hij op 't matra j van z'n bed, dat we in de box leggen.'s Iiddags komt hij e n uurtje vóór 't huis op sch t zitten en gaat uit rijden op vaders nek.

Hij blijft erg v degen. reemde menschen staart hij ntz t met open t:lond aan en b gint dan te brullen. Moeder prob crt dan z'n hoofdje af t w nden en hem af te leid n, maar hij wil en zal kijk n, de kleine dwaas, en zich wanhopig maken.

1 I Jan. D twe de beneden-middentand is doorg komen!

17 Jan. rarcus-Jan wil en zal staan. Telk ns pr he rt hij zich aan d spijlen van zijn box op tetr kken, maar dat mi lukt no^ft. Maar _ gister n in zijn badje pakte hij met beide handj s d n rand beet en langzaam en voorzichtig rees hij op, tot hij stevig p z'n bentjes stond, de bibs b ven 't wat r, 't ruggetje gebogen, want de rand is laag. Daarna ging hij we r omzichtig zitt n n h rhaald de ni uwe 3¹

M-J. 3

Tiende maand.

2.5 F br. andaag is Marcus-Jan 9 maand ud. Het i een g z llig mollig jonkeltje m t dikk wan en, di all en \\ at wit zien door d Indische lucht. Zijn haar is weer aangegro id n staat ev n steil rechtop. Hij heeft kuiltj sin de' wan n als hij lacht n blijë blauw oogen. Is we 's morg ns wakker worden, hooren we vaak een zoen eluidje uit zijn b dje en als vader dan antwoordt, blijft dat zoo heen en weer gaan. Hij staat dan al m t de neus tegen de klamboe te wachten. De laatste dagen is z'n broekje dan nog dr g; op potje doet hij dadelijk een groote pre tatie en zit er te lachen en heeft pret van belang! Terwijl moeder voor 't nthijt zor t, eet hij vast gretig een broodkorst. Zijn ontbijt bestaat uit en bord melk, waarin een boterham met korst en al n wat boter. Om half¹⁰een dik bord havermout, om half ^I een bord nassi tim, 's avonds maizenapap en voor hij aat slapen een klein hapje levertraan. Tus ch ncijds drinkt hij water of nog liever ajer djero k uit zijn bekertje, melk niet raag.

oms plaagt hij z'n ouders door 's avonds niet te will n slapen. Maar over 't algemeen is hij e n rustig kereltje, dat zich goed weet te ver- maken. Als hij rondkruipt, kan hij zoo li f aan je knie komen staan en naar je opkijken, bedelend om een be tje aandacht.

Met tanden schiet hij ni t erg op, 't zijn cr nog maar twee. bar z'n spier n zijn goed stevig, hij be int al aardig langs de box te loopen en ontwikkdt met kruipen een groote snelheid. Wat z'n spraakoefeningen betreft, is tatata no zijn voornaamst uiting, liefst op fluistertoon gezegd. Ik g loof, dat het zwaaig baar, dat hij daar- bij met 't armpje maakt, niet toevallig is. Ook een heel onhandig:

"klap eens in de handjes", b gint te lukken.

10 Maart. Hij begint geluiden na te maken. iet alleen neemt hij een zoengeluidje over, maar 0 k ba, bo en ta. Ik meen te merken, dat bababa papa wel "pap" en boepoepfo "poes" b te kent, maar ben daar nog niet zeker van.

Als ik hem van potje optrek, laat ik hem lopen en dat be- gint al aardig te lukken. Als ik daarbij aan hem de leiding geef, H

Negende maand.

31 Jan. Onze jongen is weer eventjes ziek geweest. Van de week, Dinsdag 2.7 Jan., schreef moeder naar Holland: hij brult meer dan hij gewoon was, maar we weten het aan de verandering van slaap- uurtje, nu vad r weer laat van kantoor komt. Maar Dinsdagmiddag voelde hij zoo gloeierig aan, dat moeder de temperatuur opnam: 39!

Den volgend n dag was de koorts over, maar 't jonkeltje vol uit- slag, dus hij had e n echte Indische influenza gehad. Hij is nu weer vro lijk en lief. Op den dag, dat hij 8 maand werd, hebben we hem vrij op den grond laten kruipen. Wat een emotie, die vrijheid. Op- gewonden schr euwend kroop hij rond en na van allerlei onderzocht te hebben, vestigde hij z'n begeerte op vaders schoenpunten. Maar die weken achteruit, zoodat Bigmans, kwijlend van verlangen, steeds verd r moest, totdat vader hem vies en wel op zijn nek zette en triomfantelijk m t hem wegstapte. Gisteren kroop hij de poes achter- na en begon voor 'teerst aardig z'n buikje erbij op te tillen; gewoon- lijk sleept dat nog over den grond.

15 Febr. Het vrij rondkruipen is nu een dagelijksche pret en van 't lat n slepen van 't buikje geen sprake meer. taan is geen kunst meer en we ~..an 't loopen nu probeeren.

Hij wordt geregeld op potje gezet en begrijpt, wat er dan van hem verlangd wordt en drukt met een ernstig gezichtje.

32.

kunst twee, drie keer met een blij lachend sllUJtje. Vandaag was moeder in spanning, of hij 't weer zou doen. Ja, hoor, en zelfs een voorzichtig stapje. Hij had vandaag blijkbaar dorst, want zoodra hij in 't water zat, bukte hij 't hoofdje en slorpte wat naar binnen, 't kalfje! Al spelende raakte hij ook even z'n evenwicht kwijt, de beentjes schoten omhoog, - maar hij hield zich stevig aan den rand vast en hield krampachtig z'n angstigen rooden bol boven water I

2.3 Jan. is Marcus-Jan voor 't eerst zelf in de box gaan staan.

loopt hij zijwaats, zooals hij dat langs den boxrand heeft geleerd.

Sinds een week heeft hij een wagentje, waarin hij 's avonds uit rijden gaat. Met open mond en dom snuitje is hij wèg van aan- dacht van alles wat hij ziet. Hij he ft gauw gemerkt, dat vooruit- rijden 't aardigst is, zoodat we de kap zoo laag mogelijk voor hem stellen. Vanmorgen stond hij voortdurend, als een kleine wagen- menner.

Zijn gewicht is al 14 dagen blijven staan en met 't eten gaat 't ni t zoo gemakkelijk meer. Het middagmaal, hoe ook bereid, wil ni t goed naar binn n. Als compensatie geeft moeder hem nu om 5 uur een kop bouillon en wat vruchten. Dat vindt hij heerlijk.

Hij is een echt vaderskindje. Op niemand is hij zoo dol, voor nie- mand heeft hij zulke stralende lachjes en lieve geluidjes. Het is zoo leuk z'n gezichtje te zien ophelderen en strálen, als vader uit kantoor thuiskomt en hij h m ondanks den hoed dadelijk herkent.

Elfde maand.

25 Maart. Jan is nu ¹⁰ maand oud. Hij blijft een gezond, vroolijk en makkelijk kind. Vorige week heeft hij een heel klein beetje ver- hooging g hadbij een erg snotneusje, maar het was 0 k zoo'n harde wind, dat de helft van d mensch n hier ziek was en we blij zijn, er zoo afgekomen te zijn.

Hij begint al een paar wankele stapjes te doen, aan één handje vast, en kan zich, als hij kruipt, tegen een ladden muur ophijschen, om te gaan staan.

Hij begint de eerste teekenen van praten te vertoonen. Ik g loof, dat zijn bababa, als ik h m naar de achtergalerij draag om gevo rd te worden, niet to vallig is. Dezer dag n ke k hij, toenikhem langs 't medicijnkastje droeg, waarop de lekkere flescb levertraan staat, blij naar boven en mompelde: babab (pap?). Voor poes en ander dieren of kleine kinderen zegt hij: pen als ro t tata, soms zelfs dag, met en hard g.

34

We laten hem veel rondkruipen en 't lijkt ons, dat hij dan veel meer leert, dan in de box.

2 April. Met zijn kleine gummibal kun je al zoo aardig met hem spelen, hij schatert dan van plezier en weet nu best, dat je er ve 1meer pret van kunt hebben dan door alleen te sabb len.

Hij is in een periode van alles oprapen en weer neer ooien.

Op de babyta~ I heeft hij on1 dekt, dat als moeder plotseling de veiligheidsspelden doet verdwijnen, hij ze weer terug kan vinden, door 't kussentje op te tillen. Met het rondkruipen blijkt, dat hij wel ondernemend, maar niet roekeloos is. Hij probeert alles heel voorzichtig en valt merkwaardig weinig, zoo kunnen we hem alleen 't stoepje van de achtergalerij naar de bijgebouwen (J3 e.M.) en naarden tuin(25 e.M.) laten afdal n. Hij probeert h t trapje van de voorgalerij ook, maar daar houdt moeder hem nog aan 't baadje tegen.

Marcus]an en poes.

Van het oogenblik af, dat de jongen poes voor 't eerst vanuit zijn box ontdekte, heeft dit harig gediert zijn belangstelling opgewekt.

{et luide kreten begroette hij haar, als ze door de achtergalerij liep n stak het handje door de spijlen. {aar hare Majesteit wand lde met een air de dédaul voorbij.

Zoodra Marcus-Jan vrij mocht rondkruipen, is hij met energie los- etrokken op het voorwerp zijner bewondering. Poes li p kalm door, Iarcus-Jan spande zijn uiterste kracht n in en kro p voor 't eerst goed zonder zijn buikje te laten slepen.

ens vond hij poes op een stoelin de voorgalerij. Hij kon zich to n al ophijschen en deed dit ook. Po s was te lui om te vluchten n Marcus-Jan kon haar op zjjn gemak betasten, trok aan ooren en staart, greep met 't knuistje in de snor en de oogen en overal. Traag stond poes op en liep geërgerd weg. Vanaf dat oog nblik vluchtte poes voor Marcus-Jan en kroop de jong n haar met ov rwinnaars- 35

kreten na. {aar de krijgskans k rde. Weer naderde ons zoontje de poes in haar slaap en ing haar natuurlijk enthousiast maltrai- teeren. Poes keek lui door de spI ten van haar oogen, tot het haar peens verveelde en zij heel voorzichtig haar poot, met de nagels uit, op het armpje I gd . Marcus-Jan schrikte en trok terug. Geen schrammetje was op z'n arm te zien, maar sindsdien gaat poes niet meer op de vlucht. farcus-Jan nadert haar nog onder heldhaftige kreten, maar blijft in de nabijheid een be tje beduusd zitten en steekt z'n handj uit, om h t gevaarlijke b est even aan te raken, om 't dan dad lijk verschrikt terug te trekken. Poes neemt er niet de minste notiti van. Huisdieren zijn de beste opvoeders.

MarcusJan en andere kinderen.

Toen d jongen 6 maand oud was, was hij he I erg verlegen. u is dat gehe lover en vindt hij integendeel vreemde menschen interes- sant. Hij gaat dadelijk bij ze staan en zegt puè, puè, op zijn liefste vogcltoontje en laat zich zelfs opnemen en liefkoozen. Maar vooral b zoek van andere kinderen vindt hij he rlijk. Op een Zondag- morgen was het even oude Hansje hier, om gewogen te worden.

Hansje is forseher en gro ter dan Marcus-Jan en weegt dan ook ponden zwaarder. [aar toen ze ging n rondkruipc:n was onze jon- gen hem de baas. Hansje schoof zich op zijn buik vooruit, onder luid blazen en hijgen; Marcus-Jan vol belangstelling haalde hem tel- kens met een paar "slagen" in.

20Maart hadd n we B rtjc . hier met zijn moed r n gr otmo der.

Eerst was Marcus-Jan vol belangst lling voor d witte haren van de oude mevrouw. Daarna kroop hij B rtje na, onder vriendelijke lok- geluidjes, maar deze draafde op zijn kromme b ntjes weg. Toen we ze samen in de box zetten, begon onze jongen met Bertje kennis te maken en trok hem daarbij natuurlijk aan de haren. Bertje brulde ontzet; 1arcus-Jan juichte en stond op zijn teenen te trekken, ter- wijl Bertje van schrik vergat weg te loopen. Toen hebb n we ze van 36

elkaar gehaald, maar den he len mor n ble f Bertje bang voor ieder geluidje, i dere poging van to naderin van dat kl ine witte monster.

MarcusJanJs ziekte.

Dinsdag 31 Maart haalde moeder 's avond den jong n uit bed en merkte dat hij gloeieri en erg bezwe t was. Thermom ter in de bibsj s: 38,3. Hij maakt Ie lijke ntlasting met blo d en slijm.

Moeder was erg ongerust, de j ngen huilerig, zo dat w ten slotte hem maar in bed tusschen ons in hebben gen men.

I April belden we dokter S. op, die d ontlasting onderzocht en toen zelf naar 't jonk ltje kwam lcijken. Hij stelde moeder gerust, pr es h t welgevormde lijfje; de koorts was 0 r en all s leek best. Het jon etje moest vasten met alleen the , b schuit en heel dunn wa- terige rijstepap.

2 April legde moeder Marcus-Jan op de w schaal en merkte, dat hij een pond was afgevallen. Toen dokter S. 's midda s de ontlas- ting zag, sprak lUj over het vinden van amo ben. r isst eds nog veel bloedin de ontlasting en moeder twijfelt niet m er, of zoontj he ft amoebendysenterie. Ze he ft er "Tropenhygiëne" op nag lezen en maakt zich erg ongerust. ^rehebben nu allerl i obatjes, maar mogen gelukki weer m Ik geven. Jonke1tje is koortsvrij, hee1lief en aan- halig en wat bIe kjes en slapjes. Tot8April is d dokter dag lijks ge- k men, d ontlasting van farcus-Jan is dri keer nderzocht, maar ris ni ts ond n. T en zei de dokt r: "Katharrh" n "uitslijt n"

n nam afscheid, n na twee dagen waren dingewandjes w er goed.

Maar hij bleef er lecht uitzi n en zijn e tlust was ongestadi .

Twaalfde maand.

29April had hij we reen dagje v rhoo in en erge last van 't mondje.

30 April blek nrtwee boventandjes doorg komen.

37

Het is maar goed, dat moeder en zoontje een maand naar de bergen gaan. Moeder breit een trui, de grootmoeders breien, de naaister maakt lange flanellen broeken en plankdikke hansoppen.

Naar "boven".

Van4-31 Mei is Marcus-Jan met moeder "boven" geweest enpen- sion bij mevrouw B. S600veet hoog. Vader moest examen afnemen in S. en vond het goed, dat moeder en de jongen een flinke frissche neus haalden, om sterk te zijn bij de komst van broertje of zusje.

Op den heenweg heeft zoontje zich voorbeeldig gedragen. Hij is niets verlegen meer, dus de vreemde menschen zijn eer een vreugde dan een verdriet en weldra heeft hij twee Inlandsche aanbidsters in mooie wit-kanten baadjes, die hem een appel en druiven aanbieden.

Marcus-Jan wil er dadelijk in happen, maar moeder bergt ze weg in haar tasch. Dan eet de jongen dankbaar zijn korsten brood en drinkt z'n slappe thee. Het grootste deel van de reis slaapt hij op zijn kussen. Dan gaan we met de auto anderhalf uur langs een kronkelen- den bergweg omhoog, de jongen ligt lekker onder een mantel te slapen.

De eerste dagen "boven" kan Marcus-Jan maar niet aan de omgeving wennen. Tegen de vreemde menschen zwaait hij lustig "tata", maar tegen de andere box, 't vreemde bedje, badje, potje zet hij zich schrap en protesteert door luid gebrul. Van de kou heeft hij geen last, dank zij de vele dikke kleeren. Bovendien is 't niet echt koud, als in Hol- land in den winter, 't is zacht en toch frisch als Italië in 't voorjaar.

De jongen heeft dadelijk een goeden eetlust, verteert alles best, slaapt uitstekend en na drie dagen heeft hij al roode wangen, waarbij zijn heldere blauwe oogen, spierwithaaren een snotneusje Hollandsch- schilderachtig staan. Van Oma uit Amsterdam heeft hij een vaal- blauw truitje, daarbij cn blauw-grijs flanellen broek tot op den grond, een lust om te zien, als hij maar niet voortdurend bruldeI Alleen, als moeder hem bij zich neemt, is hij zoet. Na vijf dagen is hij ge- 38

lukkig gewend en de verdere maand gedraagt hij zich als een schat van een gezonden jongen. Zoodra het 's morgens licht wordt, hoort moeder een blij voge1geluidje en staat de jongen aan den rand van z'n bedje; die rand is te laag, zoodat hij er dadelijk uitgehaald wordt en nog even bij moeder onder de d kens komt. Dan doet hij nog een paar kleine tukjes, liefst half-staande tegen moeder aan, m t 't kopje in haar hals, den duim in den mond en onder zoemgeluid n, die hij zich den laatsten tijd bij het inslapen heeft aangewend. Lan zamer- hand wordt hij wakkerder en bewegelijker, zoodat hij op potje wordt gezet (regelmatig een groote prestatie) en daarna in de droge kleeren estoken. oms bibbert daarbij z'n kinnetje, want het is frisch 's morgens. Hij krijgt dan ook een dikke trui aan. Om kwart vóór zeven drinkt hij een glas warme melk en gaat naar buiten in de box in de volle zon. Het is dan tusschen SO en 60°. De box staat onder een den, zoodat er, als de zon hoog staat, een mengeling is van zon en schaduw. Daar blijft hij den heelen morgen en wordt alleen even binnen gehaald voor een diep bord havermout om half 9, zijn badje om 12 uur n daarna z'n middagmaal, bestaande uit een bordje soep, een portie groente geprakt met aardappelen en soms een pi ang na.

Gewoon dus "wat de pot schaft" en niets gezeefd. Daar in de box krijgt hij soms bezoek van jonge hondjes, die hij met een mengeling van verrukking en angst ntvangt; er komen kalveren en koeien en kippen voorbij, die even vriendelijk toegewuifd worden onder een tata-geroep, als de menschen. Als hij moe wordt of zich verveelt, huilt hij heel even en gooit zich dan met een plof op den grond om te slapen. Om een uur of ^{I I} krijgt hij een glaasje vruchtensap of karnemelk. 's fiddags regent het gewoonlijk, dus slaapt hij binnen, de mooie dagen blijft hij tot 5uur buiten. an de thee krijgt hij een glas warme melk en om half 7 vóór 't naar bed gaan een boterham met boter en suiker in melk we kt cn melk na. Geen wonder, dat hij zienderoogen dik wordt!

Tegen dat het donker wordt, hebben we een gezellig half-uurtje;

dan mag Marcus-Jan in zijn hansop door de kamer kruipen en spe- len met lonnie, het zoontje van mevrouw B. in zijn pyamaatje. In 39

- STA- ... F

. . / -

\

I

J ,

"

. ..

\

Slotwoord.

de haard brandt een gezellig houtvuunje en de "djon os" komt de gasolin lampen aanst ken en tafel dekken; deze "djongos" is één van 1arcus-Jan's groote, onberedeneerde sympathieën. Zoodra hij bin- nenkomt, kruipt de jongen onder blijë kreten op hem af en is meer dan gelukkig, als djongos hem een hand geeft en met hem rondstapt, want Marcus-Jan be int al stevig te stappen. D n ersten avond

"boven" heeft hij voor 't eerst alléén gestaan; door de dikke kleeren? Weldra doet hij de eerste stapjes en 't is iederen avond een genot, dat te oefenen: Marcus-Jan wordt door moeder, die op den grond zit, tegenover zich geplant, en moeder breidt de armen uit: kom dan I Daar staat hij, angstig en wiebelig met een vuurrood hoofd, de lachende oogen en mond wijd open, opeens waggelt hij vlug z'n stapjes en valt vol pret tegen moeder aan.

17 en 18 Mei is vader boven, op weg naar S. 0, wat grinnikt de jongen blij-verrast, als hij 's morgens opeens vader ziet in het tot- nutoe leege bed I En ze zijn even dikke vrienden als tevoren, zoo mogelijk nog meer.

Vader en moeder zijn het erover eens, dat ons stralende, gezonde jongetje in zijn e nvoudige truitjes een typetje is voor "das Haus in der Sonne". Ons klein zonnezoontje.

Marcus-Jan is nu een jaar oud. Hij is ruim 75 e.M. lang en weegt

19 pond. ("Boven" is hij in 4 weken 1¹_{/ 2} pond aangekomen I). Hij heeft 7 tandjes, 4 boven en 3 beneden. Hij kan stevig stappen aan de hand, even alleen staan en enkele wankele pasjes alléén doen.

Hij is een normaal, gezond kind,.

Zijn liefste spelletjes zijn, behalve kiekeboe, spelen met de bal, deuren of deksels open en dicht doen, iets geven en weer terug krijgen en natuurlijk kapotmaken, vooral van papier en lawaai maken, b.v.

met een deksel op den steenen vloer! fet praten moet hij nog zoo goed als beginnen.

4°

43

1 j. 6 Juni. .,Het babyboek" heb ik t nu onze jongen een jaar oud iSt beëindigd en ik vind het een goed punt een nieuw dagboek over hem te beginnent want we zijn een nieuw stadium bezig te betreden: hij wordt van baby tot kleuter. Immers, een baby eet apart voedsel t onze jongen eet wat de pot schaft; een baby wordt gedragen, onze kleuter loopt aan het handje mee; een baby begrijpt niet, wat er tegen hem gezegd wordt, Marcus-Jan be- grijpt dat, binnen een zekere beperkingt héél goed. En dat hangt niet alleen van den toon af; hoe vriendelijk ik ook zeg: nee, moeder neemt je er niet uit, hij ploft teleurgesteld in box of bedje terug en begint te huilen. En al fluister ik nog zoo dof en zachtjes: ga je mee? dan kruipt hij tegen me aan, strekt ztn armpjes uit om om mtn hals te slaan en zich op mijn arm te nestelen.

Het signalement van onzen kleuter is: dik, steil licht-blond haar, blauwe oogen, die met lachen in de dikke wangen als gleufjes wor·

den, een breed, stomp neusjet een ruime bovenlip geplooid over een mondje met 7 tanden van groot formaat, e n stevig mollig lijfje, rechte beentjes, kleine voetjes en handjes. Lengte 76 e.M., gewicht bijna 19 pond.

Uit den aard der zaak kan ik over zijn karakter nog weinig zeggen.

Het is geen nerveus kind en slaapt vast cn rustig. Ook m t onderzoe- kingstochten en pogingen van nieuwe prestaties is hij eer bedacht- zaam dan wild. Hij begint er plezier in te krijgen, kleine handelingen na te doen, b.v. het deksel op zijn potj zettent wat al aardig lukt.

Gisteren heft hij voor 't eerst uit zichzelf de box overg stoken (4 stapjes); tot nu toe deed hij alleen stapjes los, tusschen mijn armen veilig beschut.

17 J uni. Hij is niet ziek gew rden en zijn etlust wordt beter en hij slaapt iets minder overdag. De roodverbrand kleur, di hij

"b ven" ekregen had, is heelemaal weg.

Gisterenmiddag nam vader hem me naar de badkamer n liet h m op d n rand van de waterbak zitten spelen. Zoontj ver! or zijn evenwicht en viel 0 rover, k pje ond r in h t ijsk ud , diepe water. '\. at schr k ik, t en vader me het bi eke, k ude, ver chrikt jongetje onder z'n jas terugbracht. Onder het afdr n lacht hij alweer. 't '\ as alles zoo gauw gegaan, dat hij niet aan huilen was t egekomen.

21 Juni he ft hij voor 't eerst met "ba" ewaarschuwd voor een plas.

'\ uiven en da-roepen is een manie, ook tegen waaiende bomen en bewegende gordijnen, zelfs te en lekker eten, melk en groente- soep. Als hij met eten geno g heeft, knikt hij be list an "nee", dit is "boven" al begonnen, nu br idt hij 't nee-schudd n uit tot and re din en, die hij ni t wil, b.v. als hij bed of box ziet.

Zijn g zichtje verand rt, dordat hij 't mondj niet meer onbewust

4~

12 Juni. Ik n bang dat de j ngen zi k aat" orden. ÏJ1ds we van "boven" zijn tema- ke rd, is hij steeds minder gaan ten. Dins- dag w igerde hij 's avonds h el maal; ik h b hem to n geforceerd, m t h t gev 19 dat we om één uur' nachts wakk r werden d or droevia- gehuil: hij had alles weer uit ebraakt. '\' oen dagav nd i hij, t n hij weer weigerde, maar zonder eten in b dj gld. D n- derda (isteren) heeft hij 's morgens e n klein be tje hav rm ut gegeten en om twaalf uur èn 's avonds alles ewei erd, zelfs pisan . Tus chentijds wat melk en ajerdj roek edronken. Vanm rg neen halve pisang met veel moeite. Zijn ontlasting is normaal. Hij slaapt he 1veel, bijna den hee1en dag. 's achts is hij rusti . Als hij wakker is, is hij vroolijk en lief. Hij heeft tot nu to geen verhoogillg. Die gr te behoefte aan slaap zal wel komen do r de overgang van de ko lte naar d warmte.

Hier kent men geen blij voorjaarsgedoe - die eentonige hitte maakt toch zoo moe ....

de kalender ze t: " fei", maar ons bart we t het niet

,

dat voelt slechts een pijnlijk-verlangend verdriet.

De dotters staan glimmend en geel in de wei, de vogels kirwetter n ^{Z 0} lustig en blij, de kalveren maken de d lste spron en, de hede wer ld gaat zich verjon n.

Maar kindje, daar zie ik jouw oogjes stralen, daar kan zelfs geen voorjaarshemel bij halen!

je stemmetje is als een vogelgeluidje,

als een blaadje in 't voorjaar zoo zacht is je huidje, je schaterlach is als de voorjaarswind -

wij hebben in jou onze lente, mijn kind!

In Holland is het nu lente mi)' n kind

, ,

daar waait een vr lijke voorjaarswind, en rimpelt de slooten, die vol zijn van leven,

n doet d witte boombloesems beven.

8 Juni.

44

-r:~ee maand ~eleden meende ik, dat hij spoedig zou gaan praten;

h~Jhad er plez!.er in ba, boe, ta, prr enz. na te zeggen, en vo r enkele dmgen had hl) ook e n vast woordje. Dat is overgegaan en zijn woordenschat is weer b perkt tot tadadata en een enkelen keer het vri ndelijke puè.

~ij is niet verlegen en zwaait ieder vriendelijk goeden dag, ook

die~en. ~ el heeft hij sterkzi~sympathieën en antipathieën. Van aan- halIge urope sche dames en jonge meisjes moet hij niet veel hebben wèl van vriendelijke inlanders en baboes en van kinderen.

He~

meest houdt hij van zijn vader.

half-open houdt, m ar sluit tot een ferm klein streepje, kleiner dan één van z'n oogen. Heel lief en parmantig. Hij eet weer heel goed.

1 j. ¹ m. ³⁰ Juni. Marcus-Jan is nu ¹³ maand oud. Twee maand geleden meende ik, dat hij dan met loopen en praten een stuk verder zou zijn, maar er is een zekere schijnbare stilstand ingetreden. Sinds een paar dagen schijnt het met loopen nu toch ernst te gaan worden, telkens steekt hij op zijn eentje van wal en toen we gisteren Bertje op bezoek hadden, is hij die een heel eindje nag loopen. Hij heeft den laatsten tijd de gekke hondjes-gewoonte om als hij gaat slapen, eerst het laken en de onderdeken weg te krabbelen en dan op de matras te gaan liggen.

Ook met 't eten is er een nieuwaanwenseltje gekomen. Hij heeft mij, als de pap warm was en ik wou voortmaken, zien blazen. Heeft hij nu erge trek, dan begint hij, zoodra hij in zijn stoel zit, naar het bord te blazen.

Zijn liefste speelgoed is een rood-houten, rond knoopendoosje uit mijn naaidoos. M t het open- en dichtdo n ervan, het naast elkaar leggen van doosje n d ksc1, het laten rollen en weer oprapen kan hij w I een half uur bezig zijn. Ik bewaar het ste ds voor moeilijke og nblikjes, als 't ander speelgoed verveelt. Als hij met één slag het d ksel op het doosje mikt, moet ik denken, wat die onbewust- schermende handjes van een jaar geled n al stuur over zichzelf heb- ben gekregen. Hij kan nu ook handig drinken, terwijl hij zelf den beker hanteert. Hij staat volkomen stevig, zoodat hij nu niet meer in zijn teil gebaad wordt, maar onder de douche in de badkamer.

~erstgeeft hij daarbij een schreeuw, maar daarna vindt hij het lekker.

Het spelen met 't glibberig zeepje is op 't oogenblik 't grootste plezier van het baden.

In het psychologieboek van Stern las ik, dat kind ren in hun tweed jaar niets liever doen dan plaatjes kijken. Ik haalde dus gauw het lappenpr ntenboek voor den dag, dat hij van tante Jo heft ge- 46

J ^I'. ~J tJ GCi:

kregen. har hij zag nog niets van de plaatjes. De p esen, kippen en konijnen, door tante Eef op het kleed boven de babytafel genaaid, vermaken hem toch al eenige maanden, al i er natuurlijk van her- kennen geen sprake. bar iederen k er weer gaat hij er met 't ge- zichtj heen staan en grijpt naar alle dieren afzonderlijk.

I j. I m. 2 Juli. Marcus Jan loopt! De laatste dagen i het opeens met sprongen vooruit gegaan. 1aandag (29 Juni) liep hij B rtje een pasje of8na, telkens kuierde hij los door de box, gister n t lde ik 10pasjes, toen hij naar baboe toe waggelde en 's avonds vertelde vader me, dat hij van de tafel in mijn kamer tot 't trapje in de voor- galerij was gekuierd; dit bleken zoo wat 30 pasjes, toen ik het hem vanmiddag li t doen. Daarna van acht ruit mijn kamer naar de voor- galerij: 65 pasjes en toen door het trapje gestuit! Hij lóópt dus, al is het met dwaze waggelb entjes.

4 Juli. inds rareus-Jan zoo nu en dan waarschuwt van "ba", ben ik aan het zindelijk-maken begonnen. H t is lang ni t makkelijk.

oms waarschuwt hij, wordt dan met bekwamen spoed op potje gezet, waar hij niets presteert en vroolijk zit te spelen, om even later, zoodra hij weer in d box is, 't in d bro k te d n. Dan wordt hij boos toegesproken en krij t soms een tik, waar ver hij gro t mis- baar maakt. '\ e zijn nu z 0 vcr, dat cen natte f vuile broek hem een zeker schuldbesef geeft. Gisterenmor en kwam ik hem uit de box halen en rea eerde hij he lemaal ni t op zijn gew n enthousiaste wijze op h t: a je mee? E n vuil br ekje bleek de oorzaak van deze sipheid. Hij m t natuurlijk ruimsch ots in de gele nh id gesteld worden "zindelijk" te zijn en wordt dus vaak op 't p tjc gezet. Dat bevalt hem soms heelemaal niet en dan zet hij zich schrap met stijve beentjes en een holle rug. Dr f en luid g huil, als ik dan met ge- weld de knietjes buig. Ik vind h t niet noodig hem dan de heele séance d or te laten brullen, ga dus vlak naast hem zitt n n zeg:

"wees w er zoet". Dan legt hij 't k pj t o-en me aan, d et den duim in den mond en de oogj s dicht en maakt enschijntukje, waaruit hij 49

M-J.4