Van4-31 Mei is Marcus-Jan met moeder "boven" geweest enpen-sion bij mevrouw B. S600veet hoog. Vader moest examen afnemen in S. en vond het goed, dat moeder en de jongen een flinke frissche neus haalden, om sterk te zijn bij de komst van broertje of zusje.
Op den heenweg heeft zoontje zich voorbeeldig gedragen. Hij is niets verlegen meer, dus de vreemde menschen zijn eer een vreugde dan een verdriet en weldra heeft hij twee Inlandsche aanbidsters in mooie wit-kanten baadjes, die hem een appel en druiven aanbieden.
Marcus-Jan wil er dadelijk in happen, maar moeder bergt ze weg in haar tasch. Dan eet de jongen dankbaar zijn korsten brood en drinkt z'n slappe thee. Het grootste deel van de reis slaapt hij op zijn kussen. Dan gaan we met de auto anderhalf uur langs een kronkelen-den bergweg omhoog, de jongen ligt lekker onder een mantel te slapen.
De eerste dagen "boven" kan Marcus-Jan maar niet aan de omgeving wennen. Tegen de vreemde menschen zwaait hij lustig "tata", maar tegen de andere box, 't vreemde bedje, badje, potje zet hij zich schrap en protesteert door luid gebrul. Van de kou heeft hij geen last, dank zij de vele dikke kleeren. Bovendien is 't niet echt koud, als in Hol-land in den winter, 't is zacht en toch frisch als Italië in 't voorjaar.
De jongen heeft dadelijk een goeden eetlust, verteert alles best, slaapt uitstekend en na drie dagen heeft hij al roode wangen, waarbij zijn heldere blauwe oogen, spierwithaaren een snotneusje Hollandsch-schilderachtig staan. Van Oma uit Amsterdam heeft hij een vaal-blauw truitje, daarbij cn vaal-blauw-grijs flanellen broek tot op den grond, een lust om te zien, als hij maar niet voortdurend bruldeI Alleen, als moeder hem bij zich neemt, is hij zoet. Na vijf dagen is hij ge-38
lukkig gewend en de verdere maand gedraagt hij zich als een schat van een gezonden jongen. Zoodra het 's morgens licht wordt, hoort moeder een blij voge1geluidje en staat de jongen aan den rand van z'n bedje; die rand is te laag, zoodat hij er dadelijk uitgehaald wordt en nog even bij moeder onder de d kens komt. Dan doet hij nog een paar kleine tukjes, liefst half-staande tegen moeder aan, m t 't kopje in haar hals, den duim in den mond en onder zoemgeluid n, die hij zich den laatsten tijd bij het inslapen heeft aangewend. Lan zamer-hand wordt hij wakkerder en bewegelijker, zoodat hij op potje wordt gezet (regelmatig een groote prestatie) en daarna in de droge kleeren estoken. oms bibbert daarbij z'n kinnetje, want het is frisch 's morgens. Hij krijgt dan ook een dikke trui aan. Om kwart vóór zeven drinkt hij een glas warme melk en gaat naar buiten in de box in de volle zon. Het is dan tusschen SO en 60°. De box staat onder een den, zoodat er, als de zon hoog staat, een mengeling is van zon en schaduw. Daar blijft hij den heelen morgen en wordt alleen even binnen gehaald voor een diep bord havermout om half 9, zijn badje om 12 uur n daarna z'n middagmaal, bestaande uit een bordje soep, een portie groente geprakt met aardappelen en soms een pi ang na.
Gewoon dus "wat de pot schaft" en niets gezeefd. Daar in de box krijgt hij soms bezoek van jonge hondjes, die hij met een mengeling van verrukking en angst ntvangt; er komen kalveren en koeien en kippen voorbij, die even vriendelijk toegewuifd worden onder een tata-geroep, als de menschen. Als hij moe wordt of zich verveelt, huilt hij heel even en gooit zich dan met een plof op den grond om te slapen. Om een uur of I I krijgt hij een glaasje vruchtensap of karnemelk. 's fiddags regent het gewoonlijk, dus slaapt hij binnen, de mooie dagen blijft hij tot 5uur buiten. an de thee krijgt hij een glas warme melk en om half 7 vóór 't naar bed gaan een boterham met boter en suiker in melk we kt cn melk na. Geen wonder, dat hij zienderoogen dik wordt!
Tegen dat het donker wordt, hebben we een gezellig half-uurtje;
dan mag Marcus-Jan in zijn hansop door de kamer kruipen en spe-len met lonnie, het zoontje van mevrouw B. in zijn pyamaatje. In 39
- STA-... F
. . /
-\
I
J ,
"
. ..
\
Slotwoord.
de haard brandt een gezellig houtvuunje en de "djon os" komt de gasolin lampen aanst ken en tafel dekken; deze "djongos" is één van 1arcus-Jan's groote, onberedeneerde sympathieën. Zoodra hij bin-nenkomt, kruipt de jongen onder blijë kreten op hem af en is meer dan gelukkig, als djongos hem een hand geeft en met hem rondstapt, want Marcus-Jan be int al stevig te stappen. D n ersten avond
"boven" heeft hij voor 't eerst alléén gestaan; door de dikke kleeren? Weldra doet hij de eerste stapjes en 't is iederen avond een genot, dat te oefenen: Marcus-Jan wordt door moeder, die op den grond zit, tegenover zich geplant, en moeder breidt de armen uit: kom dan I Daar staat hij, angstig en wiebelig met een vuurrood hoofd, de lachende oogen en mond wijd open, opeens waggelt hij vlug z'n stapjes en valt vol pret tegen moeder aan.
17 en 18 Mei is vader boven, op weg naar S. 0, wat grinnikt de jongen blij-verrast, als hij 's morgens opeens vader ziet in het tot-nutoe leege bed I En ze zijn even dikke vrienden als tevoren, zoo mogelijk nog meer.
Vader en moeder zijn het erover eens, dat ons stralende, gezonde jongetje in zijn e nvoudige truitjes een typetje is voor "das Haus in der Sonne". Ons klein zonnezoontje.
Marcus-Jan is nu een jaar oud. Hij is ruim 75 e.M. lang en weegt
19 pond. ("Boven" is hij in 4 weken 11/ 2 pond aangekomen I). Hij heeft 7 tandjes, 4 boven en 3 beneden. Hij kan stevig stappen aan de hand, even alleen staan en enkele wankele pasjes alléén doen.
Hij is een normaal, gezond kind,.
Zijn liefste spelletjes zijn, behalve kiekeboe, spelen met de bal, deuren of deksels open en dicht doen, iets geven en weer terug krijgen en natuurlijk kapotmaken, vooral van papier en lawaai maken, b.v.
met een deksel op den steenen vloer! fet praten moet hij nog zoo goed als beginnen.
4°
43
1 j. 6 Juni. .,Het babyboek" heb ik t nu onze jongen een jaar oud iSt beëindigd en ik vind het een goed punt een nieuw dagboek over hem te beginnent want we zijn een nieuw stadium bezig te betreden: hij wordt van baby tot kleuter. Immers, een baby eet apart voedsel t onze jongen eet wat de pot schaft; een baby wordt gedragen, onze kleuter loopt aan het handje mee; een baby begrijpt niet, wat er tegen hem gezegd wordt, Marcus-Jan be-grijpt dat, binnen een zekere beperkingt héél goed. En dat hangt niet alleen van den toon af; hoe vriendelijk ik ook zeg: nee, moeder neemt je er niet uit, hij ploft teleurgesteld in box of bedje terug en begint te huilen. En al fluister ik nog zoo dof en zachtjes: ga je mee? dan kruipt hij tegen me aan, strekt ztn armpjes uit om om mtn hals te slaan en zich op mijn arm te nestelen.
Het signalement van onzen kleuter is: dik, steil licht-blond haar, blauwe oogen, die met lachen in de dikke wangen als gleufjes wor·
den, een breed, stomp neusjet een ruime bovenlip geplooid over een mondje met 7 tanden van groot formaat, e n stevig mollig lijfje, rechte beentjes, kleine voetjes en handjes. Lengte 76 e.M., gewicht bijna 19 pond.
Uit den aard der zaak kan ik over zijn karakter nog weinig zeggen.
Het is geen nerveus kind en slaapt vast cn rustig. Ook m t onderzoe-kingstochten en pogingen van nieuwe prestaties is hij eer bedacht-zaam dan wild. Hij begint er plezier in te krijgen, kleine handelingen na te doen, b.v. het deksel op zijn potj zettent wat al aardig lukt.
Gisteren heft hij voor 't eerst uit zichzelf de box overg stoken (4 stapjes); tot nu toe deed hij alleen stapjes los, tusschen mijn armen veilig beschut.
17 J uni. Hij is niet ziek gew rden en zijn etlust wordt beter en hij slaapt iets minder overdag. De roodverbrand kleur, di hij
"b ven" ekregen had, is heelemaal weg.
Gisterenmiddag nam vader hem me naar de badkamer n liet h m op d n rand van de waterbak zitten spelen. Zoontj ver! or zijn evenwicht en viel 0 rover, k pje ond r in h t ijsk ud , diepe water. '\. at schr k ik, t en vader me het bi eke, k ude, ver chrikt jongetje onder z'n jas terugbracht. Onder het afdr n lacht hij alweer. 't '\ as alles zoo gauw gegaan, dat hij niet aan huilen was t egekomen.
21 Juni he ft hij voor 't eerst met "ba" ewaarschuwd voor een plas.
'\ uiven en da-roepen is een manie, ook tegen waaiende bomen en bewegende gordijnen, zelfs te en lekker eten, melk en groente-soep. Als hij met eten geno g heeft, knikt hij be list an "nee", dit is "boven" al begonnen, nu br idt hij 't nee-schudd n uit tot and re din en, die hij ni t wil, b.v. als hij bed of box ziet.
Zijn g zichtje verand rt, dordat hij 't mondj niet meer onbewust
4~
12 Juni. Ik n bang dat de j ngen zi k aat" orden. ÏJ1ds we van "boven" zijn tema- ke rd, is hij steeds minder gaan ten. Dins-dag w igerde hij 's avonds h el maal; ik h b hem to n geforceerd, m t h t gev 19 dat we om één uur' nachts wakk r werden d or droevia- gehuil: hij had alles weer uit ebraakt. '\' oen dagav nd i hij, t n hij weer weigerde, maar zonder eten in b dj gld. D n-derda (isteren) heeft hij 's morgens e n klein be tje hav rm ut gegeten en om twaalf uur èn 's avonds alles ewei erd, zelfs pisan . Tus chentijds wat melk en ajerdj roek edronken. Vanm rg neen halve pisang met veel moeite. Zijn ontlasting is normaal. Hij slaapt he 1veel, bijna den hee1en dag. 's achts is hij rusti . Als hij wakker is, is hij vroolijk en lief. Hij heeft tot nu to geen verhoogillg. Die gr te behoefte aan slaap zal wel komen do r de overgang van de ko lte naar d warmte.
Hier kent men geen blij voorjaarsgedoe -die eentonige hitte maakt toch zoo moe ....
de kalender ze t: " fei", maar ons bart we t het niet
,
dat voelt slechts een pijnlijk-verlangend verdriet.
De dotters staan glimmend en geel in de wei, de vogels kirwetter n Z 0 lustig en blij, de kalveren maken de d lste spron en, de hede wer ld gaat zich verjon n.
Maar kindje, daar zie ik jouw oogjes stralen, daar kan zelfs geen voorjaarshemel bij halen!
je stemmetje is als een vogelgeluidje,
als een blaadje in 't voorjaar zoo zacht is je huidje, je schaterlach is als de voorjaarswind
-wij hebben in jou onze lente, mijn kind!
In Holland is het nu lente mi)' n kind
, ,
daar waait een vr lijke voorjaarswind, en rimpelt de slooten, die vol zijn van leven,
n doet d witte boombloesems beven.
8 Juni.
44
-r:~ee maand ~eleden meende ik, dat hij spoedig zou gaan praten;
h~Jhad er plez!.er in ba, boe, ta, prr enz. na te zeggen, en vo r enkele dmgen had hl) ook e n vast woordje. Dat is overgegaan en zijn woordenschat is weer b perkt tot tadadata en een enkelen keer het vri ndelijke puè.
~ij is niet verlegen en zwaait ieder vriendelijk goeden dag, ook
die~en. ~ el heeft hij sterkzi~sympathieën en antipathieën. Van aan-halIge urope sche dames en jonge meisjes moet hij niet veel hebben wèl van vriendelijke inlanders en baboes en van kinderen.
He~
meest houdt hij van zijn vader.
half-open houdt, m ar sluit tot een ferm klein streepje, kleiner dan één van z'n oogen. Heel lief en parmantig. Hij eet weer heel goed.
1 j. 1 m. 30 Juni. Marcus-Jan is nu 13 maand oud. Twee maand geleden meende ik, dat hij dan met loopen en praten een stuk verder zou zijn, maar er is een zekere schijnbare stilstand ingetreden. Sinds een paar dagen schijnt het met loopen nu toch ernst te gaan worden, telkens steekt hij op zijn eentje van wal en toen we gisteren Bertje op bezoek hadden, is hij die een heel eindje nag loopen. Hij heeft den laatsten tijd de gekke hondjes-gewoonte om als hij gaat slapen, eerst het laken en de onderdeken weg te krabbelen en dan op de matras te gaan liggen.
Ook met 't eten is er een nieuwaanwenseltje gekomen. Hij heeft mij, als de pap warm was en ik wou voortmaken, zien blazen. Heeft hij nu erge trek, dan begint hij, zoodra hij in zijn stoel zit, naar het bord te blazen.
Zijn liefste speelgoed is een rood-houten, rond knoopendoosje uit mijn naaidoos. M t het open- en dichtdo n ervan, het naast elkaar leggen van doosje n d ksc1, het laten rollen en weer oprapen kan hij w I een half uur bezig zijn. Ik bewaar het ste ds voor moeilijke og nblikjes, als 't ander speelgoed verveelt. Als hij met één slag het d ksel op het doosje mikt, moet ik denken, wat die onbewust-schermende handjes van een jaar geled n al stuur over zichzelf heb-ben gekregen. Hij kan nu ook handig drinken, terwijl hij zelf den beker hanteert. Hij staat volkomen stevig, zoodat hij nu niet meer in zijn teil gebaad wordt, maar onder de douche in de badkamer.
~erstgeeft hij daarbij een schreeuw, maar daarna vindt hij het lekker.
Het spelen met 't glibberig zeepje is op 't oogenblik 't grootste plezier van het baden.
In het psychologieboek van Stern las ik, dat kind ren in hun tweed jaar niets liever doen dan plaatjes kijken. Ik haalde dus gauw het lappenpr ntenboek voor den dag, dat hij van tante Jo heft ge-46
J I'. ~J tJ GCi:
kregen. har hij zag nog niets van de plaatjes. De p esen, kippen en konijnen, door tante Eef op het kleed boven de babytafel genaaid, vermaken hem toch al eenige maanden, al i er natuurlijk van her-kennen geen sprake. bar iederen k er weer gaat hij er met 't ge-zichtj heen staan en grijpt naar alle dieren afzonderlijk.
I j. I m. 2 Juli. Marcus Jan loopt! De laatste dagen i het opeens met sprongen vooruit gegaan. 1aandag (29 Juni) liep hij B rtje een pasje of8na, telkens kuierde hij los door de box, gister n t lde ik 10pasjes, toen hij naar baboe toe waggelde en 's avonds vertelde vader me, dat hij van de tafel in mijn kamer tot 't trapje in de voor-galerij was gekuierd; dit bleken zoo wat 30 pasjes, toen ik het hem vanmiddag li t doen. Daarna van acht ruit mijn kamer naar de voor-galerij: 65 pasjes en toen door het trapje gestuit! Hij lóópt dus, al is het met dwaze waggelb entjes.
4 Juli. inds rareus-Jan zoo nu en dan waarschuwt van "ba", ben ik aan het zindelijk-maken begonnen. H t is lang ni t makkelijk.
oms waarschuwt hij, wordt dan met bekwamen spoed op potje gezet, waar hij niets presteert en vroolijk zit te spelen, om even later, zoodra hij weer in d box is, 't in d bro k te d n. Dan wordt hij boos toegesproken en krij t soms een tik, waar ver hij gro t mis-baar maakt. '\ e zijn nu z 0 vcr, dat cen natte f vuile broek hem een zeker schuldbesef geeft. Gisterenmor en kwam ik hem uit de box halen en rea eerde hij he lemaal ni t op zijn gew n enthousiaste wijze op h t: a je mee? E n vuil br ekje bleek de oorzaak van deze sipheid. Hij m t natuurlijk ruimsch ots in de gele nh id gesteld worden "zindelijk" te zijn en wordt dus vaak op 't p tjc gezet. Dat bevalt hem soms heelemaal niet en dan zet hij zich schrap met stijve beentjes en een holle rug. Dr f en luid g huil, als ik dan met ge-weld de knietjes buig. Ik vind h t niet noodig hem dan de heele séance d or te laten brullen, ga dus vlak naast hem zitt n n zeg:
"wees w er zoet". Dan legt hij 't k pj t o-en me aan, d et den duim in den mond en de oogj s dicht en maakt enschijntukje, waaruit hij 49
M-J.4
met een van z'n gewone blijë geluidjes "ontwaakt". Natuurlijk wordt hij uitbundig geprezen, als hij na een waarschuwing zijn prestatie op 't potje gedaan heeft I
8 Juli. In het begin keek Marcus-Jan naar alles, wat we op de wandelingen in het wagentje zagen, met dezelfde belangstelling. Nu begint hij heel duidelijk meer aandacht te geven aan hemonbe~ende
dingen. Vandaag passeerde ons een man met een blatende geIt aan een touw. Gespannen aandacht. Toen de geit voorbij was, hing hij uit den wagen om hem na te kijken en was teleurgesteld, toen hij niet mocht gaan staan. Gelukkig hield de man stil en tilde ik den jongen uit den wagen om het wonderdier van nabij te zien. Een blij hoog kirgeluidje en het handje ging voorzichtig en nieuwsgieri langs de bewegende ooren, den rugenvooralhetkwispelendestaartje.
Bij ieder bêê piepte de jong n terug van verrukking.
Gisteren ging hij, als hij viel, nog vaak tot kruipen over, vandaag is het kruipstadium overwonnen en staat hij weer op om verder te waggelen. Voor zijn avondeten is hij over egaan van broodpap tot een gewone gesmeerde boterham met suiker en een kroesje melk.
Bij zijn havermout 's morgens b gint hij, nu al wel een week, met een onverklaarbare huilbui, waarbij hij een hapje wil aannemen, daarna eet hij z'n bord zonder zeuren schoon leeg.
I'
Juli. Honger n dorst wordt uitgedrukt door blaZe11, ook welgepaard met smakgeluidjes. ..
Bij wijze van liefkoozi!lgdrukt hij z'n neusje tegen je wang met WJjd open mondje en maakt een zoemend geluid. Op weg naar de bad-kamer stapt hij geregeld de keuken binnen, waar kokki al neer-hurkt om zoo'n zoentje in ontvangst te nemen. Het schijntukje met den duim in d n mond wordt óók een Ii f1·oozing.