Appendix 6: Inburgering
Appendix 6: Inburgering
Appendix 6: Inburgering
In 2007 wordt er voor het eerst gesproken over de inburgering van arbeidsmigranten uit EU- landen, voornamelijk uit Polen. In de jaren hiervoor werd over dit onderwerp nog niet veel gesproken. Het beleid ging ervan uit dat deze migranten hier tijdelijk zijn. Door onderzoeken die zijn uitgevoerd door meerdere instituten blijkt echter dat veel arbeidsmigranten in Nederland langer blijven dan verwacht. Om deze reden komt er een sterkere nadruk op inburgering, voor de korte en lange termijn. Poolse arbeidsmigranten zijn echter niet verplicht om in te burgeren. De inburgeringplicht geldt alleen voor vreemdelingen en niet voor EU-burgers, dit is in strijd met het Europese recht op vrij verkeer. Zij kunnen alleen op vrijwillige basis inburgeren.
Vri j wi ll i ge i nb urge ra a rs moe t e n e e n ei gen bij dra ge be t a le n v a n 27 0 e n een c ont ra c t met de geme e nte t e k e nen, wa a ri n he t i nburge ri ngprogra mm a is v ast ge st e ld e n wa a ri n re cht e n en pl ic hte n zij n
opgenome n211
De gemeenten zijn niet de enigen die zich volgens de overheid bezig moeten houden met het inburgeren van arbeidsmigranten. Ook de werkgevers moeten hieraan werken om zo een veilige sfeer te creëren op de werkvloer. Dit zou dan een inburgeringcursus zijn die wordt gerelateerd aan de op de werkplek benodigde taalvaardigheid212. In 2009 wordt ook gesteld dat wanneer
werkgevers arbeidsmigranten naar Nederland halen zij een 'morele verplichting' hebben om hen te laten inburgeren. Om dit te stimuleren zal de overheid in gesprek treden met werkgeversorganisaties213.
Tevens is het volgens de overheid belangrijk dat werknemers uit de MOE-landen actief betrokken worden bij het verenigingsleven zoals bij kerken of sportverenigingen214. In het kabinetsstandpunt
van 2008 wordt gezegd dat de inburgering in 2007 traag op gang is gekomen, maar dat er een
208 Brief betreffende voortgang maatregelen EU-arbeidsmigratie, SZW, 28-08-2012 209 Brief betreffende EU-arbeidsmigratie, SZW, 13-09-2013
210 Brief betreffende EU-arbeidsmigratie, SZW, 13-09-2013
211 Brief betreffende flankerend beleid MOE-landen, VROM, 27-11-2007 212 Brief betreffende flankerend beleid MOE-landen, VROM, 27-11-2007
213 Brief betreffende beleidsreactie op onderzoeksrapporten arbeidsmigranten uit MOE-landen, VROM, 20-11-2009 214 Brief betreffende maatregelen werknemersverkeer MOE-landen, SZW, 20-12-2007
{75}
duidelijke toename is van het aantal door gemeenten aanboden inburgeringsvoorzieningen215. Ook
wordt er een film gemaakt die inburgering vanaf het land van herkomst makkelijker moet faciliteren, deze film 'Naar Nederland' wordt in het Pools aangeboden en is ontwikkeld in het kader van de Wet Inburgering in het Buitenland. De visie op vrijwillige inburgering begint in 2009 te kantelen. Zo spreekt minister Donner op Kamervragen van leden Karabulut en Ulenbelt (SP) over de vrijwillige inburgering:
Deze lij n ( v a n v ri j willi ge inb urgeri ng) wordt onve r mi nde rd v oort ge zet . Da a rna a st zal de mi ni st e r v oor W WI me t c ol le ga 's ui t E urope se la nde n onderzoe k e n wa t de moge lij khe de n bi nnen de Europese v e rdrage n zi j n om i nb urge ri ng v oor EU- burge rs die zi c h i n Ne d erla nd v e sti ge n e e n mee r ve rpl ic hte nd k a ra k t e r te
ge v e n216
Het lijkt er dus op dat het kabinet er, zeer voorzichtig, een ander standpunt op na houdt. Waar eerst over het algemeen verscholen werd achter Europese regelgeving geven zij nu aan dat zij deze willen veranderen of ontwijken. Zij willen dat Poolse arbeidsmigranten net als niet EU-migranten verplicht zouden moeten inburgeren. Zoals eerder gesteld wil de overheid inburgering voor Poolse werknemers een meer verplicht karakter geven. In de brief van VROM 217 staat dat deze kwestie in
april 2010 voor de Europese Commissie wordt voorgelegd. Tot deze periode moeten arbeidsmigranten wel nog de eigen kosten betalen voor de cursus. Vanaf 2010 hoeft dit niet meer in alle gevallen door de Wet participatiebudget. Hiermee kunnen gemeenten integratievoorzieningen en inburgeringsvoorzieningen financieren voor een brede doelgroep van iedereen van 18 jaar en ouder218. Daarnaast zijn er in 2010 ook meer mogelijkheden gekomen om Nederlands te leren via
zelfstudie219. Om de inburgering van Poolse werknemers te bevorderen onderzoekt het kabinet in
2011 of er een mogelijkheid is om een sociaal leenstelsel in te voeren220. Ook wordt er gesproken om
taalvoorzieningen op te nemen in de Cao's om zo dit meer te verplichten voor werkgevers. In 2012 is het wetsvoorstel voor het sociaal leenstelsel aangenomen, deze treedt begin 2013 in werking221.
Daarnaast kunnen inburgeraars direct toegang tot een educatietraject en hoeven niet eerst deel te nemen aan een inburgeringsexamen. Ook dit treedt vanaf 2013 in werking. Zoals eerder vermeld is er in 2013 een voorstel gedaan voor een 'participatiecontract'. In dit contract worden arbeidsmigranten gewezen op hun rechten en plichten en de fundamentele waarden van de Nederlandse samenleving222.
E le me nt e n bi nne n he t part ic i pat ie c ont rac t zi j n b e wu stma ki ng v a n Ne de rla ndse waa rde n, i nforma t ie ov er
re c hte n e n pli c ht e n, e n v e rwe lk omi ng en be we gwi j zeri ng naa r ( lok a le ) v oorzi e ni nge n e n ne t we rk e n223
215 Brief betreffende voortgang maatregelen EU-arbeidsmigratie, SZW, 28-10-2008 216 Kamerstukken II, vergaderjaar 2008-2009, Aanhangsel van Handelingen nr. 7383
217 Brief Brief betreffende beleidsreactie op onderzoeksrapporten arbeidsmigranten uit MOE-landen,, VROM, 20-11-2009 218 Brief betreffende integratie, VROM, 17-11-2009
219 Brief betreffende plan van aanpak huisvesting en inburgering van arbeidsmigranten uit MOE-landen, VROM, 26-06-
2010
220 Brief betreffende maatregelen arbeidsmigratie uit Midden- en Oost-Europa, SZW, 14-04-2011
221 Brief betreffende voortgang maatregelen EU-arbeidsmigratie, SZW, 28-08-2012 222 Brief betreffende EU-arbeidsmigratie, SZW, 13-09-2013
{76}
Dit contract is op zichzelf vrijblijvend en dient op dit moment meer als een informatiebrochure. Deze vrijblijvende visie verandert echter zeer snel. Op 19 december informeert de minister van SZW Asscher de Kamer over het participatiecontract. Al snel wordt gesteld dat binnen de EU- verdragsrechtelijke kaders geen realistische mogelijkheden zijn om ondertekening verplicht te stellen als voorwaarde voor het verblijf van EU-onderdanen224. Er is dus geen verplichting aan te
binden:
Het ka bi ne t zi et dit al s een more le v e rpli c hti ng: w i e na a r Ne de rla nd k omt slui t i n fe i t e e e n soc ia a l c ont ra c t a f met de Ne de rla ndse sa me nlev i ng. Onde rt e ke ni ng v a n de pa rtici pat ie v e rk la ri ng ma a kt dit
t a st b a a r225
Ook al is er geen verplichting aan te binden wil het kabinet ook niet dat het te vrijblijvend wordt. In 2014 zal er in de pilotfase gekeken worden hoe dit werkt en zal in 2015 geëvalueerd worden. Het positieve aspect van dit project wordt benadrukt:
I k zie de pa rti c i pati e ve rkla ri ng a ls be k ra c ht i gi ng v an e en m ore e l a ppè l en a l s e e n posi ti ev e pri k kel om
ni e uwk ome rs t e v e rlei de n t ot , e n t e i nforme re n ov e r, i nt e nsi eve de e l na me a a n o nze ma a t sc happi j226
Dit moreel appèl lijkt niet zeer gewenst te zijn, omdat er de nadruk gelegd wordt op het beperken van de vrijblijvendheid van het contract. Enkele gemeenten doen mee aan deze pilotfase, die gestimuleerd wordt door een financiële bijdrage aan de gemeente te verstrekken227. In het kader
van inburgering worden er wel door het Rijk meer informatie en taalprogramma´s aangeboden228.
Over het aantal personen dat sociale zekerheid geniet in Nederland worden Kamervragen gesteld, op vragen over de procentuele stijging van aanspraak op de WW- en bijstandsuitkering stelt minister van SZW Asscher:
W e li swa a r bet re f t he t e e n proc e nt ue e l ste rke t oe na m e , ma a r i n a bsol ut e t e rme n i s he t a ant al E U- mi gra nte n met ee n ui t ke ri ng nog e c ht e r a lt ij d be pe rkt . De stij gi ng v a n het aa nta l mi gra nt e n k a n erv oor zorge n da t e r m e er mi gra nt en me t e e n ui t ke ri ng zi j n. M e de onde r i nv loe d v an de c ri si s st ij gt de
we rk looshe i d229.