Welke rol spelen 'lessen uit het verleden' in het discours?

4.3 Welke rol spelen 'lessen uit het verleden'

4.3 Welke rol spelen 'lessen uit het verleden'

4.3 Welke rol spelen 'lessen uit het verleden' in het discours? in het discours? in het discours? in het discours?

In de debatten worden 'lessen uit het verleden' geregeld gebruikt als argument voor het hedendaagse beleid voor migranten. Een belangrijke conclusie die naar voren komt in dit deel van het onderzoek is dat het verleden zeker niet eenduidig is. De 'historische feiten' worden door de partijen selectief gebruikt en is zo duidelijk onderdeel van de sociale constructie. Dit is bijvoorbeeld te zien bij de SP; zij stellen dat problemen niet veroorzaakt worden door de migrant zelf, maar dat er 'geleerd moet worden van de problemen die zijn voortgekomen uit de immigratie uit Marokko en Turkije' 80. Hier is goed te zien dat ze 'lessen uit het verleden' gebruiken als argument om te

benadrukken dat het 'fout' kan gaan met arbeidsmigranten. Niet alleen de politieke partijen verwijzen naar 'lessen uit het verleden', ook de regering haalt het verleden erbij. Zo stelt minister Donner van SZW op Kamervragen over de problemen met Polen:

De soci a le prob le me n wa a r i nde rda a d hie r e n da a r spra ke v an is zi j n overga ngsprob l em e n di e we ee rder

i n on ze i mmi grati e hi st ori e ( m et b i jv oorb e eld Spa nj a a r de n e n I t a li a ne n) he b be n ge zi e n.81

De invloed van de gastarbeiderperiode lijkt dus zeker een rol te spelen in de politieke beslissingen die genomen worden over de Polen. In het bovenstaande citaat is te zien dat wanneer er een positief voorbeeld genoemd moet worden, de regering het migrantenverleden er ook bijhaalt. Ook de SP haalt het verleden erbij om haar punt te maken:

Het vri j e v e rke e r v a n we rk nem e rs bre ngt ons ui t b ui ti ng e n t ege nste lli ng va n werk e n i n wi j ke n. De mi ni st e r we i ge rt k e nne li jk t e le re n v a n de ge sc hi e deni s : he t gesle e p m et de a rb ei de rs, na me li j k met

T ur ke n, Ma rok ka ne n e n P ole n.82

De partij gebruikt dit als een argument tegen het vrije verkeer van werknemers voor Roemenen en Bulgaren. De PVV grijpt vaak terug op het verleden door te stellen dat er 'bekende negatieve gevolgen van immigratie zijn', zoals criminaliteit, "straatterreur", uitkeringsafhankelijkheid, integratieproblemen en de druk op gezondheidszorg, onderwijs en huisvesting83_{. In deze periode}

gebruikt ook de minister van VROM de geschiedenis om zo duidelijk het belang inburgering en integratie te benadrukken:

Me t de k omst v a n de a rb ei dsmi gra nt e n ui t de MOE- la nde n dri ngt zi c h de v e rge lij ki ng op me t de j a re n ze sti g e n ze v ent i g wa a rin e r ook omv a ngri j ke groe pe n na a r Ne de rla nd kwa me n. De st i j ds we rd v e ronde rst e ld dat zij voor de duur v a n de b ehoe fte aan a rb e i dsk rac ht e n i n Nede rla nd zouden bl i j ve n om v e rv olge ns we er t e rug t e k ere n na a r he t la nd va n he rkomst . De ge v olge n v an de ze mi sv a tti ng zi j n

b e ke nd.84

De VVD haalt de geschiedenis er ook bij, maar op een positievere manier. Waar andere partijen stellen dat er een herhaling is, stelt de VVD dat met 'risico' dat migratie uit MOE-landen zou leiden tot dezelfde sociale, maatschappelijke en integratieproblemen. Dit risico is volgens hen wel kleiner:

80 _{Kamerstukken II, Algemeen Overleg, 22-11-2007} 81 _{Brief betreffende WAV, SZW, 19-10-2007} 82 _{Kamerstukken II, Algemeen Overleg, 28-01-2009} 83 _{Kamerstukken II, Plenair debat, 15-05-2007}

{37}

T ot nu t oe l ev e re n zi j re lati ef wei ni g probl e me n e n ov erl a st op. Er zi j n ge e n a a n wi j zi ngen da t Pol en onze

b a a nt j e s i npi k ke n.85

Wel moet het sociale zekerheidsstelsel worden aangepast volgens de VVD, omdat Nederland anders een 'paradijs' wordt voor migranten. Niet dat er nu veel mensen in de bijstand zitten, maar 'we moeten lessen uit het verleden trekken' volgens de VVD86_{. De stelling is dus 'het is nu nog goed, maar}

misschien straks niet meer'. De VVD'er Krom vergelijkt dit met de situatie van de gastarbeiders in de jaren zestig. Toen werkte een hoog percentage van de gastarbeiders en was er geen sprake van criminaliteit:

I s di t ee n ge rus t ste lli ng da t het i n de t oe k omst oo k w el goe d kom t ? T oc h zi j n e r b e la ngrij ke ve rsc hil l e n.

De c ult ure le v e rsc hi lle n zi j n k le i ne r e n de M OE -l ande rs zi j n ge mi dde ld hoge r opg e lei d.87

Het lijkt er op dat de geschiedenis vooral wordt toegepast om de eigen argumenten te steunen. Zo vergelijkt de minister van SZW de Polen met Spanjaarden en Italianen, en niet met de Turken en Marokkanen, om aannemelijk te maken dat het allemaal wel goed komt met huisvesting en arbeidsvoorwaarden. Dit terwijl de minister van VROM de 'lessen uit het verleden' gebruikt om aan te geven dat inburgering en integratie niet vanzelf gaat. Te zien is dat de SP, die tegen opening van de grenzen is, de geschiedenis gebruikt om aan te geven dat problemen aangepakt moeten worden terwijl de VVD, die voor het vrije verkeer is, deze juist gebruikt om verschil aan te duiden tussen groepen. De 'lessen uit het verleden' worden niet op een eenduidige manier gebruikt. Wanneer er positief gesproken wordt over de recente arbeidsmigratie worden voorbeelden uit het verleden gebruikt om dit te ondersteunen. Dit in tegenstelling tot wanneer er negatief gesproken wordt over arbeidsmigratie, dan wordt de geschiedenis gesproken om 'problemen' aan te geven. De voor- en nadelen die toegeschreven worden aan de Poolse arbeidsmigranten zijn te zien in de onderstaande tabel. Het is hier te zien dat vooral de PVV de nadelen benadrukt, maar ook andere partijen lijken licht over de nadelen te spreken. Dit met uitzondering van D66 en GroenLinks. Wanneer er ja/nee wordt weergegeven in de tabel betekent dit dat er of zeer lichtelijk wordt gesproken over de nadelen, of dat er een kleine veranderende visie was. Wanneer er niet van toepassing staat heeft de partij niet over dit onderwerp nadrukkelijk gesproken.

85 _{Kamerstukken II, Algemeen Overleg, 15-03-2010} 86 _{Kamerstukken II, Algemeen Overleg, 15-03-2010} 87 _{Kamerstukken II, Algemeen Overleg, 15-03-2010}

{38}

Tabel 3: Opvattingen van (politieke) partijen over de vermeende voor- en nadelen van de Poolse arbeidsmigratie

Voor- en nadelen PVV SP GL D66 VVD CDA PvdA

Economische voordelen

Nee Nee Ja Ja Ja Ja Ja

Verdringing Ja Ja Nee Nee Nee Nee Nee

Overlast Ja Nee Nee Nee Nee Nee Nee

Extra druk op sociale zekerheid

Ja Nee Nee Nee Ja Ja Ja/Nee

Criminaliteit Ja Nee Nee Nee Ja/Nee Nee Nee

Dakloosheid Ja Ja n.v.t. Nee n.v.t. n.v.t. Ja Culturele dreiging n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. Ja/Nee n.v.t. Educatieproblemen Ja n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t.

{39}

Het 'Polenbeleid'

Het 'Polenbeleid'

Het 'Polenbeleid'

Het 'Polenbeleid'

In dit deel van de analyse beantwoord ik meerdere deelvragen: 'Is er door de Nederlandse regering een 'Polenbeleid' ontwikkeld?' , 'Wat zijn de vooronderstellingen achter dit beleid?' en 'Welke doelstellingen heeft dit beleid?'. Dit deel van het onderzoek gaat over het beleid dat ontwikkeld is. In de appendices laat ik tevens uitgebreid zien het beleid is gevormd over arbeid, huisvesting, sociale zekerheid, dakloosheid, educatie en inburgering. Deze kunnen als aanvullend op de analyse geraadpleegd worden.