Kbs John F. Kennedy Beertje Ballon

(1)

RAPPORT VAN BEVINDINGEN ONDERZOEK IN HET KADER VAN VOOR- EN VROEGSCHOOLSE

EDUCATIE

Kbs John F. Kennedy Beertje Ballon

Plaats : Breda

BRIN nummer : 03JC|C1

LRKP nummer : 119870563

Onderzoeksnummer : 287633

Datum onderzoek : 2 februari 2016 (03JC|C1) en 2 februari 2016

(2)

(3)

1 INLEIDING . . . 5

2 BEVINDINGEN . . . 7

3 CONCLUSIE. . . 11

BIJLAGE 1 OORDELEN . . . 13

INHOUDSOPGAVE

(4)

(5)

Op 2 februari 2016 heeft de inspectie voorschool Beertje Ballon, locatie

Molstraat (hierna Beertje Ballon genoemd) en Kbs J.F. Kennedy onderzocht. Het onderzoek is gedaan vanwege het toezicht van de Inspectie van het Onderwijs op de kwaliteit van de voor- en vroegschoolse educatie (vve). De inspectie monitort in 2013 en 2015 de kwaliteit van vve in de 37 grote gemeenten (G37).

Vve is bedoeld voor jonge kinderen die onvoldoende zijn toegerust voor een soepele instroom in groep 3 van het basisonderwijs, waardoor ze grote kans lopen om achterop te raken.

Tijdens het onderzoek heeft de inspectie de kwaliteit van de voor- en vroegschoolse educatie beoordeeld met een set indicatoren, waarmee zij overeenkomstig de Wet op het Onderwijstoezicht (WOT) kan beoordelen of de vve-locaties op belangrijke onderdelen vve van voldoende kwaliteit biedt. Deze indicatoren hebben betrekking op:

• De voorwaarden voor vve

• De ouders

• De kwaliteit van de educatie:

- Het vve-programma, zoals dat wordt aangeboden - Het pedagogisch klimaat

- Het educatief handelen

• De ontwikkeling, zorg en begeleiding

• De kwaliteitszorg

• De doorgaande lijn tussen de voor- en vroegschool

• De resultaten van vve

Het onderzoek bestond uit de volgende activiteiten:

• Analyse van de door de locatie ingevulde digitale vragenlijst.

• Analyse van documenten en gegevens over de locatie die de inspectie voorafgaand aan het onderzoek heeft opgevraagd.

• Vve-locatiebezoek, waarbij:

◦ documenten, handelingsplannen en groepsplannen zijn bestudeerd;

◦ enkele groepsbezoeken zijn uitgevoerd. Deze vve-bezoeken vonden plaats in de voorschool en in de groepen 1-2 van Kbs J.F.

Kennedy;

◦ gesprekken met de directie, unitmanager, coördinator HBO- coaches, HBO-coach, ouders, pedagogisch medewerkers,

INLEIDING 1

Onderzoeksopzet

(6)

leerkracht, de intern begeleiders en een vertegenwoordiging van het bestuur zijn gevoerd.

De inspectie heeft zich bij haar onderzoek onder andere gebaseerd op het Toezichtkader vve 2010. Dit document is te vinden op

www.onderwijsinspectie.nl.

In hoofdstuk 2 van dit rapport beschrijft de inspectie de bevindingen die uit haar onderzoek naar voren zijn gekomen. Bij de geconstateerde verbeterpunten is tevens een onderbouwing opgenomen. In hoofdstuk 3 volgt de conclusie. Bijlage 1 van dit rapport bevat een overzicht van de bij dit onderzoek gebruikte

indicatoren en de bevindingen van de inspectie daarover.

Toezichtkader

Opbouw rapport

(7)

Uit het overzicht in bijlage 1 valt op te maken dat de kwaliteit van de voor- en vroegschoolse educatie op alle aspecten op orde is. Voorschool Beertje Ballon en vroegschool John F. Kennedy hebben ten opzichte van het onderzoek in 2013 hun kwaliteit weten te behouden en op onderdelen aanmerkelijk verbeterd.

Totaalbeeld

Voorschool Beertje Ballon valt onder het bestuur van Kober, een organisatie voor kinderopvang in West-Brabant. Beertje Ballon is gehuisvest in een

dependance van Kbs John F. Kennedy waar ook de leerlingen van groep 7 en 8 van deze school les krijgen. Op Beertje Ballon zijn twee voorschoolgroepen actief. Alle kinderen in deze groep vallen onder de gemeentelijke definitie van doelgroepkind en bezoeken de voorschool drie dagdelen van ruim drie uur. Het merendeel van deze kinderen stroomt uit naar Kbs John F. Kennedy, maar niet allemaal.

Kbs John F. Kennedy valt onder het bevoegd gezag van INOS. De school heeft vijf kleutergroepen. Van de kleuters heeft 28% een extra leerlingengewicht.

Volgens de school hebben echter veel meer kleuters specifieke

achterstandsproblematiek ook al hebben zij geen extra leerlinggewicht. De leerlingenpopulatie is bovendien snel aan het veranderen. Het percentage leerlingen met taalachterstand vanwege anderstaligheid neemt bijvoorbeeld sterk toe. Het is om deze reden - aldus de school - dat zij de laatste jaren is gaan participeren in het gemeentelijk vve-beleid.

De samenwerking tussen Beertje Ballon en Kbs John F. Kennedy is de laatste jaren geïntensiveerd. Het is een sterke wens van beide partijen om de

voorschool en de groepen 1-2 (vroegschool) op termijn letterlijk onder één dak te vestigen.

Toelichting

Condities

Zowel op Beertje Ballon als op Kbs John F. Kennedy zijn de condities voor vve aanwezig. Deze situatie is ongewijzigd ten opzichte van het onderzoek in december 2013.

Ouders

De ouders met wie de inspectie tijdens de onderzoeksdag gesproken heeft, zijn zeer tevreden over de manier waarop zowel Beertje Ballon als Kbs John F.

Kennedy met hun kinderen omgaan. Allereerst merken zij dat hun kind met veel

BEVINDINGEN

2

(8)

plezier naar school gaat. De pedagogisch medewerkers en de leraren zijn aardig en toegankelijk voor ouders. Tijdens de inloop is er altijd ruimte om een vraag te stellen of even te overleggen. Beertje Ballon participeert al langere tijd in de verschillende projecten die op gemeentelijk niveau worden uitgezet om ouders te stimuleren en te helpen. Vooral de projecten gericht op

(voor)leesondersteuning voorzien in een behoefte omdat ouders daadwerkelijk thuis ondersteuning krijgen. De ouders krijgen bij ieder thema informatie over de woorden die centraal staan en suggesties voor kleine activiteiten thuis.

Binnen ieder thema wordt ook gezocht naar activiteit waarbij ouders welkom in de voorschool zijn.

Kbs John F. Kennedy heeft de afgelopen twee jaar extra geïnvesteerd in haar ouderbeleid. Zo is de inloop enkele maanden geleden ingevoerd. In plaats van buiten afscheid te nemen, kunnen ouders hun kleuter nu binnenbrengen en even meelopen. Eén keer per week mogen de ouders ook een kwartier in de groep blijven nadat de les gestart is. Zij kunnen dan zelf even met hun kind een werkje of activiteit doen en zien hoe hun kind in de groep met andere kinderen omgaat. De ouders geven aan dit erg fijn te vinden. De drempel om even iets aan de juffrouw te vragen is minder hoog. Om het belang van lezen te onderschrijven beschikt Kbs John F. Kennedy sinds enige tijd over een eigen vestiging van de bibliotheek binnen de school. Deze prachtige bibliotheek wordt volledig door ouders gerund op vrijwillige basis en is een groot succes. Onder begeleiding van de pedagogisch medewerksters kunnen ook de kinderen van de voorschool van de bibliotheek gebruik maken, hoewel zij de boekjes niet mee naar huis kunnen nemen. Een ander succes dat Kbs John F. Kennedy mag vieren is het succes van de taalklas voor volwassenen die zij met subsidie organiseert en die zo succesvol is dat er bijna een wachtlijst voor is. Het initiatief voor deze klas is genomen omdat de meer vrije inloop- en koffieochtenden niet of

nauwelijks door ouders bezocht werden.

Alles wijst erop dat ook Kbs John F. Kennedy ouderbetrokkenheid en - participatie nu hoog in het vaandel heeft staan. Zij heeft hiervoor een

beleidsplan opgesteld waarin de plannen op dit aspect voor de komende jaren zijn uitgewerkt. Met het oog op de wens om de samenwerking met Beertje Ballon nog verder te intensiveren, zou het mooi zijn als de voorschool bij dit plan betrokken wordt. Hier ligt nog een kans.

Kwaliteit van de uitvoering van vve

De kwaliteit van de uitvoering van vve is evenals twee jaar geleden op orde.

In de voorschool valt vooral de structuur en de responsieve houding van de pedagogisch medewerksters op. Met rustige stem praten zij voortdurend met en tegen de kinderen. Steeds stellen zij uitnodigende vragen aan kinderen en

(9)

geven zij het gegeven antwoord van een kind in een goede Nederlandse zin terug. Dit is erg belangrijk om kinderen gevoel voor zinsbouw te laten

ontwikkelen. In hun planning houden de pedagogisch medewerkster rekening met verschillen tussen kinderen. Doordat ze frequent in kleine groepjes werken, is er ruim mogelijkheid voor interactie. Alle kinderen worden gestimuleerd om mee te doen bij de geplande kringactiviteiten, maar een kind dat echt niet wil wordt niet gedwongen.

Op Kbs John F. Kennedy vormen de taalklassen in de kleutergroepen een belangrijk onderdeel van het vve-beleid. Ingedeeld op niveau wordt in deze klassen een intensief taalaanbod geboden. Het accent ligt vooral op

woordenschatuitbreiding en dat is logisch. Het is mooi te zien dat de principes van woordenschatdidactiek goed toegepast worden. Overigens heeft dit door de gehele school een impuls gekregen en niet alleen in groep 1-2. Nu het

woordenschatonderwijs goed geankerd lijkt te zijn, ontstaat er ruimte om de NT2-didactiek verder uit te breiden en te verfijnen, bijvoorbeeld door in de didactiek meer stil te staan bij zinsbouw en taalproductie.

Ontwikkeling, begeleiding en zorg

De kwaliteit van de zorg en begeleiding is stabiel gebleven. Op Beertje Ballon worden de afstemming en zorg spelenderwijs geboden. In een groepsplan zijn de kinderen ingedeeld naar onderwijsbehoefte. De voorschoolcoach heeft een belangrijke rol in het opstellen van de groepsplannen. Zij is één dagdeel per week op de groep aanwezig en speelt mee, observeert en werkt individueel met kinderen. Dit alles in nauw overleg met de pedagogisch medewerksters.

Ook op Kbs John F. Kennedy wordt gewerkt met groepsplannen die op basis van observatie- en toetsgegevens tot stand komen. Om ervoor te waken dat het aanbod in de kleutergroepen juist voor de wat zwakkere kinderen niet te 'schools' wordt, heeft het team om externe ondersteuning gevraagd om de kracht en rijkheid van speel- en spelinterventies gerichter te benutten. Een goed initiatief.

In de taalklassen zitten vooral kinderen met een zwakke taalontwikkeling. Zij worden goed naar niveau ingedeeld. Ook de leraar van de taalklas werkt op basis van een groepsplan. Dit groepsplan zou nog versterkt kunnen worden door naast de niveaubepaling ook meer leerlingspecifieke informatie op te nemen (bijvoorbeeld op basis van de Taaltoets Alle Kinderen die bij ieder kind wordt afgenomen) en zo meer verfijnd af te stemmen op de specifieke behoefte van ieder kind.

(10)

Zowel Beertje Ballon als Kbs John F. Kennedy is zeer tevreden over de samenwerking met de ketenpartners. De medewerkers van het Centrum voor Jeugd en Gezin nemen hier een sleutelpositie in. Zij vormen de centrale spil en kennen ieder gezin waar een hulporganisatie op wat voor manier dan ook bij betrokken is. Zo kunnen zij interventies op elkaar afstemmen en versterken maar ook voorkomen dat instellingen tegenstrijdige interventies binnen eenzelfde gezin uitvoeren.

Kwaliteitszorg

Beertje Ballon als Kbs John. F. Kennedy hadden hun kwaliteitszorg op gebied van vve in 2013 al op orde. Dat gold toen voor de beide organisaties

afzonderlijk. Sindsdien is de samenwerking tussen voor- en vroegschool geïntensiveerd. Na kennismaken en uitwisselen is de ontwikkeling nu zover dat een eerste gezamenlijk projectplan vve al bijna aan een eindevaluatie toe is en dat de bouwstenen voor een vervolgplan klaar liggen. Er is nu één vve-

coördinator die vve voor de beide locaties gezamenlijk coördineert.

Op locatieniveau worden de uitvoering en resultaten van vve voldoende geëvalueerd. Beide locaties werken met groepsbezoeken en kijkwijzers om de kwaliteit van educatie en lesgeven goed te borgen en zo nodig verdere impulsen te geven.

Doorgaande lijn

Het projectplan vve dat al eerder werd genoemd, is geheel gericht op het verstevigen en uitbreiden van de doorgaande lijn. Naast gezamenlijke

coördinatie van vve, is er nu sprake van honderd procent warme overdracht en is een eerste nascholingscursus op gebied van executieve vaardigheden samen gevolgd. Daarnaast zijn in het aanbod de eerste initiatieven genomen om tot meer afstemming te komen, hoewel de mogelijkheden daartoe beperkt zijn omdat vanuit verschillende programma's gewerkt wordt.

Ook binnen de zorg weten beide partijen elkaar steeds beter te vinden. Zo sluit de intern begeleider aan bij het zorgoverleg van de voorschool wanneer dat in het belang van een goede overdracht wenselijk wordt beschouwd. Het is de bedoeling dat de zorgstructuren in de komende jaren nog meer op elkaar afgestemd worden.

Opbrengsten

Over het niveau van de opbrengsten kan geen uitspraak gedaan worden omdat de normen op gemeentelijk niveau nog niet vastgesteld zijn. Deze worden binnenkort wel verwacht.

(11)

De Inspectie van het Onderwijs constateert dat de kwaliteit van de voor- en vroegschoolse educatie op voorschool Beertje Ballon en Kbs John. F. Kennedy geheel op orde is. Uit het onderzoek is gebleken dat de vve-locatie op die gebieden geen verbeterpunten kent.

CONCLUSIE

3

(12)

(13)

In de onderstaande tabellen vermeldt de inspectie welke indicatoren in dit onderzoek zijn betrokken en tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid.

De bevindingen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de betreffende indicator gerealiseerd is.

Legenda:

1. Staat in de kinderschoenen: verbeteringen zijn dringend nodig

Deze kwalificatie geeft aan dat er écht iets verbeterd dient te worden.

2. Enigszins ontwikkeld: verbeteringen zijn wenselijk

Deze kwalificatie geeft aan dat het wenselijk is dat iets verbeterd wordt.

3. Voldoende

4. Goed ontwikkeld: een voorbeeld voor anderen

Deze kwalificatie geeft aan dat dit aspect in orde is, en wel op een zodanige manier dat andere voor- en/of vroegscholen hiervan kunnen leren.

BIJLAGE 1 OORDELEN

basisschool John F. Kennedy

Condities 1 2 3 4

• Voldoende vve-tijd

Kwaliteit pedagogisch medewerkers

•

• A3 Pedagogisch medewerker - kind ratio ("dubbele bezetting")

A5.2 Alle beroepskrachten zijn toereikend gekwalificeerd (opleiding)

A5.4 Alle beroepskrachten zijn toereikend vve-geschoold

Ouders 1 2 3 4

•

• B1 Gericht vve-ouderbeleid

B2 Ouders zijn vooraf adequaat geïnformeerd

B3 Intake

B4 Stimuleren om thuis ontwikkelingsstimulerende activiteiten te doen

B5 Participatie in vve-activiteiten in de voorschool/vroegschool B6 Informeren over de ontwikkeling van hun kind

(14)

Kwaliteit van de uitvoering van vve 1 2 3 4 Kwaliteit van de educatie: het aangeboden programma

•

• Kwaliteit van de educatie: het pedagogisch klimaat

•

• Kwaliteit van de educatie: het educatief handelen

•

• C1.1 Een integraal vve-programma

C1.2 Werken met een doelgerichte planning

C1.3 Het activiteitenaanbod gericht op de taalontwikkeling is voldoende dekkend en geconcretiseerd

C1.4 Het aanbod klimt op in moeilijkheidsgraad en er wordt gedifferentieerd

C2.1 Het pedagogisch handelen van de pedagogisch medewerkers/

leerkrachten is respectvol

C2.2 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten structureren en hanteren duidelijke pedagogische gedragsgrenzen

C2.3 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten stimuleren de sociale vaardigheden en de persoonlijke competenties van de kinderen

C2.4 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten bevorderen de zelfstandigheid van de kinderen en tonen respect voor de autonomie van het kind

C2.5 De inrichting van de ruimte is aantrekkelijk, uitdagend en spelen taal-uitlokkend

C3.1 Het educatief handelen van beide pedagogisch medewerkers/

leerkrachten is goed op elkaar afgestemd

C3.2 Er worden structureel effectieve en gerichte activiteiten voor de taalontwikkeling uitgevoerd

C3.3 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten bevorderen de interactie met en tussen kinderen

C3.4 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten stimuleren actieve betrokkenheid van de kinderen en verrijken het spelen en werken

C3.5 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten bevorderen de ontwikkeling van aanpakgedrag (strategieën) bij de kinderen C3.6 Het gedrag van de pedagogisch medewerkers/leerkrachten

met de kinderen is responsief

C3.7 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten stemmen de activiteiten af op verschillen in de ontwikkeling van de individuele kinderen

Ontwikkeling, begeleiding en zorg 1 2 3 4

Ontwikkeling, begeleiding en zorg binnen de groep

• D1.1 Volgen van de brede ontwikkeling van alle kinderen

(15)

•

• Ontwikkeling, begeleiding en zorg in de bredere zorgketen

•

• D1.2 De begeleiding is planmatig voor: de hele groep, de kleine

(tutor)groep en het individuele kind

D1.3 De evaluatie van de aangeboden begeleiding en zorg D1.4 Specifieke aandacht voor de taalontwikkeling bij begeleiding

en zorg

D2.1 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten hebben een overzicht van de kinderen die zorg nodig hebben die de voor- resp. vroegschool niet kan leveren, en van de aard van die zorg

D2.2 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten zorgen dat kinderen aangemeld worden voor externe zorg wanneer de voor- resp. vroegschool de gewenste zorg niet kan leveren D2.3 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten blijven de

ontwikkeling van kinderen met extra zorg bijhouden

Kwaliteitszorg binnen de voor- en de vroegschool 1 2 3 4

•

• E1 Er is vve-coördinatie op de voor- resp. vroegschool

E2 De voor- resp. vroegschool evalueert de kwaliteit van vve regelmatig

E3 De voor- resp. vroegschool evalueren de resultaten van vve E4 De voor- resp. vroegschool werkt planmatig aan vve-

verbetermaatregelen

E5 De voor- resp. vroegschool borgt de kwaliteit van haar vve- educatie

E6 In de kwaliteitszorg van de vroegschool wordt ook specifiek naar vve gekeken

Doorgaande lijn 1 2 3 4

•

• F1 Er is vve-coördinatie tussen de voor- en vroegschool

F2 Er is concreet beleid om zoveel mogelijk kinderen te laten doorstromen naar een vroegschool

F3 De voor- en vroegschool zorgen voor een warme overdracht F4 Het aanbod van de voor- en vroegschool is op elkaar

afgestemd

F5 Het pedagogisch klimaat en het educatief handelen van de voor- en vroegschool is op elkaar afgestemd

F6 De manier om met de ouders om te gaan op de voor- en de vroegschool is op elkaar afgestemd

F7 De interne begeleiding en zorg zijn op de voor- en vroegschool op elkaar afgestemd

(16)

Opbrengsten van vve 1 2 3 4

• G3 Verlengde kleuterperiode

Beertje Ballon