Indien op het originele materiaal auteursrecht rust, dient men oor reproductiedoeleinden eveneens toestemming te vragen aan de houder van dit auteursrecht.

SHELF NUMBER

MIe OFORM:

Deze film is beschikbaar gesteld door het KITLV, uitsluitend op voorwaarde dat noch het geheel noch delen worden gereproduceerd zonder toestemming van het KITLV. Dit behoudt zich het recht voor een vergoeding te berekenen voor reproductie.

Indien op het originele materiaal auteursrecht rust, dient men oor reproductiedoeleinden eveneens toestemming te vragen aan de houder van dit auteursrecht.

Toestemming voor reproductie dient men schriftelijk aan te vragen.

G ..-...-.C

ATV ovo ^M:

Thi fillll is slIpplied by the KITLV only

⁰¹¹

conditiol1 that neither it nor part of it is fi1l1her reproduced without first ohtainino the penni sion of the KIT V which reserves the rioht to Illake a charge for sllch reproduction. IJ the Inaterial fibned i it elf in copyright, the perntission of the oWllers of that copyright will also be requiredfor sueh reproduction.

Application for penIlission to reproduce Itould he 111ade in writing, giving details of the proposed reprodllction.

MMETA 0931

cc - .

.)

'-,'

nEYE~TF.I{

"\. T ,) .\

n

E :\.

[fN OORSPRONHLIJK nRHML

UIT DE TWEEDE EXPEDITIE TEGEN DE ATCHINEEZEN.

RIE~I .

^{. L .....L. ...}

L BEGRA 'TE .

2854

1111111111111111~'llj[~m~llll~l~r']11111I111111111

00924660

A. TlQ 'ARL\ \'1' BATAVl.\

Dorp ~araal 171 L-299_ AA R.lr.:ndrcchl

111l' , eth ',I.\lld

T CHI .

DRIEMAAL BEGRAVEK

DOOR

A. 'l'JADE••

DEVENTER"

ATC H IN.

JULIUS VAN B . . . . R.

EEN OORSPRONKELIJK VERHAAL

DRIEMAAL DEGRA VEN.

uit de tweede expeditie tegen de AtcMneezen

^J

"D.,u.~c ,.Ao.~

oaa

Dt:"UCATX mA"

ATeH IN,

DRmMAAL llEGRAVEN.

EEN OORSPRONKELIJK VERHAAL

uit ^Oe tweeoe ex~eoltle tegen de Afc~lneelen

^I

DOOR

JULlUS VAN B . . . . R.

A. TJADEX.

n

0 0l'D l' I; 1- I.

tVfwrin de !leid :icll )f1Oedi[J m dl.' dJC/ll('f' "an (/")/

kapitein zich uClllkbal/t' !/~clf·al/gt.

Over den landwt>g, uie van een der wel vllrendll en Lolchende dorpje uit cl n ⁰⁰telijken hoek del' over-Betuwe

11.1111' Gelderland fraaie hoofd tud leidt, ging eeu fOl'sch

~~IJollwd jongman met eeu innemend gelaat. ZUne kleeding Ipverde het IJ w~is op dut dejong man tot den zooueuaamu tilt nellliiken talld behoorde, hoewel wen even go d fat- 'ocnlük kan zijn, al i lien ni t, zooaJs dez, waudelaar, de zuon van een dorp ondenvijzel' uit de buurt. Het wa

0110' tnruelük vroeg in het vOOl:jaar. Zelf: had cl, winter

1111. nog niet geh el vaanvel g ze·ytl, u men IV'et, dat

of"choun de wiutel' van '72 op "i3 niet tot cl treng behoorde, deze toch in het vooljaar noO' 'eniO'o gnr dag n oplev 1'11 .

nze kellni - "illem Hoogvliet heet hij - stapte Ju ,tig aan, in zijne eenzaamh ill, want hij wa aau ell

IV inig bewoond gedeelte van cl n "eg g komen, en h t eenig'te, wat hij be peurde, was e ne tilbury die h m h el yan verre te ('emoet kwam, D stip, ZOOUJll zij zich c,'r t vertoonde, werd hoe Illngcr ho groot ^1', totdat hij ten laat t min of mcer dlliclelük kon ond rscheiden dat zij ééu persoon bevatte. T en zij elkander tot op een af.,tRod van mogel!jk vijfhonderd pa.spn O'enndel'd Wal'ell,

1

zag hij plot lin het vurirte pallrd el'n zï pI' 11" mükèu , jui t tef!' navel' eeue plaats waar de berruz Jden mal waren , n zich een watel' bevond, zondel' he min trilmerk tot hschuttill, H t go volg van dicn zij prang' u dat de tilbury bntelde, en het eveueem in ziju teir' reu wan- kelend pallrd naar h t water aalldre f, wuariu zij zelve, op é:o wi 1vool'tO'llande, p edirt ne rploUlpto•.

\ illem ,nelde naar de plaat van het ong luk, maar eind lijk laar _al~ng>kom n, zag hij behalVil d pogingen van h t paal' 1 ^IU zich van den lat, di hl"t in liet zwemmen hiud dijk wa , t b vrijden, O'e 'ue ander _l)~­

werriw' in het Iyatel'. Dat b vreemdd hem eu IJij z cht naar de oOl'zunk I'van, [nmichlel, waren paarll ril

"oortuiq, van welk lanbie de kaj) ter holv(lr hoogte waf;

opgez>t, (In rroull'ind van den \~alaf~redr(>vell, do rllat h t paard al.' mZl'ncl tl'll«lttll vool'llit te zwommen ilJ plaat va.n naar II.'n Ing- tf'rng te k ren. UelukkigII",S

hÜ n "oeil ZII 'lam r. JI!j onh1 cd zioh mu "ijn bo- v nlde din" die hem llilld dijk moe. t zUn, trok zijn kniplll ~ opeu, en daL tu,. ,hen ,Ie tanden n lUende, ZIl'~llI hij naar de tilbury. Daar ",pkomen wa' z:jn pro·te 'ft'rk de I''ep n van het paard doOl' tp ~IlUd n, \mal'tIn r het

l' cl afrreto1J(I· di l' met nil'l1l\'('n ma ·rl 'VOOl'ttlrDm n IlU

z'jjll> riclüing naar d n I'erlaten tl'l1l1 ^11" g- nHm, De tilbury dl' ef over d en zijtIe . chommf'l nele Vrii lIj,,!, 0IJ het water cu niet zonul\l' nig mceite rrf'lukt hot.

den m eui"en rech1 r <1 n man cl i el' jJl zat b' gl'iipl'll.

Dze, wi n. achtcrll ol\l lIJ>t ge\\ pld (1001' d('11 . eh k^t('f7('U

''>

dC'u v orbantI ,all d kap wa' g toot u, wa dOUI' dipJl stoot n dOOL' den o,'hril- bij h t t \\ atel' gaan helllhit'- loos vOO~'O""1' g zonl-cn, n h, (1 'n zeer nnnill I'kelijk bloedv rhe. gélctIeu, WUDt binnell tIl' tilbury wa, lIpt lI"u1l'r min of meel' ra d rt kl,'urcl lluol' 7.(jll blo cl. WilIelllzoeht den zakdoek van den vl'eemde, dienh ij niet zonder moeite

3

vond l!n bouu di n om h t hoofd mn d II dl' 'nkelio<', dia na"" geen te k n van leven gaf. Dat wa geeDe rte-

makkelijke taak, te meer omdat hij zich daarbij te ....elijk op llf~t lviegelende rijtui rt iu evenwicht had te houden.

l:ond r den tiifI te dur'Ven b teden eveu te ru ten, hok

hU

met buit ng wone in pannin"" den man, wiens I demat n slap lll'erhinrten, ,all ond 1 het kniekl ed, 11

bracht h m in eene half liggende, half zittenu houding ouO'eveer g heel boven atel', Dll.flrop. loeg

bii

d n lin-

k ^l'l\1'1ll om h ^lil heen, en zoo, met oenen arm ra iende

IJ roikte hij met ongeloofelijke moeite den v, ten wal.

Een oog nblik 7. uk hij van uitputting ne 1'; manl' de

ii~konrl rilling, di door zijne lellen liep, herinnerde hem

IOlll de noodzakelijkheid zi h door hewegiJlO' te v l'IYUrll1en,

• for' '" r in de verte of nabij niemanu op d n w gie

~ien, n ,lechts herl van verre za,r hij tu'sclt n h ,t 'eo omte e u men helüke WOnill".

nu

vutte dus den

1100' immr levenloozell mn.n op, en trnchtt 11 lildllal'1ü;en te dl'llO' n, :\laar de kracht daartoe olltbmk hew, IIlj legde uen man du~ op de zoden aan de zijdo van den weg en begaf zi h zoo nel h t hem no^rt moO'elijk was

II al' het in de v l'te zichtbare hui. Ademloo ell afO'e- bl'Oken gaf hij daal' een v l"la^rr vun h t yoorgcv::tllen ell

~iling kc rde hij m t d n bo r n dien zoon n twee knc ht naar de plaats van h t on1Jeil t rug.

D geredde hall d OOrt n rt,·lukkig r cds opge laO'en,

i>l\ kwam, t en

hU

in n n,)1 k lijk houllinO' IV ru

'epil\llt.t, langzaam rt he I ^IV'or bij.

»\\'aar is mijn r dder?' wns ziiu e r:t naai'

11"'

^il-

" "

lem aanziende, di dool' ziin natte kleediJw ^cr ilO rrzaam

" " 0

kenmerk n drorg' van heto'een hij ⁰ daau ha I , tak ltÜ lwm zwijgend de baurl tOl'.

'1erwijl de knechts nu trachtten met eo~ in d verL liog d haatje de tilbllrJ Ir r op IJ t drog te hl' I'g'6n,

1*

4

n tI zo n van llen b l' h paard tel'Ugh aal11' , IJ''':L- ven zich de overigen naar de wonin'" van den landroan.

De \'ronIV hal reeu" twee '" heele tellen ondel kleeueren gelVunnd, bij e 11 haardvuur, waarop men 'wel een o.

had kunne braden, n verlangtle dat beid u na wnt verwarmen I te hebben rebruikt, zieh te bed zouden b - g"ven. ~luar de i<r naar der tilbury, en gewez n kapi- tein bij Ilf:t inJi eh 1'3 r, weigerde diL, omdath\i zich sterk genoeg gevoeld , toru,; naar hui. te rij(len, wanneer al- tban' aan zijne hui'! niets g bl'ohn \Ia. '1'oen indclijk de zoon 1I d kn hts DI,t paard en rijtuig tf'rugkwa- JUeu, IJ v nd lll('n, dat hid in goe len toe. tand ver- k' relen, u JU 'Il uok zond 'r gl'vaar tIe r i. naar deR kapiteins I ning" 1.,)11 knllu 11 voortzetten, (lie dan tron-

\\'en. ok ui ,t zoo h ,I I·ng duurd' j waut Iie laat,tr haJ iu Ptit van :LlIe te,rPlllmntinóe van Willem dele'l g dl\'oogen met. hom me' t rijden naar zijne won i!)".

Tom ,Ie knecht.· d re ••en zoo ~o d en z ^I) kW/Uill dil O'ing hUllllen h r. teld, en de bpitein m t duizpuJJank·

beLui~in"'nnvan de fumili', di, h'm zo <roou had bijrr - taan, afcheitl hau 'eIlOLUen, lIalll n zij dl'n terugt.f'Cht n.m, lI'aal'lJjj b'iden elkaal' llitbchtell om h t lUl1J1efigunl' dat zij in het hnu \I''iuir jU." nde bul'! 'upak maak t n,

~Iatiu, le docht I' van lleu kapitein lI'i t Di ,t ho 1.!1 den dclmoedigen redd r vun ha~l'", va,l ^1'.' 1 v 11 zon dankeu. Zij d1'O <r zor<r \'OlOl' 1.!in kleed l'en, en tot'n zÜn ouu'I' r van v I'wiHi r.l \Iaren, hl'l'f hij 'cnig.

(],tgen op bet allll"'enllam gl'l.." 'u lalll!"oed I'llU ul'n kll- pitl'ill lOi:J'c"rl'll, (c'ukki" ondel'l'ond hij g I'U na.ll'eli"f' g,'vo¹geu van het koud ball, dat hij g.11 lucn had. Bilt r Je kapiteiu be,rOll door een schone hol'.t gppb'ltrtl te 'onlen die Marie rg ongel'u.'t lllllakte, mau.r waaraan 11, klllitl'in 7i,1, lli,'l. tnol'lle. Tot recht VI'I' tann van

v ,I

het volrrenoc , 100 t-11 lVii lli'1' en rreJeelte VUil OJlZ Jaat.ste ge. chiedeni inl!n;chon.

In IJ t jaar 1 70 .10 t onze rog l'ing met di van En'eland een tractaat, waarb;j wij 1'0 r e ue betr k keliik kJ ine om gIds ouze helittiuaen op de we ·tku t van .\ft'iku de ku t van Guin n genoemlJ, aan de {'r ot golf van uenzeltden ua/Uil, aan En" land afst nd u.

lIet, ongezonde klimaat u U weinig voordeelen, die deze bczittin rr afwierp, z!ju oorzak n, 'u at llIen zonuer lllr IIIV

(p di n af' tand terugziet. De bevolkiuO', overi"'en ui t

"Toot, was chh' zeer weinig met die vcrandering van i>estuUl' Î1tlT nOlUen. en in dil tijd toen er van den ... ^1'- koop sprake wa , bmlll n Ol' bij onze rogeerill" v 1'~ hil- Ilule vcrzoek 'ehriftOIl in met de bede, dat zij van liet

\'0 rnpm u, de kn t a:tll En"'cland ov r te dra^r n lIlol·ht llf'l.ien.

Een bepalinO' iu het d :1l'Omtl'ellt nochtans cr '!lolpll tra tuut, beh 1. t, dat Eng 'Ianu zal to lat u. dat •odl'l'- lalld in 00.t-Indie zijn rr bi J _uithr~idt. en niet t,n.ch'11-

I 'iuen zal komen, wanneer e u 0 rle", in deu lmli 'ch u Ar hip I uitbal' t.

r

ort d al'op volgde do oor! rr v'rklariwr van oUZ' zijde arm (~en 'ultan van tohin waarin onder aud )'I'n vow·.

kwam: :. D comllli ,al'i. van h t ned daml hl' g')11l'('r.

!lcm 'Ilt voor tchin, ov('l'\ (''' lIdE', dat (Ie behuw n tI'l haud 1 en •eh pval'Lrt do r d, onderlin" ". r,bil! 'n ' vijand -lijkheden d r aan het rijk van tchin onderhoorigt'

taatj s, waarVllD onk Ie b11 h rhalin"(1 be ch 'rilling vnn het <'ederlalHl.'ch Indi. h Iro'\'emom 'nt h biJen il1(j·p"oepcu, bij vo rt.1uriu" zi1n ","chaadj dat de b ,tul1l'lcr v, n dat r\jk zich datmloor h bb'u o'chuldig g muakt aan .. h nuis

\'all het tu 'ehen hetwl v ell hot Nodorlanrl ch-Inlli 'cu goev8mcmeut. op den 30 t n )1aart I :)7 ge 'loten tractaat VI\n hnndt'1 vrede 611 YJ'jjlud"'hnp, en het lUitsdi n Vl'l'-

tuig 'ud i' gebleken, dat geen staat kan worueu gcIIIaak t op de Hoede trom van die he tUUl'der-j dat het der re·

erinc,' VUil _Tederlullu ch-Indie onder deze omstandigheden ui t lang l' nwgclijk i , ZOllll~r krachtdudi ,. middelen ecn zoowel door he algt'meene hun lel bdauO' ds de ei chen van haar eig n veiligheid, iu noordelijk 'umatra gevor- derden staat van zakcnt~\\"uarbor!.(cn· verklaart uitha ht van de macht en b vOll,ydh id aan hem dool' de regeeriu^rY Vl\n _<ederbnd 'eh.Indie vcrle nd, in naam van die rcO'cering d'u oorlog aan den sultuIl van Atchin, wr1.!\rVlln hij overi- gen bij dit manife t meuede ling doet aan elk wien zulk, mo ,ht nttngaan, n een i g'1!ik indachtig JlHl.al,t aau alla lIlogJlijk daaruit voortv10 iende g volgen en aan de ver- plichtingen, welk in oorloO' tijd op iederen burger vall deu ..taat lu'ten."

Wij kUllll n on' lJi ,t vorhelen, dat de rogeering van .TeJerland hlijkbaar de zaak te licht aangezien lleeft totdat e 11. aanvankelijL.. ongunstige uit.~lag de rege riug n de natie Ie oog 'n up'nden, n h t bI ek, dat do Atchine z n "e 'n vijaudcil waren, die m nk n minnchten.

De treurirre afloop der cel't xpeJiti maakte cr t ueu oodo'" m el' populair cO JlU boden ûch vau wijd eu zijd vrijwillirr ^I" aau, die aan eeu t\\ 'uen tocht ^til t me ^l' troepen, di, b t r geIl ap lid cu van al h t nooui^no voorû u wal' n, wil 'eu ti·,In 'men.

Ook Willem maakte heL plau m dien t te u lUen, eu de 'r

u

^{r gehoonde} "lag te h >lp n h r"toU Il, Met enig moeite vcnviel'f hij do toet mming van zijne ou- d l'S, eu de kllpÏlcin, uien hij geregeld h zocht . dert hUllne 1enillsillaking, chook aan lat "oornomen zijne voll n'oedkenring niot alleen, ID,ar wa: z lf gruotcnded, de oorzaak van \ illem' be luit, waut de bmI' oude had het zich cnwnal in h t hoold g zet dut er buiten Indië g cn O',luk \'001' cel! JODg 111tlJl tel' wcreld ra", l'n

hU

praatte zoolang dat \Vill~LU- beslai t va t -tomI, terIVijl deze toeh ~lecds zeel' grooten 10.t voor Jen krij" di n t gehad had. Daarbij kwam no~ ^wel en weiniO' eer.wcht, omdat Hoogvliet wi -t dat in lndi':, eu vooral in oorlog tijdI de

"ldaat neller bevorull'd wordt clan hi<)r te bnde. Marie clll"eid t en Zü het ,cm'Ul 'u t ,. chlle haren vri 'nd te b ''''ogen vau zijn voornemen uf te ûen. Maar \\" illem,

",iun het wel bedroefd dat hij huur in lanO' n tijd niet

l.iell zoud , kon toch lliet besluiten' zijn us gellolOen

VIlOl'Jlemen te laten Vllren.

Na e n llartelük ell teetler ufilcheiu van allell, 11ie

hU

lier hall, ver rok hij naarDell Hold'I'I van waal'hij 'cl1cep

ZOII '?lmn.

ilOOFD '1' K 11.

\\'uu"il1 UIl:C heltl ee,t lJI'or(je OWI heL :!!cll!vc,t, CII

ctlldclijk vl/stell weil OltU!!,' de voelen k"ijUt, .\.1, Cl' oorte 'ken.. be..t nuen, Ul<ar zij bestaau er niet, tlau :wu de h ldere morg'I} op welken \ illelll wet ''Il

tl'UU'port vILn Ollócve l' tweebonderd man uitzeihl' '11

voor'pelling zijn ge~c ot, voor den gun tigen aUoup zij·

n l' }'ei', Al het ni n we dat hem voor oogclI kwallI, :"ocide hem zooJanig, dl t hij z U', vergat te denken aau zijn oud l'S n aan Muria, di z keredcrt zijn v drek rceds zoovele trancn om 11 Ul g tort haJd n, en nog uagclijk zoudeu to ·tcn. Hij hellonuerue de bot 'he gt.!JuuI'eu , dil) 11ij in I hoofd -tad had gezien,' hij wus vcrhult, 11 over den aaublik d l' water- en lIloleurijku.lallu.

l;tl'cck en 'illuclijk iu Den Helder aauockotllen, tomI hij versteld over de gruotte van htschip aan beh ,Ik hij zil"11zl'1f 'u zijne g he Ic toekolDst gillg iocvcrtrou\Ien,

E~n ander, Je nautilus, uegecft zich dikwijls bovoll aan de oppervlakte van het 'VILter, en bewe ,.,t zich Del door middel vnn een soort van zeilen uit vliesjes bestaande, waardo ^l' do wind hem v I't;:tuwt, terwijl hii zijne kleine po tjes als I'oei riemeu gebruikt, Dnardool' wint hii het in snelheid vIIn zijnc dl'Ü ....ende pro"li. lJOg andere, die twee schelpen bCI Ollen, op lIen oeze, en wachten zoola.ng tot e n fandel' IIr.'eloo bee'~ie

,

dat Jlict weet, dat die lijDleriO'e lila ^'a, h·t .kak. vedel'ell zal, zi h dum'binnen beg ft, DlLn 'luiten zich d cllelpcn en de kleine bel. keI' ^IV I'dt als maaltijo rrehruikt. Ma.ar niet alle zeedieren I yen van roof. \'el'~chil1ollde ^\"0 tI ^H zich met ze planten, t I'Ivjjl flnrll're IVe l' lev n vau het- gcen de roofdiel'ell Ol" dut ^Il. Zoo I'erha'tlt men, (lat d IWli, (!ie do I' d plaat'ing zijlll'r ûo~en . IC' ht I' or roufvi.cll geschikt is, de hulp «eniet Vlln n kleinen Vi8Ch, den lood. vi. eh genoemd, en dat

hU

deun Vi.·ell volg ^I die hem zijne prooi aan wii. t en zi h dau later met een klein gedeelte v. n h tOl' r' llOt " ..g nop.O't,

Zo zif't m n dat de vi~ ch n, tH'enal. df: ^lU n.; hen el- kUlIr Uloeten oorth Ipen, V,tu U )'('rI'IHke hebJlg"ükc za- ken viudt men cr vel' chili nu io Dnd re wed.en di u itsluitend daarover b'lllU len,

Zonder grootf'1l tegen pood lV ..d h t e~" t ~Nl elte

Val) de r j naar BatlH 11.\ af"elecrd in molelijk h t de..d deel van den tiju, dierl mon Vl'oe"r.r be te dlle, vaol'dat dool' het g nie en cl volhanlinr• van cl n fran 'h- man De Lf:. ep' het k'Ulllal van • llCZ, unt Afrilm van Azië cheidt, voltooid 'm ,

Aan den iugn'lg link,;, wann er men vall Elu'opa 1<0lilt , ligt aan dat kanaaIIlet Vl'OCf'\I' uh keurl' n onbelang- rijke tndje POJ't·~nïn, dat doo.. IJ·t ('root aantal tocheppo rli het thall. aandoen, n welvnrl'llIlp plant gP\\'ordcn is, Vnll dnar w'l'll tot "{'I·Il~t.tl'lIill" van ,lp h·tI' kkill'

~lnAr wcldl'a werd uat ande:s, toen Zü met behulp van een gunstigen wind de zeehaven uitO'est3omd waren;

toen werd het pmchtige chip voor hem niets anders dan een zelfs nietig wel'k van mensclIenbanden , dat ge- geheel en al wegviel tegen de trotsche vertooning, di ue eindeloo;~e zee mankte, Die indl'llk is onmogelijk met.

woorden weer te O'even. Vooral de nachts heeft l}et zeewater dikwÜls een wonderbaar aanzien door bet licbt- geven van millioenen kleine, uiterst kleine diertjes. die evenals de oudel'wetsche lucifer , bij nacht een rO:Jdach- tig licht vnn zich geven, Groote en kleine vis ehen • di , minder schuw dan do Cle:·bubde bewoners onzer ri- vieren, rondom hts hip op"'pringen en buitelen ver- ehaffen den to ehouwer dlkw!jl.· een uur van uit. pannin", veelal '~ordt dan e hter een ti' ur:'pel ge pe Id dat min- der ge chikt i een glimlach af t ^PPI'S n, want dat op- springen eu buitelen is vaak el'n gevolg van den angst die de kleine waterburgl'r gevoelt van den grootel'en, die hem vervolgt en tot zijne prooi heeft uitgekozen.

Zeker i. Jlet dllot daar onder de 0llpel'vlakte d,r ze on- eindig meer voorvalt, dan nig men h vl~rlUoedt,; ""Ilut elk der daarin 1 vende (li ren, - u ,,"ten. happrliik onderzoek heft uitgemnakt, dat het oant'l\ zeedi r u veel grootel' dan dat d l' landdier nis, - heelt I"I'eder zÜn eiO'en aard en leveu wijze, en zoekt zijn voed 'el op zlj!le bÜzondere manier, Zoo zün er enkel , die Uf'11 vorm hebben van een viif- of z tra lig . tI', met df'll mond in het wiJden. Wnune r

u

z beh efte g velen aan voed el, begeven zÜ zich dicht onuer d opp rvlakl van de zee, en 'vachten totdat een of ander drijvend dierf:je boven ben gpkomen i. Dan beginnen zij in het

"ater een oort van maal tl'oom of draaikolk op kl ine cuaal te veroorzaken, die h t argl'looz andcre diertje onf"ilbani in 1l\11l g-e"ch1 . Ie pt,

geil, _<li~ Willem achtergelaten had, gt!teleumftlerJ, uat allU hoord TaU het schip "aarop hij zich bevond, vol 'yens do gewon uitdrukkin" .. alle wel" \va"

WiIlern· had zich aan boord met ljver op d c el'l.:iti toeetlliegd, cn d maj Ol', onder wien bevelen het t1'll1l - port tond, beloofde hem. dat w",uneer hij op die w~jze

'Voortging, hij z el" poediO' korporaal en onuerofficier zou worden. Dij ried hem aan in dien t te blijven, \muf,.

naar hij z ide, had Willelll een zeer g ede opleidiun'

" noten, en zou het hem niet mo 'ilijk vallen, officier te

"·orden.

Dat verhcu"'u, u 'n UU}IP'ruu jon<.Ion man z '('l" , 'u hij lJe"peu1'de, dat hij veel .pocuiger, UCLU hij frell, ht had met de mociljjkh 'u n van uen dien -t vertrou

\Vu

^\\'11-;.

Gelukkig z ilden zij d' Indi che Zee do 1', ui, .tud"I'·

dikwijls storUlIl htitp kan zijn en kwamen zon/lel' ongeml tel' reede van Batavia aan. Hoewel zij uiet lang oud 'rweg

\faren gew e'Ti, wa toch de ruimte van het and'1' groote ,.;chip at kl in voor meel' dan tweehonueruvtiftigol n chen,

C!l elk d l' soldaten wa blijde poedig weel' va ten , al under Je v üen te krijg n. Voordat zij chter /lan wal mocht n aan, \' l"cheen en officier vun gcwndhciJ om t, vernemen of el' ook ziektcn v n umetteltiken n 1'<1

<au boord ~ reu. Lau ...tllrnerh· ud nader n r n:'dB

\' 'I' hillende koopliedtln en kram r~, die vI'uchten en

allerlei VI' emd bak aanbieden. Deze mo'" n niet ol' het dek komen' w 11.l· weten ti h te behelpen door hunllo

k00PWa.r n aan lauO' stokken UIUIl' hoven op te t ken,

waarna zij het 0'e1 in de wandje' ont\'un 'en. 1) Ge.

uroken holland ehe \ 0 rden, <.:h ielijk gel mie mal ,i.'ohe 1) Oeze en de \'oJi-{cml bijzonderhedcn zijn ontl end

:lIlll Herman Hn.nsiug's ~e chrif't NheriulJerillgell van (' 11

lJllitsch'1' in • T(',I"'·]llUd..·11-0 .·t·IlHbchl'D dil'll.t."

1L

getallen t:ll creulll'en wakon, dat lUen cllmndcr wel zoo nu...._oenoc^lP ver" ut. Gl'eti" en zonder zich veel aan do₀

\Vaar chuwing van de offici l'en te ,toren, ta ten de ^01- daien naar de hun nog h el VI' mde lafenis, uaard n pi u::", de nanka wollandra den l'Ill.l1uoetan, de ananas cu nog anJer<l Vrfl'i eh mie, verkoelende eu O'eurige vru hteu. De vel'koopel' vnv'on Jlaal' brood aau de aaD- ,pekomf'ueu, \vuarop zij bijzonder "tlsteld zijn, De ki t~n

u'·vatt.cn nog en I'ükeu OOI raad. In watten ^IJ blikken wordt het overgeul \" ue iu" -pakt en door de 'hin 'ezen n l\1nlei'I' iog ruil!. Die" 'ven daarvoor zoove·l al hun "oedduukt, 'u Lij den hunst en do drukt valt w'I ui:mijl' eeu ue chnit of eeu brood in het water. lJan duikt Ol' poedig l'en ^Z\ Itrt' 1-nttiman of krokodil O}J, (Iia het voor een goc len buit verklaart, of gaan eenitPe gul- zig' haaien el' ow v 'chten,

Vervol'" 11 woru n do soldnt 'u aangemaand OUl zieL.

t t de ont chepiDrr ^lP re d te WBkcli. GeL,1 gezakt en

0' pnkti, zooals zij eer t van Hal'derwjjk: vertrokken zijn, ver chijnen zij op het d k. Allou

züu

vroolijk oruJat zij het lev 11 aan boord e 'ntonicr b('rronueu te vinden. De laat te m alt~id \,"OIUt g reed tpomuakt, of'choou er lliet veel mu g-bruikt zal ord 'n, en de kok vlot:kelJ en knorren omdat zij ook altijd tot het laat te dien,t moeten do n, nvijl de old t n hUil de van de matrozen rr leerde .scheluwo 1'd n Hetdief" en »zwll.rt 'ulawaudcl'" Mal' het hoofd werpen.

Daar nadoren nu drie gro te malei chtl prauwen k1 ine s 'hel n) - daarop vol rt een kleine vnart over der de, terwijl allen v I afgrjjzen den kaaiman aaustaron, die, dwars \'001' deu boeg heenZWèUlTi. Ien bespem t vesting-

"orkeo aao "oer:1..autell eu gebou well U001' palrnboomell ovcrschadu

wu,

en dUUl'llllllst en daurtn 'chen gewa sn, d' 1llC1':l.te "au l'en. ilchtirrJl vMm, tllltlCl'e Jijn ' 'takt,

12

sllwIlIige wet broede waaier ol blnderkroncu' hier en daar wondenreemde men ehen van de mee.t ver chilIende kleuren en tinten^I in .golvende etewnden^I met donkere tintelende _cl'~en. En t n laatste ne vr..n te n opgl'- metselde kaai en danrboven een O'roep officieren naar de komenden uitziende." De matten lf'ilen vallen eind lijk bij de masten neer en het eene vaartuig na het ander legt aan. De officieron begroeten elkaar met en t

lI'"

wijn^I en allen springeu ll'lU land. ne man chapp n ont-

"augen een b"ood en en halv fle. eh wijn, en nn clit Irehruikt te hebben, trekken zij Batavia binnen. Waar men het 000' wendt, zi t ^III n prnchtige crebouwen, iu 00 t,er eh n of Europee~chcn,tijl opg hoU n, blo 'iendo ('u gOl1rige planton en ^0' wa..'en, hier ro daar lan":'l'eho.

r nde buffel., en Jan~, don weer haHnuakte bal'l'oetig-

lIl~nnen ^1'11 vrouw 11 die wamleien , vruchten neetwarCll r ndvellten, n lange barub es tokken m·t daarnan han- gende mand n op do choude,' dra<ren ot kg-Ie chine ZI'Il m t hun nmand lvormige li tige 0 eren, h 11-

~ lende hnal 'taarten n lll'eed~ mndc Il ellen, in r uwj.t- ,IUl'ende drukte op h,ul(] I en koopman:; hap uit. r~n

uoven dat :111 h t d nkel'blauwe h melg "'elf en r1 fri ehe zeewind, die brand nd ,van""en en gI it'n_l~

voorhoofden afkoelt.

En als groote he r n tr dn zij daar p. want d O'c'

IlIcen te oldaat wordt d or de inlander: nooit ando,' Ilauge proken dan ah tOClIIl he 1'). Eind lijk b r iken zij ,Jo kazerne. Op h t wijt1e voorplein mar hert nu

ae

g'oheele afde ling op^I u de majoor. die ben overbracht

~l; ft zijn kommanllo v ,. deo troep aan tIen kolonel over. Oeze i. e n bll.rsch krÜ~'Illan, die op trengell toon bevel n nitdeelt, ^1"11 kQ lWI'<r tot dp nieuw llanere- komf'nen zegt^I _d~t 11ii i'rIl'!' zal behandplen nn:1I' hij wnllrd ls. Dttnl'np krijl(f'n _7.~j vcrI f rt n te !{llall half'lI.

1.,

..

Het Vel','

'ue

vlûe~cb i:lmllnkt hun heedVk. VerlIer ont- .. aooell zij droge rij·t in waler gekooktI en daarbij samual !JOI'Cna, e ne malei che specerijI die gemaakt wordt van paan che pepel' en uien die in palwolie zijn gekookt.

.0mllliO'en eten van dat laabte te veelJ en loopenI 't ten in den teek hLtende , trappelend eu krimpend rond, bij hoog en laag zwerende^I dat zij gloeiend lood in 't lijf hebben gekregen.

Daarop wordt er vedof gegeven om uit te gaan tot

nht 11 UI' des avonds. De Ba::al' Lal/la of onde markt j.

ju d - nabijheid, en enkele oudgedi nden voegen zich

hU

de nieuwelingen oru hun den \Veg te wijzen en op hllli l.uk t, tcr'n. Zij stormen de chinee ehe drankwink_'I~

hinDcn cn de volgende mnJei. ('he \Voorden die de nieuw IJ 1"('I"ll, z1jn Tube, KI; - gegroet (foeJe vriend! en ,'ilOLlie - brandewijll - en da:.U'na krijgen zij bU de b - taling de (fetallen beet. De koppige nl'Uk wordt hUll DI c·tel' n zij tuimelen c r zij h t weten, al' ten min.t ge n "'oede vriend hun raadt. Heden echter wordt zoo i noer door de viu<rer gezien. Maar ouderen, die }'c tIs beter wetcnI moeten boeten voor hun losbandirr- h id. Des morg ns na het ontbij t, dat uit ko1tie n

"ittebl'Ood he taat^I na!1tr den op het plein.

,. Voor ditmaal zal ik dien beroerden boel door cl vinger zien ," zegt de b vIhebberI maar morgen "acht ik vlugger dien t, gebor telde kl eren enblan~eknoopen, of. •. ik l.nl z lf me.doen. 'reg nover de nieuweling II

IItnan zij di re ds lau^l7 in 0 t-1l1die zijn gewe t. 't

~!jn in den reg"l ruwe O'czcll n. "e kommandant keert zich tot h u. F'n hunne!' onder fficieren ovcrhnneligt hem 11 ^t l'IlPP()l·t, het verhaal d r gebeurtenis en van d'Jl

vorig n d:tg. Hij ziet het iJl.

,. Vnu del' reltz dronken g we t, en \Vilde ('en f!esr·h eh'nnk in rl knze"np rnpPJlC'Jlv'n ," ?pgl hij hm. rh. _

lol

»Vlm del' Feltz~,. D groepen, n klflin hraal ventje met fieLche trekken b'eedt chool'voeteud voor. Om zijn mond pPelt de

uitd,~ukkju"

van aug. t en wauhoop. »Gij zijt nu al lan in de tw ede klas e overg bracht ," voegt de kapitein h m toe. »Gij h bt tien mail.! provoost eu cachot eu bij h rhaliu vijf, ti 'n , vijfentwintig^I vijfti 'ri Ij lag n <r ho.d. - 't Wa alle botel' ^IL·n de galg ge meerd, Nu zult Cf weel' vijftig sllw u. h bIJen.

"eet ge c1anr waL te^rr n te z <men?" J) chuldlg we.~t

ni-tB en taat tom, El' wordt een bank ~ehaald. l"lJ.

illig st!' kt bij zich daal' in de lengte met borst. u buik op uit eu klemt zich met beid arro n vn t. Een bed- delaken wordt OP"cvouwen, om hem en de bank ge Ing'l'u n nan b'id eind n do l' t 1-orpOI'l\1lIR Hl vig va. I' e- h uden. 'fwc and I'~ korporaals tn'rlen roP. f'n vinger dikk lnmboerielj;>, ^"U rechts, d nntl-r liuk~, Ilchlcr h m. D kommnndllllt wrokt. ~:'u 01111 J"officier tIt in af" m t n tempo van n to vijfti^{rr ,} n bij i'cl l' g tnl 8i, t u der rictj doOi' de lucI t I "alt mItIn lIende lal!'en op het door 1 dunne kl edil1'f zoo tYoel! als niet b kl de li haam n el'. De Ulal' lue ^(P ,Ct nt ken van g voel n laat g n kik hoor n. I1l'l'n zÜn gezi ht zw lt paarseh p.

Het vonni i Itr.:>kken, ue d k n \ unit I .g Dl,"kt, d ka-tijll wil zich opri ht ll, dl eh d kni .i:n kuik . -n hem onder h t lUf n met n zwur n zucht valt bij

we r V001'O 1'. lwrpomnls, die h m vasilli 'Hen^I

pakken hem ond I' d I'm n n l'iden h 1U, t:nvijl I~li

zi h nuuw lUks nande knn houd • nl IJ" de (fpvallgl-tII~.

» t It u dit tot ecn v orbp lel ," z ille d kllpitl'in tot de ni u",llin' pn, »De clrauk i' de pl'. t PJl de OIrzaak van alle k a' d. De weg nl1.:lr e'1" 1'11 g luk, taat Jlitr VOJr u allcn op n. Doch we't dan flinke bn VI' k -reIs:

want ander, wOl'fH rr ven diep in h,t ,JUk v('rtl'tl t,

1:1

al" ge u !Jij goed oppn sen hoog hadt kunnen verh ft'b.

, e zijn biel' op voP.t van 001'10'" en kunuen geen zn ip- Inpi en of liederlijk volk gebruiken, Rukt nu in, en komt 01\1 neg n UU1' als knnpp jongen. dip ik aan d n

"ellel.'8al kon vel'tooneu,"

o

I Til el p:LJ'Ild VOOI' d n generaal ontva.ngen zij tie

. oldij elie

zii

te go d hebben edel·t bun ,ertrek uit J

<ll'rland. Willelll wa levendig getroffi n en zeer ge treeld, toen llij he~peurJe dat Cl' vlln zijn gedrag aan boord, n van

ZUil

iiver n bekwaamheill aan den generaalI' cis lllehlillg geUlllakt was. Deze UIa '.Iigde hl'rn aan met tic

In e I. vI ipude w rIlen, en voor. pelde hem spoedige be- vordf'l'iJlo ' De llt1l1eren dangi reeds werden ,erschillcn- uen^t di, t..gelijk met hem gekomen waren, met gf'VItIl- geni,' _~etralt, omdat zü zi h. dfllu' zij niet aun Ie w 1(/1 vanzo vceltYl'hl t hezitten ge voou waren, verk erd "'edmg 1l

lla'ld n. Daarna w nl aan hen ^I die b tl'md WIl.r>Ll naar Alchin te vertrekken, m dedeeling gedaan van huu 011-

haud'11 zijnd Tel't1"k, Hoevelen zoude u van hen, di met 1.00veel hoop vertrokk u, het Vaderland weerzien'~

HOOFD

'r r

III.

lr(l•.,..iil Willpl/1 e('1/ b('~I'ijJ krU11t van oo,.zogPOf't'/'Il, ril II'W/t'Ï1t I)cduwld wordt, wat de "eden i van

zijne b/'V01·dl"'ill[j.

• 11. eu korte zeel' i. blonken de ku ten van bet

I' pannirre tchiu de dapper trijdc1'8 tegen. Het ImHl . eh cu hun een enkel bo. eb to I en zij konden zich hptz Ifue voor..felku al prof. \ 'lh, die zegt, dat als cen Mp aan het 1.Uillelijk. te (Ic I del' kn," beginnend!' doo\' nll tak op tak te I"pringen de rrebeelo lengte mil het eiland :-;\1 matl'll., waarvan AIchill liet noorue] ijk ^{l P .} de Ite uitmaakt, zon knnn 'n nf]ctYtYelJ. zond!"l'eeneI'lJkt'lp

•

17

omdat hun dnt va^:11 cl niet b viel' manr nnd ren, die lan rel' gedi ud hndtlen, yorhnalden hun dat de op- pel'beve1l1ebbor beloof:! bad hun under voed el, en voomamelijk brood, wanrnaar zij ^T rJaogdou, te Yer- chàffcn. Rij t i trouw nll niet voldoende om deu Eu- ropeaan tot verga ding te di n n voor het brood^I waar- Mll hij van kind. been af ^N' woon is: maal' dikwiiJ moet men zich tevreden tellen met hetgeen m¹¹ h ft, n de 00 tel' ehe land n levelen zeer overvloedig l'ij,t op, Na den korten tüd van ru t, O'eduronde welken alken der nieuw nangekomeneu dool' de lllnger gediend !leb- bende oldaten gevraagd wa van ,velke plaats hij kwam, om oenig nieuws vall de g boortepjek te vernem n, wel,d er w er order gegeven tot oprukken. Willem ^Wil niet zo gelukkig een bekende aan te treflen, en hij kon niemaod del' ualU" ultllweziNelJ inlichtingen geptl omtrent hetg en el' na hun vertrek in dien <J'eboorte- plaat ^lVU voorgevallen. ' , I i I hem zijn rreweel' en ran. 'el zwuar, aut aan haru werken WilS hij niet ge- woon, en de zon bl'llndde fel, of:'choon het VOor in de maand Januari wa, n zijne vrienden in het vaderlllnd mag lÜk moeite hadden om zich op het ij "arm te rij- don, en menig arme ouar koude leed.

'foen zij niet Jan rr door b chen^I afgowi eld door groote l'ij.'tvelden, waren voortgetrokken; werd er beva- 1n halt te honden. De troep, die reed lJij de aankom t e~Ilige wijligillg onde"J' an hal, en re tI aanmerkelijk Jdeiller wa geworden, werd hiel' weer in drie deelen , , Jllitt,

~ret oll(J'eve~r veertig man wel'd Willem in Zuid-aa te- ljkll rie¹ 'u~{ lil'per :lndllaart in gezonden. Niet lang d Ut'de het ol zij kwamen llan plilat en, 'vuar de bodem hl ijkbaar de sporen droeg, dat na" voor korten tijd daal' een gevecht geleverd 'us, stukken van "apen , kogels^I

2

lti

JIlaal op oun grond te komen. Xu juH z 0 I'g i3 h t wel niet, maar het eiland is toch Uüzonuel' rijk aan houtgewa , hetgeen onze kt'ljgsliedeu tot hun nadeel en , chrÏk zouden ondcrvinllen.

We ^I' stegcu zU ^VUIL het hooge Lool,t1 oer :5chepeu waarmede zij n. nog andereI! gekOlueu W;lren, iu dil groote sloepen die heil naar den Ival roeideu en zij land.

d ¹¹ zonuer bijzonucre voorvallen. Bij het aan wal tap- pen hielu de kOlUmandan t eene hartelijke toespraak tot hen allen. Hij schildel'uo hun in ruwe trekken de reuen af, waarom Vaderlaml eu Koning hunne krachten var- d rL1en t n .·trijdl·, lljj he:;chreef hun deu aard del' vii- lUld'n en Wanr chuII'de hen voor hunne sluwheid. ^.,Ju den gebruikolijken kr'et: »Leve de Koning" die dool' alle gelederen werd herhaald, klonk h t »VoorwlLart !" huo toe n zij tD"en op ^IUUl" h. De nieu^IV llllugekomen 'n hatlJen JJoJ weioirr rrelcgellheid gehad de ouster'c!1() nno tuut' in al har· chuollh id te !.ien want Datavia luul hun die niet aau roboden. Het is niet mogelij:i: 0 ue l,e- ,chriivinrr t geven van de ru lI'e pracht del' ho 'hen die zij lang - n doortrokk n. Veelkleuri vogel. fladd I'dèn Ie 'IÜk rreluiden makende tu ~chen de gl'lJole IJla..leren cn tukken rol ti, t ^rI UI ,chu we apen hen bierden, n nazarren^I al wilden zij vrag,'n ^\I t Jill blan~'e men- ,ben Jaar in hun land kwamen uoell. , oOl'zichtig slecht voor dat hooge "ru, met wondervreewtle breede of zelf:' ronde bladon, wunt duaronder chuilt licht een' giftige lanrr , en van l1nt!el'o cri oote roofdier'0 zelfll zijn ueze dicht begroeiue ba, eb 'ook niet vrij.

Ta eu llilU"ch van on 'er el' twee urf'Jl door dez 001'

hell geheel nieuw childeruehtige nni ullr^I kwamen zij eilldelijk bij de ho fd wncht, au.n. Dlllu' kOt'den zij wed l' eonigen tijd rust genieten, terwijl hun l'ij:lt 11 gedroogd vI'e~ch tot maalt ijtl werd l"oCll'gl'.l ienu. "elen morden¹

<1'1tf'1J die h t ". we I' van d n cr'10 Je JUlcl op" no-

10'I} uitri p:

»Iret , Weel' van d n child IYacht i na'" g Imlen, 5ero" allt,"

En nnuwliik 'raren weel' di woorden gehoord of een del' olduten 10.te een chot, waamp een IV e te pijnlijke heet v 100<1e. Willem had zljn gelPel' afg 'eh ten. M t zijn vJu'" begrip had hjj ,'Jl edicr bemerkt, dat ne vijallu, die d II ~childlVllcht ^{edoou had,} zich iu den boom Jmrl v !'borgen, en eer nog en del' anderen el' aan dacht, IJ m reed getl'ofl',u. Ploteliug gleed er achter d('11 boom eene O'cdmmt naflr bened n. :;\Iet een 'rilden , lu'ceuIV stiet de Atcllince.' don nnl;"t

hU

taanden oldaltt 'n kris ( 11 lUUIYC'1l d Ik) in tl lol'. t en "loop tu. 'clten tI hlad r 11. \\'iIlcUl hat! l' ,I het geweer VILU den

"rhiltlwn bt gegr pen u zoud den vJnchteliwr een kO_trf'1 ua. J)p gec.1aant' verhi f zidl, ::;tl'eJ-t de a!'lll n hoog' uit

'11 ,toJ'tt" ue 1'. »Vunr," Honk h,t, mlUl1' wij durven

"1rust uanUClll 'U, dat deze chaton overbodig , aren.

»II'Jo<rvliet, gij h ·bt u crue 1^Of ho dil!" riep de er-

" :Int, (10 ^l' de struik n lUwr den ^{( f} pI e tredende. Deze la'" rf'etl ver-tijftl, eu men 1)('.I' unIe, dat de eel"t kog 1 vun \\' iU m h lU ,"Ull oudm' in de l'echterzUde, tl

cl twcede beli midd n in den ruggegraat cretrotfen had.

D Rnlure kogels waren, daal' d vluchtende onmiddellijk plat tpl' aarde ""U g rallen, over hem heengegaan.

Tadat men den cl ode 011U l"Zocht had, om te zien of Jljj ook cenige bri Vl'U of and 're zaken, die van belang konucn zijn,

b~j

zich hud, b g-uren zij, di den Atchiuees Jevolgd wuren, zich t'rur:r lJa'Lr hun gew nden makkel'.

1 u ht I'gehle,cUf'll riere.l hlUl' eL!s h t nee elijkllieuwl:l toe; hij wa overleden, de kri,

hl~d

hem het h, rt dOOl'.

Iwonl.

7,w

U

^{"'P 11}(I ('11 1111' f'en h·klel11rl hart, want dit. kloin '

2*

Hl 1

voor zoo vel' die ui t weel' oprreraapt waren, u gedeelten van kleedinG', tukken lagen overal ver~pl'eid, terwijl a. ch en kolen belrezen dat het truikgewa , dat verraderlijk van "eerskanten de vijandeu Voor elkaal' verborcren ge-

houden had, in brand was g tok n. •

a no'" een kleine mal' eh hielden zij andermaal halt, to n zij aan eene plaats kwamen, waar, onder leidinG' van een luitenant der g uie, ongeveer evenveei per~onen ^al zij bezig waren e u aarden v 1 terking op te .richten.

M: t blijd chap zetten de afgplo ten hunne knltl"ug o.

neer en wierpen hunne choppen daarin, terwijl zij hun opvolgers kracht en goeden ma d toewensehten. \ iIlem had dat niet verwacht. Ilij m ende, dat hij onmiddellijk na aankom t sI cht, te laden en te VU1'en zou hebben, en in geval van nood zijn abel te gebruiken. ochtans

ing hij met ijver aan h t w rk.

'iet lang waren zij du met het krui n van het droge zamI bezi, gewee t, of niet ver van ben viel n chot, Wll!U'chijulijk van een d l' VOOl'PO teu. Dat wa. 'en teeken om chie1ijk iu 't gewe l' t komeu. Ecoige man. chappen rukten uit, om te vernemen lvat de reden van bet schot gew e't '''a n onze vriend behoorde ev neens tot dat creml. Zij lopen voorzichtirr en loerend tus chen het eboomte dool' ell vOllden tot hun ,chrik den schildwacht 1 venloo uitge trekt lig^lYen. Zij onder- zochten hem,

hU

blo due aan h t hoof I, maar niet ze"r terk. Men maakte po diIY zijne kIe der nopen, doch voud geene cuk 1· and re oude, eu kwam tot d over- tui"'in~ ^{dat hij} werkelijk dood wa'!. Rij nog nader ou- derzoek bevonu men, dat een ko'" I lood!' cltt VIn bov n dOt'!' ~n pet in den eh d I wa ge lrougen.

Hoe wa het mogelijk dat het loorl recht van hoven uit de lucht hem kon treffen? Iaar nog hadden zij geen tijd gehad om dalll'ovel' na te denken, toen een del' 901-

den b gren'd door hetze fde bo_eh, dat dnar blr IJ laat e een bocht vormde en zich dan verder iu dezelfdll richtiuCJ' als voorheen uitstrekt. all het padiveld in de vel te kwam een troolll, die hoewel uiet brecld, llletg ",oldi"'e nelheid voortbrui'chte en zieh dool' bet bo eh een wcg baande naai' d zee. In het bo eh scheen hij, v Ol' hij eindigde no'" eens het voll "'enot dcr natuul' te \I"'illen maken, want zich allengs verbre dende, vloeide hij kalmer ouder h t schoonste prie 1der wereld "oort. Oe overhangende takken, waarom zich slin O'E'rplanten kroll- lcelden, }ladrleu lanO'.l:amerhand ceu O'ewelf "'cvorUld, dat bij dag locht weinig lichtstralen zou hebben door"'ela- ten. De zachte alooiillg van het tel'1'eiu., dat op ommige plaat en uit rot. achtige g cl'eltcn bestond, di dool' het

\ ,tel' WLJ' II uitgehold, m-lal' t eh klein WÜp.r ..allen

\ l'I11tleu, maakt d t d . tJ'oollling, 0 I' het riviedj iu het hosch tr'1 , ""\"uarl!j;c \ra~_ Oicht rlm'acht,..

IJ VOll' .I::oh de 1t(,IlOtIUd,~ ^ho·clll"l:.l1, di een hoek 'ormd met dien \\MI' .\ilJClll zich bevond.

Terwijl hij aan zijne oudel' en zijn vriendcn, den kapiteiu en Marie dacht, t'n zich voor'telde hoe moge- lijk than allen bezig waren over hem t preken, eu zich voornam poedig aan allen te _chrijven, lui rde hij opmerkzaam rondom zich, maal' hij vernam niet ,

"rat hem vel'dacht voorb am. Onder cheidene malen za'"

o

hij op zijn horl0ge, Olll te zien of no'" niet poedi r de tijd zijner a6.o ·in,., nad rde. Luugzaam kropen de uren om, totdat bij eindelijk bemerkte. dat no'" maal' weinige minuten zouden verloopen, voordat hij naar ZÜll kwartiel' zou kunncn terugkeeren. Daal' verbeeldde hij zich op e n in bet bo. eh nan zijne rechterzijde beweginO' wanr te nemen.

lig

trok zich een \\' iuig t run', totdat hij van tus ehell de boomen veiliger kou be pieden wat daar 'llol'viel. ;\TMr weor vel'llalll hij lliets. Eon oogenhlik vo rva! h d hnn eeu duidelijk bewij. gegev nI dat

zti

met een ge aal'!ijken en slo"en vijand te doen haud n, vlo hten zij van takken, die zij om twe houten stren- gelden, eene draagbaar, waarolJ viel' man chappen de dooden naar hun bivac droeoen (JUl hen te laten begraven.

poedicJ' reed ontmoetten zij en loitenant Dlet ze tien manschappen, die op hun chieten hen tel' hulpe wilden komen. ^J.. adat dezen Willem vluCTheid en tt'genwoor<1iO'- heid van gee t gebleken wu'), zllide hij, dat hij cl n dank van koning eu vad rlaucl vcrdiende , en dat hiJ hem spoedig zou voordragen t l' bevordering, Daarop schudde hij hem hartelijk Je hand en dieg nen zijner kameraden, die hem zijn geluk niet benijdden, wen 'cht n heUl van bart g luk.

Tegen den avond werd Willem gela t een del' voor- posten te betrekken. 'l'oen de korporaal ell zijne makker.

vertrokken \Iaren, gevoelde hij zi h zeel' onaangenaam

"'6 temd. Daal' tond hij nan den bo chrand, ol.Dringd

dool' allerlei O'evaren. I eu achtige boomen, _\H~arOlllzich O'~llrige en fraaie bloemen lingeren, verbel'n'E'u lichtelijk cn . luipenden vijand, n a htel' de struiken, die den doortocht belemm l'en, chuilt mo,.,elijk ^L n of ~nder gevaarlijk dier. 'tilt beer cht rondom, zelf. d nacht.

logel , die and r in die treken n hel 'ch geraas kun- n 11 maken, zwijgell til, al'of zti willen z~"gf.>n, ht zij (leen enkel v.oord , illn mee. 11'ek n in d n yer2chrikke- Jij/-en tI'it, diell III n chen ol,t1er el 'allder \"uer n.

II t z.l 11 odig zijn, dllt hil.'r eco!' .h..ille b· -In'ij ill~

111 1ct terrein iugel:l ellt , ord" tot _g(;'~tl IJ hJ'ip all

hcigcen rol,ren zal.

W^{<lIlJlC l'} UIen uit h t dicht b'). eh kOJlIL'ude^{I \} aar de w g llauwlij 's g ·bunnd

"11.,

^{de pIel-}

III

derde, waal' Willem tand, dan zlIg men voor zich een uitge~trekt rijt\' ld, tel' reehterzljde op ongel' el' t\veehonrlerd . <'hl' -

:0

daarna lnl'nLU hij echter tot de overtuigillg dat da reen bende vijanden verzameld W~; muar d duHerheÏll be- lette hem hen te onder_chei<len, ofschoon de beweging in de . truiken duidelijk hunne teg nwo rdigheid ven;ed.

\Vat zou hij doen? Ziin geweer 10'sen? Hij tond in tw\jt 1 of hti het doen zouile, dan of hij wachten zon totdat de vtjand naderde. Rij b dacht te tyeltik, dat hij toch binnen weinige oogeublikken zelt vau zijue bevindin vel' lag zou kunuen geven, tel'lvijl hii, waun el' zijoe tegeml'"oordjrrheid ^w rel ontdekt, licht een prooi del' ver- büt rde tchineezen zou knnnen wordcJl, die betel' dan hij aan h t loopen door hunne bo 'schen gewoon wareu, eu hem

"'aal' ehiilllijk spoedig zoud ^Jl inhaleu. Lokte hij een aanval uit, dan was mogeJlik de geheel wacht, die, zooaJs hij wist, uit een niet zeel' gr ot getal mans happ n bestond, ver- loren, tonvijl in het andere rr val, wanneer hÜ bericht gaf, hulp zoude kunnen ontboden worden.

Laar zijn plan zou gehe 1 in duirron vallou. De maan, die eer:t hure di n t11 had geweigf'rd, had zich 1u.ngznalU onthul , en trad van achter het bo h te vo rohijn.

liet lang duurde het of zij v rli 'htt den hoek van h t

" ch wallr de troom er binnen trad. Ouiu lijk zag bij thans een vija.nd, door meerdere O'cvol..,d naar die plaats van het rivi )'~i heden en iJl het bo eh (Ie gl''ialten, naar de ruimte te oordef'leu, die zij be'lo g, van \Tel IDeer dan honderd vija.nden lJnul' hetzelfde pnnt. tI' Hen.

Hij hi ld nanwkeuriO' deu vo 1\ten iclJinee.. jn hut og. reze he 'piedJe e rt met 10eJ'emle blikr:en blij 'haur deu geheelcn ho chJ'and, n trachtte toen e"ll uer overhan- gende takken te gl'ijp n, om zich over het watm' te linger n. WiUem begreep z!jn bedoeling u legde ann, te meer om d n loop van zijn geweel' niet te doen blin- ken.

n

ijnnd tegenover heUl, de u nog ver 'chillende pogingen, Ul (1 11 tak te h'l'~ilJ(jJl, di· ^Haal' liet :-:,heell

dUa1"Jlll kwalU hij echter tot de overtuiging dat dnal' eent' btmde vijanden verzameld _wa~; mum' de dui tel'!lOid be- lette hem hen te ondel'scheiuen, of,'choon de be\veging in de struiken duidelük hunne tegenwoordigheid verried.

\Vat zou hij doen? _Z~jn geweer 10 sen?

Hg

tond in twijfel of hij het doen zoude, dan of hij wachten zou totdat de vijand naderde. Bij bedachL te "elijk , dat hij toch binnen weinige oogenblikken zelf van zgne bevinding vel' lag zou kunuen geven, tel'\v~jl hij, wanneer zijne tegenlTooruigheid werd ontdekt, licht een prooi del' ver- ~ bitterde tchineezen zou kunnen worden, die betel' dau hij mm het loopen door hunne bos chen gewoon wal' u, en hem

"narschijnlgk sroedig zonden inhalen. Lokte hij een nallval uit, dan was mogelijk de geheele wacht, die, zooals11ijwi~t, uit een niet zeel' groot getal manschappen bestond, ver- loren, terwijl in het andere geval, wanneer hij bericht gaf, hulp zoude kunnen ontboden worden.

raar zijn plan zou g heel in duigen vallen. De maan, die eer't hare diensten had geweigerd, had zich langzaam onthuld, en trad van achter het bo eh te voor·ch~ju.

iet lang duurde het of zij verlichtte den hoek Tun bet

"o"eh ,vaar de troom el' binnen trad. OuiJelijk zag hÜ thans een vijand, dool' meerd re gevolgd naar die plaats van het riviertje treden n in het bo eh de ge~talten, naar de rllimte te ooruel'lcn, die zij be 10eO', van wel meer dan honderd vijanden lllk'U' hetzelfde punt b'ekken.

Hij hield nauwkeurig den voor teu Atcltinee in hot oog. Peze be piedde eer tmet loerende blik en blijkbanr den geheelen bo clu:and, en truchtte toen eea der ovel'han- gende takken te grijpen, om zich OVel' het water te slingeren. Willem begreep zijne bedoeling en legue aan, te meer om den loop vau zijn geweer niet te doen blin- kon. De vijand tegenover hem, deed nog ver chil1ende pogingen, 001 (len tak te trl'{ipOJI, die !laar het IlO'u

22

:!3

Ol t het dunne einde meer opwnart liep, zoodat het niet mogelijk wa hem daaraan te gl'ijpen en zoo ver naar zich toe te trekken, dat hij dik genoeg was om den last van den vijand te dragen. Met e n for chon sprong

wlla~de hij het eindelijk hem te bereiken, de tak boog cn in het nna te oogenblik zou de vijand den tegenover- ge teld n oover bereiken. Willems schot knalde, en, wa het toeval, of wa het en gevolg van zijn ijver bij de scherp chnttel' oefeningen in zijne geboorteplaat ? de tak w rd doorge neden en de voorman tuimelde in het water, waaruit hU, "'annem' hij zich al redd , niet bin- :Ren geruim en tUd zou geraken.

lIet schot had echter nog andere rrevolgan. it meel' dan honrlerd doud rbussen si ten de 1\00'ei om zijue ooren of drougpn zij in den boom^I waar achtel' hij zich verh"lr- gen had Dat oogenblik achtte hU ge chikt teru')' te trek- ken. IIii laadde chielijk en tmd luuO'zaam tonI", vcr- zekerd^I dat Cl' poedig hulp vo l'h m z u komen opdut'rell.

De Atchineezen drong n inmidJ ,Is niet zonder moeite dieper het bo, eh in en zocàt II ied r op zijne 'l'ij..:o het l'ivi r~j over te trekken, het.... 11 hnll g 'lukte,

Jpocdi'), ontmoette Will m den korporaal met andero man clu ppen, uie tot ehild achteIl IJ t m1 arpn, (,ll

bijna buiten adem kwam n aanIfc neH Hij verhaalde h m ,nt hij had oprremel'kt, ^Jl gaf zijne vree t ken- nen, dat zij poedig en overtocht vi uden/Ie e n aanval zoudeu wagPll. ~Iet allen poeel trokken zij gezamenlijk en maar jIIist bij tiid n. ar cl wacht tel'l1g, want korten tijd na hunne aankom, t vielen nd 'rcheidelle choten die op ,I ver,'tel'king gericht, aren. lIet in den namidda.7 op,t nieU\v opg worpen verschan. in" :lang brnchte '7Cichut bracht het echter tot zwijgen, n o1"c11oon de waakzaam- heid niet vcrlJlindereu mocht^I wa hot tc<.:h niet 'Yallr- 'chijnlijk, rlat di'l1 llacht de aanval zou v rnicU\vd worden.

Willems k elbloelligheid bleef niet onopg merkt. Ziju zeker chot had den vijand zoolan^lY tegengchoullen, al nood i'" \Yas vOOr den terurrtocht del' andere man, chappen.

Ofschoon w~j ni~t gaarne zulke voorposten al, gij zijt rui en. verdi nt

"';j

^toch om de dien tau die gij reed bewezen hebt, bevorderd te worden. De kommandant der bezendinO' troepen waarmede gij uit Tederland zijt aanO' komen, heeft mij in'gelijk. niet dan goed van u

"'t'rapporteerd. Gij zijt korporaal." Aldu prak de ka- pitein hem aan.

" itlem b dankt h men verz kerde, dat het zUn \Tenach 'll te b ij/. n, dat het in hew ge telde vertroulvenniet wa misplaat 't,

».1 t en huntlv loldatell woal hij, zou men de I'e- reM kunnen vrrov('l'en ," Zf·id' Jo kUlI1m,ln(ant tot de om h w he 11 taanue _om~i I' n en m n 'chappcn, om vall At 'hin ni t te prekcll,"

HOP D. '1' K I ' .

lI'uLf/'i,l bewe:Cll V.'III'llt, dal .1tchin niet alleen dI/lh'

Alchinee:cn 11O"IU bewoond.

Weinige

ua'"

n na het v rhnalde b .Ton voor Willem eene nieuwe r ek' van kleine avontul' n in zijn uien" n ralJ", Meermal u \ eru hij op \yerk<:nnin"enllitrrezonJon, 11 tot hunne blijd' hapI> merkten züue .'uperi I1ren i t zijne b richten alt;i 1 ze l' ju; t waren niet alle n, m' ar dat "'lin' cherpzinnigheid hem daarbij zeer "oedtl di,u t'u b 'wee,', Aan niemand betel' dun aau hem kon dan ook to ver- trouwd word u zich dicht onder het bereik d l' hevolking te wng'U, om op zi htbare plekken van het Lo:ch of /lan l1pn mud op de gr n der palli\'ellen proclumutWu vu-t te h chtell, nnrill verm 'Id \r nl, dat inIJoorlin"eJl, Wlln- ncer zij r ti' in hUllll buizen bIe cn, voltrekt "eeu

•

kwaad behoefden te vr ez u, en dut wanne I' zij geen tegen tand aan onze troepen boden^I zij gem t hun padi - I'ij t - van het v 'ld mochten halen, zonder door onz troepen verontrnst te \Tarden. Slectlt was hun het g bruik maken of het dragen van wapeneu verboden. De huizen, die bewoond weden door de rustige bevolking, zOtluen oDg~moeid worden gelatenI maal' de onbe\ oonde hnizen zouden de Nederlander' als hnn eigendom behouwen.

erder werden de inboorlingen er op indachtigti'maakt, dnt niet hun verhiuderen kon om in het kamp der e- derlallder' eenden, kippen, vruchten enz. te ko p te komen aanbieden, dat hun durubij vol keki; ge n la t

zoude aan cdaun worden n dat zij daarvoor zeker een g cd n JriJs konden bekomen, want dat het den ~oldut aan ""een ~ JJ 0 lt' 'ak.

Die proclawatii.:n door drn opp"rbeve1whb ^I' ontl"l'tl'- k uJ, I'crl "n op Û wijl zocal biJ on t~bulo_~()mtY,;

do aan!-olltli,.jngen V'n verkolp, aan lle )QL1UiCUti> p\jkcrll.

• atuudijk I'aren zij iu de UchÎlJec,che taal 0l'ge~tel,!, W iIlem stelde een cel' in die zending, die hem Illct 110g dI'ie andere flinke 'oldaten, die onder zÜn bevel

·tondenI w rQ opged1'll"'en, n hij kweet zich ....au zijn plicht op ene w-iJle die de volle goedkeuring va zijn kupit'in cr droeg,

t; dijk r, uan zich zoo dicht in de nahijh id cl s v!iand te bege\"en ,ft cr niet. Een z lf' toen zij, ua zich nll.uwlijk· YIUl llene pla.a.t waal' zij cene procl:l- ru tie hadu 11 Utrt Leeht vp.rwijderd te hebben, Juar- heen teru~ keerdenI om den bam'1' uie in het gra was blijv(m litigen, torng te hal n - een verli , dat e ^I t

ui t be 'pcllrd "U , Ua.UI' 'ccler dachtI dut een llond I' den hamer drIJ ". - ollJen zij tIe pivclu.matio wet blijkbare woelle afgescheurd en daarvour eono ander in de plaat 1

die vl'rtaald a.ldu' 111Ïdde;

»Tollkoe Hoessin meldt aan zijne vijanden, de Tedel"- landers • die het land van Atchin vel'lvoe ten, om onze bezittingen en onze vrOUlven en kinderen te rooven, dat de inboorlingen hen nooit of nimmer in hun rijk: zullen dulden, en dat voor eIken Atchinee , die met de "apen in de hand, door hen gedood wordtI tiJn Hollanders zullen terven.

»Verder is de bevolking van het rijk van Atchin te goed bekend met hunne oneerlijke bedoelingen, om ooit hen te vertrouwen; zij zal hen liever alle leTen middelen onthouden, al mochten zij met veel goud betaald worden.

»Dit zijn mijne wool'den.

»Geschreven op den 16den dag der maand Djoe'lkoe- dab van het jaa.r 12UO (3 Janullri 1874)." 1)

Werkelijk was ouder de Atchinee'len, en dit is nog het geval, het gerucht vel' preidI dat de Jederlander enkel in hun land gekomen w:uen om hen te be telen en te berooven en hunne vrouwen en kinderen al laven weg te voeren. Zij konden dus uiet ander dan de wel- willende beloften door de aanvaller gegeven, beschouwen al valstrikken om hen in hnn verd rf te lokken.

Ook op deze kl ine tochten bleek het \\ïll m duid lijk uat hij te strijden had met een hoogst gevaarlijken vij nd.

De Atehineezen, in hooge mate verbittel'd door het kwaad dat hunn hoofden van de Hollanders v ft llenI

waarbij nog de vree komt voor het v rlie v II hunnen oyod dienst, dien zij, naar het he tte ook niet mper zouden woO'en belijden, ziju bijna allen krijg lieden.

H t land is 'Verdeeld in ongeveer 200 moekims of

1) De b volkiDO' vau Atchin, die mecrendeel mohaLU- medalUl eh i , bezigt de tijdr 'k nillg del" Muzc1munnen.

Deze tijdr kening u emt en aan vang _mo~ het jaar 584

VIW de onze.

i.['iuo di'tricten I) die in <Tedul'ige tweedracht leven.

HUll ondel'liDg wantl'Ou, eu openbaart zich in hnn me- Digvu IdiO'e wapenen, die teed in gereedheid word,lU gehouden, en dan ook z ldell I'U·ten. Elk volwa en At- ehinee ;s in h t b zit van een donderbn , een groot oud-modi eh geweer, en z lfs bezitten de mellsten er twee, behalve eene menigte klewangs, trijdbijlen, kri sen en dolken. Verder openbaart zich dit onderlin<T wantrouwen in de IUpnj"vllldirre III t bamboe auwer beplante aarden wallen, die de moekims of kampong en bentings omge- v n. Elke kampong taut onder cn hoofd^I Pangboeloe, Eoeloebalang of liauja genoemd. Maal' zijne macht i gerin" , WUllt hij v rlllag w inig zonder goedkeuriJJ' ziiollr llderhooriglln. Eenige moekim te zamen vormcn ecn (L'i, waarVl11l het eigenlijke rijk van Atchin, zonder (1. onuerhoorige en ~chatplichtige statcn, eL' drie bevat.

De nO'j' Ioltuan elk nder het bestnur van twee Pang- liLUa'~, di>, zoo lJect h t ten minste, den ultan aan- tellen (ofchoon de n. a te bloedverwant opvolgt) h 'm tel' zijde tann, en op zijn daden letten, om hom zijn lonten ond r h t 000" te br nO'cn. De zaak bijhUIll'lÏIlr n naam 0' u emd, dan d eu zij v Ol' hem in heerschzucht cu g IV Ide1lllrij niets ond r.

it dit alles i. h t duidelijk, dat Atchin 'een aa11- 'ng loten _ge~eel uitmaakt, maal' verbrokkeld i in onder "heiden rijkje die vijandiO' teO'enovel' elkaar taan, anne l' l' CT en g m n. chappelijke vijand te beo trijden i '. YI~n deze zijn het eiuenlüke Atchin, dat on vijandig i J en T roenOll, dat vriend ebap met on gesloten heeft, do voornaam te.

1) ^{I'ger , de 001'100' met} tchin, beo ehreven en af- gebe ld voor hot r\ed. V Ik. Ue,'bol'('h, J. . ^Tall

,'chrllk Brill.

De oorzaak voor deze verbrokkeling wordt gezocht in de om tandigheid, dat Atchin "'edurende eene lange reeks van jaren door vrou wen is gerelreerd, ond l' wiel' zwak bestuur zich de pllu"'lima' en de radja's hoe lo.uger hoe meel' macht aan Ulati den.

Voor wij v rder gaan, noO' een enkel woord over de kleeding van het volk. Dez be taat uit een arabisch mut Üe, kopia "'enoemd. Hun badjoe (hemd) i van voren open, heeft korte mouwen en reikt tot aan de heup, Een kie d van wit linnen ot van zijde doet dien t al arollg (\Vijd opperkleed) en daaronder komt eene wijde korte hroek. Sandalen zijn een te ken van gl'oot aanzien. De rrcrinrrere bevolking draagt het bovenlijf naakt in onde1'- :eh irling vn.n de meer uanzienljjke, De VI' uwen

r'

all binnen ,hllis l,lO hooflls, bllitcll bllleul] ,hun zij e 11

Ir Hen doek om het hnlfd. die lJul\r iu <Im! al'beill iu tuin en "eld t ~pn de fel! ZOllnt'P 1'Ilenh ,I; ll'I'Ult.. t rwijl tIe man zi(;\J bI.Ïg hmdt uwt zijn liefhehb!'1 ij ". i,'ch- V,1Dg~t, wn'll'iu h~j z 11' bth ren i , of Luiten de beuting zijn onderhoud vindt in ch epvaart en z('roof.

Bij het a nhechi n del' lalltste proclûmatiën "erden t\vee zijner makkers door kogel- gewond. De eene tierf u "el'cl door h n in het bo 'ch O'(>clrl "'eu en berrraven, de andere die aan den ChOll!ler g kwet:-t wa , zoude nog wel in ta"t zijn den t l'U tocht af te leq-", n, n I' hij Ul ende. .'faar niet vel' wuren zij rrevOl'derd, of hij tY _ yo lde zich d or billedv rIi z 0 zwak en unizelig cl thij zich met moeit aan eeo b o m t node hielcl. Onmo e-

o

lijk wu het hem vun we I'zijden te onder teunen, daar d choutl l' van den f{ \vonue, dio hom toch l' ed eClle hl"ndellde pijn vllrooJ'zllllkte, dat niet toeliet, In all I'ijl werd wed l' ne dr:uwbllal' "'eUlaaH, waarop llJen h m vo rzic1.tirr neerletYlle n de to ht ging verder.

Plot~eling beg u de voor

te

dra rel' Illllgznmer te loollen.

»\\"at scheelt el' aan?" vroeg Hoogvliet.

»'k Weet niet, korporaal, maar ik voel mij lang III t wel."

:tI ¹¹ t dan eer t even uit."

:tZou 't niet gevaal'1ijk zijn hiel' te wachten?"

:tAls gij niet kunt, dan houdt alle bedenking op " wa het antwoord.

De soldaat legde zich in het gril. neder en begon over de hevigste pijnen in het lijf te klagen. Daar hij Cl' zelf niet de kracht toe gevoeld , bracht Willem hem zijne veldfleseh aan d n mond, waarin nog een weinig brandewijn wa overgebleven, 'tgeen den lijder zichthaur verkwikte.

Ve aard der ziekte was VOOl' Willem geen raad. 1 meer. De cholera, e ne vree lijke z'ekte, ontstaan uit ue giftig poelen en mOCl'a en van Voor-Indië, ,"elke lecht.

met bovenmeLJd;hel~kein panning te dempen zullen zij11 ,

en die than 'edert eelle Lalve eeuw de gt'heele aan la omwandelt, en zonder ouuer chelu vlInleeftijd, en lecb t WelllJg nn bmd - of h on dlLt weini<re dool' de zin- II lijkheid z er bevorderd , ordt - OfIel'3 vraagt, tei tenle getlUl' nde de tweede e pe litie vriend en vüand, Het

"U voor onzen trijder een drei",elld gevaar te lUeer, n h lau een geval', dat niet dool' moed of opmerkzaam- hpid bij tegenwoordigheid van gee t wa af te IV udeu.

'Villem achtte het ran.dzaam hulp te zo ken en beO'af zich 1l1~ beiden met moeite achter Ie 'b'uil-en, ie zi·h

0.\ll \\'·el~zÜleu van uou dood eh! door het boch bevoll-

-u, _~.. It:e It ttJ h 'biJeu, naar h t bi tiC, \Vllltl' llij an

uc

mlJlp vel' Itti ,ltJetl. '1'0 11 hij w t hlllp t!"l'llg\ crue,

YaS hut ! \'htotfcr tlel' Vl't',·.. l'1Üke ziekt r d. ZOozpcr uen Jood nabij, at d", officier van gezondhei I, eeu en- gel chman, den raad gaf hom op de plaats te laten sterven, h tgeen weldra tot diepe mart vnn de om,'tan4