Waterwegen en Zeekanaal NV

Voor de waterwegen onder het beheer van Waterwegen en Zeekanaal NV is dezelfde oefening gemaakt. De data die hiervoor gebruikt zijn, hebben betrekking op het jaar 2012. Enkele waterwegen kunnen achterwege gelaten worden gezien er weinig of geen trafiek van binnenschepen is. Dit zijn voornamelijk waterwegen in de kuststreek zoals de IJzer, het Lokanaal, het kanaal Nieuwpoort-Duinkerken, het kanaal Plassendale-Nieuwpoort, het Schipdonkkanaal, de Damse Vaart, en het Leopoldkanaal. Dit zijn kleine kanalen waarlangs weinig of geen professionele binnenvaart is en die vooral nog gebruikt worden voor de pleziervaart. Deze vallen dan ook buiten de scope van de studie.

Daarnaast zijn er een aantal minder druk bevaren waterwegen. Het kanaal Leuven-Dijle wordt jaarlijks door ca. 950 schepen gebruikt. Het enige inzamelpunt op dit kanaal is gevestigd aan de sluis in Kampenhout. Van dit inzamelpunt zijn echter geen gegevens beschikbaar over de ingezamelde hoeveelheid afval. Gezien de centrale ligging van het ophaalpunt tussen Leuven en de aansluiting met de Dijle kan wel verondersteld worden dat dit een nuttig inzamelpunt is.

Een andere kleinere waterloop is het Netekanaal. Langs dit kanaal zijn twee inzamellocaties gelegen: aan de sluis van Duffel en aan de sluis van Viersel. De intensiteit van het

scheepvaartverkeer neemt toe van bijna 800 binnenschepen die jaarlijks de sluis van Duffel passeren naar bijna 1200 schepen per jaar langs de sluis van Viersel. De verhouding tussen het

Figuur 15: Voorstelling van de ingezamelde hoeveelheden afval en de verhouding tot de scheepsvaartintensiteit voor het kanaal Bocholt Zuid-Willemsvaart.

aantal scheepsbewegingen en de ingezamelde hoeveelheid afval bedragen respectievelijk 1,19 en 5,02. Ondanks het groter aantal scheepsbewegingen wordt er aan de sluis van Viersel gevoelig meer afval per scheepsbeweging verzameld.

Voor het kanaal Brussel-Charleroi zijn enkel gegevens over de ingezamelde hoeveelheden afval beschikbaar voor het inzamelpunt aan de sluis van Ruisbroek. Voor het kanaal Brussel-Schelde (het verlengde van het kanaal Brussel-Charleroi) zijn er wel gegevens beschikbaar over de inzamelpunten aan de sluis van Zemst en Wintam. Deze gegevens worden weergegeven in Tabel 12. Voor de eerste drie locaties zijn geen gegevens beschikbaar. Dit zijn locaties die zich langs het kanaal Brussel-Charleroi bevinden en gelegen zijn tussen de taalgrens en het Brussels Gewest.

Locatie Hoeveelheid afval (kg)

Scheepsbewegingen Verhouding

Lembeek Geen informatie Geen informatie Geen informatie

Halle Geen informatie Geen informatie Geen informatie

Lot Geen informatie Geen informatie Geen informatie

Ruisbroek 4.165,00 2.950,00 1,41

Zemst 60.190,00 10.180,00 5,91

Wintam 53.420,00 15.274,00 3,50

Tabel 12: Overzicht van de gegevens voor het kanaal Brussel-Charleroi/Brussel-Schelde.

Het valt op dat de ingezamelde hoeveelheden langs het kanaal Brussel-Schelde gevoelig hoger liggen dan in het kanaal Brussel-Charleroi, ook in verhouding tot het aantal scheepsbewegingen.

De Dender is een volgende waterloop in het beheer van Waterwegen en Zeekanaal NV. De scheepvaartintensiteit op de Dender is echter zeer verschillend van locatie tot locatie. Zo passeren er aan de sluis van Geraardsbergen slechts 11 binnenvaartschepen per jaar. Ook verder stroomafwaarts blijven deze aantallen laag: aan de sluis van Aalst passeren jaarlijks 101 binnenvaartschepen. Verder stroomafwaarts neemt de scheepvaarttrafiek wel sterk toe. Hieruit kan besloten worden dat de binnenvaartschepen op de Dender vooral varen tussen de Schelde en Aalst.

Locatie Hoeveelheid afval (kg)

Scheepswegingen Verhouding

Geraardsbergen 5.925,00 11,00 538,64

Idegem 12.245,00 56,00 218,66

Denderleeuw 2.555,00 56,00 45,63

Teralfene 3.070,00 56,00 54,82

Aalst 4.140,00 101,00 40,99

Mespelare 10.635,00 1.893,00 5,62

Dendermonde 10.317,00 2.167,00 4,76

Tabel 13: Overzicht van de gegevens voor de Dender.

Ondanks de beperkte scheepsbewegingen in de stroomopwaartse regio van de Dender worden er relatief grote hoeveelheden afval ingezameld. In Geraardsbergen wordt met slechts 11 scheepsbewegingen per jaar bijna 6 ton afval ingezameld. Het is aannemelijk om te stellen dat een aanzienlijk aandeel van deze afvalhoeveelheid afkomstig is van buiten de sector (vb.

sluikstort, pleziervaart, etc.) Volgens cijfers van Waterwegen en Zeekanaal NV passeren er elk jaar 478 passagiers- en plezierboten langs de sluis van Geraardsbergen. Dit cijfer is ongeveer gelijk voor alle sluizen op de Dender. De grote hoeveelheid afval die ingezameld wordt in Idegem valt moeilijk te verklaren. Er is relatief weinig scheepvaartverkeer en er is ook niet direct een andere oorzaak aan te wijzen zoals bijvoorbeeld de aanwezigheid van een magazijn of onderhoudsplaats van Waterwegen en Zeekanaal NV.

Langs de Bovenschelde bevinden zich slechts 2 inzamellocaties: Oudenaarde en Asper. In de nabijheid van de Bovenschelde bevinden zich echter nog 2 inzamellocaties: aan de sluis in Bossuit (verbinding tussen het kanaal Kortrijk-Schelde en de Schelde) en aan de sluis in Gentbrugge (vlak bij de samenvloeiing van de Schelde en de ringvaart). De gegevens van deze inzamellocaties zijn samengevat in Tabel 14.

Locatie Hoeveelheid afval (kg)

Scheepsbewegingen Verhouding

Bossuit 4.235,00 1.866,00 2,27

Oudenaarde 12.880,00 16.912,00 0,76

Asper 12.780,00 16.754,00 0,76

Gentbrugge Geen informatie Geen informatie Geen informatie

Tabel 14: Overzicht van de gegevens voor de Bovenschelde.

Voor de inzamellocatie aan de sluis van Gentbrugge zijn er geen gegevens beschikbaar. Aan de sluis van Bossuit passeren minder schepen dan op de rest van de Schelde omdat deze sluis aan de monding van het kanaal Kortrijk-Schelde gelegen is. De inzamellocaties aan de sluizen van Oudenaarde en Asper hebben een vergelijkbaar afvalprofiel, wat wijst op een goede spreiding en gelijkaardige benutting van de inzamellocaties.

Langsheen de Leie zijn er drie inzamellocaties en één inzamellocatie aan de monding van het kanaal Roeselare-Leie. De gegevens over deze inzamelpunten zijn te zien in Tabel 15.

Locatie Hoeveelheid afval (kg)

Scheepsbewegingen Verhouding

Menen 16.628,00 12.057,00 1,38

Harelbeke 20.135,00 12.536,00 1,61

Ooigem 14.060,00 7.700,00 1,83

Sint-Baafs-Vijve 17.415,00 18.162,00 0,96

Tabel 15: Overzicht van de gegevens voor de Leie.

Uit deze tabel blijkt dat alle afvalverhoudingen van min of meer dezelfde grootteorde zijn. Dit wijst erop dat alle inzamelpunten in gelijkaardige mate benut worden. Opmerking hierbij is wel dat er na de sluis van Sint-Baafs-Vijve geen inzamellocaties meer zijn tot Gent.

5.2.3 Besluit

Vooreerst wordt er besloten dat er een gebrek bestaat aan nauwkeurige data met betrekking tot ingezamelde hoeveelheden huisvuil. Zo zorgt het gebruik van containers die gefactureerd worden per vast volume, bijvoorbeeld, voor onzekerheid met betrekking tot de opgehaalde hoeveelheden afval. Een meer uniform systeem van inzameling en facturatie per gewicht zal toelaten een duidelijker beeld te vormen over de afvalstromen.

De dichtheid van het netwerk blijkt over het algemeen goed voor huisvuil. Er zijn op de Vlaamse waterwegen een groot aantal inzamellocaties beschikbaar welke niet allemaal in dezelfde mate benut worden. Voornamelijk langs waterwegen onder beheer van nv De Scheepvaart zijn er enkele inzamellocaties die nauwelijks gebruikt worden. Als voorbeelden kunnen de

inzamelpunten aan de kaai van Tessenderlo Chemie en aan de laadkaai van Sibelco aangehaald worden.

De analyse van de data van de waterwegen onder beheer van Waterwegen en Zeekanaal NV geeft aanleiding tot het vermoeden dat een aantal inzamellocaties niet alleen door de

binnenvaart gebruikt worden. Het meest sprekende voorbeeld daarvan is de sluis van

Geraardsbergen waar in 2012 slechts 11 binnenschepen passeerden en toch bijna 6 ton huisvuil werd verzameld.

Tot slot kan ook worden vastgesteld dat er weinig of geen sortering van het afval plaatsvindt. nv De Scheepvaart heeft aan de meeste sluizen langs het Albertkanaal wel glascontainers staan, maar langs de andere kanalen en ook langs de waterwegen van Waterwegen en Zeekanaal NV zijn er quasi geen. Voor papier & karton en PMD bestaan geen inzamelmogelijkheden buiten de afvalparken.